Die afwesigheid van berge

By Louis Esterhuizen

Die drie uitgesponne gedigte wat die kern van Die afwesigheid van berge vorm, slaan die leser met die een kragtige golf van poëtiese besinning na die ander: die Bedevaartslied (“Op dié reis blyk die reisiger / onverwags ongereed te wees . . . ”), Hooglied (met stralende liefdespassasies) en Danklied. Dit is die spreker (’n alleman) se reis onderweg na die dood – die gedagtevlugte, die besinnings, die fantasieë waartoe die bewussyn geskok word. Maar die spreker is sterwend in hiérdie land. Trouens, hierdie land sing dikwels saam in die liedere, in refreine wat die slagspreuke, clichés en jargon is van nie net ’n nuwe Suid-Afrika nie, maar van ’n nuwe tegnologiese era. ’n Persoonlike bundel, maar ook ’n aktuele een.

• Language: Afrikaans
• Publisher: Human & Rousseau
• Release date: Mar 15, 2014
• ISBN: 9780798164955

Louis Esterhuizen

Louis Esterhuizen het in die Vrystaat grootgeword, en aan die Universiteit van die Vrystaat studeer. Daarna het hy skool gehou in Bloemfontein, Bethlehem, Pretoria en Rondebosch. Hy is tans die bestuurder van Protea Boekwinkel op Stellenbosch. Hy het in 1986 debuteer met die digbundel, Stilstuipe (wat op die kortlys vir die Rapport-prys was); daar het sedertdien nog nege digbundels uit sy pen verskyn. Sy bundel Wat die water onthou is met die Protea Poësie-prys bekroon.

Book preview

Die afwesigheid van berge

Louis Esterhuizen

Human & Rousseau

Die uitleg van gedigte in hierdie digitale uitgawe van Die afwesigheid van berge mag verskil van dié van die gedrukte uitgawe, afhangende van die instellings op u leestoestel. Die uitleg vertoon optimaal indien die standaardinstelling op u leestoestel gebruik word. Lesers kan egter eksperimenteer met die instellings vir verskillende perspektiewe op die gedigte.

Vir Marlise.

En vir Chris, my Nederlandse vriend

wat wou weet hoe dit is.

ek wil na die rante gaan

waar die aalwyne brand soos aas vir die sterre

waar die miere vestings bou om ’n bruid

waar ’n vinger in die stof die seisoene voorspel,

ek wil die hemelruim betas,

ek wil op die aarde lê,

ek wil die berge sien loop,

ek wil leef

soos net die dood nog kan lewe

– Breyten Breytenbach

Het was zomerdag.

De doodstille straat lag

te blakeren in de zon.

Een man kwam de hoek om.

Er speelde in de verte op de stoep

een groep kinderen, maar die groep

betekende niet veel,

maakte, integendeel,

dat de straat nog verlatener scheen.

– Martinus Nijhoff

Hoe kan jy vertel hoe dit is

die straat, blinkwit geskrik een middag laat

toe die man aan die bopunt verskyn

en die groepie seuns

met ’n kartondoos vir paaltjies

nog altyd krieket speel in die pad

terwyl twee bejaarde vroue al geselsend

verbygestap kom met iewers

in die buurt ook nog die moeë bouers

se geduldige hamerslae – monotoon,

soos die hond se onsekere geblaf

toe die vreemdeling ’n oomblik lank

huiwer, dan verder,

al met die winter se blaarlose stiltes

langs – dit is hoe dit is in die tuin

waar ’n skeefgedrukte boom

houding probeer vind

teen aanklagte

van heersende wind –

Want sirenes laat in die nag

is soos ’n tuimelaar wat greep verloor

op die sweefstok

en hieieiee-e-e-hô hieieiee-e-e-hô

ruglangs deur wolke glip na waar die net

nog nie gespan is nie

sirenes laat in die nag

is flitsberigte dat iemand oorgeskakel het

van hulpvaardig na hulpbehoewend

met ’n lewe wat ontspoor: hartaanval

of messteek, motorwrak of

rewolwerskoot: noodlot of eie toedoen

selfs hiervoor bestaan daar geen

regverdiging nie, want

sirenes laat in die nag

lewer jou uit, bring jou tuis

as tuimelaar

wat greep verloor

met die terugswaai, laag

in die vaart

sonder om bewus te wees daarvan

dat die tyd opgeskort is,

presies om kwart voor

amper verby –

Terwyl julle slaap hou julle hande vas

asof die nag ’n terloopse verbyganger is en die boom

se lustelose geskuur teen die geut

geen voorspel

tot gure weer is nie

met jul gesigte na mekaar toe gedraai slaap julle

en julle weet nie

dat die tyd van voorneme verander het nie

dat mis uit die grond

losgekom en reeds begin het

om bome

te verwasem nie

dat voëls digter saamgebondel sit en pruil

terwyl die vreemdeling

in die tuin

reeds

die droom wat julle aan mekaar beloof

betree het nie

’n BEDEVAARTSLIED om

kwart voor drie en hoe geyk die geheue

wat soveel sagter as ’n gister jul gordyn eenkant toe

druk. Op dié reis blyk die reisiger

onverwags ongereed te wees: gedaantes om jul bed

met wapens gerig op die binneholtes

van jul skrik. En slaan jy jou oë op na die berge

om kwart voor nou, vir oulaas,

is jul hulp kasdeure wat oopgeruk word

om alle vensters vloeibaar te laat

soos ’n gebed om kwart voor sterwenstyd.

Vrees is nou die skaduwee in jul hand met die son

’n dooie versugting, bedags, en die maan

’n blote verswering agter yl gordyne, snags –

Hoor jy straks nog die voëls in die bome, buite?

Die tuinhekkie se effense keelskraap in die donkerte

langs die huis? ’n Hond wat ver weg blaf

en verlate, dan weer stil.

Watter woord sal oplaas aan jou gegee word?

Watter woord as jy reeds wegteer in hierdie landskap

van pille, inspuitings, buis en masjien?

Die