Die vergete Boereheld van die Stormberge
In November 1899 was Willem Fouché (25) een van 450 Vrystaatse perderuiters wat die Oranjerivier oorgesteek en die dorp Aliwal-Noord in die Noordoos-Kaap beset het. Hulle het aanvanklik geen teenstand ondervind nie. Hul leier, kmdt. Jan Olivier, het op 10 Desember 1899 die Britse magte ’n verpletterende nederlaag naby Molteno toegedien tydens die Slag van Stormberg.
Hy het die bergagtige noordoostelike deel van die Kaapkolonie as die nuwe Republiek van Stormberg verklaar. Dié republiek, wat nie net uit die Stormberg bestaan het nie, maar ook die Witteberg en Drakensberg ingesluit het – sou aan die Republiek van die Oranje-Vrystaat se wette onderworpe wees.
Baie koloniale Boere het by die Boerekommando’s aangesluit. Dit het tot ’n burgeroorlog in die gebied gelei. In Maart 1900 het ’n suksesvolle Britse teenoffensief egter baie Kaapse rebelle gedwing om oor te gee, terwyl ander saam met die Republikeine terug oor die Oranjerivier gevlug het – enkele dae voor die val van Bloemfontein op 13 Maart 1900.
Met geen ander keuse as om die Engelse op Vrystaatse bodem aan te durf nie, het Fouché – ’n voormalige verkenner vir genl. Christiaan de Wet – na vore begin tree as ’n vreeslose guerrillaleier.
“Hy het vir niks gestuit nie,” skryf die Kaapse rebel Pieter Roux oor Fouché se aanvalle op Britse magte in die middel van die jaar 1900.
“Só het ons baie dagen die Tommies sommer op die
