De waarheid achter de Bijbel

By Alles over historia

Hoewel de Bijbelse boodschap vooral voor gelovigen is, hebben geschiedkundigen de geschriften gebruikt als bron om de tijd van de eerste beschavingen op aarde in kaart te brengen. De Bijbelverhalen zijn misschien niet te bevestigen vanuit een historisch perspectief, maar wellicht komen de mythen voort uit ware gebeurtenissen. Daarom zoeken geologen de waarheid over de zondvloed en de ark van Noach, meteorologen en biologen proberen de tien plagen die Egypte troffen na te trekken en Bijbelgeleerden buigen zich over rampen die de steden Sodom en Gomorra hebben kunnen vernietigen.Deze uitgave over de mysteries van de Bijbel tast soms in het duister, maar biedt wel stof tot nadenken. Want misschien liggen wetenschap en geloof niet zo ver uit elkaar als je zou verwachten.Veel leesplezier!-

• Language: Nederlands
• Publisher: SAGA Egmont
• Release date: Sep 3, 2020
• ISBN: 9788726461015

Book preview

De waarheid achter de Bijbel

Copyright © 2019, 2019 Alles over historia and SAGA Egmont

All rights reserved

ISBN: 9788726461015

1. e-book edition, 2019

Format: EPUB 2.0

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrievial system, or transmitted, in any form or by any means without the prior written permission of the publisher, nor, be otherwise circulated in any form of binding or cover other than in which it is published and without a similar condition being imposed on the subsequent purchaser.

SAGA Egmont www.saga-books.com – a part of Egmont, www.egmont.com

De waarheid achter de bijbel

Hoewel de Bijbelse boodschap vooral voor gelovigen is, hebben geschiedkundigen de geschriften gebruikt als bron om de tijd van de eerste beschavingen op aarde in kaart te brengen. De Bijbelverhalen zijn misschien niet te bevestigen vanuit een historisch perspectief, maar wellicht komen de mythen voort uit ware gebeurtenissen. Daarom zoeken geologen de waarheid over de zondvloed en de ark van Noach, meteorologen en biologen proberen de tien plagen die Egypte troffen na te trekken en Bijbelgeleerden buigen zich over rampen die de steden Sodom en Gomorra hebben kunnen vernietigen.

Deze uitgave over de mysteries van de Bijbel tast soms in het duister, maar biedt wel stof tot nadenken. Want misschien liggen wetenschap en geloof niet zo ver uit elkaar als je zou verwachten.

Veel leesplezier!

1. De waarheid in het oude testament

Het is makkelijk de verhalen uit de Bijbel af te doen als pure fantasie. Maar wetenschappers kunnen verklaren hoe de steden Sodom en Gomorra plotseling konden verdwijnen, en wat de tien plagen van Egypte heeft veroorzaakt. Ook hebben ze een vermoeden waar de Tuin van Eden lag.

In de jaren 1860 deed de jonge Britse onderzoeker George Smith een grote ontdekking. Op enkele Babylonische kleitabletten van 4000 jaar oud, die bij het British Museum in de opslag lagen, vond hij inscripties met namen van Israëlitische koningen die hij kende uit de Bijbel. Nieuwsgierig begon Smith naar andere overeenkomsten tussen de inscripties op de kleitabletten en de teksten in het Oude Testament te zoeken. Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat zat hij in het halfdonker brokken kleitablet in elkaar te puzzelen, die soms maar een paar centimeter groot waren. Maar Smiths werk wierp vrucht af, want na een paar maanden viel zijn oog op een zin die een duidelijk verband met de Bijbel vertoonde.

‘Een oude man, Oetnapisjtim, nam zijn familie en alle diersoorten mee aan boord van de grote boot, en de stormvloed…’ stond er.

Helaas gaat de tekst op de tabletten niet verder, maar de gelijkenis met het Bijbelverhaal over Noach die aan de zondvloed ontsnapte door een ark te bouwen voor zichzelf, zijn familie en een koppel van alle dieren op aarde, was duidelijk voor Smith. In zijn dagboek schreef hij geestdriftig dat hij ervan overtuigd was dat er een verband tussen de twee verhalen was. Een jaar later begon hij met de opgravingen van de bibliotheek van koning Assurbanipal in Ninive in het huidige Irak. Hier hadden Britse archeologen 22 jaar eerder de Babylonische kleitabletten gevonden die hij net had ontcijferd. En George Smith vond wat hij zocht. Uit de grond in Mesopotamië dook nog een fragment met een inscriptie op: een beschrijving van wat de god van de wijsheid, Ea, Oetnapisjtim adviseerde voor de inrichting van zijn ark. ‘Midden in de boot breng ik je meubelen en je goederen, je vermogen, je dienaars en je slavinnen bijeen … alle dieren op het veld zal ik je sturen, en die blijven achter je deur gevangen.’

Voor Smith was de zin identiek aan de woorden van de Bijbelse God aan Noach, die hem beveelt de ark te bouwen. De gelijkenis kon onmogelijk aan het toeval worden toegeschreven.

‘Jij moet de ark in gaan, samen met je zonen, je vrouw en de vrouwen van je zonen. En van alle dieren moet je er twee in de ark brengen,’ luidt het bekende Bijbelverhaal in Genesis.

Zwarte zee veroorzaakt zondvloed

De Britse archeoloog George Smith wordt gezien als de man die het epos van koning Gilgamesh, dat geschreven is op een aantal tabletten, vond en heeft geduid. Smith werd ook de eerste die verbanden vond tussen Bijbelteksten en andere historische bronnen, en zodoende het moderne Bijbelonderzoek inluidde. Smith stierf al op zijn 36e aan dysenterie tijdens een archeologische expeditie in het huidige Syrië, maar toen had hij dus al de archeologische bewijzen in handen dat het verhaal uit de Bijbel over Noach en de zondvloed waarschijnlijk teruggrijpt op nog veel oudere verhalen.

De tabletten die Smith vond, bewijzen – volgens Bijbelonderzoekers – dat het verhaal van de ark van Noach eeuwen ouder is dan het Bijbelverhaal, en veel eerder door mensen in Mesopotamië (nu Iran en Irak) is opgetekend.

Met meerdere overeenkomstige verhalen neemt de kans toe dat er inderdaad een gebeurtenis heeft plaatsgevonden die doet denken aan de zondvloed van duizenden jaren terug in het Midden-Oosten. Daarom speuren Bijbelonderzoekers nu nog naar archeologische bewijzen van de zondvloed, zodat ze eens en voor altijd kunnen aantonen dat de Bijbel niet alleen een heilig boek is, maar ook als historische bron serieus moet worden genomen.

Met wetenschappelijk bewijs van bijvoorbeeld de zondvloed zal de Bijbel bruikbaar zijn als een van de vroegste en duidelijkste bronnen van onze geschiedenis. Geologisch onderzoek wijst uit dat Mesopotamië duizenden jaren geleden mogelijk is getroffen door een gigantische overstroming. We weten nu dat de Zwarte Zee na de laatste ijstijd een geïsoleerde binnenzee was en dat de huidige verbinding met de Middellandse Zee – de Bosporus – ongeveer 9400 jaar geleden tot stand kwam als gevolg van een natuurlijke geografische ontwikkeling.

Als de Middellandse Zee plotseling in de Bosporus stroomde, kan het gebied langs de Zwarte Zee heel goed ondergelopen zijn. En wanneer het water vervolgens snel is gestegen, is de bevolking vast en zeker op de vlucht geslagen, waarmee de mythe van de zondvloed geboren kan zijn. Voor archeologen is iedere kleine vondst extreem belangrijk om teksten uit de Bijbel te kunnen verifiëren. Het werk valt in de categorie Bijbelonderzoek: een soort omgekeerd onderzoek waarbij men probeert een theorie te bevestigen waar nog geen bewijs voor is.

Paradijs is makkelijk te vinden

De eerste Bijbelonderzoeker was George Smith, en hij deed zijn ontdekking in de gangen van het British Museum in een tijd waarin de wetenschap hard bezig was religie te verdringen als verklaring voor de grote levensvragen. Het kleitablet met het verhaal over de zondvloed maakte deel uit van een lang gedicht over koning Gilgamesh, de vijfde in rij van een Assyrisch-Babylonisch koningsgeslacht. Omdat de naam van de koning ook voorkomt in andere inscripties van Babylonische heersers nam Smith aan dat Gilgamesh een historische persoon was – een slotsom die nog altijd overeind blijft.

De tabletten gelden daarom als een betrouwbare historische bron voor het onderzoek naar het waarheidsgehalte van de Bijbelverhalen. Als een verhaal bijvoorbeeld voorkomt in de Bijbel en op de Gilgamesh-tabletten, is de kans groot dat er een historische gebeurtenis aan voorafging.

En de Babylonische tabletten beschrijven juist plaatsen en gebeurtenissen die ook in de Bijbel voorkomen. De woorden op de tabletten vertellen onder meer over een paradijselijke plek die lijkt op het paradijs van de christenen.

‘Hier doodt de leeuw niet, en de leeuw en het lam gaan vredig samen, en niemand wordt oud of ziek’ staat er – een beschrijving die doet denken aan de Tuin van Eden uit de Bijbel, waar de dieren ook in vreedzame harmonie met elkaar leven.

In het paradijs wordt Gilgamesh – net als Adam en Eva – onsterfelijk, gesymboliseerd door een bloem. Maar een slang eet de bloem op, en weg is de onsterfelijkheid. Afgezien van wat variaties is er een parallel te trekken met het verhaal van Adam en Eva, die onsterfelijk zijn in het paradijs totdat een slang Eva verleidt een appel te eten van de boom van de kennis van goed en kwaad.

Mogelijk lieten de Bijbelschrijvers zich, net als bij het zondvloedverhaal, inspireren door de 4000 jaar oude Mesopotamische mythe van Gilgamesh toen ze het christelijke paradijs beschreven. Maar waar de tabletten niet vertellen waar de Tuin van Eden lag, geeft de Bijbel op dat punt duidelijkheid. In hoofdstuk 1 van Genesis staat precies hoe de tuin in