Oreksi për bukën e qiellit: roman

By Ardian-Christian Kyçyku

" ... pandehën se po vinte fundi i botës. Të gjitha palët e besonin me njëfarë drithërime. Secila palë shpikte për palët e tjera një fund lebetitës, dhe falte veten, duke shmangur mjeshtërisht çdo ndëshkim të blatuar nga palët e tjera. Disa e lusnin fundin e botës, se, sipas tyre, do t’ua merrte hakun për zitë që patën hequr. Të mençur e marrokë, murgj e të shthurur, vrasës e të vrarë, gra të përkora e kurva me ferman, mezi prisnin fundin e botës, thua se qenë krijuar vetëm për të siguruar sa më shpejt zhdukjen nga faqja e dheut. Përjashtime bënin vetëm qëniet e rreme dhe një pjesë e personazheve. Gjallesat e tjera haheshin mesveti, ose thjesht vrisnin kohën me hamendje e munxosje. Koha nuk ishte më nga të paktat gjëra që vriteshin falas. Ishin shtuar tmerrësisht shpëtimtarët e botës dhe fjalimet e tyre tërë lajlelule. Shpeshherë fjalimet të kujtonin ca kurora varrimesh të shndrruara në fjalë. Secili ofronte një fund të caktuar bote, sa më të ndryshëm nga fundet e shpëtimtarëve të tjerë. Për këtë arsye fundet e shumicës ngjasonin shumë. Kishte shpëtimtarë që gjithë jetën mezi patën hedhur ndonjë pështymë apo teshtimë përtej hijes së dendur të historisë dhe që, një mëngjesi lavdiplotë zgjoheshin shpëtimtarë. Të shpëtuarit numuroheshin me gishta".
A.-Ch. Kyçyku, Oreksi për bukën e qiellit (roman, Bukuresht 1993)

• Language: Gjuha shqipe
• Publisher: Ardian-Christian Kyçyku
• Release date: Sep 12, 2015
• ISBN: 9781310362248

Ardian-Christian Kyçyku

Ardian Kycyku – Pen names: Ardian-Christian Kyçyku / Kuciuk, writer in the Albanian and Romanian languages, born on the 23rd of August 1969, Pogradec, Albania. Author of more than 55 original books (novels, short stories, plays, scenarios, scientific studies, essays, anthologies, translations).Bachelor of Arts at the Tirana University (Albania), Faculty of History and Philology (Albanian Language – Albanian and Universal Literature, 1991, Diploma’s work: ‘Stefan Zweig and Sigmund Freud – communions and differences’)Doctor in Comparative and Universal Literature at the Bucharest University – ‘Directions in European Modernism and their Echo in the Interwar Period of Albanian Literature’ (1998)University Professor (Semiotics and stylistics of Theatre / Albanian Literature). Between 2008 and 2020 he was a dean and a rector.Since 1998 he is the co-founder and co-director of European Review “Haemus”, which has an archive of over 9.000 pages.Founding member of the Albanian Cultural Association “Haemus”B o o k s written and published in Albanian:In the empire of stone, novel, Tirana 1993The Death Family, novel, Pristina1998, Tirana 2020The Night After Year Zero, novel, Pristina1999The Muse of the Game, trilogy, Bucharest 1999The Translation or the Life of a Slave that doesn’t Swear He Can See, novel, Bucharest 1999The Rivers of Sahara, novel, Tirana 2000, Bucharest 2010, Pristina2017The Appetite for Heaven Bread, novel, Tirana 2000Diva or Flowers Devourer, novel, Elbasan 2000Useless Angels, novel, Pristina2002The Crystal and the hyenas, novel, Pristina2002, Bucharest 2015Eyes, novel, Bucharest 2004, Pristina2005, Tirana 2008The conquest of Crazystan, short stories, Pristina2004Instead of Eternity, play, Pristina2007Home, novel, Pristina/ Berlin 2014Kiss Me You, Skeleton, Bucharest 2007The viceBook, play, Bucharest 2007The Neutral Blood, play, Bucharest 2008The Father, novel, Bucharest 2008, Tirana 2017Your Excellency, play, Pristina2009One world away, play, Bucharest 2012Pearl/s, selected short stories, Pogradec 2012Unseen stories, short stories, Pristina/ Bucharest 2013Ki$land – a novel with childhood, Tirana 2014Like, play, Bucharest 2016, Pristina2017Trialogue [an interdisciplinary work regarding the links between literature and exile and the languages it chooses in order to protect Memory and Metaphor], 365 pages in academic format, in Albanian, with abstracts in Romanian and English, Bucharest 2016, work-in-progressIncógnito [Fragments from the life of guardians and vice versa], novel, Tirana 2016The Threshold or Death writes with two hands, novel, Bucharest 2019Homo ex machina – three plays, 2019Anonima or Tirana in the shadow of a passenger, 2020Childhood cr(imes)ations, 2021B o o k s written and published in Romanian:The year in which the Swan was Invented, novel, Bucharest 1997The Sweet Secret of Madness, 33 proses + 22 original graphics, Bucharest 1998A Glorious and Dying Tribe – The Saga of an Oblivion, Bucharest 1998Love at Last Sight, stories and a play, Bucharest 2000Epigone God, monograph, Timisoara – Bratislava, 2000Trilogy, three novels, Bucharest 2002An alphabet of Albanian poetry (anthology, 101 Albanian poets in Romanian), Bucharest 2003Time of the Substitutes, interview, Bucharest 2003Siege – a novel with very few inverted commas, Bucharest 2004, 2007Ex – novel with love & conspiracy, Bucharest 2008, 2010Introduction to Semiotics, university lectures, Constanta 2005The Signs and the Citadel, university lectures, Bucharest 2007Empatycon or The Book of Premature Life, novel, Bucharest 2008Space for a only one doll – a film to be narrated / a story to be filmed, Bucharest 2008The sky in an envelope – a film to be narrated / a story to be filmed, Bucharest 2010Casting or the Curtain doesn't separate anything anymore, play, Bucharest 2011My last Million, anthology of Balkan literary texts, 2013Comunicare in-humanum est, interdisciplinary studies, Bucharest 2014Outism and Insomnia, interdisciplinary studies, Bucharest 2014The Epocalypse, novel, Bucharest 2014Instead of Eternity, play, 2015A grammar of Exile [in two "foreign" languages], essay, 2015The genre – a play with an act and a murder, play, 2019Prompters’ exodus – stereodrama, 2022* Books and / or fragments translated in Hungarian, Italian, English, German, Serbian, French, Greek etc.Long, medium and short film scriptsThe Supplement – The Movie of a Return / The Return of a Movie (AL), The Rhyme (AL), A Guide (RO), Relationshop (RO) – film / ballet play, Sticking (RO)Short and very short films (as Scriptwriter, Cinematographer and Editor)A bridge, Lines, The Seat, Barlove, A lesson, the Point, Librorum, Umbra ex machina, Dearection, Tubim (rrëfilm – AL) / Assembly, A Facemap, Lost masterpiece/s, Mirrors in progress – A short semiotic view on the Ingmar Bergman phenomenon – on Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCqZvBFEl5VIeO_rg-iM5GBQVideolectures: https://keynema.blogspot.com[Awards and honors: National Literary Prize of Albania ‘Silver Pen’, Tirana 2013; Honorary Citizen of Pogradec 2014; Kult Academy Prize ‘The best book / The best author’, Tirana 2015 and 2018; Prize II ‘Katarina Josip’ for Albanian Original Drama, Pristina2016; Grand Prix at Très Court International Film Festival – Cluj-Napoca 2017; Ambassador of the Nation, Tirana 2019]R e f e r e n c e s:[Ardian-Christian Kyçyku is a writer of Albanian descent, who settled in Romania in 1991. He wrote 20 novels in Albanian, and, during the last 10 years, he published a few novels and stories in a perfectly assimilated Romanian language. In Albania, he is vaguely known; here, in Romania, not even that. But his books are a revelation. I will mention here his recently published novel A Dying, Glorious Tribe (1998). In culturally normal conditions, Kyçyku would be seen as an Eastern-European Marquez. But he is just considered an "artistic brain," transferred from Albania to Romania. And he has the weird status "between a professional cultural renegade and an old cosmopolitan," as he defines himself.I consider him a Romanian writer, in a space that used to be called Thracia a long time ago, from the Carpathians to his Illyria. Kyçyku is the wonder child of a Romania remembering she was once Thracia... and who is today stressed out because she cannot find any collapsing or perhaps redemption allies.Plural Magazine, Romania's Thracian Memory, Bucharest, Vasile Andru][33 episodes from a saga that is foretokening a new Balkan mythology, a violent and sensual structure which perverts the logos by its hyperbole and oxymoron in the guise of imperceptible lows; 33 steps towards the age of salvation and of the redemption of the sins on the cross that is adulated with a fervor which does not excludes the polemic; 33 punching pieces which transforms the history into a poem and the poem into the life of a poet maddened with the world’s madness. What could be sweeter than this mystery which seems that it is writing by itself? Ardian-Christian Kyçyku is one of the great revelations of the contemporary prose.art Panorama, Bucharest, Dan-Silviu Boerescu][This suave rowdy intellectual is doomed to remain the same lucid ultra sensitive person, a modern aéd of the incessantly shaken times from this accursed part of the world. The young prose writer, as some people called him, is actually old and haunted like Balkans. But he is a peaceful haunted man, who is moving among the Sweet secrets of the birth and of the death, of the Beginning and the End, disdainfully as if he were an undying man or as if he were a rational being that has come from another world.Romanian Reality, Bucharest, Corneliu Vlad][Ardian-Christian Kyçyku: there must not lose sight of the event character of his presence now and here, in the Romanian literature, generally speaking. He is not an Albanian who writes in Romanian (...) but an Albanian writer on the all strength of the world, who decided to write into Romanian repeating, in a way, the experience of Panait Istrati. Ardian-Christian Kyçyku is a Panait Istrati of the Albanian literature who has chosen the Romanian instead of the French language.The Day, Bucharest, Mircea Martin][(...) He has been lying in wait for a few years, in the Bucharest town of Romania, and almost each year, he brings out a novel from his literary “factory”. We are speaking about novels of an extraordinary and incontestable value, such as Eyes, Superfluous Angels, Home and actually, all the books this inspired man of the Albanian letters has written (...). Let the jury from Stockholm and the wide public opinion find out that the young Albanian writer, Ardian-Christian Kyçyku, is going to be one day the “rapper”, even younger than Orhan Pamuk maybe, of that high distinction in literature, of that sometimes “rebellious” reward, called Nobel.The Voice, Prishtina; TemA, Tirana, Bajram Sefaj][This is what A.-Ch. Kyçyku does: he feeds us with stories of a kind of enchantment very closed to that one belonging to “One Thousand and One Nights”. It is not only the enchantment the fact that brings them together, but also the tension experienced by the narrator, a tension induced by the realization of the failure which can be fatal (both to the narrator and to the listener). We have to reckon with a writer who forces his limits without any mercy, who does not feel the need to spare anybody and so much the less to spare himself. [...] .A visionary fiction writer, of an amazing force, he practices a real maieutics applied to the universal memory and he can not help drilling into the stone depths of the myth for drawing out the bloody result with his both arms and for throwing it in front of us with a torrent of parables designated to hide rather than to reveal. It always astonishes the natural process (in this case) through which the universal distopia comes into being in an “environment” so much placed in the normality.Sunday’s Newspaper, Bucharest, Bogdan Alexandru Stănescu][Ardian-Christian Kyçyku has even now arrived faraway, and very upwards with his literary work. There, to the faraway and to the very upwards not those with powerful legs for walking and those who know to cut figures can arrive, but those that the destiny has chosen them. And fortunately, the destiny rarely and faultlessly chooses.Athena’s Newspaper, Athens; TemA, Tirana, Hiqmet Meçaj][Beyond the “magic realism” that seems to characterize the epic substance (and the ontological vision) of his prose works (an unusual mixture between a realism, sometimes a violent one, lacking illusions, of a Cioranian kind, and a “fabulous” imagination, a folklore, mythical and raving one, from a “suspended time” which makes an outsized reality and which intensified it in the same way as it happens in the Eliade’s literary world) it surprises also the unprecedented expressivity of the Romanian language used by Ardian-Christian Kyçyku in his writings, as though he tacitly transgressed the entire occult sigh of the Albanian language into the adopted language.Romanian Messenger, Bucharest, Ştefan Ioanid][Ardian-Christian Kyçyku has two literary home countries, glorified by him in everything he writes. For Albany he feels the responsibility one has in front of his birth and first words place. Romania is a spiritual option that he could never change with anything else. As a writer who has come from a realm mirrored into the mythical Ohrid, and from a maiming, wild ideological repression, his prose’s history is actually the triumph of a huge talent.The Day, Bucharest, Iolanda Malamen][...The writer seems to strengthen the fact that small countries and their languages of a limited circulation can offer important authors and extraordinary books as a unique chance for entering into the European circulation of values, for compelling recognition to the European consciousness (...). The Glorious and Dying Tribe is a fundamental book of Albania, written in the Romanian language as though Romanian became suddenly one of the official languages of UNO. The author’s option is a bet made with Romanian language and finally won. In this way the interested Romanian speakers have the possibility to know everything about Albania and especially about the Albanian soul through its mythical-poetic avatars. They have no more to do but to read The Glorious and Dying Tribe. There are fierce and pagan scenes with a great plasticity that alternate with scenarios of a kind of fabulous which is contiguous to transcendentalism, to hyper sense of perception or to bibloskagathia.”Romanian Life, Bucharest, Geo Vasile][Being of only 35 years old and owning a vital, rarely met disquietude, Ardian-Christian Kyçyku has left 21 volumes for the cultures of the two countries:12 in the Albanian language and 9 in Romanian (these last ones were written in only eight years). In spite of a “diplomatic” and hesitating silence of the autochthonous specialized criticism, both facts, of being considered and suited on the same level with a talented writer such as Ismail Kadare, in his origin country, and also of being assimilated with a kind of writer such as Márquez (and thus being called “Márquez of the Balkans”), in Romania, could say a lot and it even does this. After all, we have to reckon with a great prose writer of whom we should be proud he is breathing around. I assert this with all the honesty I am capable of after I have read greedily four volumes (appeared in the Romanian language, of course), each time mumbling the bitter taste of a reading that seems too quickly ended one. I assert this after I have read The Glorious and Dying Tribe (the epopee of an oblivion), an extraordinary book, a real Balkan epopee of a world rate, a book that any literature, no matter how great it is, would be proud with.Agora On-line, Paul Vinicius][Arriving at the Dantesque half of his life, Ardian-Christian Kyçyku has such a bibliography that the Romanian writing seniors would envy him. The literary Tirana, fettered by a schizophrenically dictatorship of the highest level, was giving the national award to Kyçyku as far back as 1988, for the novel The Triumph of Proteus. A symbolic title! This because Proteus is the author himself, with his vacillation between short story and novel, between literature and painting, philology and theology, poetry and journalism. This row of the doublets could continue. It has been said, using a fortunate formula, that this Albanian settled down in Romania, might be called “Márquez of he Balkans”. It is true, but his prose which is sometimes laconic, sometimes voluminous, clear up not only the narrow geography of an accursed space, but also the authentic human-being condition. Kyçyku is a philosopher deep inside his soul. He is a philosopher for whom the world has no longer had secrets, even if it is hiding into the darkness for the time being.Adam Publishing House, Bucharest, Ioan Adam][Therefore, you esteem reader are in front of an exceptional writing. It is a writing of a man descended from the aerie of the eagles. It is a writing which belongs to a man willing to impart us the secrets of gods.Siege, first edition, Bucharest, Val Popa]

Book preview

Ardian-Christian KYÇYKU

Oreksi për bukën e qiellit

R o m a n

Ballina: KÜdesign, Photo & Copyright Autori

"Qënie të sajuara, që përndjekin qënie ende të gjalla, për t’u bërë më pak të rreme. Qënie ende të gjalla, që stërmundohen ta largojnë çastin e vdekjes duke sajuar qënie sadopak bindëse, prania e të cilave t’ua lehtësojë vetminë e pashpresë dhe gjyqin e përditshëm ndaj dhe prej vetvetes. Banesa po aq të koklavitura, ose edhe më të koklavitura se shpërdhëmbja e qënieve të mësipërme. Qytete që ndehen gjer në shkreti dhe shkretëtira që tashmë i ka vënë përposh ata. Dhe një dyndje e paranojës në të gjitha motërzimet e mundshme, befasuese, - ndoshta dëshmi se fundi që pritet nuk është veçse fillimi i një lloji tjetër vetmie, - të cilat autori i stigmatizon skajshëm, duke e nisur nga vetja. Kështu do të fanepsej para syve të shpirtit tonë jeta, nëse boshti i Kohës do të ish thyer, apo coprat e papiruseve të djegur bashkë me Bibliotekën e Aleksandrisë do të ishin përzjerë, apo nëse kufijtë së ashtuquajturës kujtesë e përbashkët do të ishin tretur, apo nëse thjesht edhe një nyje kompjuterësh do të kish shpërthyer për të shkartisur, shprishur e ngjitur kuturu copra nga jetët e të panjohurve, nga kujtimet, mendësitë, gjuhët dhe kohërat e ndryshme. Mes kaosit frymëzënës që mbështjell fatin e Librit në vetvete, duke mjegulluar të ardhmen, por edhe të shkuarën e tij, zbulohen fuqitë ende të fshehta të shqipes, aftësitë e saj mbijetuese, të para nga sytë e mërgimit. Duke ndjekur në ethe etapat e zhbirimit të njërit prej atyre krimeve që po bëhen gjithnjë e më të rëndomtë, romani në fakt shpalos, si në një lojë symbyllazi, trajtat e një krimi shumë më të hershëm, që shpesh ngutemi ta pagëzojmë jetë, ose realitet…" A u t o r i

… pandehën se po vinte fundi i botës. Të gjitha palët e besonin me njëfarë drithërime. Secila palë shpikte për palët e tjera një fund lebetitës, dhe falte veten, duke shmangur mjeshtërisht çdo ndëshkim të blatuar nga palët e tjera. Disa e lusnin fundin e botës, se, sipas tyre, do t’ua merrte hakun për zitë që patën hequr. Të mençur e marrokë, murgj e të shthurur, vrasës e të vrarë, gra të përkora e kurva me ferman, mezi prisnin fundin e botës, thua se qenë krijuar vetëm për të siguruar sa më shpejt zhdukjen nga faqja e dheut. Përjashtime bënin vetëm qëniet e rreme dhe një pjesë e personazheve. Gjallesat e tjera haheshin mesveti, ose thjesht vrisnin kohën me hamendje e munxosje. Koha nuk ishte më nga të paktat gjëra që vriteshin falas. Ishin shtuar tmerrësisht shpëtimtarët e botës dhe fjalimet e tyre tërë lajlelule. Shpeshherë fjalimet të kujtonin ca kurora varrimesh të shndrruara në fjalë. Secili ofronte një fund të caktuar bote, sa më të ndryshëm nga fundet e shpëtimtarëve të tjerë. Për këtë arsye fundet e shumicës ngjasonin shumë. Kishte shpëtimtarë që gjithë jetën mezi patën hedhur ndonjë pështymë apo teshtimë përtej hijes së dendur të historisë dhe që, një mëngjesi lavdiplotë zgjoheshin shpëtimtarë. Të shpëtuarit numuroheshin me gishta. Madje edhe ai vrasësi me mëditje, të cilin e gjurmonim ç’prej tre vjetësh, e pat shtyrë makthin me bindjen se fundi i botës do ta nxirrte matanë pa lagur, drejt e para gjunjëve të Perëndisë. E njihte edhe ai veten si shpëtimtar. Jo më kot ata që kishin qenë të fundit do të ishin të parët dhe anasjelltas. Nuk qe i kotë. E dinte se Zoti është gjithsesi më i butë, ndoshta ngaqë di shumë më tepër të vërteta në krahasim me zotërit e gjallë. Mirpo fundi i botës jo vetëm që s’kish ndërmend të vinte, por i pat bërë mirë hesapet ndaj ndodhive që e paraprinin prej të paktën njëmijë vjetësh. Vrasësi erdhi të ngulej me kokë, më saktë me ballë, në njërin nga plumbat e revolverit tim. Kam dëgjuar se në Ballkan vdekja me plumb në ballë iu urohet trimave. Qysh atë natë, tek hulumtonim kufomën e vrasësit, të tjerët më ngjitën me humor nofkën Nemesis. Dhe më mbeti Nemesis. Mora vesh se kështu u quajtkësh një yll tejet i rrezikshëm, i madh sa dielli, njëfarë binjaku i zi (ose djall) i diellit, i cili rri në pritje prapa diellit dhe gatitet ta mësyjë këtë botë pak para fundit të saj. Jam mjaft i pashëm (kam punuar ca kohë si model për revistat erotike), ish-kampion boksi i peshës së rëndë (në Universitet) dhe jam lindur gjatë njërit prej shumë viteve të koklavitur të këtij brezi, të cilit nuk do t’i jepet asnjë shenjë. Jam, gjithashtu, ‘specialist në mërgimtarë’.

Para vdekjes së zonjës Tais J. nuk kam pasur këtë të folme dhe as këtë mënyrë ndërtimi fjalish. Gjuha ime e atëhershme ka qenë aq e ndryshme nga kjo e pas vdekjes së zonjës Tais J. saqë tani vërtet s’e mbaj mend si ka qenë.

Njoftimi për vdekjen e saj (domethënë e zonjës Tais J. por ndoshta edhe e gjuhës sime të hershme) më erdhi vetëm njëçerek ore pasi trupin e saj të mrekullueshëm e pat gjetur në rrethinat e parkut Parajsa njëri nga pastruesit e mesnatës. Meqenëse parku bën pjesë në zonën time, nuk prita të më vinte urdhëri dhe u nguta të mbërrija sa më shpejt në vendin e ngjarjes. Urdhëri do të kish qenë si zakonisht: Në filan vend, në orën (…), është gjetur i/e vrarë (…), nisu! Nisesha pa e bërë fjalën dy, njëlloj sikur të më urdhërohej të dilja nga një kompjuter e të hulumtoja botën jashtë, ose anasjelltas. Gjëja që më tërhoqi më shumë vëmendjen, - si pak herë në kësi rastesh, - ishte trupi i së vrarës. Deri atë çast nuk pata parë ndonjë kurm femëror më të hijshëm e më të freskët. Kishte aq pak pleqëri e aq pak shenja se mund të plakej, sa të vinte ta kafshoje. Vetvetiu pandeha se ndodhesha para kurmit të ndonjë vajze të therur pas përdhunimit. Vetëm pasi u gjet koka, vura re se viktima i pat kapërcyer të pesëdhjetat. Më erdhi si për të vjellë. Gjurmët ishin të pakta dhe, si zakonisht pas vrasjeve të kryera pastër, (vrasje që bëjnë pjesë në art, i quaja), nuk të nisnin në asnjë drejtim. Njëpalë veshje të shtrenjta, nga ato që mund të blihen vetëm me shitje shpirti, pranverore, të shqyera. Një çantë e zezë lëkure, me pasaportën, dy të kuq buzësh, një rimel, tri shishka parfumi, një heqëse vetullash, një prerëse thonjsh. Për t’u shënuar: pranë çantës, mbi bar, kapaku i një libri. Titullohej Oreksi për bukën e qiellit. Emri i autorit qe djegur. Edhe brendia, qysh në rrënjët e bardha të faqeve, ishte bërë shkrumb. Kopertina, e përzhitur, dukej binjake e shumicës së kopertinave që ndryjnë brenda libra me seks e detektivë të pamposhtur. Trupi i së vrarës, në njëfarë mënyre, të bindte se ajo nuk mund ta humbte kohën me libra më të koklavitur, më të thellë. Mbi gjethurinat e kësaj jete tashmë të këputur rrinte koka prej gruaje gjysmëshekullore, e shkulur, besoj, me një mjet jo fort të mprehtë. Shumëkush mund të betohej se ishte një kokë gruaje të balsamosur.

Dukej se kish dhënë shpirt duke mallkuar çastin kur qe pjellë. Po t’u besonim fetarëve të mëdhenj, i binte të kish pasur shumë mëkate, të cilët egërsia e vdekjes ia kish larë gjer në një. Tek bëheshin matjet dhe fotografitë e rastit, nisa dy njerëz që të rrëmonin nëpër rrethinat e parkut. Mendoja se nuk ishte fjala thjesht për një, por për dy femra të vrara, pra për një shumë të njomë, së cilës nuk i gjendej koka, e për një mesogrua, së cilës nuk i gjehej trupi. Kërkimet nuk sollën kurrgjë të re: e vrara mbeti një. Tani kur të gjitha janë sqaruar, mund të them pa iu trembur vetes se pikërisht kur të vrarën po e hipnin në makinë për ta çuar në morg, - pas autopsisë, doktori, i çmeritur edhe ai nga freskia e kurmit, më tha: Duket se ka bërë shumë dashuri, jashtë mase, por në një mënyrë që nuk e ditka askush ndoshta përveç Zotit!, - pra, në ato çaste shqova shkëndijimet e para të atij vegimi vendimtar, vegimit të jetës sime, vegim që më ndihmoi ta çtirrja fillin e kësaj vdekjeje. Paskësh qenë fjala për një krim njëherazi të pashembullt e mëse të rëndomtë, krim që koklavitej kur nuk doje ta besoje e thjeshtohej kur humbje shpresat. Ky krim ish zgjidhur shumë kohë para daljes sime në botë. Mirpo atëhere nuk kisha si ta dija se po bija, si shumë të tjerë, pre e një loje nga ato që mund të bjerrin gjer edhe planete, prandaj ia hyra punës me zell, madje me një ëndje disi më fine se sa ajo që përjetoja zakonisht kur nisja endjen nëpër kthinat e fshehta, shumë herë të parrëfyera, të ‘kursyera’ për Zotin, të jetës së të panjohurve. Pa lënë mënjanë shpërblimet e majme që sjell çnyjëtimi i të fshehtave të ca jetëve, të cilat, në të gjallë, ndoshta s’kanë vlejtur dy lekë, - për gjetjen e vrasësve të së ndjerës zonjë Tais paguante rëndë një pezzo errësire, mbase dashnor i zonjës, - endjet e mia në jetët e të panjohurve janë e vetmja kënaqësi e kthjellët, e pavarur, që shijoj në jetën time prej qënieje episodike, prej gjurmuesi, rrëmuesi, ndëshkuesi, në këtë qytet të paskaj e të padashuri, që të bën kalimtar e të pavlefshëm, sidomos kur nuk je i dashuruar.

Kur kufomën kokëprerë po e çonin në morg, shkëndijat e vegimit filluan të mbushnin vështrimin tim të brendshëm e t’u jepnin gjërave, ngjarjeve të vogla, gjesteve dhe fjalëve të rëndomta e çikërrimave në përgjithësi një hije e një shije që s’e kishin pasur kurrë më parë. Thua se jeta hoqi lëkurët për të më bindur se nuk ishim ata që besonim se ishim. Mirpo deri në çastin kur krimi u zbulua plotësisht, isha dhe mbeta i detyruar ta ndiqja rrjedhën e ngjarjeve çast për çast, në çdo fjalë, në çdo gjest, në çdo vogëlimë, - këtë lojë të pazakontë dhe ende të papërdorur para meje me kaq vetëdije, me kaq art. Në fillim, kur gjendesh vetëm për vetëm me viktimën që s’flet dhe me mungesën e gjurmëve të vrasësit, je i detyruar të dyshosh tek të gjithë banorët e globit. Më pas vjen përzgjedhja e tyre, njëfarë shfajsimi në tufë, i kushtëzuar nga jeta dhe lidhjet e viktimës. Më pas, vjen përzgjedhja tjetër, më pak e mëshirshme, tjetra, edhe më e pamëshirshme, derisa mëshira tretet përballë fytyrës së vrasësit, para syve të tij. Shihesh syndërsy me vrasësin, i ve prangat, ia shpon kokën me plumb, e le të shpëtojë, si ta keni të shkruar.

Duhet të them se, në fillim, të gjithë njerëzit e tjerë, përveç meje, ishin vrasës të mundshëm. Tani, kur të gjitha janë kthjelluar, nuk më vjen të besoj, - më lehtë do të kisha besuar se unë vetë jam vrasësi, - se si kaq shumë vetë mund të përzjehen, të futin hundët, gishtat, të hollat, trutë, dhuntitë, veset etj në një vrasje të vetme, apo se si një njeri i vetëm, ai që do të vritet, - kaq i vlefshëm të ketë mbetur vallë?! - arrin të futë në ngasje kaq shumë ndërgjegje. Sepse me një hov të tillë njerëzit, qoftë edhe këta të sotmit, nuk ngarendin as për të siguruar një folezë në Parajsë, as madje për t’i shpëtuar vdekjes, shpërbërjes së shpirtit, humbjes së emrit. Por ajo që më ka tronditur aq sa më shndrroi si qënie, është e vërteta se sa shpejt, saktë, në heshtje, pa humbur kohë, kuptohen e bashkëpunojnë njerëzit me njëri-tjetrin, miq e armiq, kur duhet të përmbushin një vrasje. Nuk di se cilit duhej t’ia kish bërë planin njerëzimi, që një brezni e vetme e tij, të paktën për një gjysmë shekulli, të kish jetuar në paqe e mirëkuptim. Di vetëm se ata që nuk do të kenë kohë, ose durim, që të ndjekin coprat e jetëve të mbyllura a të përngjitura në këto fletë, ende nuk ndodhen jashtë lojës së mësipërme

Nemesis

Vactina Magna

15 mars, njëri nga këta shumë vitet

që dyshoheshin se do të sillnin

fundin e botës.

Përveç jetës befasuese të zonjës Tais, ajo që më ndihmoi më shumë për nisjen e lojës, ose, më saktë: për kapjen e (në) fillin e kësaj loje, ishte shtëpia ku pat banuar. Para shumë kohësh, edhe këtu në Vactina Magna janë dyndur hordhitë e të pashpirtëve, të njohur me nofkat fashistë, nazistë, komunistë, gjithistë etj. Secila hordhi shkatërroi ç’mundi, pa folur për tërmetet, uraganet dhe përmbytjet. Kësisoj, natyra e fyer nga këta kalorës të së ardhmes së vrerosur, bashkëpunoi heraherës me pasardhësit e tyre, që lindeshin e vdisnin të fyer në ndjenjën e kujtesës, domethënë ndiheshin të harrueshëm. Prandaj shumë nga shtëpitë dhe vilat e përkryera që sikur mbushnin lagjet me shpirt, mërguan nëpër fotografi, nëpër libra, nëpër filma. Vetëm Zoti e di për ç’arsye e pat shpëtuar shtëpinë ku banoi deri një orë para vdekjes e ndjera zonjë Tais.

E studiova atë shtëpi gati me epsh, njëlloj siç do të kisha bërë me shtëpinë e fëminisë sime, që është bërë rrafsh me tokën qysh para tridhjetë e ca vjetësh. E zhbirova gati me përkushtim atë shtëpi, sepse asgjë nuk më ngutte dhe, të paktën kohën e kisha me vete. Sa më ngadalë të përparoja unë drejt thelbit të vrasjes, aq më tepër makthe do të ishte i detyruar të përballonte vrasësi. Nga errësira e ndehur mes meje dhe tij, ai më njihte, dinte se e gjurmoja, kurse unë kisha dorë të lirë t’ia shprishja sigurinë, pa i dhënë shkas as të gëzohej para kohe, as të fshihej më thellë. Shtëpia, siç do ta sqaroj më vonë, kish ndihmuar jo vetëm në mbarëvajtjen e lojës sime, por edhe në vrasjen sa më të sigurtë, pa kthim, pa shpëtim, të zonjës Tais. Kjo shtëpi ishte ndërtuar në vitin 1923 në Lagjen Romake, pranë një teatri të famshëm kukullash dhe shtatores Kozmonauti i Panjohur. Përballë portës, matanë rrugicës me kalldrëm, ngrihej vila e një ambasadori lindor. Shtëpia ishte pronë e një plakëruqeje të fisme e të rënë nga vakti, e cila banonte tjetërkund dhe në çdo fund muaji dërgonte sekretarin e vet treçerek të lajthitur që të merrte qiranë. Sekretari fanitej i veshur vetëm me një kostum të kuq, si për nder të ardhjes së zakoneve. Shtëpia nuk ishte e ndërtuar me tulla, por me pllaka betoni. Duhej të kishte qenë një nga të parat e këtij lloji në kohën e vet. Ishte trikatëshe, pa llogaritur katin përdhes, që ndodhej gjysma nën e gjysma mbi tokë. Në anën e përparme kufizohej nga rrugica me kalldrëm, kurse mbrapa, një kopsht i lënë pas dore, - tani shërbente si dhomë tharjeje pa çati, - e ndante nga muret e pasëm të tri vilave