Het volk komt in verzet

By Alles over historia

In het begin van de oorlog kijken burgers lamgeslagen toe als de Duitse tanks het ene land na het andere binnenrijden. Maar als de onderdrukking door de nazi's voort blijft duren, groeit de onvrede. Stil protest ontwikkelt zich tot openlijke pesterijen en gewapende strijd. Er komen geheime verzetsgroepen op die Duitse bevoorradingslijnen en installaties saboteren. In Engeland krijgt Winston Churchill hier al snel lucht van, en halverwege 1940 richt de premier een geheime spionage- en sabotageorganisatie op, de SOE. Zijn eerste bevel aan de organisatie is duidelijk: 'Steek Europa in brand!' Met hulp van Britse agenten blazen partizanen bruggen op, leggen ze mijnen bij schepen en ontvoeren ze Duitse officieren. In dit nummer volgen we de verzetsstrijd in de TweedeWereldoorlog in allerlei landen.-

• Language: Nederlands
• Publisher: SAGA Egmont
• Release date: Aug 24, 2020
• ISBN: 9788726460766

Book preview

Het volk komt in verzet

Copyright © 2019, 2019 Alles over historia and SAGA Egmont

All rights reserved

ISBN: 9788726460766

1. e-book edition, 2019

Format: EPUB 2.0

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrievial system, or transmitted, in any form or by any means without the prior written permission of the publisher, nor, be otherwise circulated in any form of binding or cover other than in which it is published and without a similar condition being imposed on the subsequent purchaser.

SAGA Egmont www.saga-books.com – a part of Egmont, www.egmont.com

Verzet neemt de handschoen op

In het begin van de oorlog kijken burgers lamgeslagen toe als de Duitse tanks het ene land na het andere binnenrijden. Maar als de onderdrukking door de nazi’s voort blijft duren, groeit de onvrede. Stil protest ontwikkelt zich tot openlijke pesterijen en gewapende strijd. Er komen geheime verzetsgroepen op die Duitse bevoorradingslijnen en installaties saboteren. In Engeland krijgt Winston Churchill hier al snel lucht van, en halverwege 1940 richt de premier een geheime spionageen sabotageorganisatie op, de SOE. Zijn eerste bevel aan de organisatie is duidelijk: ‘Steek Europa in brand!’ Met hulp van Britse agenten blazen partizanen bruggen op, leggen ze mijnen bij schepen en ontvoeren ze Duitse officieren. In dit nummer volgen we de verzetsstrijd in de Tweede Wereldoorlog in allerlei landen.

1. Arbeiders vernederen hitlers sterren

Als in 1942 een elftal van Oekraïense arbeiders een voetbalstadion binnen jogt, juichen de supporters. Het team neemt het op tegen 11 Luftwaffe-soldaten – en de scheidsrechter is een SS’er. Een zege zou de inwoners van Kiev hoop geven in de duistere oorlog, maar succes op het veld kan de spelers ook noodlottig worden.

Een sleetse voetbal vliegt in een rechte lijn door de lucht en belandt in de handen van Nikolaj Troesevitsj. De man draagt werkkleren en op zijn armen zit meel. Lachend gooit hij de bal naar een collega, die tot groot enthousiasme van de andere arbeiders meteen verder dribbelt over het oneffen asfalt.

De lente van 1942 is net begonnen in Oekraïne, en de spontane voetbalwedstrijd vindt plaats achter de muren van Broodfabriek 3 aan de Degtjarivskastraat in de hoofdstad Kiev. Het is een jaar geleden dat Duitse troepen de Oekraïense grens overstaken. Met een tangbeweging omsingelden de Duitsers Kiev. Ze namen een half miljoen soldaten gevangen, en de stad kwam onder Duits bestuur. Ook Broodfabriek 3 viel in Duitse handen. Voor de oorlog voorzag de fabriek de burgers in de stad van brood, maar nu gaat de productie van de bijna 50 ton bakwerk per dag naar de Duitse soldaten, die hun buik rond eten terwijl de Oekraïners honger lijden.

Enkele maanden eerder zwierf Nikolaj Troesevitsj nog met een lege maag door de verwoeste straten op zoek naar eten. Maar op een dag kreeg het hoofd van de broodfabriek, Josif Kordik, de vermagerde man toevallig in het oog. Kordik herkende Troesevitsj direct als de keeper van de populaire – maar nu opgeheven – plaatselijke voetbalclub Dynamo Kiev. Troesevitsj was de publiekslieveling geweest toen het elftal voor de oorlog meespeelde op het hoogste niveau van de Sovjet-Unie. Hij was behendig en snel en had samen met de andere spelers van Dynamo Kiev goede resultaten behaald. Oekraïne werd in 1935 tweede bij het nationale kampioenschap en het jaar erna derde.

Josif Kordik is een supporter van Dynamo Kiev en sportfanaat, en hij biedt de voormalige doelman een baan aan in de broodfabriek.

Fabriekseigenaar werft sporters

Nikolaj Troesevitsj ontdekt al snel dat hij niet de enige sporter in de fabriek is. Tussen de zakken meel en kneedmachines werken allerlei Oekraïense topsporters. Kordik heeft onder meer zwemmers, hardlopers, boksers, wielrenners, turners en nog een aantal voetballers in dienst genomen.

Vreemd genoeg lijkt Kordik zich verder niet bijzonder te interesseren voor de sporters. Zo doet hij er niets tegen als de Duitse bewakers de mannen slaag geven. Het gerucht gaat dat Kordik het eigenlijk alleen geweldig vindt om omringd te zijn door bekende sporters – net zoals een tiener, die dolgraag dicht bij zijn idolen wil zijn.

Behalve Troesevitsj heeft de fabrieksbaas Pavel Komarov aangesteld, de topscorer van de liga van het vorige seizoen, en de aanvaller Ivan Koesmenko, een stevige vent, die zijn harde schot oefent met een bal die drie keer zo zwaar is als normaal. Kordik heeft ook een plekje gevonden voor de tengere, maar watervlugge verdediger Aleksej Klimenko, de doorgewinterde Michail Sviridovski en nog een aantal bekende gezichten.

Terwijl de spelers in de broodfabriek werken, lijdt Kiev honger. Grote delen van de stad liggen sinds de invasie in puin en honderdduizenden burgers zijn gedood of afgevoerd naar concentratiekampen. Het plan van de Duitsers is de rest van Kiev uit te hongeren, en duizenden inwoners zijn inmiddels al ondervoed.

Maar halverwege 1942 verandert de sfeer in de stad opeens. De inwoners van Kiev kunnen hun oren haast niet geloven als er op een avond jazzmuziek klinkt uit een van de populaire dansclubs. Tot dusver hebben de Duitsers zich zeer wreed gedragen, maar nu willen ze de harten van de burgers veroveren. Het nieuwe beleid moet het verzet tegen de bezettingsmacht doen afnemen, zodat een deel van de Wehrmacht-soldaten die nu in Kiev zitten naar de bloedige, slepende gevechten verder naar het oosten kan worden gestuurd.

De Duitsers houden het niet bij het toestaan van jazz. De nazi’s voeren ook de sportwedstrijden opnieuw in en begroten een flink bedrag voor de voltooiing van het nieuwe lokale voetbalstadion. Ook vormen de nazi’s een voetbalelftal, Roech.

De nieuwe strategie van de bezetter geeft de voormalige voetbalsterren in de broodfabriek hoop, want Roech kan alleen spelen als het een tegenstander heeft. Kordik stelt de Duitse autoriteiten ervan op de hoogte dat er een aantal voetballers in de fabriek werken. ‘Het zou voor de hand liggen om er een team van te maken,’ verklaart hij. De Duitsers luisteren naar Kordik en geven hem toestemming om een elftal te vormen.

Dynamo kiev herrijst

Begin juni 1942 komt een groep fabrieksarbeiders samen in een garage bij Broodfabriek 3. Onder hen zijn de doelman Troesevitsj, aanvallers Komarov en Koesmenko, verdedigers Sviridovski en Klimenko en nog een stuk of wat spelers van het oude elftal van Dynamo Kiev.

De mannen hebben te horen gekregen dat ze een team mogen vormen, maar staan niet direct te springen. Ze beseffen dat alle sportwedstrijden onderdeel zijn van de Duitse propaganda en willen liever niet voor het karretje van de nazi’s worden gespannen. Aan de andere kant zijn ze gek op voetballen, en wie weet kan hun spel de burgers wat opmonteren. Terwijl de discussie in volle gang is, stapt Troesevitsj naar voren. Hij heeft een kartonnen doos onder zijn arm, waar hij 11 nieuwe voetbaloutfits uit haalt. De doos komt uit een oud pakhuis, legt hij uit. Het zijn niet de kleuren van Dynamo Kiev, maar dat maakt niet uit.

‘We mogen dan geen wapens hebben,’ zegt Troesevitsj, terwijl hij de kleding uitlegt op de garagevloer, ‘maar we kunnen strijden voor de overwinning op het voetbalveld. De komende tijd dragen we deze kleuren, en de vijand zal leren dat we onverslaanbaar zijn.’

De speech is kort, maar vurig. En als de mannen de garage weer verlaten, zijn ze klaar om de strijd met de Duitsers op het veld aan te gaan. Het elftal krijgt de naam FC Start.

Reputatie van fc start groeit

De eerste voetbalwedstrijd sinds de Duitse bezetting, tussen Roech en FC Start, wordt afgetrapt op 7 juni 1942. De Duitsgezinde spelers van Roech hebben goed gegeten en getraind. De voetballers van FC Start komen niet in de buurt van hun vroegere vorm, maar voelen wel dat ze strijden voor een hogere zaak. Ze verslaan Roech met 7-2. Na deze eerste zege volgen er nog veel