Skytturnar III: Leyndarmálið

By Alexandre Dumas

Í þessu þriðja bindi um skytturnar þrjár og ævintýri þeirra d'Artagnan fáum við að kynnast hinni lævísku og bíræfnu Milady de Winter betur. En líkt og máltækið segir; oft er flagð undir fögru skinni og á það svo sannarlega við hér.Ævintýrin um skytturnar þrjár og baktjaldamakk þeirra við frönsku hirðina birtust fyrst í blaðaútgáfu árið 1844 og var það ekki síst snörp frásögn sem greip athygli almennings en ævintýrin eru allt í senn söguleg, spennandi og húmorísk ásamt því að snerta á hinum ýmsu ádeilum sem eiga enn við lýði í dag.-

• Language: Íslenska
• Publisher: SAGA Egmont
• Release date: Jul 15, 2019
• ISBN: 9788726238549

Alexandre Dumas

Alexandre Dumas was born in 1802. After a childhood of extreme poverty, he took work as a clerk, and met the renowned actor Talma, and began to write short pieces for the theatre. After twenty years of success as a playwright, Dumas turned his hand to novel-writing, and penned such classics as The Count of Monte Cristo (1844), La Reine Margot (1845) and The Black Tulip (1850). After enduring a short period of bankruptcy, Dumas began to travel extensively, still keeping up a prodigious output of journalism, short fiction and novels. He fathered an illegitimate child, also called Alexandre, who would grow up to write La Dame aux Camélias. He died in Dieppe in 1870.

Book preview

Skytturnar III: Leyndarmálið

Translated by

Björn G. Blöndal

Original title

Les Trois Mousquetaires

Copyright © 1844, 2019 Alexandre Dumas and SAGA Egmont

All rights reserved

ISBN: 9788726238549

1. e-book edition, 2019

Format: EPUB 2.0

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrievial system, or transmitted, in any form or by any means without the prior written permission of the publisher, nor, be otherwise circulated in any form of binding or cover other than in which it is published and without a similar condition being imposed on the subsequent purchaser.

SAGA Egmont www.saga-books.com – a part of Egmont, www.egmont.com

I. Frakkar og Englendingar.

Á tilteknum tíma fóru þeir félagar ásamt þjónum sínum á afvikinn stað bak við Luxemburg-höllina. Þessi afvikni staður var girtur og ætlaður geitfé til beitar. Athos gaf geitahirðinum dálitla þóknun fyrir að hafa sig á burt, en þjónarnir voru látnir standa á verði.

Í sömu svifum komu þangað menn nokkrir, er fóru mjög hljóðlega, og gengu til skyttuliðanna. Heilsuðu hverjir öðrum og sögðu til nafns síns að enskum sið.

Englendingarnir voru menn stórættaðir allir saman. Urðu þeir ekki að eins forviða, en jafnframt mjög órólegir, er þeir heyrðu hin undarlegu nöfn andstæðinga sinna.

»Það er nú gott og blessað«, sagði Winter lávarður, þegar skyttuliðarnir þrír nefndu nöfn sín. »En þrátt fyrir það vitum við engin deili á ykkur og viljum ekki eiga vopnaviðskifti við menn með slíkum nöfnum. Þetta eru ekki annað en hirðingja nöfn.«

»Það eru heldur ekki annað en gervinöfn, herra lávarður«, sagði Athos.

»Þess fíknari erum við í að vita réttu nöfnin«, sagði Englendingurinn.

Þið hafið samt sem áður spilað við okkur án þess að þekkja nöfn okkar«, sagði Athos, »og unnið af okkur tvo hesta í tilbót.«

»Satt er það, en þá hættum við að eins peningum okkar. Nú verðum við að hætta lífi okkar og menn geta spilað við hvern, sem vera skal, en menn eiga ekki vopnaviðskifti við aðra en jafningja sína.«

»Það er líka alveg rétt«, sagði Athos. Hvíslaði hann svo nafn sitt að Englendingi þeim, sem móti honum var skipaður og sama gerðu þeir Porthos og Aramis.

»Eruð þér nú ánægður?« sagði Athos við andstæðing sinn, »og álítið þér mig svo eðalborinn, að yður sæmi að berjast við mig?«

»Já, vissulega, herra góður«, sagði Englendingurinn og hneigði sig.

»Jæja — en á eg þá að segja yður nokkuð?« sagði Athos kuldalega.

»Hvað er það?« spurði Englendingurinn.

Það hefði verið hyggilegra af yður að spyrja mig ekki nafns«.

»Hvers vegna?«

»Vegna þess að menn halda, að ég sé dauður og vegna þess, að ég hef mínar ástæður til að óska þess, að menn haldi það. Ég neyðist því til að særa yður banasári til þess, að leyndarmáli mínu sé óhætt«.

Englendingurinn leit á Athos og hélt, að hann væri að gera að gamni sínu, en honum var fylsta alvara.

»Núnú, herrar góðir!« sagði Athos og beindi orðum sínum jafnt til samherja sinna og andstæðinga. »Þá erum við víst tilbúnir?«

Í sama bili voru átta sverð á lofti og blikuðu í kvöldroðanum. Atlagan var hin snarpasta eins og búast var við af mönnum, sem voru andvígir á tvennan hátt að heita mátti.

Athos barðist jafnrólega og reglufast eins og hann hefði verið að æfa sig í skylmingasalnum.

Porthos hafði eflaust látið sér ógætni sína í Chantilly að kenningu verða. Beitti hann nú sverði sínu bæði fimlega og hyggilega. En Aramis hafði ekki lokið við þriðju kviðuna af drápu sinni og sótti hart fram, eins og honum lægi mjög á.

Athos vó andstæðing sinn. Hann hitti hann þegar í fyrstu atlögu og særði hann banasári, eins og hann hafði sagt fyrir. Rann sverðið þegar á hol og beint í hjarta Englendingnum.

Porthos særði mótstöðumann sinn á læri og feldi hann að velli. Englendingur sá hugsaði ekki á frekari mótvörn og rétti Porthos sverð sitt, en tók Porthos hann þá í fang sér og bar hann í vagn sinn.

Aramis sótti fast að andstæðing sínum eins og áður er sagt. Lauk þeirri viðureign svo, að Englendingurinn lagði á flótta og komst undan, en þjónarnir æptu að honum.

D’Artagnan lét sér nægja að verjast og þegar hann var búinn að þreyta mótstöðumann sinn til hlítar, sló hann sverðið úr hendi hans með snöggu »fjórða högglagi«. Baróninn hopaði á hæl, en varð fótaskortur og féll aftur á bak. D’Artagnan stökk þegar að honum, studdi sverðinu á háls honum og sagði:

»Nú gæti eg ráðið yður bana, herra barón, ef mér svo sýndist, en ég gef yður líf vegna þess, að ég elska systur yðar.«

Þarna kom d’Artagnan þeirri ætlun sinni fram, sem hann hafði ráðið með sér og brosti yfir af ánægju, eins og áður er sagt. Var hann því í allra besta skapi.

Hins vegar þótti Englendingnum gott að sleppa svona vel. Hann faðmaði d’Artagnan að sér og lét í ljós vinarþel sitt til skyttuliðanna með ýmsu móti. En með því að mótstöðumaður Porthos var kominn í vagn sinn og andstæðingur Aramis átti fótum sínum fjör að launa, þá þurfti ekki að skifta sér af öðrum en þeim, sem veginn lá.

Porthos og Aramis flettu hann klæðum til þess að ganga úr skugga um, hvort líf leyndist með honum. Losnaði þá þung pyngja frá belti hans, er d’Artagnan tók upp og rétti Winter lávarði.

»Hvern fjárann á ég að gera með hana?« spurði Englendingurinn.

»Afhenda hana ættingjum hans«, sagði d’Artagnan.

»Ættingjar hans þurfa ekki á þessu lítilræði að halda, því að þeir fá fimtán þúsund gulldali í tekjur eftir hann. Það er best að þjónar ykkar fái þessa peninga«.

D’Artagnan stakk pyngjunni í vasa sinn.

»En þér, ungi vinur minn, sem ég vona að ég megi kalla svo«, sagði Winter lávarður — »nú vil ég, ef yður svo sýnist, fylgja yður til systur minnar, frú Clarick, strax í kvöld. Ég vildi gjarna geta komið því til leiðar, að henni þætti vænt um yður og með því að hún má sín allmikils við hirðina, þá gæti svo farið, að meðmæli hennar kynnu að koma yður að liði ef svo ber undir«.

D’Artagnan roðnaði af ánægju og hneigði sig.

Athos gekk nú til d’Artagnans.

»Hvað ætlarðu að gera við pyngjuna?« hvíslaði hann að honum.

»Ég ætla auðvitað að fá þér hana, kæri Athos«.

»Mér — vegna hvers?«

»Mikil ósköp! Þú hefur vegið manninn og herfangið tilheyrir sigurvegaranum«.

»Ætlarðu mig þann mann, að ég fari að sölsa undir mig eftirlátna muni andstæðings míns?«

»Þetta er algeng stríðsvenja«, sagði d’Artagnan, »og hvers vegna ætti ekki að fara eftir sömu reglu þegar um einvígi er að ræða?«

»Ég hefði aldrei gert það á vígvellinum heldur«, sagði Athos.

Porthos ypti öxlum og Aramis kvaðst vera sömu skoðunar sem Athos.

»Við skulum þá gefa þjónum okkar peningana eins og Winter lávarður sagði til«.

»Já«, sagði Athos, »það er að segja ekki okkar þjónum, heldur þjónum Englendinganna«.

Athos tók pyngjuna og fleygði henni í ökumanninn.

»Taktu við þessu handa þér og félögum þínum«, sagði hann.

Jafnvel Porthos fanst mikið til um þessa framkomu af manni, sem ekki átti nokkurn eyri þá í svipinn. Winter lávarður og félagi hans sögðu síðar öðrum frá þessu sannfranska tiltæki og mæltist það hvarvetna vel fyrir nema hjá Grimaud, Mousqueton, Planchet og Bazin.

Winter lávarður sagði d’Artagnan heimilisfang systur sinnar áður en þeir kvöddust. Hún átti heima í nr. 6 á Place Royale, sem þá þótti eitt veglegasta hverfið í París. Annars lofaði hann að fylgja honum þangað sjálfur og kom þeim saman um að hittast hjá Athos klukkan átta.

D’Artagnan hlakkaði mjög til að fá aðgöngu að heimili Mylady og var hann að hugsa um, hve undarlega forlögin hefðu leitt saman leiðir þeirra alt að þessu. Hann var sannfærður um, að hún væri verkfæri á höndum kardínálans, en samt sem áður hneigðist hugur hans að henni með þeim tilfinningum, sem hann ekki gat gert sér grein fyrir. Hann óttaðist það eitt, að hún kynni að kannast við sig sem sama manninn, er borið hafði fyrir hana í Meung og í Dover. Ef hún gerði það, þá vissi hún líka jafnframt, að hann mundi vera í kærleikum við herra de Tréville og þá að sjálfsögðu dyggur fylgismaður konungs og mundi það verða honum til óhagræðis að ýmsu leyti, því ef Mylady bæri kensl á hann eins og hann á hana, þá yrði hann að leika sama skollaleikinn sem hún. Viðkynning þeirra Wardes greifa og hennar lét d’Artagnan sér í léttu rúmi liggja, enda þótt greifinn væri ungur, fríður og auðugur og í miklum metum hjá kardínálanum. Slíkt er eðli æskumanna, ekki hvað síst þeirra, sem bornir og barnfæddir eru í Gaskogne.

Það var nú fyrsta verk d’Artagnans að skunda heim til sín og búa sig sem best hann kunni. Að því loknu fór hann heim til Athos og sagði honum upp alla sögu að vanda. Athos hlustaði á frásögn hans og fyrirætlanir með athygli, en hristi jafnframt höfuðið og réði honum alvarlega til að gæta allrar varúðar.

»Á ég að segja þér nokkuð!« sagði hann. »Þú ert nú nýbúinn að missa frá þér konu, væna, fríða og vel að kostum búna eftir því, sem þér sjálfum sagðist frá, og samt ertu undir eins farinn að eltast við aðra«.

D’Artagnan skildi sneiðina.

»Ég elska frú Bonacieux af öllu mínu hjarta, en Mylady elska ég með heilanum«, sagði hann. »En að ég vil gjarna fá að komast í kynni við hana, stafar aðallega af því, að ég ætla mér að ganga úr skugga um, hvernig afstöðu hennar við hirðina er varið«.

»Afstöðu hennar við hirðina! Mikil ósköp! Það er nú hægur vandi að giska á það, eftir öllu því, sem þú hefur sagt mér. Hún er njósnari kardínálans, ein af átján, og mun ginna þig í þá gildru, sem varðar höfuð þitt — það er alt og sumt.«

»Jájá! Minna má nú gagn gera! Nei, kæri Athos. Mér finst nú satt að segja, að þú gerir alt of mikið úr þessu«.

»Ég treysti ekki kvenfólki og er búinn að fá mig fullreyndan á því — einkum því ljóshærða. Og sagðirðu ekki, að Mylady væri ljóshærð?«

»Hún hefur allra kvenna gullfallegast hár«.

»Veslings d’Artagnan!« sagði Athos.

»Heyrðu nú! Ég ætla bara að leita hófanna og kem mér svo út úr öllu saman, þegar ég hef aflað mér þeirrar vitneskju, sem ég þykist þurfa«.

»Já, blessaður leitaðu hófanna«, sagði Athos þurlega.

Winter lávarður kom á tilsettum tíma og var Athos þá genginn inn í innra herbergið, svo að lávarðurinn hitti d’Artagnan einan fyrir. Klukkan var farin að ganga til átta og tók hann d’Artagnan þegar með sér.

Fyrir utan beið þeirra skrautlegur vagn og fyrir honum framúrskarandi akhestar, svo að þeir voru enga stund að komast til Place Royale.

Frú Clarick tók mjög virðulega við d’Artagnan. Hús hennar var afar skrautlegt og þar sem aðrir Englendingar voru að þyrpast burt frá Frakklandi vegna stríðsins, eða í undirbúningi með það, þá var Mylady þvert á móti að láta gera ýmsar umbætur á húsi sínu, er bentu til þess, að hún þyrfti ekki að aka seglum eftir sama vindi sem landar hennar.

»Hér kem ég með ungan aðalsmann, sem átti ráð á lífi mínu, en notaði sér það ekki«, sagði Winter lávarður um leið og hann leiddi d’Artagnan fyrir systur sína. »Og þetta gerði hann, enda þótt við værum tvöfaldir andstæðingar, því að fyrst og fremst var það ég, sem móðgaði hann að fyrra bragði og auk þess er ég Englendingur. Þér megið því vera honum þakklát, frú mín góð, svo framarlega sem þér berið nokkurn vinarhug til mín«.

Mylady hleypti brúnum og brosti eitthvað svo einkennilega að d’Artagnan, sem tók eftir þessu, fanst sér fara kalt vatn milli skinns og hörunds.

Bróðir hennar tók ekki eftir þessu, því að hann var að leika sér við taminn apa, sem Mylady hafði hjá sér.

»Þér eruð velkominn hingað, herra minn«, sagði hún við d’Artagnan og var málrómurinn svo þýður og blíðlegur, að hann stakk mjög í stúf við gremjumerki þau, sem d’Artagnan þóttist hafa orðið var við. »Ég mun æ og æfinlega standa í þakklætisskuld við yður«, bætti hún við.

Englendingurinn vék sér nú að þeim og skýrði ítarlega frá einvíginu og öllum atvikum þess. Mylady hlustaði á hann með athygli, en samt var auðséð, að frásögnin var henni alls ekki til neinnar ánægju, enda þótt hún reyndi að láta ekki á því bera. Blóðið sté henni til höfuðsins og hún stappaði fætinum í gólfið undir kjólfaldinum.

En ekki tók Winter lávarður eftir neinu enn. Þegar frásögninni var lokið, gekk hann að borði, þar sem stóð flaska af spönsku víni og glös hjá. Hann helti í tvö glös og benti d’Artagnan að drekka með sér.

D’Artagnan vissi, að hver Englendingur telur sér það stóra móðgun, ef annar maður skorast undan að drekka með honum. Gekk hann því að borðinu og tók annað glasið. Slepti hann samt ekki augunum af Mylady og sá í spegli einum, að andlitssvipur hennar breyttist alt í einu er hún hélt að enginn tæki eftir sér. Lýsti sér nú grimd og geðofsi í svipnum — hún beit á vörina og læsti tönnunum í vasaklút sinn.

Í þessum svifum kom inn til þeirra herbergisþernan fríða, sem d’Artagnan hafði áður veitt eftirtekt. Hún sagði eitthvað á ensku við Winter lávarð og bað hann d’Artagnan afsökunar á því, að hann yrði að fara burt í áríðandi erindum og kvöddust þeir síðan.

D’Artagnan vék sér þá aftur að Mylady og hafði svipur hennar breyst enn á ný, svo að nú brosti hún yndislega við gestinum. Að eins sáust ofurlitlir rauðir blettir á vasaklút hennar sem merki þess, að hún hefði bitið varir sínar til blóðs.

Samræða þeirra varð nú fjörugri og virtist Mylady vera búin að ná sér alveg aftur. Hún sagði að Winter lávarður væri svili sinn, en ekki bróðir. Hefði hún verið gift yngri bróður hans, en væri nú orðin ekkja með eitt barn í eftirdragi og þetta barn yrði eini erfingi lávarðarins ef hann giftist ekki. Þóttist d’Artagnan skynja, að einhver hula hvíldi yfir þessu öllu saman, en ekki vissi hann, hvað undir þeirri hulu kynni að leynast. Að öðru leyti var hann nú orðinn sannfærður um, að Mylady væri honum samlend, enda talaði hún móðurmál hans svo snildarlega að á því gat enginn efi leikið.

D’Artagnan gerðist fagurmáll og ástleitinn og brosti Mylady náðarsamlega að öllu hans orðaglamri. Loksins varð hann að hypja sig á burt. Kvaddi hann Mylady með virktum og gekk út úr salnum hreykinn og hróðugur.

Í stiganum rakst hann á herbergisþernuna, er þar var á stjái. Bað hún hann afsökunar og roðnaði við og var það fúslega veitt.

D’Artagnan kom þegar daginn eftir og fékk enn betri viðtökur en í fyrra skiftið. Winter lávarður var ekki við staddur og varð Mylady ein að sinna gestinum. Var hún hin altilegasta í viðmóti, spurði hann margs um átthaga hans og vini og hvort hann hefði aldrei hugsað til að gerast liðsmaður kardínálans.

Eins og áður er sagt, mátti d’Artagnan teljast hygginn maður jafn ungur og hann var og komu honum nú í hug grunsemdir sínar gagnvart Mylady. Hrósaði hann því kardínálanum á hvert reipi og kvaðst ekki mundi hafa hikað við að ganga í lífvörð hans ef hann á þeim tíma hefði t.d. þekt eins vel til de Cavois og hann þekti til de Tréville.

Mylady vék nú talinu að öðru og spurði einstaklega meinleysislega, hvort hann hefði nokkurn tíma komið til Englands.

D’Artagnan svaraði þeirri spurningu svo, að herra de Tréville hefði einu sinni sent sig þangað til að sjá um kaup á hestum og hefði hann haft með sér þaðan fjóra gæðinga til reynslu.

Mylady beit oftsinnis á vörina, meðan á þessari samræðu stóð, en hér var við Gaskognara að eiga sem kunni að halda á spilunum.

D’Artagnan kvaddi og fór um sama leyti sem kvöldið áður og mætti þernunni fríðu — hún hét annars Ketty — frammi á ganginum. Leit hún á hann þeim aðdáunar og velvildaraugum, að ekki var um að villast, hvað henni bjó í brjósti, en d’Artagnan var nú svo hrifinn af húsmóður hennar, að hann leit ekki við öðrum.

Næsta dag og daginn þar á eftir heimsótti hann Mylady og fékk í hvert skifti hinar alúðlegustu viðtökur. Og alt af þegar hann fór mætti hann herbergisþernunni, annaðhvort á ganginum eða í stiganum.

En d’Artagnan leit ekki við henni, eins og áður er sagt, og lét sem hann sæi hana ekki.

II. Miðdagsverður hjá málfærslumanninum.

Þó að Porthos væri