Gruwelen aan het oostfront

By Alles over historia

In de zomer van 1944 valt het Rode Leger Finland aan op de Karelische Landengte. Na drie jaar stagnatie gaat Stalin in de aanval om verloren terrein terug te winnen. De Sovjetleider wordt aangemoedigd door de successen elders aan het Oostfront, waar hij nu na jaren van overlevingsstrijd de overhand heeft in het verzet tegen de nazi's.In Finland houdt de verdediging redelijk goed stand, maar verder naar het zuiden staan Hitlers legers op het punt van instorten. En het Rode Leger toont geen genade op weg naar Berlijn. Vrouwen worden verkracht en gevangenen worden als slaven behandeld – een bittere vergelding voor de daden van de Wehrmacht na de invasie van de Sovjet-Unie in 1941. Gruwelen aan het Oostfront volgt het sluitstuk van de oorlog aan het wreedste front van de strijd.-

• Language: Nederlands
• Publisher: SAGA Egmont
• Release date: Sep 3, 2020
• ISBN: 9788726460780

Book preview

Gruwelen aan het oostfront

Copyright © 2019, 2019 Alles over historia and SAGA Egmont

All rights reserved

ISBN: 9788726460780

1. e-book edition, 2019

Format: EPUB 2.0

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrievial system, or transmitted, in any form or by any means without the prior written permission of the publisher, nor, be otherwise circulated in any form of binding or cover other than in which it is published and without a similar condition being imposed on the subsequent purchaser.

SAGA Egmont www.saga-books.com – a part of Egmont, www.egmont.com

Oostfront druipt van het bloed

In de zomer van 1944 valt het Rode Leger Finland aan op de Karelische Landengte. Na drie jaar stagnatie gaat Stalin in de aanval om verloren terrein terug te winnen. De Sovjetleider wordt aangemoedigd door de successen elders aan het Oostfront, waar hij nu na jaren van overlevingsstrijd de overhand heeft in het verzet tegen de nazi’s. In Finland houdt de verdediging redelijk goed stand, maar verder naar het zuiden staan Hitlers legers op het punt van instorten. En het Rode Leger toont geen genade op weg naar Berlijn. Vrouwen worden verkracht en gevangenen worden als slaven behandeld – een bittere vergelding voor de daden van de Wehrmacht na de invasie van de SovjetUnie in 1941. Gruwelen aan het Oostfront volgt het sluitstuk van de oorlog aan het wreedste front van de strijd.

1. De strijd ontbrandt in kiev

Hitler ziet kans om ruim een half miljoen Sovjetsoldaten te omsingelen in de Oekraïense hoofdstad Kiev. De Führer duwt de aanval erdoor, tegen de wil van de generaals in. Die beslissing komt Duitsland duur te staan.

Voor Erich Hager lijkt er geen einde te komen aan 22 september 1941. Als soldaat in de Duitse 17e Tankcompagnie neemt hij deel aan de enorme mars van de Wehrmacht naar de stad Kiev in de Sovjetrepubliek Oekraïne. De Duitsers rukken aardig op, maar dan worden ze aangevallen door Sovjettanks, en de verliezen zijn groot. Rondom Hager vallen soldaten op de grond, bloedend en stervend. En Hager weet dat hij niet op hulp hoeft te rekenen.

De Duitse verdedigingslinies zijn dun en de vijandelijke tanks rijden er dwars doorheen. Als een groot vuurspuwend monster van ijzer en staal ploegt een 52 ton zwaar voertuig recht op Hager af. Hij rent hard weg, tot hij, hijgend en zwetend over zijn hele lichaam en gezicht, bij een dorp komt. Hier vindt hij acht van zijn kameraden terug. Ze zijn allemaal ongedeerd, maar aan het eind van hun Latijn.

Hager was bepaald niet de enige soldaat die dit overkwam in de Slag om Kiev. De strategische positie van de stad zou de Duitsers toegang geven tot steenkoollagen en rijke olievelden in de Kaukasus. Maar de verovering zou niet meevallen. Niet alleen was het verzet van de Sovjetsoldaten veel taaier dan de Duitsers hadden verwacht, het platte, troosteloze vlakke land en het grillige klimaat vormden een vijand op zich. De weg naar Kiev was lang en vol gevaren. De stad was voor Hitler en zijn generaals de eerste serieuze uitdaging aan het Oostfront.

Drie maanden eerder leek de operatie aan het Oostfront nog een fluitje van een cent. Nadat hij West-Europa grotendeels aan zich had onderworpen met een blitzkrieg, stortte Hitler zich op de Sovjet-Unie. Het eonrme rijk van Stalin had olie, granen en andere voorraden waar de Duitse industrie en bevolking om zaten te springen. Maar het land had vooral grote, lege gebieden die Duitse burgers konden huisvesten in de nieuwe nazi-wereldorde die Hitler op het oog had. Op 22 juni 1941 viel de Wehrmacht vanuit Polen, Finland en Roemenië binnen met wel 3,7 miljoen soldaten over een lengte van 2900 kilometer. De Duitsers hadden de winteruitrusting niet meegenomen, want volgens Hitler zou de oorlog in een oogwenk voorbij zijn. Niet alleen vond hij het ras van de Sovjets inferieur aan het Duitse, hij was er ook zeker van dat het communistische systeem wankelde.

‘We hoeven alleen maar de deur in te trappen, dan stort de verrotte structuur vanzelf in,’ zei de Führer hoogmoedig.

Grote afstanden putten soldaten uit

Aan het begin van de invasie duidde alles erop dat Hitler gelijk zou krijgen. Binnen een week drongen Duitse troepen ruim 320 kilometer het land binnen. Verder hadden de Duitsers bijna 4000 vliegtuigen vernietigd en 600.000 Sovjetsoldaten gedood, verwond of gevangengenomen. De invasie was over de Legergroepen Noord, Midden en Zuid verdeeld, die respectievelijk Leningrad, Moskou en Kiev moesten innemen.

Terwijl de Legergroepen Noord en Midden snel oprukten, ondervond Zuid onder generaal-veldmaarschalk Gerd von Rundstedt al snel problemen op weg naar Kiev.

‘Het leger is nog nauwelijks vooruitgekomen. Er zijn grote verliezen aan beide kanten. De Russen houden voortreffelijk stand,’ noteerde majoor Karl Thilo, als lid van het opperbevel verantwoordelijk voor Legergroep Zuid, al op 26 juni.

Het landschap was een obstakel op zich. Om naar Kiev te komen, moesten de soldaten dagenlang rijden of over de desolate vlakten van West-Oekraïne marcheren.

‘Vanaf de bestuurdersstoel in mijn vrachtwagen keek ik uit over de stille vlakte, terwijl ik wanhopig probeerde om een irrationele angst te bestrijden. Ik herkende mezelf niet meer. Geconfronteerd met dit uitgestrekte landschap werd ik overmand door depressie, hopeloosheid en angst, de angst om in de val te zijn gelopen’ vertelde de soldaat Erich Kern. Het hielp ook niet dat het beurtelings droog en buiig was, wat de wegen stoffig of juist te modderig maakte.

‘De weg, als je dit veepad zo kunt noemen, is bedekt door een dikke laag stof, die bij elke windvlaag opwervelt in rode wolken. Waar water over het pad stroomt en de kleiige grond het water niet kan opnemen, grijpt de modder de wielen

van de vrachtwagens en de rupsbanden van de tanks gulzig vast, waardoor de voertuigen er diep in wegzinken’ schreef Curzio Malaparte, een Italiaanse journalist van Legergroep Zuid.

Stalinlinie verspert de weg

Het landschap en de modder waren niet de enige problemen. Op de route naar het oosten werden Duitse patrouilles plotseling aangevallen vanuit onschuldig ogende boerderijen langs de weg. De eerste colonnes die werden beschoten, dachten dat het vuur afkomstig was van troepen van het Rode Leger die voor hen op de vlucht waren.

Het werd de Duitsers echter al snel duidelijk dat het geen vijanden op de vlucht waren – ze liepen recht de Stalinlinie in, de verdediging van de Sovjet-Unie tegen het westen.

De linie werd in de jaren 1920 gebouwd als een verdediging tegen aanvallen van het kapitalistische Westen en liep langs de westgrens van de Sovjet-Unie. Vanuit bunkers en betonnen greppels konden de soldaten binnenvallende troepen beschieten. Na de invasie van de Wehrmacht in juni 1941 werd de linie hersteld en weer van wapens voorzien. De aanvallen vanuit de Stalinlinie vertraagden de opmars, en nabij Kiev zou de verdediging zeker zo effectief blijken te zijn. Hier had Nikita Chroesjtsjov, de schakel tussen Stalin en het leger in Oekraïne, 160.000 burgers ingezet.

Het resultaat was een indrukwekkende 28 kilometer lange verdedigingszone van antitankgeulen en 750 gloednieuwe bunkers van beton of boomstammen versterkt met rijen prikkeldraad. Samen met de Sovjettroepen vormde deze civiele linie een bijna ondoordringbare muur rond Kiev. Toen de Duitsers zich op 8 augustus terugtrokken na vier dagen van vergeefse pogingen de rivier de Dnjepr over te steken, maakte Hitler zich zorgen. Legergroep Zuid zat duidelijk in de nesten, en er moest iets gedaan worden.

Hitler is uit op olie

In juli was Legergroep Midden zo snel opgerukt dat een gebied dat nog onder Sovjetcontrole stond, een soort eilandje vormde op de plek waar Midden en Zuid elkaar troffen. Op dat eilandje lag Kiev, en in het gebied bevond zich bijna het gehele Russische Zuidwestfront onder bevel van veldmaarschalk Semjon Boedjonny.

De concentratie Sovjetsoldaten bedreigde de opmars van de Duitsers, maar bood ook een kans. Als de Wehrmacht de soldaten