Blitzkrieg

By Alles over historia

Op 1 september 1939 valt Hitler Polen binnen. Het land moet snel veroverd worden, anders schieten de Britten en Fransen te hulp. Gesteund door de Luftwaffe maken de Duitse tanks korte metten met de Poolse verdediging. De Polen houden dapper stand, maar uiteindelijk moeten ze de strijd opgeven. Op 6 oktober is Polen in Duitse handen. In het voorjaar van 1940 dendert de Duitse blitzkrieg door Europa. In een paar maanden zijn Denemarken, Noorwegen, België, Nederland en Frankrijk verslagen. Maar als Hitler zijn vliegtuigen naar Groot-Brittannië stuurt, komt hij in de knel. In deze aflevering van Oorlogen & veldslagen belichten we ook een aantal minder bekende kanten van het eerste jaar van de oorlog: de Duitse acties in Scandinavië en de hevige strijd tussen Finland en de Sovjet-Unie.-

• Language: Nederlands
• Publisher: SAGA Egmont
• Release date: Sep 3, 2020
• ISBN: 9788726460643

Book preview

Blitzkrieg

Copyright © 2019, 2019 Alles over historia and SAGA Egmont

All rights reserved

ISBN: 9788726460643

1. e-book edition, 2019

Format: EPUB 2.0

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrievial system, or transmitted, in any form or by any means without the prior written permission of the publisher, nor, be otherwise circulated in any form of binding or cover other than in which it is published and without a similar condition being imposed on the subsequent purchaser.

SAGA Egmont www.saga-books.com – a part of Egmont, www.egmont.com

De blitzkrieg walst over europa heen

Op 1 september 1939 valt Hitler Polen binnen. Het land moet snel veroverd worden, anders schieten de Britten en Fransen te hulp. Gesteund door de Luftwaffe maken de Duitse tanks korte metten met de Poolse verdediging. De Polen houden dapper stand, maar uiteindelijk moeten ze de strijd opgeven. Op 6 oktober is Polen in Duitse handen. In het voorjaar van 1940 dendert de Duitse blitzkrieg door Europa. In een paar maanden zijn Denemarken, Noorwegen, België, Nederland en Frankrijk verslagen. Maar als Hitler zijn vliegtuigen naar Groot-Brittannië stuurt, komt hij in de knel. In deze aflevering van Oorlogen  veldslagen belichten we ook een aantal minder bekende kanten van het eerste jaar van de oorlog: de Duitse acties in Scandinavië en de hevige strijd tussen Finland en de Sovjet-Unie.

1. Duitsland overrompelt polen

Adolf Hitler speelt hoog spel als hij Polen binnenvalt. Het land moet zo snel mogelijk verslagen worden, voordat de West-Europese grootmachten – Groot-Brittannië en Frankrijk – de kans hebben om in te grijpen. Maar de veldtocht verloopt niet geheel volgens plan.

Het Duitse slagschip Schleswig-Holstein richt bij het ochtendgloren op 1 september 1939 zijn reuzenkanonnen op het zanderige schiereiland Westerplatte bij de havenstad Danzig, het huidige Gdansk. Om 4.48 uur slaan acht granaten in op de zuidwesthoek, die drie gaten in de buitenmuur van de kazerne maken en oliedepots in lichterlaaie zetten. Even later openen drie elite-eenheden van Duitse mariniers de aanval, maar de slechts 200 Poolse verdedigers verzetten zich hevig. Om 6.22 uur telegraferen de infanteristen aan hun slagschip:‘Zware verliezen, we komen terug.’ Tweeënhalf uur later vallen de mariniers opnieuw aan, nu gesteund door 60 soldaten van de SS-Heimwehr. Ze slechten de buitenmuur van de kazerne, die in puin ligt, maar worden dan opgehouden door mijnen, boomstammen, prikkeldraad en hevig Pools vuur. Tegen het middaguur slaan de SS'ers op de vlucht, en ook de mariniers met hun zwaargewonde aanvoerder geven het op. Op de eerste dag zijn 82 Duitsers omgekomen, en het schiereiland is niet veroverd. Pas na een week van zware gevechten, waarbij onder meer een torpedoboot en 60 bommenwerpers worden ingezet, weten de Duitsers de overhand te krijgen. Op 7 september om 9.45 uur hijsen de uitgeputte Poolse verdedigers ten langen leste de witte vlag.

Op veel andere plaatsen aan het front is het van hetzelfde laken een pak. De Polen vechten als leeuwen, al zijn de Duitsers op papier veel sterker: de invasiemacht bestaat uit twee legergroepen van 882.000 en 630.000 man, die vanuit het noorden, westen en zuiden aanvallen. Het Duitse leger is modern en strak geordend, terwijl veel Polen pas net zijn opgeroepen.

Hitler verwacht dan ook een snelle zege, maar hij speelt gevaarlijk spel. De Polen hebben twee troeven achter de hand: Groot-Brittannië en Frankrijk, de grote overwinnaars van de Eerste Wereldoorlog. Als het Duitse leger langdurig strijd moet leveren in Polen, is de westflank van Duitsland kwetsbaar. En als de Britten en de Fransen nu aanvallen, maken ze een goede kans op een overwinning.

Geallieerden zijn inschikkelijk

Al in 1938 was Hitler echter gerustgesteld op de Conferentie van München. Hij had geëist dat Tsjecho-Slowakije het overwegend Duitstalige Sudetenland zou afstaan, en de Britse en Franse premiers, Neville Chamberlain en Édouard Daladier, hadden hem zijn zin gegeven. Dit sterkte Hitler in de overtuiging dat Frankrijk en Groot-Brittannië geleid werden door angsthazen die uit zijn hand aten.

De Führer was daarom niet terughoudend met zijn territoriale eisen. In maart 1939 onderwierp hij de rest van Tsjechië – Bohemen en Moravië – en in het Slowaakse deel van het voormalige Tsjecho-Slowakije installeerde hij een marionettenbewind dat doorgang verleende aan de Duitsers.

Hierdoor werd Polen aan drie kanten ingesloten door Duitse troepen. Een aanval zou Hitler de mogelijkheid bieden om wraak te nemen voor de Eerste Wereldoorlog. Duitsland had toen land aan Polen moeten afstaan, waaronder Opper-Silezië, dat rijk was aan kolen. En de havenstad Danzig was een vrijstaat geworden onder toezicht van de Volkerenbond, de voorloper van de VN. Maar vooral de zogeheten Poolse Corridor – een stukje Polen tussen Oost-Pruisen en de rest van Duitsland, dat Polen toegang gaf tot de Oostzee – was Hitler een doorn in het oog. Veel Duitsers zagen de deling van hun land als een vernedering.

De Führer wilde niet alleen het land heroveren dat Duitsland was kwijtgeraakt, de rassenleer van de nazi’s stelde dat hetland recht had op Lebensraum in het oosten, ten koste van de Untermenschen in de Slavische landen.

In de loop van 1939 waren er steeds meer tekenen van de ophanden zijnde invasie te zien: op 22 maart bezetten de Duitsers de Litouwse havenstad Memel (het huidige Klaipeda), die tot 1919 Duits was geweest. Hitler wilde ook Dan-zig terug, en hij eiste het recht op om een snelweg en een spoorlijn dwars door de Poolse Corridor aan te leggen.

Garantie maakt hitler woest

De diplomatieke twisten tussen Duitsland en Polen gingen niet onopgemerkt aan Londen voorbij. Op 31 maart verklaarde de Britse premier Chamberlain dat zijn land de zelfstandigheid van Polen steunde en de status van Danzig als vrijstaat wilde behouden. Deze Britse garantie maakte Hitler woest, want de Führer besefte dat de Poolse regering niet op de Duitse eisen in zou gaan en zich niet vrijwillig aan Duitse zijde zou scharen. Er moest geweld aan te pas komen om het Poolse vraagstuk op te lossen.

Hitler had zijn generaals al opgedragen om een gedetailleerd plan uit te werken voor de aanval op Polen onder de codenaam Fall Weiß Maar sommige officieren zagen Hitlers plannen niet zitten omdat het risico te groot was. En dat was niet zonder reden: in mei 1939 reisde de Poolse minister van Oorlog, Tadeusz Kasprzycki, naar Parijs af, waar hij een verdrag sloot dat Frankrijk verplichtte om Polen te hulp te schieten in geval van een Duitse aanval. Het Franse leger moest na uiterlijk 15 dagen met 38 divisies een massale aanval uitvoeren op Duitsland. Maar ondanks de bedenkingen die zijn legerleiding had, dacht Hitler in het voorjaar van 1939 nog dat de West-Europese machten niet zouden ingrijpen. Zoals hij Luftwaffehoofd Göring later toevertrouwde:‘Mijn hele leven heb ik op één paard gewed.’ Op 15 juni 1939 was Fall Weiß af. Het plan voor de aanval was eenvoudig maar doeltreffend: een groep van twee legers zou het noorden van Polen binnenvallen, terwijl een groep van drie legers vanuit het zuiden zou oprukken. Maar de grondige voorbereidingen ten spijt was er één onzekerheid waar Hitler rekening mee moest