De ergste rampen uit de geschiedenis

By Alles over historia

Vulkaanuitbarstingen, epidemieën en aardbevingen hebben de loop van de geschiedenis ingrijpend veranderd. Steden zijn in as gelegd, in vlammen opgegaan of door de pest geteisterd. Toen de Zwarte Dood zich in de middeleeuwen door Europa verspreidde, kwam de helft van de bevolking om. En toen een krachtige orkaan op 8 september van het jaar 1900 langs de Amerikaanse oostkust aan land kwam, stierven 8000 inwoners van de stad Galveston. Ook scheepsrampen kunnen grote gevolgen hebben, zoals toen de Titanic, destijds het grootste stoomschip ter wereld, in 1912 op een ijsberg liep en slechts 710 van de 2224 opvarenden gered konden worden. We hebben hier 18 dramatische verhalen verzameld over de grootste rampen uit de wereldgeschiedenis. Leef mee met de slachtoffers, luister naar de ontroerende verhalen van de overlevenden en maak kennis met de helden die hun leven op het spel zetten om anderen te redden.-

• Language: Nederlands
• Publisher: SAGA Egmont
• Release date: Feb 4, 2021
• ISBN: 9788726708134

Book preview

De ergste rampen uit de geschiedenis

Original title: Katastrofer

Original language: Danish

Cover image: Shutterstock

Copyright © 0, 2020 Alles over historia and SAGA Egmont

This work is republished as a historical document. It contains contemporary use of language.

ISBN: 9788726708134

1st ebook edition

Format: EPUB 3.0

No part of this publication may be reproduced, stored in a retrievial system, or transmitted, in any form or by any means without the prior written permission of the publisher, nor, be otherwise circulated in any form of binding or cover other than in which it is published and without a similar condition being imposed on the subsequent purchaser.

www.sagaegmont.com

Saga Egmont - a part of Egmont, www.egmont.com

DE ERGSTE RAMPEN UIT DE GESCHIEDENIS

Vulkaanuitbarstingen, epidemieën en aardbevingen hebben de loop van de geschiedenis ingrijpend veranderd. Steden zijn in as gelegd, in vlammen opgegaan of door de pest geteisterd. Toen de Zwarte Dood zich in de middeleeuwen door Europa verspreidde, kwam de helft van de bevolking om. En toen een krachtige orkaan op 8 september van het jaar 1900 langs de Amerikaanse oostkust aan land kwam, stierven 8000 inwoners van de stad Galveston.

Ook scheepsrampen kunnen grote gevolgen krijgen, zoals toen de Titanic, destijds het grootste stoomschip ter wereld, in 1912 op een ijsberg liep en slechts 710 van de 2224 opvarenden gered konden worden.

We hebben hier 18 dramatische verhalen verzameld over de grootste rampen uit de wereldgeschiedenis. Leef mee met de slachtoffers, luister naar de ontroerende verhalen van de overlevenden en maak kennis met de helden die hun leven op het spel zetten om anderen te redden.

1. ‘SOS: WE ZINKEN’

Wie het breed heeft, laat het breed hangen. Dat moet het motto zijn geweest van rederij White Star Line toen ze haar wereldwonder, de Titanic, te water liet. Het drijvende paleis was niet alleen het grootste en meest luxueuze schip ooit, maar zou ook onzinkbaar zijn. Dus toen er op de eerste reis een ijsberg in de weg dreef, onderschatten de passagiers en de bemanning de ernst van de situatie.

Af Stine Overbye

De boottrein uit Londen komt een paar uur voor het vertrek al aan in Southampton, dus de Engelsman Lawrence Beesley heeft ruim de tijd om de eerste klas van de Titanic eens goed te bekijken, die tot de afvaart toegankelijk is voor tweedeklaspassagiers. Natuurkundeleraar Beesley is nieuwsgierig van aard en verheugt zich erop om aan boord van het schip te gaan. Hij ziet het schip als een knap staaltje techniek.

Op zijn dwaaltocht door de lange, witte gangen komt hij langs de prachtige eetsalon en de brede trap met de rijkelijk versierde, vergulde leuningen en de gigantische glazen koepel in het plafond. Het meest is hij nog onder de indruk van de fitnessruimte met alle denkbare toestellen en attributen: gewichten, roeimachines, mechanische paarden voor paardrijtraining en hometrainers. Hij gaat voor de lol op een van de fietsen zitten, en net als hij flink aan het trappen is verschijnen er twee persfotografen. Beesley, in een licht kostuum, wordt samen met een vrouwelijke medepassagier die naast hem zit te fietsen vereeuwigd.

Met zijn vier Noorse reisgenoten komt Olaus Abelseth aan het eind van de ochtend aan. Voordat het gezelschap aan boord gaat, worden de Noren net als alle andere derdeklaspassagiers getest op ziekten, voor ze een visum voor de VS krijgen.

Abelseth heeft beloofd om een oogje te houden op de 16-jarige Karen. Helaas kan hij niet de hele reis bij haar zijn, want alleenstaande mannen en vrouwen zijn in de derde klas gescheiden. Terwijl Karen en een andere Noorse aan de achterzijde van het schip slapen, krijgt Abelseth een plek in een hut aan de voorkant van het op een na onderste dek toegewezen.

Er is in de kronkelige gangen een ratjetoe aan talen te horen. De derde klas zit vol met emigranten uit heel Europa. Maar terwijl de meesten van hen nog nooit voet op een schip hebben gezet, voelt het voor Abelseth redelijk vertrouwd. Hij heeft in zijn tienerjaren als visser gewerkt, en bovendien is dit niet zijn eerste overtocht. Hij woont in de VS en is op weg naar huis na een bezoek aan zijn geboorteland.

Stokers komen te laat

12.00 uur: De bemanning maakt zich op om het lange schip de haven uit te manoeuvreren.

Charles Lightoller treft samen met de eerste stuurman voorbereidingen om de trossen los te gooien. Lightoller is sinds zes uur die ochtend in touw, en bevindt zich al twee weken aan boord. Hij nam deel aan een aantal proefvaarten, en besteedde bovendien menig uur aan het leren kennen van het schip.

Toen hij op de Titanic aanmonsterde, was hij zeer onder de indruk van de gigantische afmetingen van het vaartuig, en hij verbaast zich er nog altijd over dat hij kilometers kan afleggen op het schip en steeds opnieuw plekken ontdekt waar hij nog niet eerder geweest is. Na 14 dagen is hij zo vertrouwd met het schip dat hij meestal de kortste route weet te vinden.

Vlak voordat de trossen los gaan, krijgt Beesley een groepje stokers in het oog die met plunjezakken op hun rug aan komen rennen. Maar de bootsman op de kade weigert hen aan boord te laten: ze zijn te laat, en hun baan is al vergeven aan anderen, deelt hij hun mee. Hij wuift de teleurgestelde mannen weg.

Kort voor vertrek kijkt Beesley naar de menigte die is toegestroomd om familieleden en vrienden uit te zwaaien. Een paar minuten lang lopen de mensen met het schip mee, terwijl het majestueus langs de kade glijdt.

‘Behouden vaart, Titanic’, klinkt het vanaf de kade, als het schip zijn stoomfluit laat klinken en het ruime sop kiest.

Het echtpaar Astor gaat aan boord

Cherbourg, 19.00 uur: Voor het schip koers zet naar New York haalt het passagiers in Frankrijk en Ierland op, te beginnen in Cherbourg.

De hele winter is de 18-jarige Madeleine Astor op huwelijksreis geweest in Egypte en Frankrijk met de rijke John Jacob Astor, met wie ze enige maanden eerder is getrouwd. Het New Yorkse echtpaar is nu op weg naar huis, en ze hebben bedienden, een enorme hoeveelheid bagage en hun hond Kitty bij zich. Terwijl een bediende de hond naar de kennel aan boord brengt, betrekt het echtpaar zijn luxe suite. Madeleine is al vijf maanden zwanger, en het echtpaar brengt de wittebroodsweken ver weg van Amerika door, waar de roddelpers van de schandalen rond het echtpaar smult.

John Jacob Astor, een van de rijkste mannen ter wereld, heeft veel aan populariteit ingeboet sinds hij een jaar eerder is gescheiden van zijn echtgenote – met wie hij 19 jaar getrouwd was – en is hertrouwd met een vrouw die wel zijn dochter had kunnen zijn.

Onbezorgde passagiers

Atlantische Oceaan, zondag 14 april, 20.30 uur: Na vijf dagen op zee hebben de passagiers hun draai wel zo’n beetje gevonden.

Net als zo’n 100 andere passagiers neemt Lawrence Beesley aan een zangavond deel. Een Britse dominee organiseert deze activiteit, en hij laat de gasten om de beurt een psalm kiezen. Het valt Beesley op dat veel van de gezangen over de gevaren van de zee gaan. Maar hij constateert dat de stemming onder de passagiers ontspannen en vrolijk is.

Als de deelnemers na een paar uur uitgezongen zijn, gaat de dominee voor in gebed en zegt dank voor de vreugde en behouden vaart tot nu toe. Dan staat hij stil bij het spoedige einde van de avontuurlijke eerste reis: over niet al te lange tijd komt het schip in New York aan en zullen de passagiers over het land uitwaaieren.

Hoewel het gezelschap tot slot een gezang aanheft dat eindigt met de regel for those in peril on the sea – voor wie op zee in nood is – maakt niemand zich zorgen. Er is geen enkele reden om de woorden van dit gezang op hun eigen reis te betrekken.

Het water is bezaaid met ijsbergen

22.00 uur: Kapitein Smith heeft het bevel gegeven om de koers iets naar het zuiden te verleggen vanwege berichten over ijsbergen.

Na vier uur dienst op de brug wordt Lightoller afgelost door eerste stuurman William Murdoch. Lightoller stelt hem ervan op de hoogte dat hij de uitkijk heeft opgedragen om het water af te speuren op ijsbergen.

‘Ik denk dat we rond 23.00 uur bij het ijs zijn’, zegt hij tegen hem als hij de brug verlaat.

Voordat Lightoller gaat slapen in zijn kooi, loopt hij zoals altijd een rondje om het schip te inspecteren. Het valt hem op dat het binnen een paar uur sterk is afgekoeld; rond 19.00 uur was het nog vijf graden, maar nu is het rond het vriespunt. Aan de hemel fonkelen de sterren in de donkere aprilnacht, en de zee is ongewoon rustig. Lightoller kan zich niet herinneren ooit eerder zo’n kalme zee te hebben gezien.

Het noodlot slaat toe

23.40 uur: De uitkijk heeft een ijsberg gezien, en de eerste stuurman geeft het bevel om op volle kracht achteruit te varen – maar te laat. De ijsberg schampt de zijkant van de Titanic.

Beesley probeert wat te lezen in zijn kooi, maar het schip wiegt hem bijna in slaap. Ineens is hij klaarwakker: hij voelt een zwakke trilling. Meteen daarna krijgt hij het gevoel dat het schip gestopt is. Het ritmische gedreun van de machines op de achtergrond houdt abrupt op, en het is ongewoon stil.

Beesley denkt dat het schip misschien een schroefblad verloren heeft en gaat op onderzoek uit. Hij doet zijn schoenen aan, trekt een kamerjas over zijn pyjama aan en verlaat zijn hut. Bij de trap komt hij een steward tegen, en Beesley vraagt: ‘Waarom liggen we stil?’

‘Ik weet het niet, meneer, maar ik denk niet dat het erg is’, zegt de steward geruststellend.

‘Ik ga het dek op om te kijken wat er aan de hand is’, zegt Beesley. De steward glimlacht meewarig en waarschuwt Beesley voor de kou.

Madeleine Astor weet zeker dat er in de kombuis, die vlakbij ligt, iets is misgegaan. Ze blijft dan ook rustig in bed liggen, terwijl haar man gaat uitzoeken wat er aan de hand is. Als hij even later weer terug is in de suite, vertelt hij zijn jonge vrouw kalm dat het schip op een ijsberg gelopen is.

‘Maar je hoeft je geen zorgen te maken.’

Op blote voeten rent Lightoller naar het dek om de situatie op te nemen. Hij kijkt langs de zijkanten van het schip, maar kan niets ontdekken. In het donker ziet hij de schimmen van kapitein Edward Smith en de eerste stuurman, die witte uniformen dragen en de donkere nacht in turen. Gelukkig is er geen sprake van een noodsituatie, denkt Lightoller bij zichzelf, en hij keert terug naar zijn hut.

‘Wat was dat?’ vraagt de hutgenoot van Abelseth verschrikt, nadat een harde knal de passagiers in de derde klas gewekt heeft.

‘Geen idee, maar laten we maar opstaan’, antwoordt Abelseth. De twee Noren schieten in hun kleren en rennen het dek van de voorsteven op, waar ze aan één kant een berg ijsklompen zien. Abelseth vraagt aan een officier of hij zich zorgen moet maken, maar deze schudt zijn hoofd. De Noor is echter niet overtuigd en haast zich naar beneden om zijn neef en zwager te wekken. De mannen trekken vlug hun kleren aan en snellen door de gang van de derde klas naar de achterkant van het schip om hun twee vrouwelijke reisgenoten te zoeken.

Het noodlot slaat toe

Maandag 15 april, 00.05 uur: Kapitein Smith stelt vast dat de Titanic ten dode opgeschreven is. Hij laat de reddingsboten klaarmaken.

Er wordt op de deur van Lightollers hut geklopt. Zonder op een reactie te wachten steekt vierde stuurman Joseph Boxhall zijn hoofd naar binnen. ‘Weet u niet dat we op een ijsberg gelopen zijn?’, vraagt hij opgewonden. ‘Ik weet dat we iets geraakt hebben’, antwoordt Lightoller, die zijn uniform over zijn pyjama aantrekt, met een trui eroverheen. ‘Beneden in de postkamer staat het water al helemaal tot aan het plafond’, zegt Boxhall om zijn meerdere te overtuigen van de ernst van de situatie. Maar dat is niet nodig, want Lightoller is al onderweg naar het sloependek.

De twee vrouwen naar wie Abelseth en zijn familieleden op zoek zijn, zijn de gang op gelopen. Daar verdringen