Welkom in die ysterdriehoek
As ’n mens van die Kalahari praat, dink mense dadelik aan gemsbokke op rooi duine en groot stiltes terwyl die son skouspelagtig ondergaan. Maar op dié sanderige stuk Suid-Afrika is die land se snelgroeiendste dorp, een van die wêreld se grootste oopgroef-ysterertsmyne en een van die langste en swaarste produksietreine op die planeet te vinde. Hier kry jy ook die grootste van slegs twee kameeldoringboomwoude ter wêreld en die grootste varswaterfontein in die Suidelike Halfrond.
Kathu
Die myn-konyn
Kathu word beskou as die ysterertshoofstad van Suid-Afrika, want net suid van die dorp lê die yslike Sishenmyn. Maar Sishen is lankal nie meer die enigste myn hier rond nie; Kathu word omring deur tientalle kleiner ysterertsmyne. Dis moeilik om te glo, maar ’n paar jaar gelede het dinge in dié wêreld baie anders gelyk. Iemand wat dit baie goed onthou, is Forward Olifant, want hy het “saam met alles grootgeraak”.
“Yskor het in 1953 begin myn,” vertel Forward. “Dit was op ’n stuk van die plaas Dingle. Nou, die myndorpie was daai tyd daar by die myn en dié se naam was Sishen. Die hoofdorp was slegs vir blankes. Dan was daar die kampong met die naam White City, en daar het swart mense gebly. Hulle het dit White City genoem, want al die huisies was wit. Schoutenkamp was langs die treinspoor en die ou Kurumanpad, en dit is waar die Kleurlingmense gebly het.”
Die myn het só uitgebrei dat daar tussen 1972 en 1977 baie nuwe huise gebou moes word – iets wat gelei het tot die ontstaan van Kathu, sowat 15 km noord van Sishen.
“Maar van ’77 af het die wêreldwye sanksies teen Suid-Afrika ook die mynbou hier erg geraak en baie mense het hulle werk verloor. Dit het veroorsaak dat Sishen en Kathu albei
