Ebook540 pages6 hours
Movses Khorenatsi. History of Armenia/Մովսես Խորենացի: Հայոց Պատմություն
Rating: 5 out of 5 stars
5/5
()
About this ebook
The History of Armenia is an early account of Armenia and the Armenians by Movses Khorenatsi (Moses of Khorene) – a 5th century Armenian historian. The book is divided into three parts. The first part embraces the genealogy of the Armenian people with a detailed examination of patriarch Hayk and his descendants (Aram, Aramanyak, Ara and the others). The second part is devoted to the history of Arsacid dynasty and ends with the description of the events of the proclamation of Armenia as a Christian state. The third part goes on with the history of Tiridates III's successors, the first division of Armenia between Persia and Rome and brings the history down to the overthrow of the Arsacid Dynasty (428).
Khorenatsi used both foreign and Armenian primary sources (bibliographical, documentary, oral, material and other). The Bible, chronicles of Homer, Herodotus, Manetho, Josephus, Eusebius of Caesarea are mentioned among the foreign bibliographical sources. Among the pre-Mashtotsian sources are the works of Mar Abas Katina (II century B.C.), templar archives etc. The bibliographical sources in Mashtotsian script are those of Koryun, Agathangelos, Faustus of Byzantium, Gahnamak (the list of princes, nakharars (ministers) and honour degrees in the royal court), lithographs in foreign languages found in Armenia. The oral sources include epic songs recorded from folk singers, folk stories such as The Birth of Vahagn, Artashes and Satenik, Tigran and Azhdahak, historical-traditional compositions, stories on the origin of nakharar families.
«Պատմություն Հայոց» աշխատությունը բաղկացած է 3 գրքից: Առաջինում հեղինակն անդրադարձել է հայ ժողովրդի ծննդաբանությանը, մանրամասնորեն քննության առել հայոց անվանադիր նախնի Հայկ Նահապետի ու նրա սերունդների (Արամ, Արամանյակ, Արա և ուրիշներ) գործունեությունը: Երկրորդը նվիրված է Արշակունյաց արքայատոհմի պատմությանը և ավարտվում է Հայաստանում քրիստոնեությունը պետական կրոն հռչակելու իրադարձությունների նկարագրությամբ: Երրորդում շարադրված է Տրդատ Գ Մեծի հաջորդների, Պարսկաստանի ու Հռոմի միջև Հայաստանի առաջին բաժանման (387թ.), Արշակունյաց թագավորության անկման (428թ.) պատմությունը:
Խորենացին օգտագործել է օտար ու հայկական (այդ թվում՝ նախամաշտոցյան) մատենագրական, վավերագրական, բանավոր, նյութական և այլ սկբնաղբյուրներ: Մատենագրական օտար սկզբնաղբյուրներից հիշատակվում են Աստվածաշունչը, Հոմերոսի, Հերոդոտոսի, Մանեթոնի, Հովսեպոս Փլավիոսի, Եվսեբիոս Կեսարացու և ուրիշների երկեր: Նախամաշտոցյան սկբնաղբյուներից են Մար Աբաս Կատինայի (մ. թ. ա. II դար) մատյանը, «Մեհենական պատմությունները», ինչպես նաև «Հյուսումն պիտոյից»: Մաշտոցատառ մատենագրական աղբյուրները Կորյունի, Ագաթանգեղոսի, Փավստոս Բուզանդի երկերն են, վավերագրականները՝ Գահնամակը (Հայոց արքունիքում իշխանների կամ նախարարների տեղերի, գահերի կամ պատվաստիճանների ցուցակը) և Հայաստանում հայտնաբերված այլալեզու վիմագրությունները: Բանավոր աղբյուրները ժողովրդական երգիչներից՝ գուսաններից գրառած հայ բանահյուսության նմուշներ են՝ վիպասանների ու թվելյաց երգեր, զրույցներ (օրինակ՝ «Վահագնի ծնունդը», «Արտաշես և Սաթենիկ», «Տիգրան և Աժդահակ»), պատմաավանդական ստեղծագործությունները, նախարարական տոհմերի ծագման շուրջ հյուսված ասքեր և այլն:
«Պատմություն Հայոց»-ն իր կուռ կառուցվածքով, հստակ ու ճշգրիտ ժամանակագրությամբ և պատմության պարբերականացման սկզբունքով դարձել է անփոխարինելի ազգային արժեք, համաշխարհային պատմագիտական մտքի նշանավոր կոթողներից: «Պատմություն Հայոց»-ն օրինակ ու չափանիշ է եղել միջնադարյան հայ պատմագիրների համար, բազմիցս ընդօրինակվել է և մինչև XIX դարի կեսերը հայկական դպրոցներում եղել է հայ ժողովրդի պատմության անփոխարինելի դասագիրք:
Khorenatsi used both foreign and Armenian primary sources (bibliographical, documentary, oral, material and other). The Bible, chronicles of Homer, Herodotus, Manetho, Josephus, Eusebius of Caesarea are mentioned among the foreign bibliographical sources. Among the pre-Mashtotsian sources are the works of Mar Abas Katina (II century B.C.), templar archives etc. The bibliographical sources in Mashtotsian script are those of Koryun, Agathangelos, Faustus of Byzantium, Gahnamak (the list of princes, nakharars (ministers) and honour degrees in the royal court), lithographs in foreign languages found in Armenia. The oral sources include epic songs recorded from folk singers, folk stories such as The Birth of Vahagn, Artashes and Satenik, Tigran and Azhdahak, historical-traditional compositions, stories on the origin of nakharar families.
«Պատմություն Հայոց» աշխատությունը բաղկացած է 3 գրքից: Առաջինում հեղինակն անդրադարձել է հայ ժողովրդի ծննդաբանությանը, մանրամասնորեն քննության առել հայոց անվանադիր նախնի Հայկ Նահապետի ու նրա սերունդների (Արամ, Արամանյակ, Արա և ուրիշներ) գործունեությունը: Երկրորդը նվիրված է Արշակունյաց արքայատոհմի պատմությանը և ավարտվում է Հայաստանում քրիստոնեությունը պետական կրոն հռչակելու իրադարձությունների նկարագրությամբ: Երրորդում շարադրված է Տրդատ Գ Մեծի հաջորդների, Պարսկաստանի ու Հռոմի միջև Հայաստանի առաջին բաժանման (387թ.), Արշակունյաց թագավորության անկման (428թ.) պատմությունը:
Խորենացին օգտագործել է օտար ու հայկական (այդ թվում՝ նախամաշտոցյան) մատենագրական, վավերագրական, բանավոր, նյութական և այլ սկբնաղբյուրներ: Մատենագրական օտար սկզբնաղբյուրներից հիշատակվում են Աստվածաշունչը, Հոմերոսի, Հերոդոտոսի, Մանեթոնի, Հովսեպոս Փլավիոսի, Եվսեբիոս Կեսարացու և ուրիշների երկեր: Նախամաշտոցյան սկբնաղբյուներից են Մար Աբաս Կատինայի (մ. թ. ա. II դար) մատյանը, «Մեհենական պատմությունները», ինչպես նաև «Հյուսումն պիտոյից»: Մաշտոցատառ մատենագրական աղբյուրները Կորյունի, Ագաթանգեղոսի, Փավստոս Բուզանդի երկերն են, վավերագրականները՝ Գահնամակը (Հայոց արքունիքում իշխանների կամ նախարարների տեղերի, գահերի կամ պատվաստիճանների ցուցակը) և Հայաստանում հայտնաբերված այլալեզու վիմագրությունները: Բանավոր աղբյուրները ժողովրդական երգիչներից՝ գուսաններից գրառած հայ բանահյուսության նմուշներ են՝ վիպասանների ու թվելյաց երգեր, զրույցներ (օրինակ՝ «Վահագնի ծնունդը», «Արտաշես և Սաթենիկ», «Տիգրան և Աժդահակ»), պատմաավանդական ստեղծագործությունները, նախարարական տոհմերի ծագման շուրջ հյուսված ասքեր և այլն:
«Պատմություն Հայոց»-ն իր կուռ կառուցվածքով, հստակ ու ճշգրիտ ժամանակագրությամբ և պատմության պարբերականացման սկզբունքով դարձել է անփոխարինելի ազգային արժեք, համաշխարհային պատմագիտական մտքի նշանավոր կոթողներից: «Պատմություն Հայոց»-ն օրինակ ու չափանիշ է եղել միջնադարյան հայ պատմագիրների համար, բազմիցս ընդօրինակվել է և մինչև XIX դարի կեսերը հայկական դպրոցներում եղել է հայ ժողովրդի պատմության անփոխարինելի դասագիրք:
Related to Movses Khorenatsi. History of Armenia/Մովսես Խորենացի
Titles in the series (11)
Aksel Bakunts/ Ակսել Բակունց: Classical spelling/ Դասական ուղղագրութեամբ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsDaniel Varouzhan/Դանիէլ Վարուժան: Classical spelling/ Դասական ուղղագրութեամբ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsPetros Duryan. Works/ Պետրոս Դուրեան. Երկեր: Classical spelling/ Դասական ուղղագրութեամբ/ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsAvetik Isahakyan. WORKS/ Ավետիք Իսահակեան. ԵՐԿԵՐ: Classical spelling/ Դասական ուղղագրութեամբ/ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsGhazaros Aghayan: Works/Ղազարոս Աղայեան. Երկեր: Classical spelling/Դասական ուղղագրութեամբ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsYeghishe Charents. Works/ Եղիշէ Չարենց. Երկեր: Classical spelling/ Դասական ուղղագրութեամբ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsVahan Teryan. Works/ Վահան Տէրեան. Երկեր: Classical spelling/ Դասական ուղղագրութեամբ/ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsLevon Shant: Works/Լեւոն Շանթ. Երկրեր/: Classical spelling/Դասական ուղղագրութեամբ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsMovses Khorenatsi. History of Armenia/Մովսես Խորենացի: Հայոց Պատմություն Rating: 5 out of 5 stars5/5Mushegh Ishxan. Poems/Մուշեղ Իշխան. Բանաստեղծութիւններ: Classical spelling/Դասական ուղղագրութեամբ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsSiamanto. Works/Սիամանթոյ. բանաստեղծությիւններ: Classical spelling/Դասական ուղղագրութեամբ Rating: 0 out of 5 stars0 ratings
Related ebooks
Ամանեջ Rating: 5 out of 5 stars5/5Ինչպես չեզոքացնել անեծքները Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsVahan Teryan. Works/ Վահան Տէրեան. Երկեր: Classical spelling/ Դասական ուղղագրութեամբ/ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsԱնցյալից Rating: 5 out of 5 stars5/5Դավիթ Բեկ Rating: 5 out of 5 stars5/5Վարդան Ահրումյան Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsՊատմվածքներ,քառյակներ, բանաստեղծություններ և խոհեր Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsՊատմութիւն համառօտ Աղուանից երկրի Rating: 4 out of 5 stars4/5Արեւի բնակավայրը Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsՍալբի Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsԹորոս Լեւոնի Rating: 5 out of 5 stars5/5Origins: Discovery (Armenian version) Ծագումը: Բացահայտում: Մարդկային արիության և մեր ծագման պատմությունը Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsԱռաքյալը Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsՊատմութիւն Հայոց Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsՉենք ասում, ինչքան գիտենք Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsՄեծապատիվ Մուրացկաններ Rating: 5 out of 5 stars5/5Օդեսյան պատմվածքներ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsԻնչ լայեղ է Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsMushegh Ishxan. Poems/Մուշեղ Իշխան. Բանաստեղծութիւններ: Classical spelling/Դասական ուղղագրութեամբ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsYeghishe Charents. Works/ Եղիշէ Չարենց. Երկեր: Classical spelling/ Դասական ուղղագրութեամբ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsՊատմութիւն Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsԱնմոռուկի փակուղի Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsԶՈՐԱՎԱՐ ԱՆԴՐԱՆԻԿ Rating: 5 out of 5 stars5/5Ազգային ջոջեր Rating: 5 out of 5 stars5/5Ավետիք Իսահակյան - Իմ Գրադարանը Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsԶահրումար Rating: 5 out of 5 stars5/5Levon Shant: Works/Լեւոն Շանթ. Երկրեր/: Classical spelling/Դասական ուղղագրութեամբ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsԱկսել Բակունց - Իմ գրադարանը Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsՀուզանք ու զանգ Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsԱրյան զորությունը Rating: 0 out of 5 stars0 ratings
Related categories
Reviews for Movses Khorenatsi. History of Armenia/Մովսես Խորենացի
Rating: 5 out of 5 stars
5/5
1 rating0 reviews
Book preview
Movses Khorenatsi. History of Armenia/Մովսես Խորենացի - Ashot Gabrielyan/Աշոտ Գաբիելյան
S] book_preview_excerpt.html ]r[Gr~s FZ{}d&le