Heilige beeste

By D.J. Opperman

In Heilige beeste (1945), Opperman se debuutbundel, is die belydende inslag en die religieuse stryd van die Louws se eerste bundels feitlik geheel en al afwesig en beoefen hy ʼn veel meer beeldende poësie as sy voorgangers. Daarby laat vaar hy die chronologiese of achronologiese basis vir sy rubrisering en maak hy ʼn verdeling wat op die temas van “die aardse, die vrou en die Groot-Groot-Gees” uit die titelgedig berus. – J C Kannemeyer.

• Language: Afrikaans
• Publisher: Tafelberg
• Release date: Nov 1, 2015
• ISBN: 9780624075899

D.J. Opperman

Diederik Johannes (D.J.) Opperman is op 29 September 1914 op ’n plaas naby Dundee in KwaZulu-Natal gebore. Hy gaan skool op Estcourt en Vryheid. Hy verwerf ’n MA-graad in 1935 aan die Universiteit van Natal in Pietermaritzburg en sy doktorsgraad in 1953 aan die Universiteit van Kaapstad. Hy gee skool in Pietermaritzburg en Johannesburg en is van 1946 tot 1948 ’n joernalis by Die Huisgenoot in Kaapstad, en gee vir 10 jaar klas aan die Universiteit van Kaapstad. D.J. Opperman is van 1960 tot 1979 ’n professor in Afrikaanse letterkunde aan die Universiteit van Stellenbosch. In dié tyd is hy in beheer van die beroemde Letterkundige Laboratorium. D.J. Opperman het in 1981 ’n beroerte gehad en sterf op 22 September 1985 op Stellenbosch. D.J. Opperman, een van die bekendste Afrikaanse digters, se debuut-digbundel, Heilige beeste, verskyn in 1945 en word in 1947 met die Hertzogprys vir poësie bekroon. Hy ontvang daarna nog drie keer die Hertzogprys: Periandros van Korinthe (vir drama, 1956), Voëlvry (vir drama, 1969) en Komas uit ’n bamboesstok (vir poësie, 1980). Hy ontvang ook die CNA-, WA Hofmeyr- en Louis Luyt-pryse vir Komas uit ’n bamboesstok. Opperman was ook bekend as samesteller van bloemlesings en die bekendste voorbeelde hiervan is Groot Verseboek (die eerste een het in 1956 verskyn) en Kleuterverseboek. In 2000 verskyn die bundel Sonklong oor Afrika waaraan hy ten tyde van sy dood gewerk het

Book preview

DJ Opperman

Heilige beeste

Tafelberg

Die uitleg van gedigte in hierdie digitale uitgawe van Heilige beeste mag verskil van dié van die gedrukte uitgawe, afhangende van die instellings op u leestoestel. Die uitleg vertoon optimaal indien die standaardinstelling op u leestoestel gebruik word. Lesers kan egter eksperimenteer met die instellings vir verskillende perspektiewe op die gedigte.

Vir Marié

Heilige beeste

Dit is my laaste besit

wat ek bedags langs die Taka verdedig

en snags in die kraal tussen kiepersol en klip:

hulle wat wei

waar die hadida in die noorsboom wag

bo peule, miershoop en gras;

hulle wat afhanklik is

van die bul wat die sand krap

en die reuk van die koei nog vat;

hulle wat afstam

van kuddes deur dansende impi’s omring

in die koningskrale van Senzangakona en Dingaan;

hulle my drie drifte:

die aardse, die vrou en die Groot-Groot-Gees

oor die kraal tussen kiepersol en klip.

I

Kontrak

U het die wêreld oopgeskiet

tot grot en gramadoela;

toe die blaar en riet,

U arbeiders, gestuur; wortels

wat nederig werk, die mier

wat stokkies dra

en beitelpunt van die rivier.

U droom met dinamiet

en laat aan arbeiders

die besonderhede en verdriet.

Sarkofaag

Vas teen die stad rys bruingekerf

met ’n groen kuifie bo, die halwe berg

waar honderde bandiete

agter skoorstene van fabrieke

jare al met koekepan en pik

hul dieper ingrawe in skuinstes klip;

en om hul uit klein vensters van die stad

kyk klerke dag vir dag met huiwering na die gat.

Stadsnag

Op deuntjies van die saxofoon verdwyn

die siel se kommer, stryd en ongeloof,

en waar die stringe liggies troostend skyn,

bied ons ’n nagtelike vrees die hoof.

Saans in die stad as elke siel so pyn,

word dit aan Mefistofeles beloof

as hy ons net jong vrouens of ou wyn

wil gee om ons ’n rukkie te verdoof.

Maar tot die na-nag is ons dan verdoem

om tussen die geslote deur en muur

te lê, met alle stryd net uitgestel

tot nou, tot ’n erkenning, onverbloem,

tot hierdie wakkerlê om uur na uur

koorsig die klanke van ’n klok te tel.

Stad in die mis

Met gespanne spier

loop ek deur die mis

want om my sluip ’n dier

onder wit duisternis;

ek hoor hom knor en in oop mote

waggel sy pilare-pote

en sy kantelende rug metaal;

op hoeke