Hiszpańska wojna domowa: 1000 dni bratobójczej walki, kolebka dyktatorskiego reżimu Franco

By Hadrien Nafilyan

Poznaj historię hiszpańskiej wojny domowej toczonej w latach 1936-1939 pomiędzy Republikanami, zwolennikami postępowej i liberalnej Hiszpanii, a Nacjonalistami, zwolennikami konserwatywnego reżimu o tendencjach faszystowskich. Był on kulminacją głębokich napięć politycznych i społecznych, które narastały od lat 20. Kruchość nowych instytucji kraju i klimat międzynarodowy przyczyniły się do radykalizacji życia politycznego i obalenia Frontu Ludowego w 1936 roku. Na czele nacjonalistów stał generał Franco, wspierany przez Hitlera i Mussoliniego, który szybko ustanowił osobistą dyktaturę, a po wojnie narzucił rządy Franco. Dla niektórych historyków ten epizod był niczym innym jak próbą generalną przed nadchodzącym drugim konfliktem światowym.

• Language: Język polski
• Publisher: 50Minutes.com (PL)
• Release date: Apr 7, 2023
• ISBN: 9782808664011

Book preview

KONTEKST

ATAKOWANA REPUBLIKA

Wojna domowa wybuchła w czasie, gdy kontekst krajowy i międzynarodowy był szczególnie niestabilny. Konstytucyjna od 1874 r. monarchia była cieniem dawnej siebie w 1923 r. pod dyktaturą Miguela Primo de Rivery (1870-1930), zanim 14 kwietnia 1931 r. proklamowano II Republikę po zwycięstwie republikanów w wyborach samorządowych. W ciągu pięciu lat większość trzykrotnie zmieniała strony: to, co lewica zrobiła w latach 1931-1933, prawica próbowała cofnąć w latach 1934-1935, zanim lewicy udało się odzyskać władzę w 1936 roku dzięki Frontowi Ludowemu. Objęcie władzy przez lewicę zaostrzyło napięcia, a ekstremiści po obu stronach stali się coraz bardziej brutalni.

II Rzeczpospolita daleka była od jednomyślnego poparcia zarówno działań prawicy, jak i lewicy. Podziały między obiema grupami politycznymi, a także między republikanami i przeciwnikami tego typu reżimu, były zbyt duże, by mogło dojść między nimi do porozumienia. Jednak w poważnych kryzysach, takich jak wojna domowa, opozycja między lewicą a prawicą przeważa nad wszystkimi innymi.

Wśród republikanów znalazły się reformatorskie i umiarkowane partie centroprawicy i centrolewicy, do których należał Manuel Azaña. PSOE (Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza) i jego związek zawodowy, UGT (Powszechny Związek Robotniczy), również były przez pewien czas umiarkowane, po czym od 1933 roku uległy pokusie rewolucji pod wpływem Francisco Largo Caballero. Wreszcie CEDA (Hiszpańska Konfederacja Praw Autonomicznych), katolicka i konserwatywna partia utworzona w 1932 r. przez José Maríę Gil-Roblesa (1898-1980) w celu zrównoważenia wyborczego ciężaru lewicy, prowadziła grę na