Biz Dünyada Göçer Olduk (Göç Şiirleri Antolojisi)

By Ali Topdağ

Dini, milliyeti, belirli bir toplumsal gruba üyeliği veya siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm gören veya göreceği korkusu ve endişesi taşıyan, bu sebeple ülkesinden ayrılan/ayrılmak zorunda bırakılan ve korkusu nedeniyle geri dönemeyen veya dönmek istemeyen, iltica ettiği ülke tarafından endişeleri haklı bulunan kişidir mülteci... İltica etmek suretiyle mülteci olan insanın iki ülkesi vardır; biri terkedilen diğeri yerleşilen...
Göç insan ayırt etmez; vasıfsız işçi, esnaf, öğrenci, bürokrat, akademisyen, edebiyatçı, öğretmen... Mesleğin veya statüsü ne olursa olsun "’farklı olan” herkesin mülteci olması muhtemeldir.
Bu durum doğal olarak bir ‘göç edebiyatı’ meydana getirir. Edebiyatın söz konusu olduğu yerde şiirden bahsetmemek olmaz. Özellikle mülteci şairlerin şiirlerinin hem az sözle çok şey anlatmaları hem de duyguları harekete geçirmeleri ‘göç’ olgusuna farklı bir perspektif kazandırır.

• Language: Türkçe
• Publisher: Crab Publishing
• Release date: Jun 15, 2020
• ISBN: 9780463118146

Ali Topdağ

Malatya’da doğmuş olsam da İstanbul’da büyüdüm. Pertevniyal Lisesi’nden sonra Dokuz Eylül Üniversitesi Fizik Öğretmenliği bölümünü bitirdim. Körfez ve Sabah Dershanelerinden sonra Fatih ve Yamanlar Kolejlerinde öğretmenlik ve yöneticilik yaptım. Kitaplar yazdım, seminerler verdim. Bunları yaptığım için ‘terörist’ ilan edildim ve Türkiye’den ayrılmak zorunda kaldım. Birçok arkadaşım gibi yeni bir hayat kurmaya çalışıyorum.Bir eş ve üç çocuk sahibiyim.

Book preview

ÖNSÖZ

Mülteci, kendisine bir sığınak arayan kişidir. İltica kelimesi de aynı kökten türetilmiştir ve sığınmak amacıyla göç etmek anlamına gelir.

Mültecilerin iki dünyası vardır. Yaşamakta olduğu evde ailesiyle veya kampta yalnız kalabildiği bir oda varsa oralarda kendi ülkesindeymiş gibi yaşar ama oradan dışarı çıktığı anda artık başka bir dünyadadır ve bir sarkaç gibi iki farklı dünya arasında gider-gelir.

Devlet yardımının kesilip hayata tutunacağı, kendi ayakları üzerinde duracağı zamana kadar mültecinin dünyasında kendisi gibi mülteciler vardır. Temizlik anlayışları farklı olsa da ortak mekanlarda başkalarını rahatsız etseler de bulundukları ülkenin kendilerine sahip çıkmasını bir hak olarak görseler de hepsi mağdur, mazlum ve mahsun insanlardır.

Ülkesindeki devlet adamlarının baskısından kurtulup özgür yaşayabilmek, fikirlerini korkmadan dile getirmek, inancının gereklerini çekinmeden yerine getirebilmek, çocuklarına daha güvenli bir gelecek sağlamak için her türlü zorluğu göze alarak gelmişlerdir bu yeni ülkeye…

Kendi ülkesinde rejimin güvenlik güçlerine yakalanmadan sınıra ulaşmak… Karadan, denizden veya nehirden sınırı geçmek… Geçiş olarak kullanılan bu ülkenin kamplarında/hapishanelerinde kalmak… Bu ülkeden çıkabilmek için farklı yollar denemek… Nihai olarak gidilen ülkedeki sorgular, mağdur olduğunu ispat etme gayretleri… Oturum izni alana kadar sabretmek… Oturum izni aldıktan sonra hayata tutunma gayretleri…

Bir mültecinin sığındığı yeni ülkede hayata tutunabilmesi kolay değildir. Yeni bir dil, yeni bir iş, farklı bir kültür ve yaşam tarzı… Zamanla bütün bunların üstesinden gelinebilir ama memleket hasretini gidermek kolay değildir.

Hassasiyetleri olan ve duygu dünyası zengin insanların adaptasyonu daha uzun sürer. Çünkü onlar memleketlerini ve içinde bulunan sevdiklerini öyle bir kalemde silip atamazlar. Onların hayatlarını güven içinde geçirmelerini sağlamak için ellerinden geleni yaparlar.

Hatıralarını yazar kimileri; yaşadıklarını kayıt altına alırlar, ta ki gelecek nesiller bu günleri unutmasın diye… Gazetecilik mesleğine devam eder kimileri; yalanları, algı operasyonlarını ve zulümleri yazarlar, ta ki ülkelerindeki zulmü dünya duysun diye… Sosyal medyada paylaşım yapar, kampanya düzenler kimileri; ta ki sağır kulaklar duysun ve insanlığını yitirmemişler haberdar olsunlar diye… Kitap yazar kimileri; ülkesinin geldiği durumu analiz edip çözüm teklifleri sunarlar, ta ki aynı hatalar tekrar edilmesin diye… Ve şiir yazar kimileri; yazının buraya kadar ki her cümlesini en kısa şekilde dile getirirler, ta ki duygular harekete geçsin diye…

Ağaç, her yerde ağaçtır ama şair kendi ülkesindeki ağacın gölgesinde olmayı özler. Sürgünlüğü bitsin ister şair, anayurdunda, kendi ocağında ölmektir hayali… İltica ettiği ülkede el üstünde tutulsa da şair, baba ocağında veya kendi evinde daha huzurludur. Doğa harikası beldeleri gezse de şair, ona en güzel ilhamı kendi memleketinin denizi, dağları, ovaları, ağaçları ve çiçekleri verir. Yeni hayatında ekonomik problemlerini giderse de şair, bir ağacın köklerinden koparılmışlık halini yaşamaya devam eder.

Sadece şair değil her insan kökünü reddedemez/reddetmemeli… O güne kadar kendisi için yaptıklarını ve kendisi için yapılanları unutamaz/unutmamalı insan…

Yeni hayatında batmamak ve boğulmamak için tutunacağı bir dalı olmalı mültecinin, kendi gerçekliğini unutmadan ve göç ettiği toplumu ürkütmeden… Ancak o zaman çevresine uyum sağlayarak hayatını devam ettirebilir.

***

Elinizdeki bu kitap, bir ‘Göç Şiirleri Antolojisi’ ve şiirlerin hemen hemen hepsinin şairi mülteci… Kitaptaki 88 şiir, 16 farklı ülkenin 72 şairi tarafından kaleme alınmış şiirlerden oluşuyor.

Crab Publishing’in organizatörlüğünde, 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü’nde yapılacak faaliyetlere katkı sağlamak amacıyla hazırladığım bu kitapta ünlü şairlerden birkaç şiir var. Geriye kalanlar ise dünyanın dört bir yanında mülteciliği iliklerine kadar yaşayan adı-sanı duyulmamış şairlerin şiirleri…

Yayınevinin organize ettiği iki haftalık kampanya sürecinde toplanan yaklaşık 200 şiirin yarısı okurlar tarafından yayınevine ulaştırıldı. Diğer yarısını ise yayınevinin birkaç gönüllüsüyle birlikte hem arşiv taraması yaparak hem de şair arkadaşlara ulaşıp konuya uygun şiirlerini talep ederek elde ettik. Beş kişilik heyetle, şiirlerde göç ve mülteci konularını evrensellik perspektifini ön plana alarak seçtik. Kurgusu, ölçüsü, betimlemeleri çok güzel olmasına rağmen bu perspektife uygun olmayan şiirleri kitaba almadık. Ayrıca bir şairden en fazla iki şiiri kitaba aldık.

Kitapta Abhazyalı, Afganistanlı, Ahıskalı, Bulgar Türk’ü, Ermeni, Filistinli, Iraklı, İngiliz, İranlı, Libyalı, Lübnanlı, Mısırlı, Somalili, Suriyeli ve Tunuslulara ait şiirler var. Bu şiirlerin ulaşabildiğim orijinal metinlerini de kitaba aldım.

Bu çalışma soncunda gördük ki Türk edebiyatında göç ve mülteci konulu şiir antolojisi yok veya biz rastlayamadık. Karşılaştığımız bazı eserler Balkan Göçü, Abhazya ve Ahıska Türkleri gibi belli bir dönem veya toplulukla sınırlı idi. Bu çalışmanın konuya duyarlı insanları harekete geçirip daha profesyonelce bir antolojinin hazırlanmasına vesile olmasını ümit ediyorum.

‘Biz Dünyada Göçer Olduk’ kitabına girecek şiirleri değerlendirip yorumlarıyla bana yardımcı olan ve benim için çok kıymetli şair dostlarım

Emin Osman Uygur

Gökmenzâde (Bayram Gökmen)

Mahfî (Volkan Şahin) ve

Yaşar Beçene

beylere teşekkür ediyorum.

Hiçbir insanın doğup büyüdüğü topraklardan zorla uzaklaştırılmaması ve ayrılmak zorunda kalmaması temennisiyle…

Ali TOPDAĞ

14 Haziran 2020

EGE’Yİ GEÇERKEN BOĞULAN TÜRK KEMANCI İÇİN

-Barış Yazgı’nın anısına-

Kutuya sımsıkı sarılmış

Halde bulunduğun yazıyor haberlerde

Kemanın da kutudaymış

Yanında kendi yaptığın beste

Delik, ahşap bir tekne

Ona güvenmek biliyordun