English-Basque Dictionary

By Gorka Aulestia and Linda White

With over 25,000 English entries and their Basque equivalents in six major dialects, this volume is the most complete reference to the Basque language to date for English-speaking people. This useful resource is the very first of its kind to become available to both the casual student and the serious scholar of the Basque language. The Biscayan, Guipuzcoan, Labourdin, Low Navarrese, Zuberoan, and Batua dialects are included in order to cover all the different regional and formal dialects used in the body of Basque literature, both written and oral, and to present the language in a form familiar to American Basques who may know little of Batua. Whenever possible, the authors also include words relating to modern society.

• Language: English
• Publisher: University of Nevada Press
• Release date: Sep 27, 2021
• ISBN: 9781647790523

Book preview

A companion volume, Basque-English Dictionary, and a condensed paperback version of the two larger works, Basque-English, English-Basque Dictionary, are also available from www.unpress.nevada.edu

ENGLISH-BASQUE DICTIONARY

GORKA AULESTIA AND LINDA WHITE

Reno and Las Vegas

University of Nevada Press

BASQUE SERIES EDITOR: WILLIAM A. DOUGLASS

Publication of this book was made possible in part by a generous grant from the Consejería de Cultura y Turismo of the Basque Government.

Preparation of this volume was made possible in part by a grant from the National Endowment for the Humanities, an independent federal agency.

∞

Library of Congress Cataloging-in-Publication Data

Aulestia, Gorka, 1932-

English-Basque dictionary / Gorka Aulestia and Linda White.

p.   cm.—(The Basque series)

Includes bibliographical references.

ISBN 978-0-87417-156-3 (cloth)

1. English language—Dictionaries—Basque. I. White, Linda,

1949-   . II. Title. III. Series.

PH5177.E5A96    1990

423′.9992—dc20         90-33787

University of Nevada Press, Reno, Nevada 89557 USA

Copyright © Gorka Aulestia and Linda White 1990. All Rights Reserved

Designed by Dave Comstock

Printed in the United States of America

ISBN 978-1-64779-032-5 (paperback)

This book has been reproduced as a digital reprint.

ISBN 978-1-64779-052-3 (ebook)

CONTENTS

Preface

Hitzaurrea

Works Consulted

Abbreviations

English-Basque Dictionary

Image: Occurrence of dialects represented in this dictionary. Unified Basque (Batua) is not identified with any single province or area.

Occurrence of dialects represented in this dictionary. Unified Basque (Batua) is not identified with any single province or area.

PREFACE

THIS ENGLISH-BASQUE volume of the Basque-English English-Basque dictionary represents the culmination of eleven years of effort and dedication to a goal. No dictionary is perfect, and ours is no exception, but given the constraints of personnel and the time frame we set for ourselves, we feel that any and all English-speaking students of the Basque language will find this work exceptionally useful.

After many years of working from Basque to English, the transformation in thinking required for writing the second volume was not a complete surprise, but it did present some interesting problems and valuable insights into the two languages. Basque is rich in dialectal variations. English has its dialects (not treated in this work), but it also has a history of absorbing other languages into it. Where one or two words, along with their dialectal variations, may exist in Basque for a certain concept, standard American English may provide five or six words so closely related in meaning that their subjective nuances are virtually impossible to explain in a brief Basque entry. Our intent, whenever possible, has been to provide the user with an equivalent word in Basque. However, when necessary, phrases have been used to more accurately convey the English meaning. An example of this sort of dilemma occurs with the verb waddle. No equivalent verb exists in Basque, so it is explained with the phrase ahate antzera ibili (to walk like a duck).

Another problem that arose from this lack of congruity was the number of English entries generated by reversing the corpus of the Basque-English volume. Five major Basque dialects and Unified Basque were included as main entries, which meant many Basque words could translate into English as the same term. As a result, when these entries were turned around, we found several English words with as many as twenty-five equivalents in Basque! Since most of those equivalents were dialectal variations, we trimmed a good deal of dialectal fat from the meat of our entries in this current volume. At the other end of this predicament, we also found that many fairly common English words did not show up in the reversed corpus (e.g. waddle cited above) and had to be added with entries created from scratch.

The most noticeable consequence of Basque’s wealth of dialects is the greater size of the first volume. It contained fifty thousand main entries, whereas the English-Basque volume has about twenty-five thousand headwords. In the second volume, in order to convey the meaning of many common English words, we have been forced to relax our vigilance toward terms borrowed from Spanish or from other languages through Spanish.

In the Basque to English volume, abbreviations were used for parts of speech and field labels that would be familiar to English speakers. We maintained the labeling system used in the first volume and once again have included our bilingual list of abbreviations to aid the reader in interpreting the labels.

The form of these labels was not the only problem we encountered with parts of speech. The differences between English and Basque have created some awkward situations. For example, some English adjectives have Basque adverbial forms as equivalents. In this same vein, although word clusters or phrases are not labeled with parts of speech in English language dictionaries, whenever feasible we have indicated to the Basque reader how a common phrase or compound word is usually treated, as a noun, adjective, adverb, etc.

The use of English prepositions is perhaps the most trying problem for students of the language to overcome. The Basque reader will find many verb entries with meanings divided according to which preposition is used with the verb.

Finally, we would like to thank those who helped make this volume a reality. The National Endowment for the Humanities provided us with funding for completion of the English-Basque dictionary. Dr. William A. Douglass, Coordinator of the Basque Studies Program, was behind the project from the beginning, providing organizational support and making the dictionary a first priority. Nerea Lete volunteered many long hours to work on Basque equivalents of English words that did not readily translate and later proofread the entire text twice. Lisa Tipton-Corcostegui accepted the monumental task of inputting the entire dictionary text on our computer. Thanks also to Joxe Austin Arrieta for his help in translating a list of problem words and expressions. Without the participation of these people, our task would have been much more difficult.

GORKA AULESTIA

AND

LINDA WHITE

HITZAURREA

EUSKARA-INGELES, INGELES-EUSKARA hiztegiko atal hau, hamaika urtez helburu bakarrari zuzendutako etengabeko lanaren eta garapenaren erakusgarri dugu. Ez dago hiztegi akatsgaberik, eta gurea ez da salbuespen, baina proiektu honetan lanean aritu den laguntzaile kopuru urria eta gure buruei ezarritako amaiera epeak mugatzat jasan baditugu ere, euskara ikasten ari diren ingeles hiztun guztiei honako lan hau erabat lagungarri izango zaien ustetan gaude.

Zenbait urtez euskararen ingelesezko parekideak aurkitzen aritu ondoren, bigarren atala idazteko pentsakeran egin behar izan genuen aldaketak ez gintuen ustekabean harrapatu baina kontutan eduki beharrezko zenbait arazo sortu zizkigun eta bi hizkuntzak sakontzera bultzatu gintuen. Euskara dialekto aldagarriei dagokienez oso hizkuntza aberatsa dugu. Ingelesak ere dialektoak baditu (lan honetan ez ditugu aztertu), eta aldi berean historian zehar beste zenbait hizkuntzetatik jasotako hitz mailegatuak ere onartu ditu bere baitan. Euskaraz konzeptu jakin bat adierazteko hitz bat edo bi aurki baditzakegu euskalki guztien artean, ingeles-amerikar standarrean bost edo sei hitz baliokide aurki ditzakegu hitz bakar horretarako. Ingeleseko bost edo sei baliokide horiek esanahiari dagokionean hain estuki loturik egon daitezke, beren artean ezberdintzen dituzten nabardurak euskal sarrera labur batean adieraztea oso gauza zaila gertatzen dela. Gure saiaketa, ahal genuen neurrian behintzat, irakurleari euskarazko parekidea eskeintzea izan da. Halere, ezinbestekoa izan denean, baliokide modura esaldiak erabili ditugu ingeleseko esanahiari eusteko. Mota honetako adibide bat aipatzearren waddle aditzarekin gertatzen dena azalduko dugu. Euskaraz ez dugu aditz honen baliokiderik, beraz ahate antzera ibili esaldiarekin azaldurik agertzen da hiztegian.

Hizkuntzen arteko ezberdintasun hau dela eta beste arazo bat sortu da. Euskara-ingeles hiztegiko sarrerak itzuli ditugunean euskararen bost euskalki zabalduenak eta euskara batua sarrera nagusitzat erabili ditugu, zera esan nahi du honek, euskal hitz asko ingelesera itzuli dugunean hitz bakarrarekin egin dugula topo. Ondorioz, sarrera hauek atzekoz aurrera jarriak izan direnean, ingeleseko zenbait hitzen euskarazko hogeitabost baliokide aurkitu ditugu! Baliokide gehienak dialekto aldagarriak direnez, dialekto azala alde batetara utzi eta mamiari eutsi diogu. Honetaz gain, zera ere aurkitu dugu; ingelesez nahiko arruntak diren hitzak ez direla euskarak duen pareko korpusean agertzen (adbe. waddle lehenago aipaturikoa), beraz arramazkaz eginiko sarreretan izan dira gehituak.

Lehen atalak, euskararen euskalki bizien ondorio nabarmena denez, 50.000 sarrera nagusi ditu, Ingeles-Euskara atalak aldiz, 25.000 sarrera ditu bataz beste. Bigarren atalean, hainbeste hitz arrunten esanahia azaldu nahiak, ingelesak gazteleratik eta beste hizkuntzetatik mailegatutako hitzak erabiltzera behartu gaitu.

Euskara-Ingeles hiztegian, sailkapen laburpenak eta hizkuntz-atalak, ingeles hiztunek uler ditzaten pentsatuz eginak izan dira. Lehenago erabili genuen laburpen sistemari eustea erabaki dugu eta berriz ere bi hizkuntzetan agertzen den zerrenda gehitu dugu irakurleari gauzak errezteko asmoz.

Hizkuntz atalei dagokienean, hauen sailkapena ez zen sailtasun bakarra izan. Ingeles eta euskara artean dauden ezberdintasunek zenbait egoera zail sortarazi dizkigute. Adibidez, ingeleseko zenbait adjetibok euskaraz parekidetzat aditzlagunak ditu. Era berean, nahiz eta ingelesezko hiztegietan hitz multzoak edo esaldiak ez diren hizkuntz-atalez sailkatzen, beharrezko jo dugunean, euskal irakurleari esaldi arrunt batek edo hitz konposatu batek zer erabilpen duen adierazi diogu, hau da, esaldi barruan bere funtzioa zein den adierazi dugu, izena, adjetibo, aditzlagun, edo dena den aipatuz.

Ingeleseko preposizioen erabilpena da agian hizkuntza hau menderatu nahi dutenentzat zailtasunik larriena. Euskal irakurleak aditz sarrera asko, kasu bakoitzean erabilititako preposizioak ematen dion esanahiaren arabera sailkaturik aurkituko ditu.

Azkenik, hiztegiaren atal hau errealitate bihurtu duten pertsonei eskerrak eman nahi genizkieke. The National Endowment for the Humanities-i Ingeles-Euskara hiztegi honen burutzea gauzatzeko behar zen dirua eman duelako. Euskal ikerketen programaren koordinatzaile den William Douglassi, hasiera-hasieratik proiektu honen babesle izan dugulako, antolaketa mailako laguntza eskeini digulako eta baita hiztegia lehen betebehartzat jo duelako ere. Nerea Leteri, itzulpen zuzena ez zuten ingeles hitzen baliokideak bilatzen aritu delako eta hiztegia birritan irakurri duelako. Lisa Tipton Corcosteguiri, gure konputagailuan hiztegi osoa idazteko itzelezko lana onartu duelako. Gure eskerrak ere bai Joxe Austin Arrietari, benetan zailtasunez beteriko hitz eta esaera andana itzultzeagatik. Jende honen laguntzarik eduki ez bagenu gure lana burutzea askoz ere zailagoa zatekeen.

GORKA AULESTIA

ETA

LINDA WHITE

WORKS CONSULTED

Altuna, Francisco María. Etxepareren hiztegia. Bilbao: Mensajero, 1979.

Arantzadi Elkarteko talde batek. Natur zientziak: hiztegia. Oñati: Jakin, 1976.

Aresti, Gabriel. Hiztegi tipia: Lehen entrega: A-B-C-D. Donostia: Lur, 1972.

Aresti, Gabriel, and Xabier Kintana. Batasunaren kutxa. Zarautz: Itxaropena, 1970.

Aulestia, Gorka. Basque-English Dictionary. Reno: University of Nevada Press, 1989.

Azkue, Resurrección María de. Diccionario vasco-español-francés. 2 vols. Bilbao: La Gran Enciclopedia Vasca, 1969.

Cassel’s Spanish Dictionary. New York: Macmillan, 1963.

Cuyás, Arturo. Appleton’s New Cuyás English-Spanish and Spanish-English Dictionary. Rev. and enl. by Lewis E. Brett and Helen S. Eaton. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1972.

The Compact Edition of the Oxford English Dictionary. New York: Oxford University Press, 1971.

Diccionario Auñamendi español-vasco. 6 vols. Donostia: Estornés Lasa, 1965–1975.

Eiguren, Joe. English-Basque/Basque-English Dictionary. Boise, Idaho: Idaho Basque Studies Center, 1975.

Etxebarria, Juan Angel. Euskal iztegi labuŕa. 5 vols. Bilbao: Euskalargitalpenak, 1966.

Gereño, Joseba. Diccionario de modismos: Esaeren hiztegia. Bilbao: Joseba Gereño, 1980.

Griera, A. Vocabulario vasco. 2 vols. Barcelona: Instituto Internacional de Cultura Románica, 1960.

Haize Garbia. Dictionnaire basque pour tous. Vol. 1, Basque-français; Vol. 2, Français-basque. Donostia and Hendaye: Editions Edili and Haize Garbia, 1972 and 1975.

Hiztegia 80. Bilbao: Elkar, 1980.

Hornby, Albert Sydeny, E. V. Gatenby, and H. Wakefield. The Advanced Learner’s Dictionary of Current English. London: Oxford University Press, 1963.

Intza, Damaso. Naparroa-ko euskal esaera zarrak. Pamplona: Diputación Foral de Navarra, 1974.

Iribarren, José María. Vocabulario navarro. Pamplona: Institución Príncipe de Viana, 1952.

Izagirre, Koldo. Euskal lokuzioak: Espainolezko eta frantsesezko gidazerrendarekin. Donostia: Hordago, 1981.

Iztegi erdera-euskera. Buenos Aires: Editorial Vasca Ekin, 1964.

Kintana, Xabier. Euskal hiztegi modernoa/Diccionario moderno. Bilbao: Cinsa, 1977.

Landuchius, Nicholaus. Dictionarium linguae cantabricae (1562). Edited by Manuel Agud and Luis Michelena. Donostia: Diputación de Guipúzcoa, 1958.

Larramendi, Manuel de. Diccionario trilingüe del castellano, bascuence y latín. Donostia: Riesgo y Montero, 1745.

Lhande, Pierre. Dictionnaire basque-français et français- basque. Paris: Gabriel Beauchesne, 1926.

López-Mendizabal, Isaac. Diccionario vasco-español. Donostia: Auñamendi, n.d.

Montiano, José Antonio de, and J. R. de Urquijo. Diccionario de bolsillo ikas: Euskera-castellano/Castellano-euskera. Bilbao: Editorial Vizcaina, 1972.

Múgica Berrondo, Plácido. Diccionario castellano-vasco. Vol. 1. Bilbao: Mensajero, 1973

———. Diccionario vasco-castellano. Vol. 1. Bilbao: Mensajero, 1981.

Mujika, Luis Mari. Diccionario general y técnico. Vol. 1, Castellano- euskara. Bilbao: Ediciones Vascas, 1977.

———. Hiztegi orokor-teknikoa. Vol. 2, Euskara-gastelera. Bilbao: Ediciones Bascas, 1977.

Querexeta, Jaime de. Diccionario onomástico y heráldico vasco. 4 vols. Bilbao: La Gran Enciclopedia Vasca, 1970–72.

Random House Dictionary of the English Language. New York: Random House, 1983.

Roget’s International Thesaurus. 4th ed. revised by Robert L. Chapman. New York: Harper and Row, 1977.

Román de Bera, P. Diccionario castellano-vasco. 4th ed. Donostia: Auñamendi, 1975.

Sarasola, Ibon. Euskal hiztegi arauemailea. 4 vols. Guipúzcoa: Aurrezki Kutxa Probintziala, n.d.

———. Gaurko euskara idatziaren maiztasun-hiztegia. Donostia: Gipuzkoako Aurrezki Kutxa Probintziala, 1982.

Sinonimoen hiztegia. Bilbao: Bostak bat, 1983.

Sota, Manuel de la, Pierre Lafitte, and L. de Akesolo. Diccionario Retana de autoridades de la lengua vasca. 4 vols. Bilbao: La Gran Enciclopedia Vasca, 1976.

Tournier, André and Pierre Lafitte. Lexique français-basque. Bayonne: Editions Herria, 1954.

UZEI (Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxea). Biologia-geologia: hiztegia. Donostia: Elkar, 1976.

———. Biologia: izendegia. Donostia: Elkar, 1984.

———. Ekonomia: hiztegia. Donostia: Elkar, 1976.

———. Empresa: hiztegia. Donostia: Elkar, 1981.

———. Finantzak: hiztegia. Donostia: Elkar, 1983.

———. Fisika: hiztegia. Donostia: Elkar, 1979.

———. Hizkuntzalaritza: hiztegia. Donostia: Elkar, 1982.

———. Kimika: Hiztegia. Donostia: Elkar, 1980.

———. Politika: hiztegia. Donostia: Elkar, 1980.

———. Psikologia: hiztagia. Donostia: Elkar, 1980.

Van Eys, W. J. Dictionnaire basque-français. Paris: Maisonneuve, 1873.

Villasante, Luis. Axular-en hiztegia: euskara-español-français. Oñati: Jakin, 1973.

Webster’s New International Dictionary of the English Language. Second Edition. Springfield, Mass.: G. & C. Merriam, 1977.

Yrizar, Pedro de. Contribución a la dialectología de la lengua vasca. 2 vols. Donostia: Caja de Ahorros Provincial de Guipúzcoa, 1981.

ABBREVIATIONS

A

a

n. Ingeles alfabetoko letra.

abandon

v.t. utzi (C), etsi (B,G,LN,U), bertan behera utzi, babesgabetu, zapuztu. I took an obligation upon myself and I will not abandon it. Eginkizun bat hartu nuen neure gain eta ez dut etsiko. I fled, abandoning my work. Lana bertan behera utzita ihes egin nuen.

abandonment

n. babesgabezia, utzitasun, uztasun, uzketa; zokoraketa.

abate

v.t./v.i. gutiagotu (L,LN,Z,U), murriztu (L,LN,U), beheragotu.

abbey

n. abatetxe.

abbot

n. abata (B).

abbreviate

v.t. laburtu (C), laburragotu (C), moztu.

abbreviated

adj. laburgarri (C), murrizgarri, txikigarri.

abbreviation

n. laburpen, laburketa, laburtzapen; hizlabur, kontrakzio. Abbreviation by initials. Laburritz.

ABC’s

n. agaka, alfabeto; alfabeta.

abdicate

v.i./v.t. erregetza edo nagusitza utzi.

abdomen

n. errai.

abdominal

adj. sabeleko, erraietako. Abdominal pains. Erraietako minak. Urdailekominak. Sabelminak. Erraiminak.

abduct

v.t. emarrapatu, bahitu.

abduction

n. emarrapaketa, bahiketa.

abductor

n. harrapatzaile, harrapakari, bahitzaile.

aberration

n. zeihardura, okerkuntza.

abet

v.t. lagundu (gaizkerian).

abetment

n. gaizkidetasun, gaizkidego.

abettal

n. gaizkidetasun, gaizkidego.

abeyance

n. geraldi, etenaldi, pausarte.

abhor

v.t. higuin izan, gorrotatu.

abhorrence

n. higuindura, nazkadura, okaztadura (L,LN,U).

abhorrent

adj. gaiztetsigarri, higuinkor, nazkakor.

abide

v.i. geratu.

v.i. iraun.

v.i. bizi.

v.t. itxaron.

v.t. jasan.

abiding

adj. irauteko (C).

ability

n. abilezia, abilitate, ahalmen (L,U), ahalpide (U), artezia (U), gaitasun (C), taxu; -men. Teaching ability. Maisutasun.

abject

adj. doilor, zital.

abjectly

adv. doilorki, zitalki.

abjure

v.t. ukatu, uko egin.

ablactation

n. ditiuzte.

ablative

adj. (gram.) ablatibo.

ablaze

adj. sutsu.

able

adj. moldedun (L,LN,Z), moldetsu (C), taxudun, on (C).

ablution

n. garbiketa, ikuztaldi (gehienetan erlijiozkoa).

ably

adv. moduz (B,G,U), trebeki, trebekiro, artezki.

abnegation

n. burukapen.

abnormal

adj. anormal, eznormal.

adj. araugabeko.

abnormality

n. anormaltasun, eznormaltasun.

abnormally

adv. eznormalki.

aboard

adv. ontzian.

abolish

v.t. deuseztatu (L,LN), deuseztu (L,LN,U), ezereztatu, ezeztatu (G,L,LN,U), kendu (C).

abolition

n. legekenketa, deslegekuntza.

n. ezeztapen (G,L,U), ezeztadura.

abominable

adj. gorrotagarri, gaitzezkor, gaitzesgarri, higuingarri (L,LN,Z), higuinkor, nazkakor, nardagarri, herragarri, hastangarri.

abominably

adv. higuingarriki, higuingarriro, gaitzesgarriki (LN,U), gaitzesgarriro.

abominate

v.t. higuin izan, gorrotatu.

abomination

n. higuinkeria, narda, gauza gorrotatu(a).

aboriginal

adj. jatorrizko, bertako.

aborigine

n. lehenengo biztanle; bertako.

abort

v.t. haurregozi, egotzi (LN,U), umea galdu, haurra bota.

abortion

n. haurregoizte (Z,U), haurbotatze.

abortive

adj. porrot egindako, azken gaizto egindako, huts egindako.

abound

v.i. ugaritu (C), ugari izan, narotu, jori izan, askotu.

about

adv. edo (C), inguru (C), -ren bat (C). About twenty. Hogeiren bat.

prep. -z, -taz, -(r)i buruz. They are going to talk about the Basque language. Euskerari buruz hitz egingo dute.

prep. inguruan.

adv. (to) zorian. He is about to die. Hil zorian dago.

above

prep. gain (C), goiti (L,LN,Z), gainean. Above all. Batez ere.

adv. gora. Above average. Neurrigorako.

above-mentioned

adj. gorago aipaturiko.

abracadabra

n. abrakadabra.

abrade

v.i. urratu; higatu.

abrasion

n. urradura; higadura.

abrasive

adj. urragarri.

abreast

adv. lerro batean, alboan.

abridge

v.t. laburtu, labur egin.

abridgment

n. laburpen, laburtzapen.

abroad

n. erbeste. To go abroad. Erbesteratu. Atzerriratu.

abrogate

v.t. desegin, abrogatu.

abrogation

n. desegiketa, abrogazio.

abrupt

adj. ebazkor (B,U).

abscess

n. (med.) zornazorro, zornagaitz.

absence

n. kanpoaldi, kanporaldi; huts (L,LN,Z,U). He has come every day without an absence. Egunero etorri da huts bat ere egin gabe.

absent

adj. aldegin(a), desagertu(a), ezdagoen(a). To be absent. Huts egin.

absenteeism

n. kanpokeria.

absent-minded

adj. ahaztukor, adigabe.

absent oneself

v.i. kanporatu (C), urruneratu.

absinthe

n. (bot.) azantzio (L,LN,U).

absolute

adj. guzti, garbi, oso.

absolutely

adv. guztiz, guztiro (G,U), oroz, osoki. Absolutely not. Inondik inora. Inondik ere ez. Inolaz (G,U). We absolutely do not wish this difficult job on you. Ez dizuegu lan gogor hau inolaz ere opa.

absoluteness

n. osotasun, biribiltasun (C).

absolution

n. parkamen (B,G), barkamen, askespen.

absolve

v.t. barkatu (C), parkatu (B,G).

absolver

n. barkatzaile.

absorb

v.t. zurgatu, xurgatu, irentsi.

absorbable

adj. irensgarri (C), xurgagarri (L,LN,U), xurgakari, hurrupagarri.

absorbency

n. irespen, xurgagarritasun.

absorbent

adj. irensgarri (C), xurgakari.

absorption

n. irenstura, xurgaketa, xurgapen, hurrupaketa.

n. barnelilura, norberaldi.

abstain

v.t. haratutzi.

v.t. botu ez eman.

abstemious

adj. erabidetsu, neurridun.

abstention

n. abstenzio.

abstinence

n. ukatze, gabetasun.

n. haragiuzte, haratuzte, barau.

abstinent

adj. uzle, uztaile.

abstract

n. bildupen.

adj. abstraktu (U).

abstraction

n. abstrakzio (U).

abstruse

adj. ulergaitz.

absurd

adj. arrazoingabeko, zentzugabe (C), zentzugabeko (C), itxuragabeko (C).

absurdity

n. itxuragabekeria (C), zentzugabekeria (C), funtsgabekeria. He is saying absurdities. Itxuragabekeriak esaten ari da.

absurdly

adv. arrazoingabeki.

abulia

n. gogogabetasun.

abulic

adj. gogogabeko, gogoahuleko.

abundance

n. ugalketa, ugaritasun (C), multzo (C), naharotasun, oparotasun (B,G,U), ainiztasun (L,LN), joritasun (L,LN), parrasta (L,LN,Z,U). Today in the Basque Country there is an abundance of Basque books which never existed before. Sekula ezagutu ez den euskal liburu ugalketa ezagun da gaur Euskal Herrian.

abundant

adj. ugari, ugaritsu, pilotsu, naharo (L,LN,Z,U), naharotsu, oparo (B,G,U), oparotsu, jori (L,LN,Z,U), joritsu, parrastatsu; ugal- (B,G,U).

abundantly

adv. ugari (C), jori (L,LN,Z,U), naharo (L,LN,Z,U), oparotasunez, burrustaka (LN), eskubeteka (B,G,U), farra-farra, gizenki, erruz.

abuse

v.t. gaizki erabili (C), gaizki hartu; neskabehartu.

v.t. nagusikeritu.

abuse

n. nagusikeria, larregikeria (B), soberakeria.

abuser

n. gaizkierabiltzaile.

abusive

adj. gaizkierabilgarri.

adj. gehiegizko.

adj. iraingarri, laidogarri.

abusively

adv. gehiegikeriaz, neurriz kanpo.

abysmal

adj. lezeko; sakon.

abyss

n. leze (C), leize (G,L,LN,Z), osin (L,U), troka, tulunbio.

acacia tree

n. arkazi (U), azkazi.

academic

n. akademikide.

adj. akademiko; akademi-.

academy

n. akademia, ikastetxe. Academy of the Basque Language. Euskaltzaindi.

accede

v.i. (to) baieztu, ados egon, baietza eman.

accelerate

v.i./v.t. azeleratu, arinagotu, lasterrarazi (L,LN,Z,U), agurotu.

acceleration

n. arinketa (B,G,U), azkarketa, azelerapen; azelerazio.

accelerator

n. (mech.) azeleragailu; lastergailu.

accent

v.t. azentuatu.

accent

n. azentu. Acute accent. Azentu zorrotz. I have forgotten to put in the accents. Azentuak ipintzea ahaztu zait.

accented

adj. azentudun. I will memorize the accented words. Azentudun hitzak buruz ikasiko ditut.

accentuate

v.t. azentuatu.

accentuated

adj. azentudun.

accentuation

n. azentuapen, azentuketa.

accept

v.t. baietsi, ontzat eman, onartu (C), oneritzia eman, ontzat hartu, oneritzi, abegi egin. This man does not accept what that one said. Gizon honek ez du ontzat hartzen hark esan zuena. They have not accepted our application. Ez dute gure eskabidea onartu.

acceptability

n. hargarritasun, onargarritasun.

acceptable

adj. hargarri, onargarri (C), oneskarri (L,LN,Z,U), onerizgarri.

acceptably

adv. oneskarriki, onerizgarriro.

acceptance

n. onarketa (C), onespen (C), onarpen, onerizpen, harrera, oneritzi, harkortasun; abegi.

acceptation

n. onarketa (C), onespen (C).

accepting

adj. onesle, harrerakor.

acceptor

n. onartzaile.

access

n. helbide.

accessible

adj. eskuragarri, hurbilerraz (L,LN), sargarri, helgarri.

accessory

n. errukide, gaizkide, gaiztakide (L).

n. gainerako (C), gainontzeko (B,G), gainerantzeko, osterantzeko, gehigarri. I bought a dress and tomorrow I will buy the accessories. Soineko bat erosi nuen eta bihar gainontzekoak erosiko ditut.

accident

n. istripu (U); ezbehar (U), zorigaitz. Accident insurance. Ezbehar-aseguru. We must prepare the report of the accidents that customarily happen in our village. Gure herrian gertatzen diren istripuen txostena prestatu behar dugu.

accidental

adj. kasual, ustekabe (C), ustekabeko, apikako (G,U).

accidentally

adv. ustekabe (C), ustekabez, alabeharrez, ezustez, asturuz (Z,U).

acclaim

v.t. gorakatu.

acclamation

n. goraketa.

acclimate

v.i. girotu, herrikotu (L,LN,Z,U). He acclimated quickly. Oso arin herrikotu zen.

acclimatization

n. giroztapen.

acclimatize

v.t. bertakotu, girotu, lurrak hartu.

accommodate

v.t. doitu.

accommodating

adj. etorkor, ezargarri, moldaerraz, moldakor, erakor.

accommodation

n. egokiera (B,G,U), moldakoitasun.

n. (pl.) egoitza, egonleku; logela (gehienetan hoteletan).

accompaniment

n. lagungo (Z,U).

n. (mus.) musika-laguntza.

accompany

v.t. lagun egin, lagundu (C).

accomplice

n. gaizkide, errukide, ezkutari, ohoinkide.

accomplish

v.t. egin (C), bete, gauzatu, lortu.

accomplisher

n. lortzaile, egile.

accomplishment

n. lorpen, egite, burutzapen.

accord

n. akordio, hitzarmen, konponbide.

accordance

n. araberatasun.

accordingly

adv. dagokionez.

according to

prep./adv. arauz, -(ar)en arabera, arauera (L,LN,Z), eredura (L,U), -(ar)i dagokionez, eraz; -z. I will pay you according to your work. Zure lanari dagokionez ordainduko dizut. I want to live according to my belief. Neure sinestearen arabera bizi nahi dut.

accordion

n. (mus.) akordeoi, ausposoinu (B,G), eskusoinu, trikitixa.

accordionist

n. trikitilari, akordeoilari.

account

v.t. (for edo of -ekin) kontu eman. To give an account of. Kontu eman.

account

n. kontu (C); kontaketa. I would like to open a new account in this bank. Kontu berri bat ireki nahi nuke banku honetan. Checking account. Erabilkontu.

n. kontaketa, istorio.

accountable

adj. (for edo to -ekin) erantzule.

accountancy

n. zenbalaritza.

accountant

n. kontulari (C), kontugile.

accounting

n. kontabilitate (B,G,U), kontugintza, kontularitza. Final accounting. Kontuak egitea. Garbitasunak egitea.

accredit

v.t. kreditatu, ezagutu (merituak).

accredited

adj. aipuoneko.

accrue

v.t. pilatu, multzatu, metatu, gehitu.

accumulatable

adj. metagai.

accumulate

v.t./v.i. multzatu, metatu (C), pilakatu, bildu, mordoskatu.

accumulation

n. metaketa, multzaketa, pilaketa, mukurru (L,LN,Z).

accumulative

adj. metakor, pilakor.

accumulator

n. metatzaile, pilatzaile.

n.(mech.) akumulagailu.

accuracy

n. zehaztasun, xehetasun, akatsgabetasun, zuzentasun.

accurate

adj. zuzen, akatsgabe.

accursed

adj. madarikagarri (C), madarikatu(a) (C). I felt bored in that accursed house. Etxe madarikatu hartan aspertuta sentitzen nintzen.

accusable

adj. salagarri.

accusation

n. salaketa, salakuntza, salakera.

accusative

adj. (gram.) akusatibo.

accusatory

adj. salakor.

accuse

v.t. salatu (C), aurpegira bota (U), auzitaratu, gainezarri (C), aurpegiratu, errutatu.

accused

adj. salatu(a) (C), auzipeko.

accuser

n. salatzaile (C), salatari (C).

accusing

adj. salatari (C), salati (C), salakor.

accustom

v.t. ohituarazi.

accustomed

adj. ohiturazko, ohizko; ohituta. To become accustomed (to). Ohitu. Ekandu.

ace

n. bata (C), bateko (C).

acephalous

adj. burugabe (C).

acerbity

n. garraztasun.

n. laztasun.

acetic

adj. ozpinezko, azetiko.

acetone

n. (chem.) azetona.

acetosity

n. ozpintasun.

ache

v.i. mindu.

ache

n. sormin, min.

achieve

v.t. burutu (C), lortu (B,G,U), erdietsi.

achievement

n. lorpen (B,G,U), burutzapen, irispen, erdiespen.

aching

adj. minbera (C), minberatsu, mingor.

achoo!

int. atxis!

acid

n. azido (U), garrazkin. Be careful with the acid! Kontuz azidoarekin!

adj. min (C), minkor, garratz (C), garraztsu, mikatz, mikaztsu. Acid indigestion. Bihotzerre.

acidic

adj. garratz (C), garraztsu, gazi (C), mikatz, min. I have eaten an acidic apple. Sagar gazi bat jan dut.

acidify

v.t./v.i. mingartu.

acidity

n. garraztasun (C), mikaztasun, azidotasun, ozpintasun, samintasun, minkordura (L,LN,Z), minkortasun (L,LN,Z).

acknowledge

v.t. aitortu.

v.t. ezagutu (C).

acolyte

n. mezalagun, mezamutil (C), elizmutil.

aconite

n. (bot.) irabelar.

acorn

n. (bot.) ezkur (C). The acorn is food for pigs. Ezkurra zerrien janaria da. Acorn shell. Ezkurrazal. Acorn-shaped. Ezkurrantzeko.

acoustics

n. akustika (U).

acquaint

v.t. (with) trebatu, jabetu; ezagutu.

acquaintance

n. ezagun. I have many acquaintances in California. Ezagun asko dut Kalifornian.

n. ezagutza (C), ezagupen, ezaguera (B,G,U). I have made the acquaintance of a new friend. Lagun berri baten ezagutza egin dut.

acquiesce

v.i. (askotan in -ekin) amore eman, esanera etorri.

acquiescence

n. amore, amoregite.

acquiescent

adj. baiesle, amoregile.

acquire

v.t. eskuratu, lortu (B,G,U), jabetu (C), erdietsi.

acquirer

n. lortzaile.

acquiring

adj. eskuratzaile, jabekor, lortzaile.

acquisition

n. erospen (C), eskurapen, eskuraketa, erdiespen.

acquisitive

adj. eskurakor, erdieskor.

acquisitiveness

n. eskurakortasun, erdieskortasun.

acquit

v.t. errugabetu.

acre

n. akre (lur-azala neurtzeko).

acrimonious

adj. garratz, latz, zorrotz.

acrimony

n. garrazkeria, gazitasun, garraztasun.

acrobat

n. itzulipurdikari, iraulkalari, jauzkalari, sokagainkari, orekari.

acronym

n. siglak.

across

prep. zehar (L,LN,Z,U), trabes.

act

v.i. ibili, jo (C), egitaratu, aritu, portatu.

v.t./v.i. antzeztu.

act

n. egina, egite (C), egipen, egiera, ekite (B,G,U). Acts of the Apostles. Apostoluen Eginak. Act of (doing something). -tze, -te.

n. aktu, aldi, zati.

acting

n. antzezlaritza.

actinia

n. (zool.) itsaslore.

action

n. ekintza (C), eginaldi, egipen, egite (C), jardunketa, jardunaldi (B,G,U); -era, -men. One must demonstrate good will in actions. Gogo ona ekintzetan erakutsi behar da. Actions speak louder than words. Hitzek baino gehiago balio dute ekintzek.

actionable

adj. auzigarri, auzitara eramangarri.

activate

v.t. eragin (C).

v.t. abiarazi, martxan jarri.

activated

adj. eraginezko.

activation

n. eragite.

activator

n. mugitzaile, eragile.

active

adj. bizkor (C), azkar; eginkor (B,G,LN,U), eraginkor, egintzaile.

actively

adv. azkarki, eraginez, erneki.

activist

n. ekintzaile, ekintzari, eragintzale.

activity

n. ekintza, ihardun, iharduera, ariketa, mugimendu, higidura, eragiketa.

actor

n. antzerkilari, antzezlari (gizon).

actress

n. antzerkilari, antzezlari (emakume).

actual

adj. benetako, egiazko.

actually

adv. egiaz, arean (B).

actuate

v.t. eragin, abiarazi, martxan jarri.

acuity

n. gogoargitasun, zorroztasun.

acumen

n. gogoargitasun.

acute

adj. begizorrotz (C), zorrotz (C), zoli.

acutely

adv. gogoernez.

ad

n. iragarki.

adage

n. esaera, erranki (L).

adamant

adj. zurrun, gogor, burugogor.

adamantine

adj. haustezinezko.

Adam’s apple

n. (anat.) zintzur (C), zintzurkorapilo (L,LN,Z), gorgoil (B,U).

adapt

v.i./v.t. egokitu (B,G,U), moldatu, hartarakotu, apropostu (B,G,U), araberatu (G,L,U). It is important to adapt oneself to the habits of young people. Gazteen ohituretara egokitzea garrantzitsua da.

adaptability

n. moldamen, moldagarritasun, egokitasun (B,G,U).

adaptable

adj. moldaerraz, moldagarri, moldakor, erakor, taxukor, taxugarri, ezargarri, guziekilako (L,LN,Z).

adaptation

n. moldaketa, moldapen, eraketa, taxuketa, egokiera (B,G,U), gertapen, prestapen, kera (G,L). We are doing the adaptation of this book. Liburu honen moldaketan aritu gara.

adapted

adj. taxuzko.

adapter

n. egokitzaile, moldatzaile.

adaptive

adj. egokitzaile, moldatzaile.

add

v.t. gaineratu (C), gainezarri (C), erantsi (G,L,U), gehitu, gehiagotu, bildumatu, kopuratu (G,U). To add up. Orotu.

v.t. (arith.) batu (C).

addable

adj. batugarri, erasgarri.

addend

n. (arith.) batugai.

addendum

n. gehigarri, itsaski, osakizun.

n. eranskin (U).

adder

n. (zool.) sugegorri, bipera.

n. kopuratzaile.

addict

n. drogazale; -zale Addicts are usually thieves. Drogazaleak gehienetan lapurrak izaten dira.

addiction

n. atxekimendu, drogazalekeria.

addition

n. (arith.) batuketa.

n. eranskin, eranspen, erasketa, gehigarri (U), gehiketa, itsaski, osakin. In addition to. Gainetik. In addition to everything else, he also has good health. Beste on guztien gainetik, osasun ona ere badu.

additional

adj. gehigarri (U), gehikor (U), gaineratiko.

additive

n. osagarri.

adj. batukor, gehigarri.

addle

v.t./v.i. nahastu, nahastatu, itsutu.

address

v.t. pertsona bati hitz egin.

v.t. eskutitzaren azalean helbidea jarri.

address

n. helbide, zuzenbide (C). Change of address. Zuzenbide aldaketa.

address book

n. oharliburu. I have written my name in your address book. Zure oharliburuan nire izena idatzi dut.

addressee

n. hartzaile, jasotzaile.

adduce

v.t. argudiatu, aurkeztu (B,G,U).

adept

adj. kide; -kide.

adequate

adj. egoki (C), apropos (B,G,U), araberazko (G,U), hartarako.

adequately

adv. egoki (C), egokiro (G,U), eraz, beharbezala.

adequateness

n. egokitasun (B,G,U).

adhere

v.i. erantsi (G,L,U), iratsi, itsatsi (B,G,U), atxiki (L).

adherence

n. atxikimendu.

adherent

adj. eranskor, itsaskor, atxikigarri.

n. eranskailu.

adherible

adj. itsasgarri, atxikigarri.

adhesion

n. itsasketa, atxikimendu (U), atxikidura (L), erasketa, eransketa.

adhesive

adj. atxikigarri, itsasgarri, itsaskor, eraskor, eransgarri, eransle.

n. eranskailu.

adhesiveness

n. atxikitasun (L), itsaskortasun.

adipose

adj. gantzadun.

adivination

n. igartzapen, asmagintza (L,U).

adjacent

adj. aldeko, aldameneko (G,L,U), alboko (B,G), ondoko.

adjective

n. izenlagun, izenondoko (B). Demonstrative adjective. Izenlagun erakusle. Possessive adjective. Izenlagun jabekor.

adjoining

n. ondoko, alboko.

adjourn

v.t./v.i. gerokoratu (B,G,U), gerokotu.

adjournment

n. luzaketa, gerorapen.

adjudge

v.t. esleitu.

adjudicate

v.t./v.i. epaitu.

adjunct

n./adj. ondoko, laguntzaile, adjuntu.

adjure

v.t. agindu, behartu, mengoatu.

v.t. otoitz egin, eskatu.

adjust

v.t. araberatu (G,L,U), araupetu (U), doitu, egokitu (B,G,U), eraratu (B,G,U), graduatu, idekotu, taxutu.

v.i. laketu (L,LN,Z,U).

adjustable

adj. graduagarri, taxugarri, taxukor, moldaerraz, moldagarri.

adjusted

adj. gradudun.

adjustment

n. graduapen, moldaketa, moldaera, taxu, taxuketa, zuzenketa, egokidura, konpondura.

administer

v.t. aministratu, ardura izan.

v.i. lagundu.

administrate

v.t./v.i. aministratu, gobernatu.

administration

n. aministralgo (U), aministrazio. Administration of a household. Etxezaingo. Etxezaintza.

n. arduraldi.

administrative

adj. aministral-.

administrator

n. aministratzaile, aministrari, kudeatzaile (LN), ekonomo (B,G,U).

admirable

adj. ikusgarri (C), ikusgarrizko, begiragarri (C), begiragarrizko, miragarri, miresgarri.

admirableness

n. miragarritasun.

admirably

adv. miragarriki, miragarriro, ikusgarriro.

admiral

n. almirante.

admiration

n. harrigarritasun, mirespen, mireskunde.

admire

v.t. miretsi (G,L,U), mirestu, harrigarritu (L,LN,Z,U). Who would not admire that beautiful thing? Nork ez du miretsiko gauza eder hori?

admirer

n. miresle.

He is your admirer. Zure mireslea da.

admiring

adj. mireskor.

admissibility

n. onargarritasun, hargarritasun.

admissible

adj. onargarri (C), hargarri, oneskarri (L,LN,Z,U), oneskor.

admission

n. onarpen, onarketa.

n. erru-aitorpen.

admit

v.t. sartzen utzi.

v.t. onartu (C), onetsi.

v.t. utzi, baimendu, baimena eman.

v.t. aitortu.

admittance

n. onartze, sartze. No admittance. Debekatua sartzea.

admonish

v.t. ohartu (L,LN,Z,U), oharrarazi.

v.t. gogor egin, agirakatu.

admonition

n. iratzarmendu (L).

n. agiraka, murrunga (L,LN,Z,U).

ado

n. zalapartada, arrapalada. Without further ado. Bestegabe.

adolescence

n. nerabetasun, nerabezaro, nerabetza, morrointasun (L,LN).

adolescent

n. nerabe.

adopt

v.t. umetzakotu, semetzat hartu (B,G,U), alabatzat hartu, semeordekotu.

v.t. berekotu, bereganatu, jabetu.

adopted

adj. -tzako, -orde, -ordeko. Adopted child. Haurrorde. Umeorde.

adopter

n. semeordekotzaile.

adoption

n. semeordekotza, semetzakotza, alabatzakotza, umetzakotza.

adoptive

adj. -orde, -tzako. Adoptive parent. Gurasotzako.

adorable

adj. gurgarri (C).

adj. xarmant, zoragarri.

adorably

adv. xarmantki, zoragarriro.

adoration

n. gurketa, gurtza, gurtzapen, gurtasun (LN,Z), jauresketa, jaurespen.

adore

v.t. gurtu (C), jauretsi (Z).

adorer

n. gurkari, jauresle.

adorn

v.t. apaingarriztu, dotoretu (G,U), ederreztatu, edertu (C), politu (C), adeiatu (L,LN,Z), apaindu (C).

adornment

n. dotoreketa, edertzapen, apain, adelu (Z).

adrift

adv./adj. jitoan, nora ezean.

adroit

adj. trebe, moldatsu, bitore.

adulate

v.t. elexuritu (L,LN,Z,U), laudorioztatu, laudoriotu (L,LN,U), lausengatu (L,LN,U), losindu (G,U), losintxatu, balakatu.

adulating

adj. balakari (L,LN,Z,U), lausengarri, lausengari (L,LN,U), lausengatzaile (L,LN,U), limurkari, mihizuri (L,LN,Z,U), mingainzuri, laudoriotsu (L,LN,U), losintzaile, losintxari, ipurgarbitzaile.

adulation

n. ahozurikeria (U), ahozuriketa (U), balaku (C), elezurikeria, eztikeria (L,LN,Z,U), gainzurikeria, koipekeria (B,G,U), lausengu (L,LN,U), limurkeria, losintxa, palagu (B,G), zuriketa (C), ipurgarbiketa.

adulator

n. limurkari, ipurgarbitzaile.

adulatory

adj. leunkari, leuntzaile.

adult

n. adineko, nagusi.

adulterate

v.t. faltsuztatu, faltsutu.

adulteration

n. faltsuztapen.

adulterer

n. adulteriogile (gizon).

adulteress

n. adulteriogile (emakume).

adultery

n. adulterio, ezkontza-nahaste.

adulthood

n. gizaro.

advance

v.t./v.i. aurreratu (B,G,U), aitzineratu (U), aitzinerazi (L,LN), aurre(a) hartu, aurrera egin (B,G,U), aurreragotu, aurrera jo.

advance

n. aurrerakada (B,G,U), aurrerapen (B,G,U), aurrerapide (B,G,U), aurrerakuntza (B,G). In advance. Aurrez.

n. aintzinapen, aintzipen.

n. (econ.) aurrerakin.

advanced

adj. goiztar (B,G,LN,U), aurreratu(a) (B,G,U).

advancement

n. aurreraketa, aurreraldi (B,G,U), aurrerapen (B,G,U), aurrerapide (B,G,U).

advantage

n. abantaila (L,U), atarramendu (B,U), hobari. To take advantage of. Probetxatu.

advantageous

adj. abantailezko (L,LN,Z,U), onuratsu, onuragarri, komenigarri, aurreragarri.

advantageously

adv. abantailatuki (L,LN,Z,U), gaindiro.

Advent

n. abendu.

adventure

n. abentura, mentura (L,LN).

n. pasadizu (B,G), ipuin, istorio.

adventurer

n. abenturari, abenturazale (gizon).

adventuress

n. abenturari, abenturazale (emakume).

adventurous

adj. menturazale, abenturazale.

adverb

n. (gram.) adizlagun, aditzondoko.

adverbial

adj. (gram.) adizlagunezko.

adversary

n. aurkalari, aurkari (U), aurkagile, kontrako (C), jarkitzaile.

adversative

adj. (gram.) kontrazko.

adverse

adj. jarkitzaile, kontrajarle, aurkazko.

adversely

adv. ezbeharrez (U).

adversity

n. eragozpide, ezbehar (U), okerraldi, zorigaiztasun, zorigaitz (C), zorigaizto (C), zoritxar (B,G,U), malura. If you were to encounter adversity, whom would you call? Ezbeharren bat bazenu, nori deituko zenioke?

advertise

v.t./v.i. iragarri (B,U), aditzera eman, jakinerazi.

advertisement

n. iragarki, iragarpen.

advertiser

n. iragarlari, iragarle.

advertising

n. propaganda, publizitate.

advice

n. oharbide, aholku (L,N,Z,U), jakinarazpen, erakuspide, kontsulta (B,G,U), burubide. To give advice. Oharkarazi.

n. mezu (L,LN,Z,U).

advisability

n. komenientzia (U).

advisable

adj. aholkugarri (U), kontseilagarri, komendagarri. To be advisable. Komeni izan. It is advisable that we move as soon as possible. Etxealdaketa lehenbaitlehen egitea komeni zaigu.

advise

v.t./v.i. aholkatu (L,LN,Z,U), aholku eman (L,LN,Z,U), burubidetu (B,G,U), konseilatu, oharrarazi.

v.t. ezagutarazi (L,LN,U), jakinarazi.

advisement

n. aholkatze (L,LN,Z,U).

adviser

n. oharkari, oharrarazle, ohartzaile, kontseilari, aholkulari (U), aholkuemale (U).

advocate

v.t. -(r)en aide egin, aldeztu.

advocate

n. abokatu.

adz

n. zeio.

aerate

v.t. aireberritu, airetu, airestatu, haizeztatu (L,LN,U), haizetu (L,U).

aeration

n. airealdi, aireketa, haizeztaketa.

aerial

adj. aireko, haizezko.

n. antena.

aerialist

n. orekari.

aerie

n. arranoen habia.

aerometer

n. aireneurkin.

aeronautics

n. hegazkintza.

aerosol

n. (chem.) aerosol.

aesthetic

adj. ederbera, edergarri (C), estetiko (U), apaingarri.

aesthetics

n. estetika (U).

affability

n. laztankortasun, harreratasun, laguntzaletasun, lainotasun.

affable

adj. harrerakor, harreratsu, lagunarteko, lagunkor, gisako, jendekiko, xalo, laino (C).

affably

adv. lainoki (L,U).

affair

n. eginkizun.

n. gertaera, jazoera.

n. gauza.

n. arazo. That is none of your affair. Hori ez da zure arazoa.

n. epe laburreko bikote baten barneko sexu-harremanak.

n. gaizbide, eskandalu.

affairs

n. kontuak; arazoak.

affect

v.t. erasan (C), ukitu (G,L,LN,U).

v.t. hunkitu (L,LN,Z,U).

affect

n. ondorio.

affectation

n. itxurakeria, polikeria.

affected

adj. mirgitsu (G); -keri.

adj. ukitu(a).

affection

n. maitasun (C), begikotasun, maitajoera, begion, eraspen (B,G,U), xera.

affectionate

adj. bihozkoi (U), maitabera, maitakor, laztankor, amodiotsu, bihozti (U), txerati, amultsu (L,LN). She was not affectionate and even less fond of friends. Ez zen maitabera eta are gutxiago lagunen zale.

affectionately

adv. bihotzez (U), laztanki, maiteki (L,U), maitekiro, minki (LN), sentipenez, xeraz.

affidavit

n. idaz-testigantza, lekukotasun (L,LN,Z,U).

affiliate

v.t./v.i. elkartetu, kidetu.

affiliation

n. kidetza.

affinity

n. kidetasun (C), kidekotasun (C), ahaidetasun (L,LN,Z,U), antzekotasun (B,G,U), kidego (L,LN,Z,U), parekidetasun.

affirm

v.t. baieztatu, baieztu, baietz esan. She has affirmed today what she denied yesterday. Atzo ezeztatu zuena gaur baieztatu du.

affirmation

n. baietza (B,G,U), baiezpen.

affirmative

adj. baikor, baiezko (B,G,U). Affirmative sentence. Baiezko esaldi. I have given him an affirmative answer. Baiezko erantzuna eman diot.

affirmatively

adv. baiezka, baiezki (L,Z,U).

affirmer

n. baieztari.

affix

v.t. atxeki, erantsi.

affix

n. hizki.

afflict

v.t. atsekabetu, lazeriatu, samindu (C).

afflicted

adj. nahigabedun, nahigabetsu, oinazedun, atsekabedun.

afflictedly

adv. nahigabeki.

affliction

n. atsekabe, bihozmin (L,LN,Z,U), mindura (L,U), nahigabe, samin (C), dolu (L,LN,U), dolamen (L,LN,U).

affluence

n. diruketa, aberastasun.

n. ugaritasun, oparotasun.

affluent

adj. aberats, dirudun.

afford

v.t. zerbait erosteko dirua ukan. I can afford a new car this year. Aurten auto berria erosteko adina diru edukiko dut.

affront

v.t. laidokatu, laidoztatu, laidotu, iraindu.

affront

n. laido (L,LN,Z,U), laidogarrikeria (L,LN,Z,U), lotsagaizto (B,G,U).

n. kontrajarketa.

Afghan

n./adj. afghanistar.

Afghanistan

n. (geog.) Afghanistan.

afield

adv. kanpoan. Far afield. Urruti.

afoot

adv. oinez.

adv. gertueran, prestaeran.

aforesaid

adj. jakineko.

afraid

adj. beldurkor, beldurti, ikaradun. To be afraid. Ikara izan. Beldur izan. Beldurtu. What are you afraid of? Zeren beldur zara?

Africa

n. (geog.) Afrika. Central Africa. Ertafrika.

African

n./adj. afrikar, afrikanu.

after

prep. ondoan, gero (C), -(r)en buruan, ezkero (B,G,U); -oste. After dinner. Afaloste. After lunch. Bazkaloste. They killed her husband three days after the wedding. Ezkondu eta hiru egunen buruan hil zioten senarra.

afterbirth

n. karen.

afternoon

n. arratsalde (C), arrasti (B). Afternoon snack. Askari.

adj. eguerdiondoko.

aftertaste

n. kutsu, edanondoko.

afterward(s)

adv. geroz (L,U), gero, geroztikan.

afterword

n. hitzate, gibelsolas.

again

adv. berriz (C), berriro (G,U), atzera (B,G,U). Again and again. Behin eta berriro. Behin eta berriz.

against

prep. aurka, kontra (C). I’m against him. Haren kontra nago.

age

v.i/ v.t. zahartu (L,LN,Z,U), zaharkitu (L,U). Misfortunes have aged him. Nahigabeek zahartu dute.

age

n. adin. School age. Eskoladin. Eskolaro. Legal age. Adin-nagusitasun.

n. (geol.) aro (C).

aged

adj. adintsu, zahar (L,LN,Z,U), urtetsu, adineko.

ageless

adj. betiko, betidaniko.

agency

n. agentzia (U).

agenda

n. gaizerrenda.

agent

n. egile, egintzaile; -kin, -gile.

n. kudeatzaile (LN), igorle (LN,Z); artekari.

agglutinate

v.t./v.i. erantsi, lotarazi.

agglutination

n. eransketa.

aggrandize

v.t. handitu, handiagotu.

aggravate

v.t. gaizkiagotu (L,LN,Z,U). To become aggravated. Okerragotu.

aggravating

adj. nekarazle, sumingarri.

adj. txarkor, gaizkor.

aggravation

n. larrikuntza, txarketa.

n. ezerosotasun.

aggregate

v.t/v.i. erantsi (G,L,U).

aggregation

n. eraspen (B,G,U).

aggression

n. erasoaldi (B,G,U), erasoketa, oldar, kolpaldi.

aggressive

adj. erasokor, erasotzaile, oldarkor, erremingarri, odolbero (C).

aggressively

adv. erasoz, oldarrez, oldarka.

aggressiveness

n. erasotasun, gerrazaletasun, oldarkortasun.

agile

adj. bizkor (C), azkar (C), lirain (B,G,L,U), zoli (B,U), zalu.

agilely

adv. lirainki, zaluki (L,LN,U).

agility

n. bizkortasun (C), azkartasun, zalutasun. The agility of monkeys. Tximinoen zalutasuna.

aging

n. zahardura (L,U), zaharketa, zahartzapen.

adj. zahargarri; zahartzaile.

agitate

v.t. erabilkatu (LN,Z), higitu (L,LN,Z,U), inarrosi (LN), inarroskatu.

agitated

adj. eragin, higitsu (B,G,U), egonezin; estu, kezkatsu, larri, urduri.

agitation

n. eragin (C), eraginaldi, asaldaketa (U), inarrosketa, inarrospen, kitzikadura (L,LN,Z,U).

agitator

n. iskanbilari, nahastari (L,LN,U), nahastekari, nahastero, zalapartari, asaldatzaile.

aglow

adj. gori, distiragarri.

agnate

adj. odolbateko.

agnostic

n./adj. agnostiko.

ago

adv. duela, orain dela, badu (L,LN,Z), aspaldi. A long time ago. Aspaldi, aspalditik. Not so long ago. Ez hain aspaldi. Two years ago. Duela bi urte.

agog

adj. jakingale, begirakoi.

agonize

v.i. izularritu, nahigabetu.

agony

n. nekelarri.

n. hilordu, herioaldi, azkenats (LN,Z,U), azkenarnasa (B,G,U), heriotzordu, hilurre, hilzori.

agrarian

adj. nekazaritzako.

agree

v.i./v.t. baietsi, baietz esan, batera egon, bat etorri, elkar hartu (C), irizkidetu, gogaidetu, hitzartu, ados egon (L,U), adostu (L,U), akordiotu, bat izan (C), konforme egon. They did not agree at all. Ez zeuden batere konforme. I, too, agree with them on that point. Ni ere bat natorkie horretan.

agreeable

adj. atsegingarri, atseginkor, begietako, eztitsu (C), gogoko (C), gogozko (C), atseginezko, atsegintsu, gustoko, laket (L,LN,Z,U), gogobetegarri, gogaragarri (L,LN,Z), pozkarri.

adj. baiesle, gogaidegarri, akordiogarri, adostasunezko, baterakoi.

agreeableness

n. atsegingarritasun, gozotasun (C).

n. baterakoitasun.

agreeably

adv. atsegingarriro, gozoki (C), gustora, eztiro.

agreed

adj. hitzarmenezko.

agreement

n. baiespen, baietza (B,G,U), baiezko (B,G,U), baieztapen, gogaidego, gogaidetasun, adostasun, iriskidego, iriskidetasun.

n. akordio, konponketa, itun, tratatu, laudamen (L,LN), hitzarmen. To make an agreement. Akordio egin. To break an agreement. Akordio hautsi. To come to an agreement. Elkar-aditu.

agreer

n. baieztari.

agricultural

adj. nekazaritzako, nekazal.

agriculture

n. nekazaritza (B,G,U), laboraritza, lurgintza, laborantza (L,LN,Z,U), lurlangintza.

aground

adj./adv. lurrean, lurrera. To run aground. Hondo jo. Azpijo. Hondarjo. Hondartu.

aha

exclam. ujuju (B).

ahead

adv. aurrera (B,G,U). Ahead of. Aurrean (B,G,U).

adv. gerokoan.

aid

v.t. lagundu (C), esku luzatu (B,G,U), esku eman (G,U), faboretu.

aid

n. laguntasun (C), laguntza (C), lagungarri (C), lagunketa, fabore (C).

AIDS

n. SIDA.

ail

v.t./v.i. min egin; gaisorik egon.

ailing

adj. erikor, gaisokor (B,G,L,U), eribera, erikoi.

ailment

n. gaisoaldi, gaiso, eritasun, gaitz.

aim

v.t. jo (C), zuzendu (C), norabidetu.

v.i. saiatu.

aim

n. punteria, begizizta.

n. helburu (L,LN,Z,U), xede, jomuga, asmo.

aimlessly

adv. noragabe, noraezean.

ain’t

am+not-aren laburpena.

air

v.t. (batzutanout-ekin) egurastu (G,LN,U), airetu, haizeztatu (L,LN,U), haizatu (L,U).

air

n. aire, egurats (B,G,U).

n. aire, taiu (B,U), itxura.

adj. aireko.

air conditioner

n. girogailu, haizegailu, haizemaile.

air conditioning

n. haizaberrizte, haizaketa.

aircraft

n. hegazkin. Manufacture of aircraft. Hegazkintza.

aircraft carrier

n. hegazkinontzi.

air force

n. aire-armada.

airily

adv. txairoki, lerdenki (L,LN,Z,U), lirainki.

airing

n. eguratsaldi (U), eguras (B,G,U).

airline

n. airebide.

airliner

n. airebideko hegazkin.

airmail

n./adj. aire-posta.

airplane

n. hegazkin, abioi, aireontzi, aireplanu.

airport

n. aireportu.

air-raid signal

n. sirena (B,G,U).

air route

n. airebide.

airship

n. aireontzi, zepelin, haizontzi.

airway

n. hegazkinen ibilbideak.

n. haize egokitua igarotzen den hodia; aire-hodi.

n. komunikabide(ak).

airy

adj. aire-antzeko, aireko.

adj. txairo, txanbelin.

aisle

n. barnebide, pasabide.

aitch

n. hatxe.

ajar

adv. erdizabalik (B,G,U). You have left the door ajar. Atea erdizabalik utzi duzu.

akimbo

adj./adv. eskuak gerrian jarriaz.

akin

adj. antzeko.

adj. odolkide, ezkontzahaide.

Alabama

n. (geog.) Estatu Batuetako estatu bat.

alabaster

n. harzuri, hartzuri.

alacrity

n. ziztu, lastertasun, bizkortasun, bizitasun, ernetasun.

alarm

v.t. beldurtu. To become alarmed. Koldartu.

alarm

n. asaldura, ikara, izu, beldur.

n. deiadar.

n. sirena, alarma, iratzargarri (L,LN,Z,U).

alarm clock

n. esnaerloju, esnagailu, iratzargailu (Z,U).

alarming

adj. asaldagarri (G,L,LN,U), iratzargarri (L,LN,Z,U), iratzarle, kexarazale.

alarmingly

adv. asaldagarriki.

alas

int. aiene!

Alaska

n.(geog.) Estatu Batuetako estatu bat.

Alava

n. (geog.) Araba.

alb

n. (eccl.) alba, jantzizuri.

Albania

n. (geog.) Albania.

albatross

n. (zool.) albatross.

albeit

conj. arren.

albino

n. pertsona zuriska.

alchemy

n. alkimia.

alcohol

n. alkohol.

alcoholic

n. mozkortzale, hordiputz, alkoholtzale. adj. mozkorgarri, alkoholdun, alkoholezko, alkoholtsu, hordigarri.

alcoholism

n. alkoholkeria, mozkorkeria, mozkorreria, hordikeria.

alcove

n. nitxo.

alder

n. (bot.) haltza (L,LN,Z,U). The wood of the alder tree is not very hard. Haltzaren zura ez da oso gogorra.

alder buckthorn

n. (bot.) zumalakar.

alderman

n. (pol.) kontzejal (B,G,U), zinegotzi (Z,U), kontseilari.

ale

n. garagardo mota bat.

alert

v.t. ernejarri.

alert

adj./adv. erne (B,G,U), itzarri (B,G,L), erlantz (G,U), begi-belarri, gogoerne. Let’s be alert. Erne ibil gaitezen.

alertly

adv. gogoernez.

alertness

n. ernetasun (L,U), ohartasun.

alfalfa

n. (bot.) argibelar (G,U), frantzesbelar. Alfalfa field. Argibelardi.

alga

n. (bot.) aloka, alga.

algae

n. (pl.) Cf. alga. The most important source of food for sea animals is marine algae. Uretako animalien janari iturririk funtsezkoena alokak dira.

algebra

n. aljebra (U).

Algeria

n. (geog.) Argelia.

alias

n. ezizen; izenorde, gezurrizen, gaitzizen (B,G,U), goitizen, izengoiti (C).

alien

n. kanpotar, arrotz.

n. beste planetako pertsona.

alienate

v.t. inorenganatu, deszaletu.

alienated

adj. inorendu. To become alienated. Inorendu.

alienation

n. inorenganaketa, alienazio, besteraketa.

alienism

n. arroztasun.

alienist

n. erosendagile.

alight

v.i. kokatu, pausatu.

align

v.t./v.i. herronkatu, lerrokatu (L,LN,Z,U), lerrotu (C).

alignment

n. lerrokadura, lerrokapen.

alike

adv./adj. antzeko (B,G,U), bezalako (L,LN,Z,U), gisako, irudiko, itxurako, moduko, idekotsu, pareko.

alikeness

n. bezelakotasun, antzekotasun, idekotasun.

alimentary canal

n. (anat.) hodi (L,U).

alimony

n. dibortzio ondoren senarrak emazteari ordaindu behar izaten dion dirua.

aliped

adj. hankaegodun.

alive

adj. bizi (C), arimadun, bizidun (C), bizitiar (L); bizirik. Barely alive. Erdibizi. It is alive. Bizia da. Bizirik dago.

adj. erne.

all

adj./pron. guzti(ak) (B,G,U), oro (C), dena(k) (C). They all ate. Orok jan zuten.

adv. guztiz. In all. Guztira. Denera. At all. Nehola. Inolako. Inola ere ez. Your words have no influence at all on me. Zure hitzek ez dute niregan inolako eraginik.

allegation

n. argudio (Z,U), arrazoinbide.

allege

v.t. egiaztatu.

allegoric

adj. alegorizko, alegiazko.

allegorical

adj. alegorizko, alegiazko.

allegorically

adv. alegiaz, irudibidez.

allegorize

v.t./v.i. alegiaztu.

allegory

n. irudi (C), alegia (L,LN,Z,U), irudibide, alegoria.

allegro

n. (mus.) aire-arin, alegro.

adj. alegro.

allergic

adj. alergiko.

allergy

n. alergia.

alleviate

v.t. bigundu (C), arindu (C), gozatu, eztitu (C).

alleviating

adj. arintzaile.

alleviation

n. arinaldi, arinketa, arindura, lasaidura, lasaitasun (G,U), lasotasun (C).

alleviator

n. arintzaile.

alley

n. kaletarte, karrika, zeharkale.

alliance

n. elkartasun (G,L,LN,U), elkargo (L,LN,Z,U).

alligator

n. (zool.) kaiman (B,G,U).

alliteration

n. hitzerrepika, aliterazio.

all-knowing

adj. orojakitun, orojakin. They say that he was all-knowing even though he went to school very little. Eskolara gutxi joana izan arren, orojakituna omen zen.

allocate

v.t. nori berea eman, banandu.

allocation

n. banapen, banaketa.

allot

v.t. banandu.

allotment

n. banaketa.

allow

v.t./v.i. baimendu (L,U), utzi (C), zilegi izan, haizutu (L), laketu (L,LN,Z,U), laga (B). Allow me to respond in detail. Zilegi izan bekit sakonki erantzutea.

allowable

adj. zilegigarri, uzkarri.

allowance

n. haurren sari, haurren alokairu.

allowed

adj. zilegi (C), haizu (L,LN,Z,U), sori (L,LN,Z,U). It’s not allowed. Ez da sori.

alloy

n. aleazio.

all-powerful

adj. guztialdun (U), guztiahaltsu (U).

All Saint’s Day

n. deunoro, domusantu (B), sainduoro (L) (azaroaren 1).

All Soul’s Day

n. hilenegun (azaroaren 2). We will go to the cemetery on All Soul’s Day. Hilenegunean hilerrira joango gara.

all together

adv. orotara. How much is it all together? Zenbat da orotara?

allude

v.i. (to) aipatu, ukitu.

allure

n. lilurapen.

allurement

n. liluraketa.

alluring

adj. lilurakor.

allusion

n. hitzerdi, zeharresan, zeharritz, aipamen, aipaldi, aipuera, berberdi (B).

allusive

adj. dagoki-, doaki-.

alluvial deposit

n. uholdelur.

ally

v.t./v.i. (with) elkartu; elkarfederatu (U).

ally

n. konfederatu.

almanac

n. almanaka.

almighty

adj. ahalguztidun (U), guztiahaldun (U). God Almighty! Almighty God. Jainko guztiahalduna!

almond

n. (bot.) almendra.

almost

adv. kasik, ia, erdi (C). I have almost finished today’s work. Gaurko lana kasik amaitu dut. He’s almost dead. Erdi hilik dago.

alms

n. limosna (C), erremusina (L,LN,U), limosnatxo (B,G,U), eskari.

almsgiver

n. erremusinagile (L), erremusinari (L,U), limosnari.

aloe

n. (bot.) zumintz (B,U).

aloft

adv. airean, goian.

alone

adj./adv. bakar (C), lagungabe, soil (C), bakarrean (B,G,U), bakarrik (C). With the eye alone nearly six thousand stars can be seen. Begi soilez sei mila izar inguru ikus daiteke.

along

prep./adv. luzeran, luzeraz, luzez.

alongside

prep./adv. ondoan, aldean.

aloof

adj. muzin, mukerbera, zaputz (B,G,U), zapuzkor, zapuzti.

aloofly

adv. zapuzki, mukerki.

aloofness

n. mukertasun, zaputzaldi.

alopecia

n. (med.) ileri.

aloud

adv. ozenki (L,LN,Z,U), goraki (L,LN,Z).

alphabet

n. agaka, abeze, alfabeta, alfabeto.

alphabetize

v.t. alfabetatu.

alpine

adj. alpesetako, alpestar.

alpinist

n. mendigoizale, mendizale.

already

adv. jadanik (L,LN), lehendik; ba- (C). They have already arrived home. Jadanik heldu dira etxera.

also

adv. ere (C), baita, baita . . . ere, halaber (Z,U), halabera, barne (L,LN,Z,U), bere (C), orobat.

conj. eta.

altar

n. aldare (G,L,LN,U), aldaremahai, elizmahai. Portable altar. Eskualdare.

altar boy

n. mezamutil, elizmutil.

alter

v.t./v.i. aldatu (C), bestetu (B,G).

alteration

n. aldakuntza (B,L,U), aldaketa.

altercation

n. kontrajarketa.

altercator

n. kontrajartzaile, matrakalari.

alternate

v.i./v.t. txandatu, txandakatu (B,G,U), aldizkatu (C).

alternate

adj. txandako (B,G,U), aldikako.

n. ordezkari, ordezko.

alternately

adv. aldizka, txandaka.

alternating

n. aldizkatze.

adj. txandako.

adj. (elec.) alterno. Alternating current. Korronte alterno.

alternation

n. txandaketa.

alternative

n. hautamen, aukera, hautabide, aukerabide, bai-ala-ez (B,G,U).

adj. aldizko, aldikako (L,U), txandako, hautabidezko.

although

conj. hala ere, halere (L,LN,Z,U), baina (L,LN,U), arren, nahiz eta, nahiz, halabaina, aldiz (L,LN,U); -gatik (C).

altimeter

n. goibeheneurkin.

altitude

n. goratasun, goitasun, goialde.

altogether

adv. erabat (G,U), arras, guztiz, osoki, zeharo.

altruism

n. gizakortasun.

altruistic

adj. gizaldeko.

aluminum

n. aluminio.

alumni

n. (pl.) unibertsitateko ikasle izanak.

always

adv. beti (C), betiere (L,LN,Z,U), betiro (U), betidanik (L,LN,Z,U). There have always been poor people and rich people. Betidanik izan dira txiroak eta aberatsak.

am

Cf. be. I am a teacher. Irakaslea naiz. I am happy. Pozik nago.

amaranth

n. (bot.) almitz (G,U), sabi.

amateur

n. amateur.

amatory

adj. maitasunezko.

amaze

v.t. harritu, miretsi, zurtu.

amazed

adj. harrituta.

amazement

n. harridura, harritasun, harrimen, txundidura.

amazing

adj. harrigarrizko, txundigarri, erdiragarri (L,U).

Amazon

n. (geog.) Amazonas. The Amazon river is the largest river in the world. Amazonas-ibaia munduko ibairik handiena da.

ambassador

n. enbaxadore (B,G,U), enbaxadari (U), enbaxadarisa (U).

ambassadorship

n. enbaxadorego (U).

amber

n./adj. anbare.

ambidextrous

adj. ezker-eskuin, ezker-eskuindar, bieskudun.

ambience

n. giro (B,G,L,U), girorapen.

ambiguity

n. zalantzagarritasun, lainotasun.

ambiguous

adj. zalantzagarri, lainotsu.

ambiguously

adv. itzulinguruka, hitzerdika.

ambition

n. handinahitasun, handinahikeria, handizaletasun, handinahi, goranahi, irrits (L,LN,Z,U).

ambitious

adj. handinahiko, handizale, askonahiko, goranahi(ko), orozale, goizale, goitiko.

ambivalent

adj. baliobikun, baliobikoizdun.

ambulance

n. eriauto (U), anbulantzia.

ambush

v.t. kukutu (L,LN), zelatu, zelatatu.

ambush

n. zelatadura, zelataldi (C), zelatarte.

n. eraso.

ameliorable

adj. hobegarri.

ameliorate

v.t. hobetu, hobeagotu.

amelioration

n. hobekuntza, hobealdi, aurrerakada.

amen

int. halabedi, amen.

amenable

adj. eskurakoi, molderraz.

adj. harbera.

amend

v.t. zuzendu, hobetu.

amends

n. ordainbide.

amenity

n. (pl.) aieru atseginak.

n. adikortasun, harreratasun.

ament

n. (bot.) gerba (G,L,U).

America

n. (geog.) Amerika, Indiak.

American

n./adj. estatubatuar (U), amerikanu, amerikar.

amiability

n. harreratasun, atseginkortasun.

amiable

adj. atseginkor, harrerakor, harreratsu, lagunartekor, lagunkor, lagunkoi (C), laino (C), amoltsu (L,U), txerati.

amiableness

n. lagunkoitasun, lagunzaletasun.

amiably

adv. lagungisa.

amicability

n. lagunkoitasun, lagunzaletasun.

amicable

adj. adiskidetsu, lagunkor.

amicably

adv. adiskideki, adiskidegisa, begionez.

amid(st)

prep. arte, artean (C).

ammonia

n. amoniako.

ammunition

n. munizio (B,G,U).

ammunition dump

n. balaketa.

amnesia

n. (med.) oroitezin, amnesia.

amnesty

n. barkamendu (L,LN), amnistia (U), barkazio (G).

among

prep. arte, artean (C), bitartean (C).

amoral

adj. moralgabe.

amorous

adj. maitatzaile, maitazale, maitezko, maitati.

amorously

adv. maitasunez, maitekiro, maiteki.

amorphous

adj. taxugabe, eragabe.

amortization

n. (econ.) kitapen, garbiketa, amortizazio.

amortize

v.t. amortizatu.

amount

n. kopuru (B,G,U), zenbatasun, zenbateko, guztia, kantitate; -keta (C), -pilo. The same amount. Beste hainbeste. Amount of money. Diruketa.

amphibian

adj./n. urlehortar.

amphibious

adj. urlehortar.

amphitheater

n. anfiteatro.

ample

adj. hedatsu, zabal.

amplifier

n. ozengailu.

amplify

v.t. ozendu.

amplifying

adj. ozengarri.

amplitude

n. zabaldura, hedadura.

amputate

v.t. ebaki (C), moztu. They have amputated his hand. Eskua ebaki diote.

amputated

adj. mantxu (B,G,U); -motz.

amputation

n. mozketa (C), ebaketa, mozte.

amputator

n. ebakitzaile, moztutzaile.

amulet

n. kutun (B,G).

amuse

v.t. jostatu, olgatu.

amusement

n. jostadura, jostaketa, olgeta.

amusement park

n. jolasleku, jolastoki.

amuser

n. jostalari, pozarazle.

amusing

adj. jostalari, jostagarri, txantxetako, pozekarle, pozarazle, moñoño.

an

art. bat (C).

anachronism

n. anakronismo; zaharkeria.

anal

adj. ipurtzuloko, uzkiko.

analagous

adj. kidekotsu, kidetsu, berdintsu (G,L,LN,U).

analogy

n. analogia.

analysis

n. azterkaldi; analisi.

analyst

n. aztertzaile.

analytical

adj. azterbidezko.

analytically

adv. aztertuaz.

analyze

v.t. aztertu (B,G,U), arakatu, ikertu, txerkatu.

anarchical

adj. legegabe(ko), anarkiko (U).

anarchically

adv. anarkikoki (U).

anarchism

n. anarkismo (U).

anarchist

n. legeaurkari, anarkista (U).

anarchy

n. anarkia (U), desgobernu, gobernugabezia.

anathema

n. anathema.

anatomy

n. anatomia (U).

ancestor

n. arbaso (L,LN,U), asaba (B,G,U), lehenguraso, aitalehen, aintzineko, aurreko (B,G,U). You will be as good as your ancestors. Zuen aurrekoak bezin onak izango zarete.

ancestral

adj. arbasoengandiko, aintzinakoen, asaben.

ancestry

n. sorterro, jatorri.

anchor

v.t./v.i.

ainguratu.

anchor

n. aingura, arlanka (B,G), arba (L).

anchovy

n. (zool.) antxoa (B,G,L,U), bokarta (G).

ancient

adj. aintzinako, behinolako (U), lehenaroko.

anciently

adv. aintzina, behinola.

and

conj. eta, ta. You and I will do it. Zuk eta nik egingo dugu.

Andorra

n. (geog.) Andorra.

anecdotal

adj. gertaerazko.

anecdote

n. istorio (U), pasadizu (B,G), xelebrekeria, autu-mautua(k) (B).

anemia

n. (med.) odolahuldura, anemia.

anemic

adj. odolgabe (C), odolgabeko, odolustu (C), odolahul.

anemometer

n. (phys.) haizeneurkin.

anemometry

n. haizeneurketa.

anesthesia

n. anestesia.

angel

n. aingeru (C). Guardian angel. Aingeru guardako. Aingeru begirale. Aingeru jagole.

angelic

adj. aingeru-antzeko, aingeruzko.

angelical

adj. aingerutar.

angelically

adv. aingeru-antzera, aingerugisa (U), aingeruki.

Angelus

n. angelus, aingeru-agur, agurmariko (G), eguerdiezkila (LN).

anger

v.t./v.i. haserretu, haserrerazi, ernegatu, ernegarazi (G,U).

anger

n. haserre, haserredura, ahakar (L,U), arnegu (L,LN,Z), muturkeria, amorrazio (G,U), amorrubizi, ernegamendu, sumin (C), sumindura.

angina

n. (med.) zintzurmin, zintzurreri; bihotzestu (U).

angle

n. (geom.) angelu. Acute angle. Angelu zorrotz. Obtuse angle. Angelu kamuts. Right angle. Angelu zuzen.

n. kikimako (B,G,U), bihurgune.

n. ikuspide, ikuspuntu; alderdi, alde.

angler

n. arrantzale.

n. (zool.) zapo, itsasapo (B,G,U).

Anglican

adj. anglikar.

Anglicanism

n. anglikanismo.

Anglicism

n. ingelesesaera, ingeleskada; ingeleskeria.

Anglicization

n. ingeleste.

Anglo-American

adj. ingeles-amerikar.

Anglophile

n./adj. ingeleszale.

Anglophilia

n. ingeleszaletasun.

Anglophobe

n. ingelesetsai.

Anglophobia

n. ingelesgorroto.

Angola

n. (geog.) Angola.

angrily

adv. haserrez, amorruz, subizian.

angry

adj. haserre, haserreti, kopetilun, sumin (C), arnegatu (L,LN,Z), amorruzko, mutxin. To get angry. Haserretu. Odolberotu. To be angry. Haserre egon. Haserre izan.

anguish

n. atsekabe, bihotzestura (U), arrenkura (L,Z,U), itomen (C), nekelarri, herstura (L,U), larritasun, larrialdi.

anguished

adj. atsekabetsu (B,G), estutalarri, atsekabedun (B,G), kexu (C), izutu (B,G,U).

angular

adj. angeluar, angelutsu, angeluzko; zokotsu.

angularly

adv. angeluarki.

animal

n. abere (C), piztia (B,G,U), animalia, kabale. Among the animals, man is the most capable of learning. Gizona da animalien artean ikasteko ahalmen handiena duena.

animal fat

n. gurin (C), koipe (C).

animal trainer

n. domatzaile.

animate

v.t. biziarazi (L,LN,Z), bizieragin.

v.t. adoretu, azkortu (B,G), gogoberotu, piztu (G,L,LN,Z).

animated

adj. gogoberotsu, sinokari (L,LN), sinolari.

animated cartoon

n. marrazki bizidun.

animating

adj. bizkortzaile, piztaile, adoretzaile.

animator

n. bizkortzaile, piztaile, gogoberotzaile, ernarazle (L,U).

n. marrazki bizidunen egile(a).

animosity

n. ikusezin (C), ezinikusi (C), elkarrezin, elkarrikusiezin.

anisette

n. anis.

ankle

n. orkatila (B,G,U), aztalbeharri (LN,Z), txorkatila (G), kabila.

ankylosis

n. sogortasun.

annex

n. pabeloi.

annexation

n. iratxekidura (L,U).

annihilatable

adj. ezerezkor, deuseztagarri, deuseztakor.

annihilate

v.t. birrindu (B,U), deuseztatu (L,LN), deuseztu (L,LN,U), ezereztatu (G,U), hauts egin, erraustu.

annihilating

adj. birrintzaile, suntsitzaile.

annihilation

n. ezereztapen, deuseztapen, suntsidura (L,U).

annihilator

n. funditzaile, suntsitzaile.

anniversary

n. urteburu (C), urteurren, urtemuga (C). Wedding anniversary. Eztei. Silver wedding anniversary. Zilarrezko ezteiak. Golden wedding anniversary. Urrezko ezteiak.

annotate

v.t./v.i. ertzohartu (U).

announce

v.t./v.i. (v.i., for) deadar egin, iragarri (B,U), azaldatu (G), aldarrikatu (B,G), deitu, dei egin.

announcement

n. iragarbide, iragarki, iragarpen, irratimezu, mezu. We heard the radio announcement clearly. Irratimezua argi entzun genuen.

n. adierazgai, adierazgailu.

announcer

n. irratigorle, irratimezulari, irratizlari, irratalbistari; telealbistari, iragarle. News announcer. Berriemaile.

annoy

v.t. nekarazi, gogait eragin (B,G,L), gogaitarazi (U), asperterazi, nazkarazi, ozpindu (C), erretxindu.

annoyance

n. gogaitaldi, unadura (L,LN,U); zirikapen; kitzikapen.

annoyed

adj. haserretsu, haserrekoi. To be annoyed. Gogaikarritu.

annoyer

n. gogaitarazle, haizatzaile.

annoying

adj. gogaikarri, nazkagarri (G,U), ernegagarri, gogobetegarri, zirikatzaile.

annoyingly

adv. gaitzigarriki, unagarriki (L,LN,U), nekegisaz.

annual

adj. urteko, urteroko. Annual publication. Urtekari.

annually

adv. urtero, urteka (L,LN,Z).

annual payment

n. urtesari, urteordain.

annuity

n. pentsio (B,G,U), urtesari, urteko.

annul

v.t. indargabetu (C), kendu (C), baliogabetu, indargetu.

v.t. ezabatu, ezereztatu (G,U), ezeztatu (G,L,LN,U), ezgaitu.

annullable

adj. kengarri, ezerezkor.

annuller

n. ezeztaile.

annulment

n. deslegekuntza.

n. ezeztapen (G,L,U), ezereztapen, ezeztaketa, ezabapen.

Annunciation

n. (eccl.) deikunde (martxoaren 25), iragarkunde.

anoint

v.t. gantzutu (C), oliotu, lardatu (L,LN,Z,U).

anointer

n. gantzulari, gantzutzaile.

anointing

n. gantzualdi, gantzudura (L,LN,U), gantzuketa, gantzupen.

anointment

n. gantzadura.

anomalous

adj. araugabeko.

anomalously

adv. araugabeki.

anomaly

n. araugabetasun, araugabezia, anomalia.

anonymity

n. izengabetasun.

anonymous

adj. izengabe, izengabeko, ezezagun (B,G,U), anonimo.

anonymously

adv. izengabeki.

anorak

n. anoraka.

another

adj. beste; ezberdin.

pron. beste bat.

answer

v.t./v.i. erantzun (C), ihardetsi (L,LN,Z). How do you answer such an active man? Nola ihardetsi holako gizon zuharrari?

v.i. (for) arduradun izan.

answer

n. erantzun (C), erantzunbide, ihardespen (L,LN,Z), ihardetsaldi (L,LN,Z), jardespen (B). Negative answer. Eza.

answerable

adj. erantzungarri, ihardesgarri.

adj. arduradun.

answerer

n. erantzule, ihardesle (L,LN,Z).

answering

n. erantzuera (B,G,U), erantzunbide, erantzupide.

ant

n. zinaurri, inurri (B,Z), txingurri, xinaurri (L,LN). The body of the ant is composed of three parts: the head, the thorax and the stomach. Hiru zatik osatzen du zinaurriaren gorputza: burua, bularra eta sabela.

antagonism

n. aurkakotasun, kontrakotasun, oposaketa. I don’t see any antagonism whatsoever between the two of them. Ez dut inola ere ikusten bien arteko kontrakotasunik.

antagonist

n. aurkari, aurkagile, aurkalari.

antagonistic

adj. kontrako (C), aurkako.

antagonize

v.t. etsaiarazi.

antecedence

n. aurrekotasun, aintzintasun.

antecedent

n./adj. aurrelehen, lehenagoko (L,LN,Z,U), aurrekari.

antechamber

n. gelaurre (B,G,U), aurregela, aretoaurre.

antechoir

n. koroaurre.

antediluvian

adj. uholdeaurreko.

antelope

n. antilope.

antemeridian

adj. eguerdiaurreko.

antenna

n. antena.

antepenultimate

adj. azkenirugarren.

anteposition

n. aitzinketa.

anterior

adj. aurrelehen, aurreko (B,G,U).

anteroom

n. gelaurre (B,G,U), ikusgelaurre,