Vaselientje, Dagboek van een baby

By Eli Asser

Vaselientje, het boek dat leest met een glimlach

 

Vaselientje, dagboek van een baby, was in de jaren 50 een wekelijkse kranten rubriek, waarin de bekende schrijver Eli Asser (1922-2019) zijn baby Vaselientje liet vertellen over alles wat zij zoal beleefde en wat zij van de wereld en haar bewoners vond. De artikelen werden gebundeld tot een succesvol boekje. Het is met name geschreven voor alle jonge ouders en alle mensen, die eens jonge ouders zijn geweest en intussen wellicht al grootouders zijn geworden, doch het lezers publiek werd veel breder. Want iedereen is tenslotte ooit een baby geweest, nietwaar? 

 

Bovendien is dit boekje niet alleen het lezen maar minstens net zoveel het bekijken waard, aangezien het rijkelijk is voorzien van unieke illustraties van Jan Sluijters. 

 

In de loop van de tijd zijn er meerdere drukken van Vaselientje, dagboek van een baby verschenen, maar het boek was helaas nergens meer te koop. Daarom heeft Vaselientje zelf op veler verzoek besloten het boek in een nieuw  jasje te steken en opnieuw uit te geven. 

 

• Language: Nederlands
• Publisher: ASSER & CO
• Release date: May 16, 2023
• ISBN: 9789090370194

Book preview

Vaselientje

Dagboek van een baby

Eli Asser

image-placeholder

Self-publishing powered by Amsterdam Academy Press

© ASSER & CO, 2023

© Jan Sluijters, illustraties getoond in binnenwerk, 1951 c/o Pictoright Amsterdam 2023

Omslagontwerp: Cigdem Guven, www.crocusfield.com

Illustratieomslag: George Lampe, 1947

Vormgeving: Lisa Hall, www.lemonberry.com

Persklaar maken: Ros Redactiewerk

Drukken en binden: Tipoprint B.V., Lisse, The Netherlands

ISBN Hardcover 978 90 903 7018 7

ISBN Ebook 978 90 903 7019 4

www.vaselientjevertelt.com www.amsterdamacademypress.com

Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgavemag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaaktdoor middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming vande uitgever ASSER & CO.

Ik draagdeze uitgave op aan mijn dappere ouders Eli & Eefje Asser-Croiset, die beide ternauwernood de Holocaust overleefden en daarna met hun gouden pen de wereld wisten te veroveren, te vermaken maar ook hun tragedie hebben verwerkt in boeken, theater, film en tv spel.

Ik besef mij maar al te goed, dat als zij toen niet voor de nazi’s waren gevlucht, Vaselientje nooit had bestaan.

Joosje Asser

Contents

Inleiding, Joosje Asser

Alter Ego versus Alter Ego, Joosje Asser

Vooraf, Eli Asser

1. Hoofdstuk I

Waarin ik, om te beginnen, een idee geef van mijn persoonlijkheid en wat daar verder bij komt kijken…

2. Hoofdstuk II

Waarin luiers, tanden en medici op de keper worden beschouwd*

3. Hoofdstuk III

Waarin ik mij even te buiten ga aan een kleine herinnering: de eerste rit…

4. Hoofdstuk IV

Waarin sprake is van kracht, spieren en een bult

Fullpage Image

5. Hoofdstuk V

Waarin ik de achteruitgang constateer en nader in ga op uiterlijk en karakter

6. Hoofdstuk VI

Waarin de dokter weer op de proppen komt; mijn moeder begint te slaan!

7. Hoofdstuk VII

Waarin ze, midden in de nacht, vlak voor mijn neus beginnen te dansen…

8. Hoofdstuk VIII

Waarin de wand vol zit met poppetjes, Masja op visite komt en tante Cor een patent middel ontdekt*

9. Hoofdstuk IX

Waarin een nieuwe fase begint, met alle gevolgen van dien

Fullpage Image

10. Hoofdstuk X

Waarin ik veertig één krijg, uit logeren ga en plotseling een heel ander kind word

11. Hoofdstuk XI

Waarin de tijd vliegt en mijn moeder boter op mijn hoofd smeert

12. Hoofdstuk XII

Waarin er iets broeit…

13. Hoofdstuk XIII

Waarin de bloemetjes uit de grond schieten, de buurvrouw repen naar beneden gooit en niemand het verschil weet tussen ba en bah

14. Hoofdstuk XIV

Waarin ik aan een nieuwe blocnote begin, voor de tweede maal het huis verlaat en een raar wezentje in de wieg vind

15. Hoofdstuk XV

Waarin er niets meer gaat boven de kleine Ranja en mijn vader zich opwindt bij het eten

Fullpage Image

16. Hoofdstuk XVI

Waarin de ene schok volgt op de andere en het leven toch nog mooi blijft

17. Hoofdstuk XVII

Waarin aap in levenden lijve ten tonele verschijnt en ik voor het eerst besef dat die kleine Ranja van mij is

18. Hoofduk XVIII

Waarin mijn repertoire wordt uitgebreid en de familie zich arm koopt

19. Hoofdstuk XIX

Waarin de aandacht danig verslapt, het hele gezin aan de wandel gaat en ik een glas water leeg moet drinken

Fullpage Image

20. Hoofdstuk XX

Waarin ze ontdekken dat ik verschrikkelijk bij ben en mij overal heen slepen: naar het circus, de zee en nog veel meer…

21. Hoofdstuk XXI

Waarin iedereen denkt dat ik een hij ben, de wereld vol is van gevaren en de kleine Ranja met een vies gezicht spinazie eet

22. Hoofdstuk XXII

Waarin de zindelijkheid en de zomer opeens verdwijnen…

Fullpage Image

23. Hoofdstuk XXIII

Waarin de griep opnieuw een aanval doet en er niets meer is, dat ik niet versta…

24. Hoofdstuk XXIV

Waarin ik de strijd aanbind tegen het warme voedsel en drie dagen zonder eten naar bed ga

Fullpage Image

25. Hoofdstuk XXV

Waarin de kleine Ranja een tand en minder bruine bonen krijgt

26. Hoofdstuk XXVI

Waarin de aandacht weer opleeft en een toeter in de prullenmand verdwijnt

27. Hoofdstuk XVII

Waarin een jongetje naar een kasteel rijdt en mijn vader gelooft in wat hij zegt

28. Hoofdstuk XXVIII

Waarin Ranja pap zegt, een noot in de keel krijgt en kraaiend door de kamer zwemt

Fullpage Image

29. Hoofdstuk XXIX

Waarin de regels van het spel zijn neergeschreven…

30. Hoofdstuk XXX

Waarin een pyjama en een foto mij de ogen openen en het Dagboek van een Baby zijn besluit vindt

Fullpage Image

Woord van Dank

Curriculum Vitae Eli Asser

Inleiding, Joosje Asser

75 jaar na dato

Lieve lezers,

75 jaar na dato wil ik graag toelichten hoe het allemaal zo is gekomen.

Vanaf dag één van mijn leventje op deze aardbol werden mijn eer- stelevensdagen uitvoerig beschreven in het dagbladVrij Nederland, waar indertijd mijn vader Eli Asser zijn eerste schreden als schrijver zette.

Het warenongekende tijden, de jaren vlak na de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Zowel mijn vader als mijn moeder Eva Asser-Croiset hadden vrijwel hun hele familie verloren in de Holocaust. Beide troffen bij terugkomst uit de onderduik in hun ouderlijk huis vreemden of vrienden aan, die daar definitief hun intrek hadden ingenomen — alsof dat de normaalste zaak van de wereld was. Daardoor belandden mijn verweesde ouders letterlijk moeder- ziel en met lege handen op straat. Gelukkig heeft dat verblijf niet lang geduurd. Ze vonden een souterraindat in werkelijkheid niet meer voorstelde dan een aangeklede kelder en daar kondigde zich niet veel later nieuw leven aan. Dat was volgens mijn ouders het onomstotelijk bewijs, dat Hitler uiteindelijk de oorlog niet gewonnen had.

Vandaar dat mijn jonge vader bij mijn geboorte vol trots van de daken schreeuwde dat het een godswonder was, dat er toch weer een Joodse baby op deze wereld was gezet. Ter illustratie hieronder de kop van het artikel, dat hij bij mijn introductie op deze wereld met koeienletters in de krant plaatste:

Een wereldprimeur: op 13 juli 1947

is het wonder geschied

DE BABY VAN DE EEUW is geboren joodse moeder, joodse vader, joodse baby

eennieuw, jong, vol joods gezinvan maar liefst drie! personen

Dat nieuwe jonge, Joodse gezinnetje kwam na een moeizame starten een lange periode in het ziekenhuis eindelijk aan bij de Perenstraat in Den Haag… Het souterrain was inmiddels ingewisseld voor een heus benedenhuis met een tuintje.

Mijn moeder had het samen met mij zwaar te verduren gehad, maar mijn wieg stondklaar. Zij had al maandengeleden met haar handige handen een broodmand bekleed en er op ingenieuze wijze een wieg van gemaakt.

In die broodmandwieg heb ik verder het grootste deel van mijn eerste levensmaanden doorgebracht en mijn ouders…mijn ouders konden er maar geen genoeg van krijgen om in die wieg te kijken. Volgens hen had ik een beschouwende blik en al gauw werden mij gedachtes toegedicht, die ik toen nog helemaal niet onder woorden kon brengen.

En zo is het gekomendat ik model stond voor Vaselientje; een baby, die zich verwondert over de wereld met haar merkwaardige bewoners en in het bijzonder over de pedagogische strategieën van haar ouders.

In haar babydagboek geeft Vaselientje doorlopend commentaar op de dagelijkse beslommeringen en beschrijft uitvoerig haar bele- venissen, ontwikkelingen en nieuwe kunsten. Terugkomend op de ouderlijke strategieën, wil ik hierbijnadrukkelijk vermelden, dat mijn ouders in hun opvoedwoede de harde hand niet schuwden.Dat zou nu echt niet meer passen in het handboekopvoedkunde. Toch weet ik dat zij het goed meenden en dat toen een tik heel normaal was.

Vaselientje wist trouwens heel goed hoe ze hiermee om moest gaan en geeft later in het boek ook tips van aanpak aan haar leeftijdge- noten hierover. Zij is een eigenwijze baby, die al gauw haar eigen mening heeft op de gang van zaken. Dat is zonder meer grappig en vertederend om te lezen.

Er is nog wel iets wat mij van het hart moet. De fantasienaam Vaselientje lijkt zonder bijbedoeling gebaseerd op de bekende babyzalf. Doch in feite is uit Vaselientje al snel de naam Lientje te destilleren en laat Lientje nou uitgerekend de roepnaam zijn van de moeder van mijn moeder, Carolina Elisabeth Miller-Croiset, van mijn oma dus, die in 1944 drie jaar voor mijn geboorte verraden werd en in Auschwitz werd vermoord. Zij was toen 42 jaren jong.

Zou mijn vader die naam opzettelijk zo geconstrueerd hebben om mijn moeders moeder weer in het leven terug te brengen? Het kan toch haast geen toeval zijn, dat zodra Vaselientje gaat praten zij zichzelf Lientje noemt. Ik heb het mijn vader nooit durven vragen. En ik heb mijn moeder er nooit over gehoord. We hadden het ook zo druk met leven, er moest brood op de plank komen. En dat kon maar op één manier bij elkaar verdiendworden — door dag en nacht voluit door te schrijven.

Zo is het tot op de dag van vandaag gegaan…

Restmij nog u bij het lezen veel plezier te wensen,

Vaselientje alias Joosje Asser

Alter Ego versus Alter Ego, Joosje Asser

Een kijkje achter de schermen

Dit is een nogal ingewikkeld verhaaltje, dat ik indertijd voor mijn vader Eli Asser schreefvoor het boek Eli 90 ter gelegenheid van zijn 90ste verjaardag.

Het is een waargebeurd relaas over de belevenissen van mijn indertijd beroemde alter ego Vaselientje. Het begon allemaalmet de alledaag- se beschrijvingen van mijn moeder over de voortvarende ontwikkelingen van haar eerstgeborene. Dat gaat dus over mijn persoontje. Mijn vader neemt al gauw haar vlotte pen over en laat zijn fantasie devrije loop over wat zijn babydochtertje zoal denkt over de wereld waarin zij is terechtgekomen. In zijn verhalen noemt hij haar Vaselientje. Ik ben dan nog geen half jaar oud, maar volgensmijn vader is Vaselientje al een stuk wijzer dan de meeste mensen om haar heen. En nog voordat ik kon praten of lopen, creëerde mijn vader dus Vaselientje, mijn alter ego. Hij publiceerde elke week een column over ondergetekende als de baby en peuter,die heel (eigen)wijs dacht over de perikelen en geneugten van het levenen er een geheel eigen mening op nahield, waarvan mijn vader de lezers deelgenoot wilde maken.

Voor de geestelijk en biologisch vader van Vaselientje c.q. Joosje was de beschouwende baby één van zijn eerste tot leven geroepen personages. Er zouden nog vele markante figuren volgen met alle verwikkelingen van dien.

Van het één kwam het ander. De columns werden gebundeld tot het boekje Vaselientje, het dagboek van een baby. Jan Sluijters illustreerde het boekje treffend met de tekeningen van zijn baby Rob, die toen net zo oud als Vaselientje (als ik) was. Het boekje werd een groot succes.

Maar het effect op de tweejarige Joosje, die net de grote mensen- wereld binnenstapt, is voor haar op zijn minst verwarrend — want waar zij ook maar verschijnt, roepende omstanders vertederd: kijk daar heb je Vaselientje.

Gedecideerd corrigeert zij de verraste winkeliers, cafébezoekers of toevallige voorbijgangers telkensweer: Nee hoor, U vergistzich, ik ben Joosje — Vaselientje is een boekje.

Maar haar / mijn uitleg mocht niet baten. Mijn alter ego was al lang beroemd nog voordat ik zelf in de buitenwereld kwam kijken. Er was geen ontkomen aan en zodoende leefde ik mijn leven verder, onbetwistbaar verbonden met mijn alter ego Vaselientje in mijn slip- stream.

Ik was er volledigaan gewend.

Maar dan — zestig jaar later — gaat de telefoon. Het is mijn vader aan de andere kant.

Eli: "Ik ben gisteren