Doma Vaquera en Working Equitation

By Paul Van Dijk

Doma Vaquera en Working Equitation - leer klassiek paardrijden met Spaanse working equitation!

 

De Doma Vaquera is een bijzonder intensieve rijtechniek die in de zeventiende eeuw door Spaanse herders werd gebruikt om het ruwe en vaak gevaarlijke terrein van Andalusië te trotseren. Tot op de dag van vandaag is het een techniek geworden die meer dan enige andere rijtechniek bewijst hoe sterk de band kan zijn tussen twee individuen en, dienovereenkomstig, tussen ruiters en hun paarden. Het paardrijden is een ware dans geworden, die toeschouwers over de hele wereld in vervoering brengt met een bijzonder wilde en toch zo elegante techniek, die nergens anders te zien is.

 

Maar hoe kan men deze manier van paardrijden, die tegenwoordig steeds meer enthousiasme en dus ook steeds meer belangstellenden vindt, nu precies aanleren? Welke paardenrassen zijn bijzonder geschikt voor het vrij zware werk en welke uitdrukking is echt de juiste? Is het de moeite waard een traditioneel Doma Vaquera zadel te kopen en welke regels moeten bij een toernooi in acht worden genomen?

 

De inhoud van het boek is als volgt:

• Historische achtergrond
• Doma Vaquera - de traditionele rijtechniek
• Het juiste paard
• De uitrusting
• Toernooien en evenementen
• Excursus: Working Equitation

 

Dit boek is geschreven voor al diegenen die geïnteresseerd zijn in het doen herleven van deze oude werkpaardrijden. Dit kan echter vragen oproepen en vooral jonge ruiters die echt verliefd zijn geworden op deze techniek worden vaak in wanhoop gelaten.

 

Om ervoor te zorgen dat dit niet gebeurt, wil dit boek een antwoord geven op alle noodzakelijke vragen en de ruiters aanmoedigen zich in deze fascinerende wereld te storten.

• Language: Nederlands
• Publisher: Paul Van Dijk
• Release date: Jul 30, 2022
• ISBN: 9798201232863

Book preview

Doma Vaquera en Working Equitation

––––––––

Paul van Dijk

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave

Inleiding

Historische achtergrond

Doma Vaquera -  de traditionele rijtechniek

Het paard

Ideale lichaamsbouw

Paardenrassen

De uitrusting

De uitrusting van het paard

Toernooien en evenementen

Uitweiding:  Working Equitation

Afsluitende woorden

Lijst van bronnen

Inleiding

Doma Vaquera is een van de meest traditionele rijtechnieken die in de geschiedenis van het paardrijden zijn ontwikkeld. Deze bijzondere rijstijl, afkomstig uit Andalusië in Zuid-Spanje, vertegenwoordigt een veeleisende maar harmonieuze rijtechniek die een zeer speciale band tussen mens en paard met zich meebrengt. Uit deze alliantie tussen ruiter en paard is een van de mooiste disciplines van Europa ontstaan, waarbij de ruiter met slechts één hand rijdt, terwijl de andere hand een drie meter lange houten stok vasthoudt om op speelse wijze hindernissen voor te stellen in de vorm van een choreografie. Oorspronkelijk als vervanger van de herdershond in de hooglanden van Andalusië, waarvan de vlakten en heuvels moeilijk te voet te overwinnen zijn, wordt de genoemde houten stok niet meer gebruikt om schapen te hoeden of om jonge dieren van hun groep te scheiden of weer te vangen, maar is deze traditionele techniek een discipline vol beheersing geworden, maar vooral vol vertrouwen tussen mens en dier, die vandaag de dag nog steeds met veel trots wordt vertoond op grote en bekende toernooien.

Het rijden met één hand - en in de meeste gevallen met de niet-dominante hand, aangezien de garrocha en dus de houten stok traditioneel in de rechterhand wordt gehouden - is soms erg moeilijk, zelfs voor ervaren experts. Het vereist dus niet alleen vertrouwen in eigen kunnen en een flinke dosis zelfvertrouwen, maar vooral een sterke band tussen de ruiter en zijn paard. In de wereld van vandaag is de Doma Vaquera dan ook een tuchtoefening geworden waarbij kan worden aangetoond welke controle een ruiter werkelijk over zijn paard heeft en of zijn rijdier hem onvoorwaardelijk volgt in elke beweging.

De vraag of deze manier van rijden wel geschikt is voor het paard, moet dan ook door elke voorzichtige ruiter worden gesteld, nog vóór de eerste trainingssessie of vóór hij kennis maakt met een garrocha. Niet elke berg is gemaakt om hindernissen en obstakels op een bijzonder elegante manier te overwinnen. Intussen lijkt de eigenlijke kür van de Doma Vaquera meer op een dans dan op wat het eigenlijk was. Het aspect dat dienovereenkomstig is veranderd, is dat niet bijna elk paard voor dit werk kan worden gebruikt. Er moet aandacht worden besteed aan het ras en aan de feitelijke kenmerken van het dier.

De oorspronkelijke werkpaardrijstijl werd rond 1987 een officiële wedstrijddiscipline. Er wordt een bijzonder vliegende overgang tussen stap en galop geëist, waarin elementen van sterke versnelling met snelle stops, tempowisselingen en achterwaartse richting, zijgangen en vaquera-wendingen worden getoond. Het is dus een wedstrijdrijden geworden dat bijna op een gechoreografeerde dans lijkt, en daarom wordt het paard door veel ruiters ook meer als danspartner dan als rij- of zelfs werkdier gezien. Doma Vaquera is onder andere een zeer veeleisende rijstijl die niet licht moet worden opgevat.

Door het choreografische gedeelte van deze discipline is het voor beide partijen vaak zaak om de juiste passen uit het hoofd te leren en ze vervolgens natuurlijk vakkundig na te doen. Een dans moet gerepeteerd worden. Alleen al daarom is niet elk paard gemaakt voor de veeleisende rijtechniek. Bij het eigenlijke werkrijden was het niet nodig speciale passen of een exacte overgang tussen stap en galop uit het hoofd te leren of te reproduceren. In plaats daarvan ontstonden onvoorspelbare situaties wanneer een dier zich van de kudde losmaakte of wanneer zich een onvoorziene weersverandering voordeed en de kudden verder moesten worden gedreven. Toch is niet alleen het freestyle gedeelte veeleisend, maar zijn er nog vele andere factoren die de rijstijl tot een zeer speciale techniek maken, waarbij zelfs een professional moet toegeven dat het een of het ander probleem kan opleveren.

De paardensport op zich is een door en door gevaarlijke sport waarbij zich onaangename verwondingen kunnen voordoen, want uiteindelijk balanceert een ruiter zijn gewicht op een wild dier van enkele honderden kilo's, dat een eigen wil blijft houden en dus bijvoorbeeld ook op elk moment op zijn achterpoten kan klimmen. Bovendien zijn paarden bijzonder gevoelig voor harde geluiden en dus ook voor muziek, bijvoorbeeld, die vaak wordt gespeeld tijdens choreografische küren. Het hele vertrouwen van de ruiter ligt op de rug van een getemd dier, dat onder controle moet worden gehouden. De juiste rijuitrusting is daarom bijvoorbeeld net zo belangrijk als de veilige en vaste verbinding tussen rijder en voertuig. Toch kunnen er op elk moment verwondingen ontstaan, zelfs als beide handen aan de teugels zijn. Dit is echter niet het geval met deze speciale rijtechniek. De Doma Vaquera heeft naast ruiter en paard nog een andere hulp nodig. Daarom kunnen bij deze veeleisende rijtechniek niet beide handen aan de teugels worden gelaten.

In plaats daarvan wordt de garrocha traditioneel in de rechterhand gehouden, waarmee in de zanderige bodem kan worden geprikt, waaromheen het rijpaard in een gechoreografeerde kür moet worden geleid. In volle galop betekent zo'n krappe draai om de garrocha weliswaar meestal dat men tot stapvoets gaat, maar dat betekent onder meer dat er juist niet alleen een extra gewicht in de vorm van de houten stok in één hand is - die bovendien niet kan worden opgevouwen of verkleind, waardoor ook voor de ruiter een onvermijdelijke hindernis ontstaat - maar dat er ook meer op het voetenwerk en dus op de gewichtsverplaatsing moet worden vertrouwd.

De Doma Vaquera moet dus bijzonder traag worden benaderd, aangezien het paard eerst vertrouwd moet raken met de garrocha, die voor het dier een vreemd voorwerp is. Er is dan ook een zeer speciale gewenningsfase nodig, aangezien de genoemde garrocha een constante metgezel zal zijn naast de eigenlijke ruiter. Door van bij het begin voldoende tijd te nemen om te wennen aan nieuwe voorwerpen en dus ook aan de nieuwe uitrusting, kunnen in het latere verloop van de opleiding grote voordelen worden behaald.

Dit boek is bedoeld om inzicht te geven in de complexe maar fascinerende manier van rijden van de Doma Vaquera en zo vooral diegenen te helpen die zelf vol vertrouwen en passie op zoek zijn naar een introductie in dit vak. Met de juiste hulp en een paar tips is dit immers voor absoluut iedere ruiter mogelijk. Het enige wat nodig is, is het vinden van het juiste paard, maar het is ook mogelijk dat de eigen vriend en viervoeter van vele jaren het tot dit moeilijke terrein van de dressuur schopt. Hoe dit precies werkt en hoe je het beste een perfecte band tussen ruiter en paard kunt opbouwen, zal nu worden besproken.

Historische achtergrond

De Doma Vaquera was niet altijd een discipline op toernooien waarin de ruiter met sierlijke bewegingen kon laten zien hoezeer hij de hindernissen van de natuur kon trotseren, of waarin gymnastische choreografieën werden gebruikt om indruk te maken op het publiek door het paard te versieren, zodat het zich van zijn beste kant kon laten zien. In plaats daarvan was het een manier van rijden die het dagelijkse leven van de herders meer dan driehonderd