Vergeten slagen

By Alles over historia

Dichte mistbanken drijven op 20 augustus 1939 over de vlakte bij de grensrivier de Halhin Gol. De stilte van de vroege ochtend wordt ruw doorbroken door 150 Russische vliegtuigen. De aanval van het Rode Leger op de Japanse stellingen bij de rivier volgt op drie maanden van schermutselingen rond de grens van Mongolië en Mantsjoerije. In mei hadden de Japanners de Sovjets geprovoceerd met een offensief, en nu wilden de Russen laten zien dat het ze menens was. Aan de rest van de wereld ging de krachtmeting vrijwel onopgemerkt voorbij, maar de strijd was wel degelijk van belang voor het verloop van de oorlog. Dat geldt ook voor de Duitse poging tot het opzetten van een weerstation in Groenland, Stalins plan om Finland te veroveren en de Japanse bezetting van eilandjes bij Alaska. Het zijn de vergeten slagen van de oorlog.-

• Language: Nederlands
• Publisher: SAGA Egmont
• Release date: Oct 2, 2020
• ISBN: 9788726671131

Book preview

Vergeten slagen

Original title

Glemte slag

Copyright © 2019, 2020 Alles over historia and SAGA Egmont

All rights reserved

ISBN: 9788726671131

1. e-book edition, 2020

Format: EPUB 2.0

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrievial system, or transmitted, in any form or by any means without the prior written permission of the publisher, nor, be otherwise circulated in any form of binding or cover other than in which it is published and without a similar condition being imposed on the subsequent purchaser.

SAGA Egmont www.saga-books.com – a part of Egmont, www.egmont.com

DICHTE MISTBANKEN DRIJVEN OP 20 AUGUSTUS 1939 OVER DE VLAKTE BIJ DE GRENSRIVIER DE HALHIN GOL. DE STILTE VAN DE VROEGE OCHTEND WORDT RUW DOORBROKEN DOOR 150 RUSSISCHE VLIEGTUIGEN. DE AANVAL VAN HET RODE LEGER OP DE JAPANSE STELLINGEN BIJ DE RIVIER VOLGT OP DRIE MAANDEN VAN SCHERMUTSELINGEN ROND DE GRENS VAN MONGOLIË EN MANTSJOERIJE. IN MEI HADDEN DE JAPANNERS DE SOVJETS GEPROVOCEERD MET EEN OFFENSIEF, EN NU WILDEN DE RUSSEN LATEN ZIEN DAT HET ZE MENENS WAS. AAN DE REST VAN DE WERELD GING DE KRACHTMETING VRIJWEL ONOPGEMERKT VOORBIJ, MAAR DE STRIJD WAS WEL DEGELIJK VAN BELANG VOOR HET VERLOOP VAN DE OORLOG. DAT GELDT OOK VOOR DE DUITSE POGING TOT HET OPZETTEN VAN EEN WEERSTATION IN GROENLAND, STALINS PLAN OM FINLAND TE VEROVEREN EN DE JAPANSE BEZETTING VAN EILANDJES BIJ ALASKA. HET ZIJN DE VERGETEN SLAGEN VAN DE OORLOG.

1. Rode leger leert japan een lesje

Japanse en Russische tanks beschieten elkaar op de oevers van de rivier de Halhin Gol, terwijl honderden vliegtuigen een bloedig luchtgevecht voeren. Het Rode Leger heeft het moeilijk, maar bevelhebber Georgi Zjoekov heeft nog een troef achter de hand..

Over de vlakte bij de grensrivier de Halhin Gol drijven dikke, grijswitte mistbanken. De Japanse soldaten die patrouilleren langs de rivier die Mantsjoerije van Mongolië scheidt zijn wel gewend aan de ochtendnevel. Ze weten dat de mist zal oplossen in de zonnestralen. De troepen maken zich op voor de zoveelste saaie dag, maar om 5.45 uur verandert alles. Uit de mist doemt een angstaanjagende zwerm van 150 Russische bommenwerpers en jachtvliegtuigen op. De granaten vliegen de Japanners om de oren en overal klinken exposies terwijl rook en stof zich met de mist mengen.

De luchtaanval op 20 augustus 1939 is het begin van een grootschalig Russisch offensief bij de Halhin Gol. De Sovjets willen een einde maken aan de schermutselingen tussen de grootmachten in het grensgebied tussen Mantsjoerije en Mongolië, die nu al drie maanden bezig zijn.

Het sabelgekletter begon in mei, toen volgens de Japanners Mongoolse ruiters door het keizerrijk gecontroleerd grondgebied aan de rivier binnendrongen. De Mongoolse nomaden die de streek bevolkten, hechtten weinig waarde aan grenzen en waren altijd op zoek naar grasland voor hun paarden, koeien, geiten en kamelen. De Halhin Gol vormde de grens tussen Mongolië en Mantsjoerije, dat het Japanse leger in 1931 en 1932 had veroverd. Mongolië lag ten westen daarvan en was een protectoraat van de Sovjet-Unie, en de Russen waren niet blij met de ontstane grens. Volgens het Kremlin moest de grens tussen de twee mogendheden niet door de rivier lopen, maar 16 kilometer naar het oosten, op door de Japanners gecontroleerd grondgebied. Dat was een provocatie voor de politieke top in Tokio, die een groot rijk in het Verre Oosten wilde verwezenlijken.

‘De missie van Japan is het domineren van Azië, de zuidelijke zee en op termijn alle vier windstreken,’ had generaal Sadao Araki in 1935 gezegd. Het lag voor de hand dat het keizerrijk na de verovering van Mantsjoerije zijn zinnen zou zetten op Mongolië en Siberië, die beide rijk aan grondstoffen waren. Het Japanse leger wachtte alleen nog op een excuus om aan de verovering te beginnen. De spanningen aan de Halhin Gol en de schending van de grens door de Mongoolse ruiters kwamen de Japanners goed van pas.

Russen in de val gelokt

Na een aantal kleine incidenten tussen Russische en Japanse troepen aan de Halhin Gol waren de Japanners op 28 mei klaar voor een grootscheeps offensief. Ze hadden ontdekt dat de Russische genie een pontonbrug had gebouwd over de rivier en het Rode Leger stellingen had betrokken op slechts 1,5 kilometer van het dorp Nomonhan op de oostoever van de Halhin Gol. Dit bood de Japanners een unieke kans om de Sovjets in de val te lokken. Een eenheid onder leiding van kolonel Takemitsu Yamagata trok op naar de Russische stellingen bij Nomonhan aan de oostkant van de rivier.

Een kleinere groep, aangevoerd door luitenant-kolonel Yaozo Azuma, volgde een route die parallel liep aan die van Yamagata. Azuma moest de brug blokkeren, die de enige vluchtroute vormde voor de Russen. Het Rode Leger zou vast komen te zitten tussen de troepen van Yamagata en Azuma.

De bevelhebbers hadden de tegen-stander echter ernstig onderschat. Yamagata verwachtte dat de stellingen bij Nomonhan bewaakt zouden worden door Mongoolse grenswachten en lichte cavalerie, maar hij stuitte op een sterke troepenmacht met pantservoertuigen en zware artillerie. Yamagata moest zijn missie staken.

Azuma had evenmin succes. De brug werd bewaakt door Russen met zwaar geschut en gepantserde voertuigen met 45mm-kanonnen. De Japanners hadden geen antitank-geschut, en zonder artillerie was luitenant-kolonel Azuma kansloos. Toen de aanval van Yamagata spaak gelopen was, zat Azuma klem tussen twee sterke Russische eenheden. Weldra hadden de Russen een bloedbad aangericht. Azuma zelf werd dodelijk ge-troffen door een Russische kogel, en slechts enkele van de 200 Japanners ontkwamen.

Japan opent de aanval

Na deze nederlaag maakte de commandant van de Japanse 23e Divisie, luitenant-generaal Michitaro Komatsubara, samen met kolonel Masanobu Tsuji een nieuw plan. Ze wilden de Russen voorgoed verdrijven uit de streek rond de Halhin Gol en de weg vrijmaken voor verdere Japanse gebiedsuitbreiding.

De Japanners zouden de Russen in de tang nemen. De 23e Divisie moest de Fui-heuvels innemen, die zo’n 18 kilometer van de Russische pontonbrug aan de oostkant van de rivier lagen. Dan zouden Komatsubara’s mannen de Halhin Gol oversteken en langs de westoever in zuidelijke richting op-rukken naar de pontonbrug. Gelijktijdig zou een tweede eenheid over de oostoever naar de brug optrekken, en samen moesten de Japanners de Russische stellingen omsingelen en uitschakelen.

Nu waren de Japanners wel goed uitgerust. Er namen 15.000 man deel aan het offensief, die beschikten over 87 tanks, 180 vliegtuigen en 116 stuks antitankgeschut en andere artillerie. Met zo’n overmacht zou de operatie ‘zo makkelijk als een kip slachten met een bijl’ zijn, aldus de Japanse legerleiding.

Vliegtuigen stijgen niet op

Op 27 juni, voordat het offensief begon, wisten de Japanners een groot deel van de Russische luchtmacht in het gebied uit te schakelen: 125 vliegtuigen die op de grond stonden of aan het opstijgen waren, werden verwoest. In de nacht van 1 juli bezette de 23e Divisie de heuvels van Fui zonder slag of stoot, en de volgende nacht bouwde Komatsubara’s genie een pontonbrug over de Halhin Gol. In de vroege ochtend kwamen de Japanners tijdens een hevig onweer de heuvels uit met 87 tanks. Ze staken de brug over en overrompelden het Russische 149e Infanterieregiment.

De explosies van het artilleriebombardement mengden zich met de donderklappen, en de Russen renden naar hun pantservoertuigen om de strategisch gelegen hoogvlakte Bain Tsagan aan de westkant van de rivier te verdedigen. Maar de Japanners verdreven de slecht voorbereide Sovjets en bogen af naar het zuiden, richting de Russische brug.

Het Rode Leger zette alles op alles, maar de Japanners gebruikten brandbommen en granaten,