De grootste missers van wo2

By Alles over historia

In augustus 1940 vallen er bommen op Berlijn. Adolf Hitler is woedend en geeft opdracht tot de bouw van een reeks enorme luchtafweertorens, die per stuk meer kosten dan de Olympische complexen in de stad. Maar helaas bieden de bouwwerken nauwelijks bescherming. De Führer verspeelt ook een kans om de Britten uit Noord-Afrika te verjagen en de kostbare olie van het Midden-Oosten in handen te krijgen, en verklaart de Verenigde Staten de oorlog, volkomen onnodig. Als Hitler het hoofd koel had gehouden, was de oorlog wellicht heel anders afgelopen. Maar hij was niet de enige die blunders beging: ook aan geallieerde zijde werden fouten gemaakt. In dit nummer kijken we naar de grootste missers van de oorlog.-

• Language: Nederlands
• Publisher: SAGA Egmont
• Release date: Oct 2, 2020
• ISBN: 9788726460797

Book preview

De grootste missers van wo2

Original title

De grootste missers van wo2

Copyright © 2019, 2020 Alles over historia and SAGA Egmont

All rights reserved

ISBN: 9788726460797

1. e-book edition, 2020

Format: EPUB 2.0

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrievial system, or transmitted, in any form or by any means without the prior written permission of the publisher, nor, be otherwise circulated in any form of binding or cover other than in which it is published and without a similar condition being imposed on the subsequent purchaser.

SAGA Egmont www.saga-books.com – a part of Egmont, www.egmont.com

Missers geven de doorslag

In augustus 1940 vallen er bommen op Berlijn. Adolf Hitler is woedend en geeft opdracht tot de bouw van een reeks enorme luchtafweertorens, die per stuk meer kosten dan de Olympische complexen in de stad. Maar helaas bieden de bouwwerken nauwelijks bescherming. De Führer verspeelt ook een kans om de Britten uit Noord-Afrika te verjagen en de kostbare olie van het Midden-Oosten in handen te krijgen, en verklaart de Verenigde Staten de oorlog, volkomen onnodig. Als Hitler het hoofd koel had gehouden, was de oorlog wellicht heel anders afgelopen. Maar hij was niet de enige die blunders beging: ook aan geallieerde zijde werden fouten gemaakt. In dit nummer kijken we naar de grootste missers van de oorlog.

1. Nazi-duitsland mag zijn gang gaan

Als de Britten en de Fransen in 1938 toestaan dat nazi-Duitsland delen van Tsjecho-Slowakije bezet, denken ze dat Hitler daar genoegen mee neemt. Maar de toegeeflijkheid van het Westen sterkt de Führer alleen maar in zijn veroveringsdrang.

Gekleed in een lange, donkere jas en een wit overhemd met een stijve boord en stropdas stapt de Britse premier Neville Chamberlain op de luchthaven van Heston bij Londen uit een vliegtuig. Een enthousiaste menigte wacht hem op. De premier is bij de Duitse leider Adolf Hitler op bezoek geweest.

In Duitsland heeft Chamberlain het Verdrag van München gesloten, waarmee nazi-Duitsland groen licht kreeg om het Sudetenland in Tsjecho-Slowakije te annexeren. Hiermee heeft de premier naar eigen zeggen bewerkstelligd dat het vrede blijft in Europa. Bovendien hebben de Britse regeringsleider en de Duitse dictator een overeenkomst ondertekend, die Chamberlain trots aan de menigte toont. In het document zeggen de twee landen toe dat meningsverschillen in de toekomst op vreedzame wijze zullen worden opgelost. Het publiek juicht terwijl het document in de wind wappert, net als de Union Jacks die de toeschouwers hebben meegebracht.

Later die dag licht Chamberlain de overeenkomst toe. Buiten zijn ambtswoning in Downing Street verkondigt de premier dat gewapende conflicten in Europa tot het verleden behoren. ‘Ik geloof dat dit vrede in onze tijd betekent,’ zegt Chamberlain. ‘Ga naar huis en ga rustig slapen,’ voegt de Britse leider er zelfverzekerd aan toe.

De verliezers zijn de Tsjecho-Slowaken, die het Sudetenland kwijt zijn, maar met hun tegemoetkoming aan Hitler hopen Chamberlain en zijn Franse collega Édouard Daladier dat er een eind komt aan de territoriale eisen van de Führer. Het beleid staat bekend als appeasement (verzoening).

Chamberlains optimistische kijk op de toekomst blijkt echter onterecht. Al een paar maanden later breekt Hitler met het verdrag door het westen van Tsjecho-Slowakije in te nemen. En een half jaar later valt hij Polen binnen, waarmee de Tweede Wereldoorlog een feit is. Het beleid van appeasement heeft gefaald.

Führer negeert afspraken

Chamberlain had kunnen weten dat Hitler van plan was om het gebied van nazi-Duitsland flink uit te breiden, want de Führer lapte al langer internationale verdragen aan zijn laars. Na de Eerste Wereldoorlog werden de verslagen Duitsers strenge beperkingen opgelegd. Ze mochten geen luchtmacht opbouwen en maar een kleine marine en landmacht hebben. Maar zodra hij in 1933 aan de macht gekomen was, begon Hitler zijn land zo snel te bewapenen als de industrie kon bijbenen. In strijd met allerlei verdragen bouwde de Führer een enorm leger, een sterke marine en een moderne luchtmacht op.

En hij maakte er geen geheim van. Tijdens de Rijkspartijdagen in Neurenberg in 1935 marcheerden er lange colonnes soldaten over het terrein. Bovendien maakte Hitler plannen bekend om het leger verder uit te breiden. De Britten deden niets om deze ontwikkeling te stoppen – integendeel. De regering onder leiding van de conservatieve Stanley Baldwin had in juni 1935 een verdrag gesloten dat de nazi’s toestond de marine te versterken. Met een sterke zeemacht zouden de Duitsers zich veiliger voelen en minder reden hebben om agressie te tonen, zo redeneerden de Britten.

Eerste wereldoorlog is schrikbeeld

De toegeeflijkheid van de Britten had echter geen positieve invloed op de Duitse agressie. In maart 1938 annexeerden de nazi’s Oostenrijk zonder dat de westerse mogendheden ingrepen. Op 14 maart maakte Hitler een triomfantelijke entree in Wenen. Niets leek hem te kunnen tegenhouden.

‘De volgende keer is Tsjecho-Slowakije aan de beurt,’ verkondigde Hitler toen hij terugkeerde uit Oostenrijk. Propagandaminister Joseph Goebbels was onder de indruk. ‘De Führer is geweldig. Een waar genie,’ schreef hij.

Het succes van de nazi’s was echter niet uitsluitend op het conto van Hitler te schrijven. Na de Eerste Wereldoorlog was de kaart van Europa veranderd. In het midden en oosten waren landen ontstaan en grenzen verschoven. De overwinnaars bepaalden dat alle volkeren het recht op zelfbeschikking hadden. De Führer maakte handig gebruik van dat principe: hij wees erop dat het Sudetenland in Tsjecho-Slowakije een Duitse meerderheid kende.

Dat het gebied ook 66 procent van de Tsjecho-Slowaakse steenkoolreserves, 70 procent van de staalfabrieken en de grootste wapenfabriek had, was een prettige bijkomstigheid.

De Britten en de Fransen hadden goede redenen om Hitler niet voor het hoofd te willen stoten. Tijdens de Eerste Wereldoorlog, nog maar 20 jaar eerder, hadden de Britten zeker 740.000 man verloren, terwijl Frankrijk 1.400.000 gesneuvelde en vermiste soldaten telde. De grootmachten was er alles aan gelegen om een herhaling van dit bloedvergieten te voorkomen. Ook vroegen veel Britten zich tijdens de crisis van de jaren 1930 af of hun land wel militaire en financiële middelen had om oorlog te voeren. De crisis leidde tevens tot sociale onrust. Door stakingen en opstanden van arbeiders maakte de Britse midden- en bovenklasse zich zorgen om het communisme en de invloed van de Sovjet-Unie. De regering beschouwde nazi-Duitsland als een effectief bolwerk tegen de Sovjets en het oprukkende bolsjewisme. Daarom sloeg Chamberlain een verzoenende toon aan toen hij zijn volk op 27 september 1938 toesprak via de radio.

Duitsers vallen tsjecho-slowakije aan

‘Hoe vreselijk, merkwaardig en ongelooflijk is het dat we nu loopgraven graven en gasmaskers testen vanwege een conflict in een ver land tussen volkeren waarvan we niets weten,’ zei Chamberlain met een verwijzing naar het Sudetenland.