Dolosse

By D.J. Opperman

Dolosse is ʼn losser versameling verse, al is die “dolos”-motief in die betekenis van beskawingsreste of simbole van ʼn verlede en voortekens van ʼn dikwels somber en uitsiglose toekoms ʼn dominerende faktor in die bundel. Die verse het dikwels Europese reisindrukke of die wêreld van Franskraal as agtergrond, maar die basiese problematiek word gekonsentreer op die noodlotsgang van die Afrikanervolk, die ganse Westerse beskawing en die mens in sy aftakeling. - J C Kannemeyer

• Language: Afrikaans
• Publisher: Tafelberg
• Release date: Nov 1, 2015
• ISBN: 9780624075998

D.J. Opperman

Diederik Johannes (D.J.) Opperman is op 29 September 1914 op ’n plaas naby Dundee in KwaZulu-Natal gebore. Hy gaan skool op Estcourt en Vryheid. Hy verwerf ’n MA-graad in 1935 aan die Universiteit van Natal in Pietermaritzburg en sy doktorsgraad in 1953 aan die Universiteit van Kaapstad. Hy gee skool in Pietermaritzburg en Johannesburg en is van 1946 tot 1948 ’n joernalis by Die Huisgenoot in Kaapstad, en gee vir 10 jaar klas aan die Universiteit van Kaapstad. D.J. Opperman is van 1960 tot 1979 ’n professor in Afrikaanse letterkunde aan die Universiteit van Stellenbosch. In dié tyd is hy in beheer van die beroemde Letterkundige Laboratorium. D.J. Opperman het in 1981 ’n beroerte gehad en sterf op 22 September 1985 op Stellenbosch. D.J. Opperman, een van die bekendste Afrikaanse digters, se debuut-digbundel, Heilige beeste, verskyn in 1945 en word in 1947 met die Hertzogprys vir poësie bekroon. Hy ontvang daarna nog drie keer die Hertzogprys: Periandros van Korinthe (vir drama, 1956), Voëlvry (vir drama, 1969) en Komas uit ’n bamboesstok (vir poësie, 1980). Hy ontvang ook die CNA-, WA Hofmeyr- en Louis Luyt-pryse vir Komas uit ’n bamboesstok. Opperman was ook bekend as samesteller van bloemlesings en die bekendste voorbeelde hiervan is Groot Verseboek (die eerste een het in 1956 verskyn) en Kleuterverseboek. In 2000 verskyn die bundel Sonklong oor Afrika waaraan hy ten tyde van sy dood gewerk het

Book preview

DJ Opperman

Dolosse

Tafelberg

Die uitleg van gedigte in hierdie digitale uitgawe van Dolosse mag verskil van dié van die gedrukte uitgawe, afhangende van die instellings op u leestoestel. Die uitleg vertoon optimaal indien die standaardinstelling op u leestoestel gebruik word. Lesers kan egter eksperimenteer met die instellings vir verskillende perspektiewe op die gedigte.

Gedagtes by ’n sarkofaag

Vandese week

is uit die vyfde eeu voor Christus

in die kerkhof van Athene

’n sarkofaag

tussen die stukkende grafstene

oopgegraaf;

en onder die klipdeksel

lê ’n hopie skewe bene

van ’n seun van twaalf.

Volgens die ontwerpe

en vier klein olieskrapers –

drie van brons

en een van yster –

weet ons

hy was atleet,

’n spies- of diskuswerper.

Is hy deur god of mens vermink

of albei saam?

Was hy van geboorte so

of dra sy liggaam

die eerste wring van talidomide

of polio?

Het hy vrywillig of onder dwang

hinke-pink

die spies ver in die grond laat sink?

Of is hy voorteken van die geweld

wat oor sy land sou kom

deur eie mense, Pers, Romein en Turk,

maar ook van die Avondlandelike drang

na die ewige atleet op ’n ewige sportveld

en so na sy ondergang?

Tog, ek raak by die klein

Griekse geraamtetjie ontroer

en voel die gode maak

met dié opgrawing

deur dié klompie dolosse bekend:

Ná ’n swangerskap van vyf-en-twintig eeue

kom jul beskawing

aan sy begin