Water Feë: Oorsprong van die Feë, #4

By Ronel Janse van Vuuren

Volkskunde.

Toorkrag.

Feë.

 

Vyftien van die skrikwekkendste feë wat in die water woon. Vyftien toweragtige kortverhale met hierdie feë. 'n Vinnige, tog volledige, verkenning van die volkskunde van al vyftien water feë.

 

Gebruik die skuifbalk boontoe en koop nou om meer te leer oor die feë wat in water woon.

 

*Hierdie is die vierde boek in die Oorsprong van die Feë reeks.

• Language: Afrikaans
• Publisher: Ronel Janse van Vuuren
• Release date: Mar 20, 2023
• ISBN: 9781393403227

Book preview

Meermin

Volkskunde in a Neutedop deur Ronel

Die Meermin

'n Bekende figuur in volkskunde van regoor die wêreld, hierdie half-vrou, half-vis wese word gewoonlik uitgebeeld as 'n pragtige vrou van die middel op en 'n glinsterende vis van die middel af af. Die meermin sit meestal op 'n rots en kam haar glansende hare sonder 'n sorg in die wêreld. Mere kom van Oud-Engels wat see of meer (groot watermassa) beteken en maid beteken jong vrou, dus meermin is 'n jong vrou van die water.

Elke kultuur het sy eie weergawe van die meermin en dus verskil die voorkoms (en naam) van streek tot streek. In Brasilië is Iara die meermin van die Amasonerivier. Soos die meeste meerminne, funksioneer sy as 'n sirene wat mans na hul dood lok - gewoonlik dié wat in die oerwoud verlore is. In Brittanje is daar verskeie name vir die meermin – en haar gevaarlike merman man. Mermans word in die meeste tydperke van Mesopotamiese en Babiloniese geskiedenis aangetref – hulle word selfs in Sirië visman genoem.

Die geloof in meerminne is al baie lank aanwesig, gesien in hoe soortgelyk hulle oor die hele wêreld voorkom. So onlangs as 1947 het ’n tagtigjarige visserman van die Inner Hebrides beweer hy het ’n meermin gesien wat haar hare naby die kus kam.

Soms word die meermin uitgebeeld as 'n gevaarlike, wellustige versoeker wat haar sjarme gebruik om mans na hul waterige dood te lok. Ander kere is sy 'n sagte, wens-verlenende wese wat ook waarsku oor storms en dreigende gevaar. Afhangende van die kultuur en verhaal, word verskillende aspekte van die meermin se karakter beklemtoon. Maar stereotipes moet nie geglo word nie: die meermin, met watter naam ook al, is 'n wispelturige fee met 'n agenda wat haar eie is.

Oorsprong van die Feë: Meermin

Meerminne kom in twee vorme voor: die eerste is aantreklik vir hul menslike prooi, die ander hul ware vorm, wat gewoonlik met kieue, skerp tande, skubbe oraloor, webbe tussen hul vingers, en 'n algeheel anderwêreldse voorkoms is wat mense sal afskrik as hulle dit ooit sou sien, maar gee hulle baie meer krag, beskerm hulle teen die dieptes van die see (koue, druk, duisternis), en verhoog hul spoed.

Net soos Meervroue en Sirenes, werk hulle vir die Anderwêreld en sorg dat diegene wat op see verlore is – mens of feë – na 'n behoorlike hiernamaals gaan. Hulle vind ook menslike vlees as 'n lekkerny en ignoreer alle reëls oor interaksie met mense wat die Feërie vorste mag hê.

Hulle is nie gek oor Mami Wata of die Jengu nie, aangesien hulle hul plek as meermense oorskry met hul interaksies met ander feë – en hul oorlog met die Obayifo.

Net soos volkskunde waarsku, is hulle pragtig, dodelik en wispelturig.

Vertaling

Mermaid. Meermin.

Kortverhaal

Té Warm om te Hanteer

Dit is heeltemal té warm om uit die water te klim. Ons prooi sal vandag na ons toe moet kom.

Jy is mal. Geen mens by sy volle verstand sal dit so vêr waag nie.

Ons het hulle nie by hul volle verstand nodig nie, sê sy en verskuif haar riempies bikini-top bietjie.

Ma het gesê ons moet ons vaardighede oefen. So vêr uit, sal dit verdag wees om mooi meisies soos onsself te vind wat op rotse sit. Mense is nie so goedgelowig soos hulle voorheen was nie.

Wat is daardie geraas?

Bly stil! Kyk!

Twee waterponies kom nader met jong mans op hulle.

Julle dames verdwaal?

Ons was besig om te skubaduik en, wel...

Arme goed! Ons sal julle help.

Die susters kyk na mekaar. Mense-mans het nie soveel verander nie: Hulle dink steeds dat hulle beter is as vrouens.

Hoekom kom julle nie saam met ons op die rotse sit nie?

Hulle tik die swart oppervlak voor hulle.

Die ouens glimlag en klim van hul waterponies af.

Haai, wat is dit? vra een toe hy in die water kyk en duidelik hul vissterte in die oog kry.

Grinnikend trek die meerminne die ouens van die rotse af en onder die water in. Hul voorkoms verander na hul anderwêreldse skrikwekkende vorm voordat hulle die asem van die mense weg soen en dan hul vlees verslind.

Mami Wata

Volkskunde in a Neutedop deur Ronel

Mami Wata of La Sirene is 'n watergees wat in Wes-, Sentraal- en Suider-Afrika vereer word, sowel as al die plekke waarheen Afrika-slawe in die Atlantiese eilande en suidelike Noord-Amerika (bekend as die Afrika-diaspora) gestuur is.

Mami Wata is uitgebeeld as 'n klassieke meermin wat haar hare kam terwyl sy op die rotse van 'n rivier sit en wag vir haar prooi, en as 'n pragtige slangbekoorder. In enige inkarnasie soek sy een ding: toewyding. Sy word gewoonlik gesien met lang, gesonde hare, benydenswaardige skoonheid en 'n donker, aantreklike geheimsinnigheid. Sy blyk ook dieselfde etnisiteit te wees as die vroue in die area waarin sy is.

Sy kan selfs in 'n tornado verander - al lyk dit of dit 'n aspek is van 'n ander watergees wat, soos soveel ander, onder die sambreel van Mami Wata saamgevoeg is. Wat blykbaar deur een van haar hoëpriesters in Wes-Afrika bevestig word wanneer hy sê dat die Mami Wata-tradisie bestaan uit 'n groot pantheon van gode en geeste, nie net die dikwels uitgebeelde meermin nie. Nie dat iemand buite die priesterskap veronderstel is om iets meer te weet nie...

Mami Wata kan haar toegewydes rykdom, wysheid, genesing, waarsêende kragte, roem en skoonheid gee. Sy kan dit ook net so maklik wegvat. Dit is bekend dat sy siektes en natuurrampe veroorsaak wanneer sy ontevrede is. Haar volgelinge dans ter ere van haar en gaan gewoonlik in 'n beswyming waar hulle met haar kommunikeer. Hulle laat ook haar offerandes van juweliersware en soetruikende seep by die baie heiligdomme wat aan haar gewy is. Meer dikwels as nie, verkies Mami Wata om in 'n een-tot-een situasie met haar volgelinge te kommunikeer, en neem hulle