Ontwikkelingspsychologie (Kinder- en Jeugdpsychologie)

By Paul Van Dijk

De grondbeginselen van ontwikkelingspsychologie in adolescentie en kindertijd

 

De ontwikkeling van een jong kind is niet alleen fascinerend, maar ook ongelooflijk complex. Kinderen gaan door ontwikkelingsfasen die niet moeilijker kunnen zijn. Dit zijn echte bergen die deze kleine wezentjes niet alleen in hun eerste levensjaren moeten beklimmen, maar die hun hele leven vorm zullen geven. De kinderen doorlopen deze ontwikkelingsstadia echter niet alleen.

 

De ouders van het kind spelen een zeer centrale rol in de psychologische ontwikkeling van het kind. Zij zijn er altijd bij wanneer de eerste grote hindernissen worden overwonnen en wanneer de eerste successen worden geboekt. De ontwikkeling van jonge kinderen is echter niet altijd positief: er kunnen problemen ontstaan die de rest van het leven van deze kinderen kunnen beïnvloeden; de kindertijd is immers de basis van elk volwassen leven.

 

Het boek behandelt de volgende onderwerpen:

• Waarom psychologische ontwikkeling belangrijk is.
• De eerste jaren van het leven van het kind
• Morele vorming en gevoel van eigenwaarde
• Kinderjaren en adolescentie vandaag
• Ontwikkelingsproblemen
• Genetische en omgevingsfactoren
• Hoe ouders kinderen kunnen steunen.

 

Het is niet ongewoon dat ouders wanhopen over de hindernissen die voor hen liggen wanneer hun eigen kind plotseling ontwikkelingsproblemen krijgt. Dit leidt tot moeilijke jeugdtrajecten en ook de relatie binnen het gezin kan ernstig te lijden hebben onder dergelijke problemen. Dit boek wil precies uitleggen waarom kinderen niet verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor deze problemen. Zij moeten veeleer worden beschermd tegen alle gevaren die op de weg van de ontwikkeling kunnen liggen. Dit is precies waar elke ouder zich bewust van moet zijn.

 

Dit boek zal u zeker helpen de grondbeginselen van ontwikkelingspsychologie te begrijpen.

• Language: Nederlands
• Publisher: Paul Van Dijk
• Release date: Aug 1, 2022
• ISBN: 9798201764869

Book preview

Ontwikkelings-psychologie

(Kinder- en Jeugdpsychologie)

Paul van Dijk

Inhoudsopgave

Inleiding

Waarom een goede psychologische ontwikkeling in de kindertijd zo belangrijk is .

De eerste levensjaren

Morele opvoeding

Eigenwaarde

Kinderjaren en jeugd vandaag

Ontwikkelingsvraagstukken

Genetische factoren

Omgevingsfactoren

Ouderlijke hulp

Hoe ouders hun kinderen kunnen helpen in hun psychologische ontwikkelingsfase .

Afsluitende woorden

Inleiding

De psyche van een mens is niet alleen bijzonder fascinerend, maar ook divers en uniek. In de loop der jaren ontwikkelt ieder mens een eigen persoonlijkheid, die vaak sterk verschilt van die van anderen. Daarom zijn er verschillende levenspaden en dromen, maar ook de meest uiteenlopende problemen waarmee ieder mens te kampen heeft. Het is de persoonlijkheid die een persoon maakt tot wat hij of zij is. Het maakt iemand menselijk en bevordert daardoor interesses en bekwaamheden.

Om een persoonlijkheid te ontwikkelen is echter een aparte, psychologische ontwikkeling nodig, die al in de kindertijd begint, veel eerder zelfs. Geboorte is niet alleen het beginpunt van het leven, maar ook de startlijn van de psychologische ontwikkeling. Vanaf dit moment blijft de psyche van de mens zich vormen. Hoewel er ongewenste stops, pauzes en zelfs regelrechte U-bochten of problematische situaties kunnen zijn, is er geen eindpunt in de psychologische ontwikkeling; het zijn immers de ervaringen die van een mens een vrij individu maken. Dit is de reden waarom wij verschillen van de meeste van onze biologische soortgenoten, wier ontwikkelingsniveau lager is dan het onze. De menselijke psyche maakt een fascinerende ontwikkeling door, die nauwelijks meetbaar is en nog minder in regels is onder te brengen. De psyche van de mens is een van de meest complexe op de planeet, maar wij verschillen niet alleen van dieren wier psyche niet zo ontwikkeld is als de onze, wij verschillen ook van elkaar en dus van ons eigen vlees en bloed.

Een goede psychologische ontwikkeling is bijzonder belangrijk in de kindertijd, omdat die het uitgangspunt vormt voor het latere volwassen leven, maar voor sommige kinderen is deze weg niet gemakkelijk. Er zijn vele factoren, waaronder de ervaringen van het kind en zijn genetische aanleg, die uiteindelijk problemen kunnen veroorzaken die moeilijk kunnen zijn voor iedereen in zijn omgeving, maar vooral voor de naaste familie en nog meer voor het kind zelf.

Frustratie en angst kunnen het kind achtervolgen, maar ook stressstoornissen en traumareacties. Op grond van verschillende factoren kunnen ontwikkelingsstoornissen dienovereenkomstig ontstaan, waardoor het kind uiteindelijk kan afwijken van zijn eigen soort. Dit heeft een grote invloed op het latere volwassen leven. Het is niet bepaald zeldzaam dat kinderen die geen goede psychologische ontwikkeling hebben kunnen doormaken, regelrecht lijden, en de meeste ouders kunnen uit ervaring spreken wanneer zij zeggen dat het zien lijden van het eigen kind het ergste gevoel in het leven van een ouder is.

Ouders hebben het daarom vaak moeilijk en niet zelden kan het leiden tot regelrechte wanhoop, omdat men zich had voorgesteld dat de ouderschapstijd zoveel gemakkelijker zou zijn. Voor veel ouders is het een van de vreselijkste gevoelens hun eigen kind te zien lijden omdat het ontwikkelingsproblemen heeft door invloeden van buitenaf, of omdat het bijvoorbeeld geen goede aansluiting vindt bij andere kinderen door problemen die van generatie op generatie zijn doorgegeven. De factoren die het leven van een kind moeilijk kunnen maken zijn bijna eindeloos, en aangezien elke psyche zich anders ontwikkelt of anders reageert op bepaalde reacties, kunnen zelfs de kleinste mislukkingen leiden tot traumareacties die het kind uiteindelijk moet doormaken. Veel ouders hebben vaak geen idee wat ze in zo'n situatie moeten doen, er zijn immers tientallen factoren die zich kunnen voordoen, maar dat hoeft niet. Wat wel kan worden gezegd, is dat de kans dat kinderen en tieners te maken krijgen met ontwikkelingsproblemen op psychologisch gebied, de laatste jaren aanzienlijk is toegenomen. De factoren hiervoor zijn ook bijna eindeloos. Massale mediaconsumptie speelt een grote rol, omdat kinderen daardoor valse rolmodellen aanleren, maar ook advertenties die een perfecte werkelijkheid promoten, hoewel er geen perfect lichaam of perfect uiterlijk bestaat, zijn daarbij van betekenis. De algemene omgang met kinderen, reeds op zeer jonge leeftijd, wordt steeds ruwer, en het leven van volwassenen in het algemeen wordt er ook niet noodzakelijk gemakkelijker op. Vooral omdat er in deze tijd meer generatieverschillen zijn dan ooit tevoren. Ouders vinden het daarom vaak moeilijk om zelfs maar een begin te maken met de toenadering tot hun kinderen, juist vanwege de externe invloeden van vandaag. Uiteindelijk gaat het om kinderen die vaak een eigen wil hebben en soms bepaalde fasen doormaken. En toch heeft elk kind zijn ouders nodig. Een kind met ontwikkelingsstoornissen mag daarom zeker niet alleen worden gelaten.

Dit is echter niet zo gemakkelijk. Een kind dat bijvoorbeeld in een depressie is geraakt, in een eindeloze neerwaartse spiraal of in een ravijn zonder uitweg, en dat daar niet op eigen kracht uit kan komen, weigert niet zelden de hulp van de ouders. Dit is echter niet de schuld van de ouders, althans niet in veel gevallen, hoewel er natuurlijk altijd uitzonderingen zijn, zoals zeer conservatieve voogden die depressie of de algehele geestelijke gezondheid van het kind niet serieus nemen, maar het kind overweldigen door de huidige situatie. De gedachten verwarren haar, want zij weet heel goed dat bijvoorbeeld de beste vrienden zich niet zo voelen. Het heeft het gevoel dat de andere kinderen op school of in dezelfde klas een veel beter leven hebben dan het, en het probeert wanhopig uit te vinden waarom dit zo is, waarom het niet wordt aanvaard maar gepest, bijvoorbeeld.

Het is niet ongewoon dat het kind denkt dat absoluut iedereen, en dus de hele wereld, tegen hem of haar is. Hij voelt zich alleen gelaten, niet omdat niemand vraagt hoe het gaat, maar eerder omdat er niemand is die dezelfde ervaringen en gedachten kan delen. Het kind voelt zich dus onbegrepen en denkt dat de ouders het nooit zouden begrijpen, zelfs als het de omstandigheden van de dingen en zijn eigen gedachten zou uitleggen. Daarom blijft hij liever alleen, hij probeert niet eens de situatie op te helderen of hulp te zoeken, omdat hij vreest dat hij alleen maar meer gekwetst zal worden. Uiteindelijk isoleert dit het kind en hoewel tijd kan helpen om iemands gedachten te ordenen en wat verwarring op te ruimen, leidt volledige isolatie tot precies het tegenovergestelde: tot de ongerustheid van het kind dat de angst niet zal worden opgehelderd. In plaats daarvan valt het steeds verder in deze diepe afgrond waaruit het niet op eigen kracht kan komen. Op dit punt moeten de ouders in het leven van hun zoon of dochter binnentreden en hem of haar helpen. Het is echter belangrijk dat dit niet tegen de wil van het kind gebeurt. Als het kind erop staat alleen te zijn en geen woord wil zeggen, dan is het nutteloos het kind de deur en daarmee elke privacy te ontnemen, en het is even nutteloos het kind te dwingen aan de keukentafel te gaan zitten en hem of haar te laten praten over zijn of haar dag.

Isolement is verkeerd, maar het kind moet zachtjes geleerd worden dat dit zo is. De ouders moeten daar met veel medeleven naar handelen en het kind de nodige ruimte geven. Het belangrijkste