Is die ramp ’n poort na die lewe of die dood?
Wanneer en waar het die idee ontstaan wat uiteindelik die karakter Gustav van Aardt en Die kleinste ramp denkbaar sou word? En hoe gaan jy lesers antwoord wat wil weet wát “die kleinste ramp denkbaar” is?
Toe ek besig was om Kamphoer te skryf, dalk selfs nóg vroeër, was ek een winter op die plaas waar ek grootgeword het, die einste Mispa in die distrik Rouxville wat in die opdrag van die boek genoem word. Ek het ’n slegte griep gekry en is vir die eerste keer sedert my skooldae na die dokter op Rouxville, dr. Willem Hanekom, ’n heerlik eksentrieke man met ’n uitspattige verbeelding en ’n onstuitbare praatlus.
Die besoek het maklik ’n uur geduur waarin hy onophoudelik gesels en die een Rembrandt van Rijn-sigaret ná die ander gerook en my selfs ’n inspuiting gegee het met die sigaret in die ander hand. Een van die goed wat hy my vertel het, is dat sy eintlike belangstelling die filosofie is, en asof hy sy aanspraak wou illustreer, het hy daar tussen die botteltjies op ’n rak ’n boksie gekry wat hy op die tafel, en ek het my verbeel ek het my ouma se handskrif op een herken. Dit was die soort ding wat my ouma gedoen het, mooi gedagtes versamel wat sy vir die een of ander ontvanklike siel kon gee. Ek dink die stapeltjie in Van Aardt se toilet kom ook van my ouma af.
