Thống Kê Trong Công Nghiệp

By Phong Nguyễn Như

Hầu hết các quyết định của nhà quản lý đều dựa trên thông tin rút ra từ dữ liệu thu thập. Thống kê là một lĩnh vực toán học liên quan đến việc thu thập, mô tả, phân tích dữ liệu, từ đó rút ra kết luận từ các dữ liệu thu thập được.
Thống kê được chia thành 2 loại, bao gồm Thống kê mô tả và Thống kê suy diễn. Thống kê mô tả thu thập dữ liệu từ các phần tử của một tập hợp, từ đó xử lý dữ liệu và mô tả hay rút ra kết luận về tập hợp quan tâm qua các thuộc tính xác định. Khi với số phần tử của tập hợp rất lớn, tập hợp được gọi là đám đông, một mẫu với số phần tử thích hợp được rút ra từ đám đông. Thống kê suy diễn thu thập dữ kiện từ mẫu này, từ đó suy diễn rút ra các kết luận cho đám đông từ dữ kiện của mẫu.
Với kỹ sư của mọi chuyên ngành, Thống kê là một một kỹ thuật quan trọng. THỐNG KÊ TRONG CÔNG NGHIỆP được biên soạn cho các đối tượng từ sinh viên, đến người nghiên cứu ở mọi chuyên ngành với nội dung bao gồm các chương sau: Thống kê, Thống kê mô tả, Thống kê suy diễn, Ước lượng, Kiểm định, Phân tích phương sai, Hồi quy.
Ngòai ra, phần phụ lục bao gồm 2 phần. Phụ lục A, ôn lại các kiến thức nền tảng của các kỹ thuật thống kê, Lý thuyết xác suất. Phụ lục B, Biến ngẫu nhiên.

• Language: Tiếng việt
• Publisher: Phong Nguyễn Như
• Release date: Sep 9, 2020
• ISBN: 9781005404673

Phong Nguyễn Như

Nguyen Nhu Phong is a Senior Lecturer at the Industrial Systems Engineering Department, HCM City University of Technology (HCMUT), Vietnam. He is also an IEEE member, and a SAP ERP specialist.He received his Master of Engineering at Asian Institute of Technology (1997), and his Bachelor of Engineering at HCMUT, Vietnam (1987).He was a member of the Project of building ISE program (1999) and the leader of the Project of improving the program (2007-2012). He was the deputy dean of the Faculty of Mechanical Engineering in period of 2002-2007, and the former head of the ISE department in period of 2007-2012.He is the authors of 24 books in Statistics, Operations Research, Scientific Research Methodology, Design of Experiment, Engineering Economy, Production Management, Inventory Management, Quality Management, Lean Production, Lean Six Sigma, MRPII, ERP, Fuzzy Theories & Applications.He is also the authors of 49 papers including 38 conference papers, 7 international conference papers, 4 journal papers, and 120 web papers. His research topics include Soft Computing; Lean Six Sigma; Resource Planning MRPII - ERP.

Book preview

NỘI DUNG

LỜI NÓI ĐẦU

Chương 1: Thống kê trong công nghiệp

1.1 Thống kê

1.2 Thống kê mô tả

1.3 Thống kê suy diễn

1.4 Dữ liệu thống kê

1.5 Thống kê trong công nghiệp

Chương 2: Thống kê mô tả

2.1 Phân bố thực nghiệm

2.2 Phân bố tần suất

2.3 Đo lường xu hướng trung tâm

2.4 Đo lường biến thiên

2.5 Đo lường dạng phân bố

2.6 Biễu đồ thống kê

Chương 3: Lấy mẫu

3.1 Lấy mẫu

3.2 Hàm thống kê

3.3 Phân bố mẫu

3.4 Đánh giá mẫu

Chương 4: Ước lượng

4.1 Ước lượng

4.2 Ước lượng kỳ vọng

4.3 Ước lượng độ lệch kỳ vọng

4.4 Ước lượng phương sai

4.5 Ước lượng tỷ lệ phương sai

4.6 Ước lượng tỷ lệ

4.7 Ước lượng độ lệch tỷ lệ

4.8 Cở mẫu

Chương 5: Kiểm định

5.1 Kiểm định giả thuyết

5.2 Phương pháp kiểm định

5.3 Đặc tính vận hành

5.4 Kiểm định kỳ vọng

5.5 Kiểm định độ lệch kỳ vọng

5.6 Kiểm định độ lệch kỳ vọng theo cặp

5.7 Kiểm định phương sai

5.8 Kiểm định tỷ lệ phương sai

5.9 Kiểm định tỷ lệ

5.10 Kiểm định độ lệch tỷ lệ

5.11 Kiểm định phân bố

Chương 6: Phân tích phương sai

6.1 Phân tích phương sai

6.2 Phân tích biến thiên

6.3 Kiểm định giả thuyết

6.4 Ước lượng tham số

6.5 Kiểm tra mô hình

6.6 Xác định cỡ mẫu

6.7 So sánh kỳ vọng

Chương 7: Hồi quy

7.1 Hồi quy

7.2 Hồi quy đơn

7.3 Hồi quy bội

7.4 Hồi quy phi tuyến

PHỤ LỤC

A. Lý thuyết xác suất

B. Biến ngẫu nhiên

TÀI LIỆU THAM KHẢO

LỜI NÓI ĐẦU

Hầu hết các quyết định của nhà quản lý đều dựa trên thông tin rút ra từ dữ liệu thu thập. Thống kê là một lĩnh vực toán học liên quan đến việc thu thập, mô tả, phân tích dữ liệu, từ đó rút ra kết luận từ các dữ liệu thu thập được.

Thống kê được chia thành 2 loại, bao gồm Thống kê mô tả và Thống kê suy diễn. Thống kê mô tả thu thập dữ liệu từ các phần tử của một tập hợp, từ đó xử lý dữ liệu và mô tả hay rút ra kết luận về tập hợp quan tâm qua các thuộc tính xác định. Khi với số phần tử của tập hợp rất lớn, tập hợp được gọi là đám đông, một mẫu với số phần tử thích hợp được rút ra từ đám đông. Thống kê suy diễn thu thập dữ kiện từ mẫu này, từ đó suy diễn rút ra các kết luận cho đám đông từ dữ kiện của mẫu.

Với kỹ sư của mọi chuyên ngành, Thống kê là một một kỹ thuật quan trọng. THỐNG KÊ TRONG CÔNG NGHIỆP được biên soạn cho các đối tượng từ sinh viên, đến người nghiên cứu ở mọi chuyên ngành với nội dung bao gồm các chương sau:

Chương 1 - Thống kê trong công nghiệp, giới thiệu Thống kê với Thống kê mô tả, Thống kê suy diễn, và Dữ liệu thống kê. Chương 2 - Thống kê mô tả trình bày Phân bố thực nghiệm, Phân bố tần suất, Đo lường xu hướng trung tâm, Đo lường biến thiên, Đo lường dạng phân bố, và Biễu đồ thống kê.

Chương 3 - Lấy mẫu trình bày các Hàm thống kê, Phân bố mẫu, và Đánh giá mẫu. Chương 4 - Ước lượng trình bày Ước lượng kỳ vọng, độ lệch kỳ vọng, phương sai, tỷ lệ phương sai, tỷ lệ, độ lệch tỷ lệ, và Cở mẫu.

Chương 5 - Kiểm định trình bày Kiểm định giả thuyết, Phương pháp kiểm định, Đặc tính vận hành, Kiểm định kỳ vọng, độ lệch kỳ vọng, phương sai, tỷ lệ phương sai, tỷ lệ, độ lệch tỷ lệ, và 1 Kiểm định phân bố.

Chương 6 - Phân tích phương sai với nôi dung bao gồm Phân tích biến thiên, Kiểm định giả thuyết, Ước lượng tham số, Kiểm tra mô hình, Xác định cỡ mẫu, So sánh kỳ vọng. Chương 7 - Hồi quy trình bày Hồi quy đơn, Hồi quy bội, Hồi quy phi tuyến.

Ngoài ra, phần phụ lục bao gồm 2 phần. Phụ lục A, ôn lại các kiến thức nền tảng của các kỹ thuật thống kê, Lý thuyết xác suất. Phụ lục B, Biến ngẫu nhiên.

Dù đã bỏ ra nhiều thời gian, nhưng chắc chắn không tránh khỏi nhiều sai sót, tác giả rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp và quý độc giả để sách được ngày một hoàn thiện hơn. Mọi ý kiến đóng góp xin gởi về:

Nguyễn Như Phong.

Trường Đại Học Bách Khoa – Đại Học Quốc Gia TPHCM.

Tel: [phone].

Email: [e-mail], [e-mail]

Ehome: www.hcmut.edu.vn/~nnphong.

Web: www.isem.edu.vn

Xin thành thật biết ơn.

Chương 1

THỐNG KÊ

Thống kê

Thống kê mô tả

Thống kê suy diễn

Dữ liệu thống kê

1.1 Thống kê

Hầu hết các quyết định của nhà quản lý đều dựa trên thông tin rút ra từ dữ liệu thu thập. Thống kê là một lĩnh vực toán học liên quan đến việc thu thập, mô tả, phân tích dữ liệu, từ đó rút ra kết luận từ các dữ liệu thu thập được. Thống kê được chia thành 2 loại:

Thống kê mô tả

Thống kê suy diễn

Thống kê mô tả thu thập dữ liệu từ các phần tử của một tập hợp, từ đó xử lý dữ liệu và mô tả hay rút ra kết luận về tập hợp quan tâm qua các thuộc tính xác định.

Khi với số phần tử của tập hợp rất lớn, tập hợp được gọi là đám đông, một mẫu với số phần tử thích hợp được rút ra từ đám đông. Thống kê suy diễn thu thập dữ kiện từ mẫu này, từ đó suy diễn rút ra các kết luận cho đám đông từ dữ kiện của mẫu.

1.2 Thống kê mô tả

Thống kê mô tả xử lý dữ liệu thu thập được và trình bày ở dạng thông tin có ý nghĩa, từ đó giúp rút ra các kết luận một cách hiệu quả. Từ một tập số liệu thu thập được, thông tin thường được trình bày ở các dạng:

Các đại lượng mô tả

Các biễu đồ.

Các đại lượng mô tả thường dùng bao gồm:

Đại lượng mô tả xu hướng trung tâm

Đại lượng mô tả biến thiên

Đại lượng mô tả tỷ lệ

Các đại lượng mô tả xu hướng trung tâm bao gồm yếu vị, trung vị, trung bình. Các đại lượng mô tả biến thiên bao gồm khoảng, tổng bình phương, trung bình bình phương, phương sai, độ lệch chuẩn. Đại lượng mô tả tỷ lệ như khi xác định tỷ lệ lỗi, tỷ lệ hư hỏng trogn 1 quá trình sản xuất. Các biễu đồ thường dùng trong thống kê bao gồm: biểu đồ điểm, biểu đồ thân lá, biểu đồ hộp, tần đồ, phân bố thực nghiệm... Các đại lượng và đồ thị nêu trên sẽ tuần tự trình bày ở phần thống kê mô tả sau.

1.3 Thống kê suy diễn

1.3.1 Đám đông và mẫu

Đám đông được định nghĩa là tập tất cả các phần tử quan tâm. Khi số phần tử của đám đông rất lớn, việc thu thập dữ liệu từ tất cả các phần tử của đám đông là khó khăn. Lấy mẫu là việc rút ra mẫu, là một số phần tử từ một đám đông với mục đích tìm hiểu và rút ra kết luận về đám đông từ mẫu thu thập được. Số phần tử n của mẫu, hay còn gọi là cỡ mẫu, thường rất nhỏ hơn số phần tử N của đám đông thường rất lớn, có thể là vô hạn.

Để có thể suy diễn về đám đông từ mẫu, việc lấy mẫu cần được thực hiện ngẫu nhiên với giả định các giá trị thu thập từ cùng một phân bố, được gọi là phân bố tiềm ẩn của đám đông hay mẫu là các biến ngẫu nhiên độc lập, đồng dạng phân bố.

1.3.2 Tham số và hàm thống kê

a. Tham số

Tham số là số đo của đám đông. Các tham số của đám đông thường gặp như:

Kỳ vọng ,

Phương sai ² hay độ lệch chuẩn ,

Tỷ lệ p.

b. Hàm thống kê

Hàm thống kê là số đo từ mẫu hay hàm của các biến ngẫu nhiên trên mẫu, không bao gồm các tham số phân bố. Hàm thống kê thường dùng như trung bình mẫu, phương sai mẫu, độ lệch chuẩ mẫu, tỷ lệ mẫu... Tùy thuộc vào tham số quan tâm, ta có hàm thống kê tương ứng. Các tham số của đám đông thường được suy diễn từ các hàm thống kê phù hợp của mẫu.

1.3.3 Thống kê suy diễn

a. Suy diễn thống kê

Suy diễn thống kê bao gồm:

Suy diễn tham số

Suy diễn phi tham số

Suy diễn tham số thực hiện khi biết phân bố tiềm ẩn F và suy diễn về các tham số phân bố hay các thuộc tính biến ngẫu nhiên như kỳ vọng, phương sai, ... Suy diễn tham số dựa vào các hàm thống kê. Khi không biết phân bố tiềm ẩn, cần đặt các giả sử về phân bố tiềm ẩn và dữ kiện mẫu được sử dụng để xác định hay suy diễn phân bố tiềm ẩn với các công cụ thường gặp như chuẩn đồ, phân bố thực nghiệm, tần đồ, các phương pháp kiểm định phân bố…

Suy diễn phi tham số là suy diễn khi hòan toàn không biết phân bố tiềm ẩn, không đặt bất kỳ giả sử nào về phần bố tiềm ẩn. Vì không biết phân bố nên không có suy diễn về tham số phân bố, suy diễn được gọi là suy diễn phi tham số.

b. Bài toán suy diễn

Các bài toán cơ bản của thống kê suy diễn bao gồm:

Ước lượng.

Kiểm định.

Hồi quy

Bài toán ước lượng được dùng để ước lượng các tham số phân bố của biến ngẫu nhiên như kỳ vọng , phương sai ² hay độ lệch chuẩn .