Mushegh Ishxan. Poems/Մուշեղ Իշխան. Բանաստեղծութիւններ: Classical spelling/Դասական ուղղագրութեամբ

By Ashot Gabrielyan/Աշոտ Գաբրիէլեան

My Library series offers Moushegh Ishkhan's poems collection. Moushegh Ishkhan was an Armenian Diasporan poet, writer and educator. Orphaned during the Armenian Genocide at the age of two, Ishkhan was raised in Beirut, Lebanon. His first book of poems was published in 1936. He also published plays, novels, and a series of textbooks on Armenian literature in addition to his well-known poetry. According to Ishkhan, in the absence of territory for the Armenian diaspora it is the language that functions as the 'space' for imagining the nation: "The Armenian language is the home and haven where the wanderer can own roof and wall and nourishment...".
​Each book from My Library series represents one of classical Armenian writers or poets’ best works. The series is intended for schoolchildren, students, adult readers and generally all those who are interested in Armenian literature.

Մուշեղ Իշխանի բանաստեղծությունների ժողովածուն լույս է տեսնում «Իմ գրադարանը» մատենաշարով: ​Մուշեղ Իշխանի ստեղծագործության ներքին ազդակը տարագիր հայի պայքարն է ուծացման վտանգի դեմ՝ հանուն սեփական դիմագծի պահպանման, ազգային և համամարդկային իդեալների կենսագործման։ Նրա բանաստեղծությունները տոգորված են նուրբ քնարականությամբ, խոհականությամբ:
​«Իմ գրադարանը» մատենաշարի յուրաքանչյուր գրքում ներկայացված են հայ դասական գրողների լավագույն գործերը: Մատենաշարը հասցեագրված է դպրոցականներին, ուսանողներին, մեծահասակ ընթերցողներին և առհասարակ բոլոր նրանց, ովքեր սիրում են հայ գրականությունը:

• Language: Հայերեն լեզու
• Publisher: Edit Print
• Release date: Dec 4, 2019
• ISBN: 9788835343691

Book preview

Բանաստեղծութիւններ

ՄՈՒՇԵՂ ԻՇԽԱՆ

Խմբագիր՝ Աշոտ Գաբրիէլեանը

¡ «Էդիթ Պրինտ», հրատարակչութիւն

Բովանդակութիւն

ՀԱՄԵՐԳ

ՀԱՅ ՄԱՄԻԿԻՆ ԱՂՕԹՔԸ

ԱՆԱՒԱՐՏ ԿԵԱՆՔԵՐ

ՏԱՆ ՍԷՐ

ՀՈՎԻՏԻՆ ՏՆԱԿԸ

ՏԱՆՍ ԿԱՆՉԸ

ՎԱՂՈՒԱՆ ՏՈՒՆԸ

ՀԱՅ ԼԵԶՈՒՆ ՏՈՒՆՆ Է ՀԱՅՈՒՆ…

ԹԱԽԻԾԻ ՍԵՒ ԺԱՄԵՐՈՒՍ

ՀՐԴԵՀԸ

ՆՈՐ ՇԻՆՈՒՈՂ ՏՈՒՆԸ

ՍԻՐՈՅ ՏՈՒՆԸ

ԽՐՃԻԹԸ

ԱՒԵՐԱԿ ՏՈՒՆԸ

ԻՄ ՏՈՒՆ, ԻՄ ՄԱՅՐ

ԱՆՈՒՆԻ ՄԸ ՀԱՄԱՐ

ԶՐՈՅՑ ԵՐԱԶԻ ՄԸ ՀԵՏ

ԵՐԳ ՀԱՄԵՑՄԱՆ ՈՒ ԿԱՐՕՏԻ

ԻՄ ԱՐԻՒՆՍ

ԱՌԱՋԻՆ ՍԷՐ

ԵՐԲ ԿԸ ԽՈՐՀԻՄ ՔՈՒ ՎՐԱԴ

ԳԱՐՆԱՆ ԱՆՁՐԵՒ

ՅԻՇԱՏԱԿ

ԿԱՐՕՏԻ ՆԱՄԱԿ

ՁԱՅՆԴ

ԱՉՔԵՐ

ՎԵՐԱՊՐՈՒՄ

ԿԵՆԴԱՆԻ ՄԱՀԱՑՈՒՄ

ՍԹԱՓՈՒՄ

ՀԵՔԻԱԹԻ ՄԱՏԱՆԻՆ

ԿԱՐ ՊԱՐՄԱՆԻ ՄԸ ՏԺԳՈՅՆ

ՈՐԲԵՐՈՒ ԲԱՆԱԿ

ԿԵԱՆՔՆ ԻՐ ԵՐԱԶ ՄԸ ԵՂԱՒ

ՕՐ ՄԸ ԻՋԱՒ ԵՐԿԻՆՔԷՆ

ԵՐԱԶԻՆ

ԵՐԱԶԱՅԻՆ

ԼՈՅՍԸ

ԱՆՎԵՂԱՐ ԱԲԵՂԱՅ

Կ’ԱՆԻԾԵՄ ՔԵԶ

ՑՆՈՐՔՆԵՐՈՒ ՀԱՄԱՐ ՍԻՆ

ՀՈԳԻՍ Կ’ՕՐՀՆԷ ՔԵԶ, ՍԱԿԱՅՆ

ՆԻՒԹԸ ՅԱՂԹԱԿԱՆ

ԹՈՒՂԹԷ ՇՈՒՇԱՆ

ՄԷԿԸ

ԿԵԱՆՔԸ ՎՐԷԺՆ ԻՐ ԼՈՒԾԵՑ

ԻՆՉՈ՞Ւ ԱՅՍՊԷՍ

ԽՈՆՋԵՆՔ

ԱՆՁՐԵՒԻՆ ԵՐԳԸ

ԼՔՈՒՄ

ՄԱՀԱՑՈՒՄ

ԾԱՌԵՐՈՒՆ ՀԵՏ

ՁԻՒՆ

ՄՆԱ՛, ՄԻ՛ ՄԵԿՆԻՐ

ԵՍ ԻՄ ԵՐԱԶԸ ԿԵՆԴԱՆԻ

ԵՐԱԶԻ ՃԱՄԲԱՆ

ԳՈՀՈՒԹԻՒՆ

ՄՐԳԱՀԱՍԻ ԼԻՈՒԹԻՒՆ

ՏԱՌԱՊԱՆՔ

ՀԱՄԵՐԳ ՈՂԲԱԳԻՆ

ԱՇԽԱՐՀԻ ՑԱՒՈՎ

ԱՅՍ ԵՂԱՆԱԿԸ

ՊԻՏԻ ՄԵԿՆԻ

ՕՐՕՐ

ՄԱՀԸ ԿԱՅ

ՏՈՒՓ ՄԸ ՆԵՐԿ

ԱՅՍ ՀԱՑԸ ՃԵՐՄԱԿ

ՊԷՏՔ Է ԺՊՏԷՐ

ԱՅՍ ԿԱՏՈՒՆ

ԱԼԵՒՈՐ ՊԱՆԴՈՒԽՏ

ԵՐԵԿ ԵՒ ԱՅՍՕՐ

ԿԸ ՁԱՆՁՐԱՆԱՆ

Ի՞ՆՉ ՄՆԱՑ

ՏԱՊԱՆԱԳԻՐ

ՅԻՇԵՑԷՔ ԶԻՍ

ՆՈՅՆՆ Է ՃԱՄԲԱՆ

ՄԱՐԴ ԱՐԱՐԱԾ

ԱՅՆՔԱՆ ՑԱՒ ԿԱՅ

ՄԱՅՐ ԻՄ ԽԵԼԱԳԱՐ

ՁԵՌՔԵՐ ԿԱՆ ԲԱՐԻ

ԳԻՏԷԻ

ՍԱՐՍԱՓԵԼԻՆ

ՈՎ ԶԱՐՄԱՆԱԼԻ

ԴՈՒՆ ՄԻԱՑԱՐ ՄԵՐ ՀՈՂԻՆ

ՉՄՆԱՑ

ԻՆԾԻ ԿԸ ԹՈՒԻ

ԴԱՐՁԵՐ ԵՄ ՇՈՒՔ ԱՆԱՆՈՒՆ

ՀՈՂԻՆ ՎՐԱՅ ՈՒՐԻՇԻՆ

ԴՈՒՆ ԿՈՒ ԳԱՍ

ԿԵԱՆՔԸ ԵՒ ԴՈՒՆ

ՃԱՄԲԱՆ

ԻՆՉՈ՞Ւ

Ե՞ՐԲ ԸՄՊԵՑԻ

ԻՆՉՊԷ՞Ս

ԱՆԱՆՈՒՆ

ՀԱՆԳՍՏԱՑԱՒ

ԾԵՐ ՈՒ ՄԱՆՈՒԿ

ԵԹԷ

ՓՇՐՈՒԱԾ ԲԵԿՈՐ

ԻՆՉՈ՞Ւ

ՀԻՄԱ, ՈՐ ԿԸ ՄԵԿՆԻՍ

ՈՒՐԻՇ ԷՐ ԿԵԱՆՔԸ

ԱՐՑԱԽԻ ԼԵՌՆԵՐ

ՀՐԱԺԵՇՏԻ ԳԻՆԵՁՕՆ

ԼԻԲԱՆԱՆ

ԵՐԱՆԻ ԱՅՆ ՕՐԵՐՈՒՆ

ԵԹԷ ԿԱՄԵՆԱՍ

ՔԵՐԹՈՒԱԾ ԱՆՄԱՀ

Մուշեղ Իշխան (Ճենտերճյան)

(1914-1990)

Ծնուել է Անկարայի վիլայեթի Սիւրիհիսար քաղաքում: Հազիւ մէկ տարեկան էր, որ ծնողների հետ ճաշակել է տարագրութեան դառ­նութիւնները: Յետագայում ընտանիքը փրկուել է Դեր-Զօրի ջարդերից: Հայրը մահացել է զինադադարին, երբ Մուշեղը չորս տա­րե­կան էր: Քեմալական շարժումը, յոյն-թուրքական պատերազմը ստիպել են, որ ընտանիքում մնացեալները ենթարկուեն նոր տեղահանութեան, անցնեն Կ. Պոլիս, ապա Սիրիա:

Նախնական կրթութիւնն ստացել է Դամասկոսի ազգային նա­խա­կրթարանում, որից յետոյ անցել է Կիպրոսի Մելքոնեան հաս­տատութիւնը: 1928-30-ին եղել է գիշերօթիկի սան եւ աշակերտել է Յակոբ Օշականին: 1930-35-ին սովորել է Բէյրութի Հայկական ճե­մարանում: Ճեմարանն աւարտելուց յետոյ դարձել է հայոց լեզուի եւ գրականութեան ուսուցիչ նոյն հաստատութիւնում: 1938-ին մեկնում է Բրիւսելի համալսարանում ուսանելու, որտեղ Նիկողայոս Ադոնցը հաս­տատել էր հայագիտական ամբիոն: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը, սակայն, ստիպում է փախուստ տալ Բելգիայից եւ 1940-ին ճեմարանում կրկին ուսուցիչ դառնալ: Այդ թուականից ի վեր Մուշեղ Իշխանը Համազգային Նշան Փալանճեան ճեմարանում դա­սաւանդել է հայ գրականութիւն եւ գրաբար` միաժամանակ վարելով տնօրէնի տեղակալի պաշտօնը:

Գրել սկսել է փոքր հասակից: Առաջին բանաստեղծութիւնը լոյս է տեսել «Հայրենիք» ամսագրում՝ 1932-ին: Չափածոյ ժողովածուներն են՝ «Տուներու երգը» (1936), «Կրակը» (1938), «Հայաստան» (պօէմ, 1946), «Կեանք եւ երազ» (1949), «Ողջոյն քեզ կեանք» (պօէմ, 1958), «Ոսկէ աշուն» (1963), «Տառապանք» (1968): Թատերգութիւններն են՝ «Մեռնիլը որքան դժուար է» (1971), «Սառնարանէն ելած մարդը» (1979), «Թատերախաղեր» (1980): Արձակ ստեղծագործութիւններն են՝ «Հացի եւ լոյսի համար» (վէպ, 1951), «Հացի եւ սիրոյ համար» (վէպ, 1956), «Մնաս բարով, մանկութիւն» (վէպ, 1974), «Սպասում» (վիպակ, 1977): 1952-ին հրատարակուել է նրա «Երեք մեծ Հայեր» դիմաստուերները, 1973-75-ին՝ «Արդի հայ գրականութիւն» գրա­պատ­մական ուսումնասիրութիւնը:

Մուշեղ Իշխանը մամուլում տպագրուած բազմաթիւ յօդուածներ ունի ազգային ու մշակութային հարցերի մասին: 1942-52-ին, ուսուցչութեան հետ համատեղ, կատարել է խմբագրական աշխա­տանք («Ազդակ», Բէյրութ): Մահացել է 1990 թուականի յունիսի 12-ին, Բէյրութում:

Երեւանում բեմադրուել են Մուշեղ Իշխանի «Կիլիկիոյ արքան» (1989), «Մեռնիլը որքան դժուար է» (1992) պիեսները:

Մուշեղ Իշխանի անունով կոչուել է Երեւանի թիւ 5 դպրոցը, որտեղ բացուել է նաեւ նրա թանգարանը:

«Լիտոպեդիա» բանասիրության

հանրագիտարան

ՀԱՄԵՐԳ

Կ’անցնիմ նորէն մոլորուն, հոգիս ըրած հազար մաս…

Տունե՜ր, տունե՜ր բազմազան քիւերն ի վեր փողոցին,

Տրտում, զուարթ, փոքր ու մեծ` բոլորն իրար սեղմուած,

Խրճիթին քով` ապարանք եւ նորն ու հին միասին:

Կը դիտեմ լուռ եւ հոգիս կը լեցուի խոր երգերով.

Ճամբուս վըրայ` քարացած վէպ է անբառ ամէն տուն

Եւ մեյ-մէկ դէմք կենդանի, ուր կայ ստուեր լոյսին քով,

Ուր ակօսներն են նստած` կեանքի բոլոր հերկերուն…

Տուներ կան խեղճ, բազմատանջ, ուսը կըքած, դուռը փակ,

Տուներ կան գորշ, հիւանդկախ, որոնց դէմ մարդ կ’ուզէ լալ

Եւ կան տուներ ալեւոր, տարիներու բեռան տակ,

Որոնք մահուան կը նային արդէն հանդարտ, անայլայլ:

ՀԱՅ ՄԱՄԻԿԻՆ ԱՂՕԹՔԸ

Մայրիկիս

Ալ կը բաւէ, Տէր Աստուած, մեր տունն ու տեղ դարձուր մեզ,

Թշնամիս իսկ մեզ նման ուրիշի դուռ չձգես:

Անասունին կ’ուտաս որջ եւ թռչունին` տաքուկ բոյն,

Իսկ մարդոց ալ մեղաւոր` տո՜ւր ապաւէն մէկ անկիւն:

Թող պալատներ վայելեն մեծահարուստն