Welkom in Welkom. Heropvoeding met geweld

By Jan J.B. Kuipers

In 2020 kwam er van overheidswege een beperkte financiële compensatie voor mensen die slachtoffer zijn geweest van geweld of seksueel misbruik in de jeugdzorg. Schrijver Jan J.B. Kuipers is een van hen. In 1971 werd hij plots afgevoerd naar het gesloten jongenshuis ‘Welkom’ in Arnhem, dat juist in die periode in opspraak was. ‘Erger dan de ergste gevangenis,’ oordeelde het eigen personeel. Kamervragen volgden. De auteur gaat op zoek naar zijn eigen en de algemene historie van ‘Welkom’ en de gesloten jeugdzorg, waar de misstanden nog altijd voortwoekeren. Hij stuit op het fenomeen van verdwenen en weggemoffelde informatie, en van overheden en instellingen die naar elkaar verwijzen of niet reageren op pogingen tot contact. Tijdens zijn deels persoonlijke zoektocht richt hij ook een donker monumentje op voor een vrouwelijke kinderrechter in het Zeeuwse Middelburg.

• Language: Nederlands
• Publisher: Jan J.B. Kuipers
• Release date: Oct 24, 2023
• ISBN: 9798215752739

Jan J.B. Kuipers

JAN J.B. KUIPERS (Zaamslag 1953) is een ‘multi-genreauteur’. Hij publiceerde ongeveer meer dan 80 (papieren) boeken en vele honderden bijdragen op het gebied van geschiedenis, archeologie, letteren, SF & fantasy, thrillers en jeugdliteratuur. In 2005/2006 was hij stadsdichter van Middelburg. Prijzen: King Kong Award (1983 [met Gert P. Kuipers] en 1987), Millennium Award (1997), Zeeuwse Boekenprijs (2005), Gorcumse Literatuurprijs 2004-2005. Hij was/is redacteur of medewerker van o.m. Ballustrada, Archeologie Magazine, Zeeuws Erfgoed, Zeeuws Tijdschrift. Hij publiceerde ook publieksbiografieën: Der Kaiser! (2015), Willem III. De weerspannige koning (2017), Willem van Oranje, alle bij Walburg Pers. Recente titels zijn Dwepers en dromers en De vlucht naar boven, die sub- en tegenculturen in Nederland behandelen in de perioden 1890-1940 en de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw.JAN J.B. KUIPERS is a prolific writer of fiction and non-fiction. His writings include literature for adults and children, poetry, works on history and archaeology, the Dutch province of Zeeland, pop music and pop culture, essays, thrillers, science fiction and fantasy. He won several awards for fiction and non-fiction. His more than 80 published books are all in the Dutch language; some stories, articles and poems were translated in English, German, French and Rumanian.

Book preview

WELKOM IN WELKOM

Heropvoeding met geweld

Jan J.B. Kuipers

Welkom in Welkom. Heropvoeding met gezag © 2023 Jan J.B. Kuipers

Omslagontwerp © 2023 en eBoek-opmaak: Jan J.B. Kuipers

ISBN: 9798215752739

Verantwoordelijke uitgever: De Erven M. Dähnhardt / Jan J.B. Kuipers

Over de auteur: Jan J.B. Kuipers publiceerde ongeveer 85 boeken (in print), zowel fictie als non-fictie voor volwassenen en de jeugd. Daarnaast novellen in reeksen als de Vlaamse Filmpjes en ruim 1100 ‘losse’ artikelen, verhalen en gedichten. Hij won diverse prijzen, zoals de King Kong Award, de Millennium Prijs en de Zeeuwse Boekenprijs. In 2005/2006 was hij stadsdichter van Middelburg.

Zie ook: janjbkuipers.nl, janjbkuipers.blogspot.com

Smashwords Edition, License Notes

This ebook is licensed for your personal enjoyment only. This ebook may not be re-sold or given away to other people. If you would like to share this book with another person, please purchase an additional copy for each recipient. If you’re reading this book and did not purchase it, or it was not purchased for your use only, then please return to Smashwords.com and purchase your own copy. Thank you for respecting the hard work of this author.

WELKOM IN WELKOM

Heropvoeding met geweld

‘Iemand die wijs is weet dat onrecht evenmin vernietigd kan worden

als het water van de zee. Maar hij beijvert zich de onderdrukte te redden uit een

bepaald onrecht, zoals hij in het water zal springen om een drenkeling te redden.’

Han Ryner, Handboekje voor de individualist (1903)

Inhoud

Inleiding

Welkom in ‘Welkom’

Tralies en prikkeldraad

Het oude ‘Welkom’

‘Welkom’ na de oorlog

Seksueel misbruik en verzet

IJle echo’s

Uitgewiste sporen

Nawoord

Verantwoording, literatuur

Bijlage krantenartikelen 1971

Artikelen in De Telegraaf en De Tijd (juni 1971)

Inleiding

Zomer 2020: de navigatie van onze auto slaat in Arnhem steeds op hol bij de ingewikkelde wegenlus tussen de Nelson Mandelabrug en de Weerdjesstraat. Te veel conflicterende informatie voor het simpele digitale brein? Ik weet wel beter.

Op 21 februari van datzelfde jaar 2020 heeft de Nederlandse bevolking vernomen dat er een financiële compensatie van 5000 euro komt voor mensen die slachtoffer van geweld of seksueel misbruik in de jeugdzorg zijn geweest. Ik hoor er pas veel later over via de media, en vul op 12 januari 2021 het digitaal verstrekte ‘Aanvraagformulier slachtoffer jeugdzorg’ in, nog net geen halve eeuw na mijn internering in het haveloze, gesloten jongenstehuis ‘Welkom’ aan de Weerdjesstraat in Arnhem.

Misbruik, geweld en verwaarlozing bleken lange tijd de standaard in de jeugdzorg, heeft de overheid die er zelf eindverantwoordelijke voor was ontdekt: 75 procent van de kinderen in de jeugdzorg kreeg hier aan den lijve of als getuige mee te maken tussen 1945 en 2017, tien procent zelfs structureel. Het gaat om fysiek, seksueel of psychisch geweld en om duizenden kinderen.

Wat doen eigentijdse overheden in zo’n geval? Excuses maken.

Ook nu is dat gebeurd, maar dat bleek gezien het aanhoudend gemor in de rijen der slachtoffers toch niet voldoende. Dan maar een geldelijke tegemoetkoming, intussen eveneens een beproefd middel. De regeling ging in het najaar van 2020 van start, aanvragen konden tot december 2022 worden ingediend.

Nadat ik over de regeling heb vernomen ben ik er vroeg bij, ‘als de kippen’ eigenlijk. Na het indienen van mijn aanvraag stuur ik verschillende berichten aan het uitvoerende Schadefonds voor Geweldsmisdrijven. Kijken ze er eigenlijk wel naar? Ik zie weinig beweging in mijn dossier op de site. Er volgen enkele telefoongesprekjes met een zeer begripvolle mevrouw De Bok, juriste bij het Schadefonds. De uitkering wordt namens het Ministerie voor Justitie en Veiligheid dan plots toegekend en al toegewezen op 29 juni 2021, nog geen half jaar na mijn aanvraag.

Verbazend snel voor de rijksoverheid. Was het dan zo erg in ‘Welkom?’

Ja.

Er was een bijeenkomst in Nieuwegein, op die belangrijke datum 21 februari 2020. Ik wist er niets van, mijn ontwaken als slachtoffer – als een bedaagd Doornroosje – moest immers nog komen. Medeslachtoffer Els Dijks is in elk geval blij met de financiële compensatie, lees ik op 1 juli 2021 op lotgenotenseksueelgeweld.nl. Ze zat van haar dertiende tot haar zestiende in een meisjesinternaat, waar ze ‘gedrogeerd’ is. ‘Het is heel goed dat dit gebeurt,’ vindt ze. ‘Dat we schadevergoeding krijgen, voelt als erkenning voor ons leed. Vooral voor de mensen die geestelijk kapot zijn gegaan en daarna niet meer konden werken.’

Zielige mensen, ze wekken vaak de irritatie op van andere zielige mensen. Maar inderdaad: het gaat in eerste instantie helemaal niet om het geld, al zullen veel slachtoffers het bedrag goed kunnen gebruiken. Het gaat erom dat het leed van de slachtoffers in de jeugdzorg in de genoemde periode bepaald niet denkbeeldig of te verwaarlozen was. Mensen die ongecontroleerd of met volmacht macht uitoefenen over andere mensen, zeker jonge mensen – het is een bijna wetmatige garantie voor misstanden en misbruik. Dat is de belangrijkste les die de duizenden kinderen van hun deskundige heropvoeders lijken te hebben meegekregen. En nog altijd trillen er deksels op doofpotten in de gesloten jeugdzorg in Nederland.

Commissie De Winter

In 2016-2019 deed een speciale commissie onder leiding van Micha de Winter een omvangrijk onderzoek, dat de hierboven aangestipte, schokkende uitkomsten opleverde. Het ingestelde meldpunt leverde snel zo’n duizend reacties op. Het onderzoek van deze Commissie Onderzoek naar Geweld in de Jeugdzorg was een vervolg op het onderzoek in 2010-2012 van de Commissie-Samson naar seksueel misbruik in de jeugdzorg (zie hiervoor de hoofdstukken ‘Seksueel misbruik en verzet’ en ’IJle echo’s’).

De Commissie De Winter stelde in haar onderzoeksrapport Onvoldoende beschermd. Geweld in de Nederlandse jeugdzorg van 1945 tot heden vast dat veel kinderen die vanaf 1945 met de jeugdzorg te maken hadden gehad, daar geconfronteerd waren met fysiek, seksueel of psychisch geweld, als slachtoffer of getuige. Toezichthoudende instanties grepen onvoldoende in. Het onderzoek van de toestanden in gesloten (justitiële) jeugdinrichtingen werd uitgevoerd door het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR). Drie hoofdvragen stonden centraal: wat is er allemaal gebeurd in