Plunder

By Antjie Krog

In dié jongste bundel van Krog ontwikkel sy voormalige temas soos die landskap van die vrou, die huwelik, die aftakeling van die lyf, die vreugde van klein gesinsoomblikke, maar terselfdertyd vernuwe sy, opnuut. Krog probeer oplaas sin maak van die land, van die self, van die verlede. Soos Alfred Schaffer sê, daar is gewoonweg niemand in Afrikaans wat só skryf nie. Sy wys wat digkuns moet en kan wees.

• Language: Afrikaans
• Publisher: Human & Rousseau
• Release date: Sep 20, 2022
• ISBN: 9780798183543

Antjie Krog

Anna Elizabeth (Antjie) Krog is op 23 Oktober 1952 in Kroonstad gebore. Sy is 18 jaar oud toe haar eerste digbundel, Dogter van Jefta, in 1970 verskyn. In 1972 verskyn Januarie-suite en dit is in 1973 met die Eugène Marais-prys bekroon. Sy behaal 'n BA-graad en honneursgraad in Engels (1973) aan die Universiteit van die Vrystaat. In 1976 verwerf sy 'n MA-graad in Afrikaans aan die Universiteit van Pretoria. Haar digbundel Jerusalemgangers is in 1987 met die Rapportprys bekroon en in 1990 ontvang Antjie die Hertzogprys vir poësie vir Lady Anne. In 1993 is sy aangestel by die tydskrif Die Suid-Afrikaan, en in 1995 begin sy as politieke verslaggewer by die SAUK te werk. Antjie lewer van 1996 tot 1998 verslag oor die Waarheids- en Versoeningskommissie. Sy verwoord haar ervarings oor die proses in Country of my Skull wat in 1998 gepubliseer is en wat met onder meer die Alan Paton-toekenning vir niefiksie en die Olive Schreiner-prys ontvang. In 2003 word die bundel Met woorde soos met kerse, wat haar Afrikaanse vertalings en herbewerkings van poësie uit Suid-Afrikaanse inheemse tale, en een van die San-tale, bevat, aangewys as die wenner van die Suid-Afrikaanse Vertalersinstituut se driejaarlikse wedstryd. Kwela Boeke publiseer in 2004 die digbundel Die sterre sê 'tsau' en dit haal die kortlys van die M-Net-prys vir poësie vir 2005. Kleur kom nooit alleen nie is in 2001 met die eerste RAU-prys vir skeppende skryfwerk bekroon. Sy is sedert 2004 'n buitengewone professor in Lettere en Wysbegeerte aan die Universiteit van die Wes-Kaap.

Book preview

9780624089810_FC

Skrywers werk lank en doen intense navorsing om ’n boek te skep wat uiteindelik gepubliseer word. Die e-boekweergawe van so ’n titel is, net soos die gedrukte uitgawe, nie gratis nie. Daarom mag jy nie die e-boek gratis versprei nie, maar moet jy dit by ’n gemagtigde e-boekhandelaar koop. Indien jy die e-boek gratis versprei, oortree jy die Wet op Outeursreg 98 van 1978 en stel jy jouself bloot aan vervolging.

Antjie Krog

plunder

Human & Rousseau

Oor die uitleg

Die uitleg van gedigte in hierdie digitale uitgawe van plunder mag verskil van dié van die gedrukte uitgawe, afhangende van die instellings op u leestoestel. Die uitleg vertoon optimaal indien die standaardinstelling op u leestoestel gebruik word. Lesers kan egter eksperimenteer met die instellings vir verskillende perspektiewe op die gedigte.

vir John – soos altyd

1.

dit kom nie meer op my af nie

dit kom nie meer op my af nie

die geluid

die geluid van ’n gedig

kom nie meer op my af nie

*

weelderig span die somer haar windbloudoek

dit dein van appels, rose en gerwe

in die ou boord hang pruime as donker vermoedens

sluk jou hart af, my lief    ons eet spriet

*

’n bottergat kom knus    ’n sperwer

kantel in silwerblaar-amandel

’n afskeidnemende wêreld is al wat priem

tussen soveel opgesaalde woorde

ag, my verspilde taal en afgrondvers

die klokke van die westerkerk

galm soos soetanes deur die nat

*

hoe verlore gly ons deur ons eie hande

hoe pervers die daglig in jou wimpers

wanneer laas was ons lewerbruin van lus

preigroen in ons eie doening

wanneer laas ’n nuwe asemveld

en cochenille-rooi ons prooi

daardie wakkerte betrag ons nie meer nie

*

vlamme spat soos bloeiende swaardlelies

oogbalwit vat die virus vlam

vuur knetter tot in die longbuidels

sissend deur aortas borrel bloed

*

die winterbome se senuweestelsels

strek roerloos deur die lug wat braak lê:

die kankerneste van duiwe

die klierneste van vinke

*

dit kom nie meer op my af nie

alles is yster    alles het verstyf

ek lees hoe ander skryf:

naeltjiebruin, berlynblou, en romig, romig jou nek

jou lang, lang, lang bene vervul my met raserny

maar op my?

op my kom dit eenvoudig nie meer af nie

eenmalig het ek behoort tot die brandendes

nou wil my stem iets dryf

sidder dit walglik klammerig van omgee en vergifnis

writing retreat

liefste

op ’n vreemde, reënerige, neerdrukkende dag

het ek jou verlaat

is jy bewus daarvan dat ek jou mis?

dat ek somer agtergelaat het vir winter?

sou dat ek jou hier raakloop

waar jy skielik om ’n hoek kom

jy is in my boeke met jou toestemming

hoe gaan dit met jou?

hoe dikwels dink ek nie aan jou nie

dat jy hier moet wees

ek wag op nuus soos altyd

om al oënde te vervorm

alles hoorbaar in die mond te neem

die inkarteling van jou naeltjie

die liglek van larinks

poësie vertel die sakrale as die nag oor die aarde val

ek ontdek dit een mistige oggend in Mei

lig, maar geen hemel

sien, maar geen afstand

’n soort jag agter drome aan

en waarop kom ek af:

geskep uit ’n duisend blare en grasse

hangend in die lug?

’n tonnel      ’n pad

’n deurgang van druppels lig

asof mens vir die eerste keer op ’n plek kom, te laat

elke beweging gebreek ál met die spoorlyn langs

berkebome weerspreek enige rigting

van pyn en uitgelewer wees

van ingedagte en vreesbevange wees

dit het gebeur: die oomblik van ophou

min van ons soet vermoeienis het oorgebly

net insekte wat ons verledes verwerk

wat doen jy? sekerlik lesend op jou selfoon?

ons gaan ’n nuwe era binne, ’n ander soort vrees

iets onsigbaars     ek skryf maar net wat ek kan

asseblief, moenie vergeet dat ek jou nooit sal vergeet

sonder om jou kennis te gee nie

dis wanneer ek weg van jou is

dis wanneer ek weg van jou is

dat ek skielik oorval word

deur ’n vrees: hoe sou my lewe

sonder jou wees?

want skielik sien ek jou van ver af

hoe jy nou by die huis

jou sekure onopvallende gang gaan

met die silwer poniestert op jou rug

en weet hoe ek my hele lewe lank nog

op jou kon vertrou

op jou oordeel

jou moerige morele kompas

jou onversetlike empatie

jou onbuigbare begrip en respek vir my

jou x-straalverstaan van my diepste verrottings

jou korte-mette-taalgebruik

jou sagte hart    jou harde tong

en dat ek altyd en altyd

van waar ook al ná wat ook al

na jou kan terugkeer

en dat jy bly sal wees om my te sien

ek weet ook dat jou binnekant

vol kommer is en stres

jou magteloosheid wat jy vir jouself hou

en dat jy soms, as jy alleen is, dink

dat ek jou nog nooit lief genoeg gehad het nie . . .

dat ek jou gekies het as ’n heenkome

en nie as die volvoering van vurige liefde nie

ek omhels jou deur al die versperrings van die gedig

met sulke spytige verwyte het ek geen