De Wijsheid van de Mystiek: Het beste van de Mystieke School

By De Mystieke School

De Wijsheid van de Mystiek

 

Mystiek betreft het hartstochtelijk streven naar een persoonlijke vereniging van de ziel met God. De term mystiek verwijst ook naar de achterliggende leer over kennis en persoonlijke ervaringen van toestanden van bewustzijn voorbij de normale menselijke perceptie. Anders dan in het verleden wordt er tegenwoordig gelukkig steeds minder geheimzinnig gedaan over de mystiek.

 

De Wijsheid van de Mystiek biedt de beste artikelen over mystiek van de Mystieke School. Artikelen die interessant zijn voor belangstellenden in mystiek en haar beoefenaars. De Mystieke School is opgericht om oude wijsheid en eeuwenoude waarheden opnieuw te presenteren ten behoeve van alle oprechte zoekers naar esoterische kennis. De wijsheid van eeuwenoude, authentieke spirituele stromingen als gnostiek, hermetiek en vrijmetselarij is gelukkig niet geheel verdwenen. Maar ze houdt zich wel verscholen. Klaar om ontdekt te worden.

• Language: Nederlands
• Publisher: De Mystieke School
• Release date: Feb 11, 2022
• ISBN: 9798201961886

Book preview

De mystieke allegorie van de reis naar het Oosten

Een brug tussen de rationele filosofie en de intuïtieve mystiek is het literaire genre van het heimwee-verhaal. Dit zijn verhalen over een reiziger (of een groep reizigers) die uit innerlijke drang op een lange reis gaat naar een onbekende bestemming in het verre oosten.

De transformerende reis van het stoffelijke Westen naar het geestelijke Oosten staat ook centraal in de ritualen van de vrijmetselarij. De maçonnieke reis heeft zoveel overeenkomsten met de mystieke reis dat het bijna geen toeval kan zijn.

In dit artikel nemen we deze overeenkomsten door aan de hand van de verhalen van Avicenna (Ibn Sina) waardoor er een nieuw licht wordt geschenen op de diepe mystieke kracht in de rituelen in de vrijmetselarij.

Innerlijke drang

Bekende verhalen in het heimwee-genre zijn Plato’s Apologia voor Socrates, Attar’s Samenspraak van de Vogels, Roemi’s Verhaal van het Riet en Suhraward’s Verhaal van de Westerse Ballingschap. Ook het gnostische Lied van de Parel is onderdeel van dit genre.

De beroemde filosoof Avicenna heeft er drie geschreven, te weten het Verhaal van Hayy ibn Yaqzan, het Verhaal van de Vogel, en het Verhaal van Salāmān and Absāl.

Het verhaal over het sterke gevoel van heimwee en de lange reis terug naar huis werd door zowel filosofen als mystici gebruikt om op allegorische wijze ingewikkelde concepten te bespreken.

Door het ware verhaal te verhullen in een allegorie deelden ze op deze manier controversiële filosofische en mystieke inzichten met andere ingewijden.

De strekking van het verhaal is ongeveer als volgt; een persoon of meerdere personen verlaten (om verschillende redenen maar vaak uit innerlijke drang) hun huidige verblijfplaats om op reis te gaan naar een mysterieuze plek ergens in het verre oosten.

Op de reis worden valleien, steden of gebieden gepasseerd waar bijzonder volkeren wonen en waar bijzondere voorvallen plaatsvinden. In het oosten aangekomen wordt een koning of ander bijzonder personage ontmoet, die aangeeft dat de reiziger eindelijk is thuisgekomen.

Gids en Geleider

Mystiek is een kwestie van het waarnemen en het naar buiten brengen van de verborgen diepte van de mens. In de mystiek wordt dit de authentieke ziel genoemd. In de vrijmetselarij heet dit de kubieke steen.

Om deze ziel, of steen, in het licht te brengen dient onze focus op het zintuiglijke en het stoffelijk verminderd te worden. Het is deze misplaatste focus die ervoor zorgt dat de ziel bedekt is en ervoor zorgt dat zijn wordt afgeleid van datgene waarvoor ze is gemaakt.

Het doel is om ervoor te zorgen dat de ziel uit de diepte – of de duisternis – verschijnt. De ziel wordt in de beeldtaal van de mystiek ook wel de Vreemdeling of de Oosterling genoemd. Hij is verborgen onder een westerse vermomming.

Allegorische betekenis van reizen

De vorm van de reis heeft een esoterische of allegorische betekenis. De reis verwijst naar de reis van de ziel. Het is een poging om datgene wat verborgen is te laten zien. Het is een vorm van alchemie.

De ziel ondergaat op de reis door de uiterlijke wereld een reeks beproevingen waarvan de gevolgen symbolisch zijn en te maken hebben met de eigen innerlijke transmutatie.

De engel (of Geleider) is een ‘reisexpert’. Hij kent als geen ander de reis en weet dat deze het begin is van een transmutatie. En aangezien de transmutatie zorgt voor een nieuwe manier van waarnemen en reflecteren op de wereld, is het effect van de transmutatie al vanaf de eerste symbolische les waarneembaar.

De gewone filosofie ziet de wereld als echt en de ziel als een symbool. Maar de mystiek ziet de ziel als echt en de wereld als symbool.

Onze fysieke zintuigen zijn dus onecht en zijn bedoeld om het onechte te waarnemen. De innerlijke zintuigen van de ziel zijn echt en zijn bedoeld om de echte realiteit te waarnemen.

Symbolische perceptie verandert de eigenschappen van de ziel in dramatis personae en transmuteert de activiteit van de ziel in een dramaturgie die de theoretische tekst ontstijgt.

Het is om deze reden dat het verhaal zich afspeelt op een plek dat niet in de huidige wereld is te vinden. Het verhaal speelt zich namelijk niet ergens in de fysieke wereld af, maar in een koninkrijk in het verre Oosten bij de rijzende zon.

Het is in dit denkbeeldige land dat de menselijke ziel haar avonturen en uitdagingen beleeft.

Actieve Verbeelding

In Avicenna’s Verhaal van Salaman en Absal verschijnen twee metgezellen, die met enige humor getypeerd worden als een kok en een manager. Zij vertegenwoordigen het fanatisme, de ambities, de gewelddadigheid, het egoïsme, de lafheid en de compromissen die elke menselijke ziel verleiden.

De kok vertegenwoordigt de zintuiglijke verleidingen en de manager die van de verleidingen door het ego.

Omdat zij verleid zijn door het slechte willen zij de gnosticus die wel weerstand heeft geboden aan de verleidingen straffen. Ze zijn zelfs bereid zover te gaan dat ze Absal, de held van het verhaal, willen doden.

De kok en de manager hebben niet de macht om de held te doden. Absal’s dood is het resultaat van zijn mystieke inwijding. Zijn mystieke dood is zijn overwinningen op de demonen (verleidingen). Het is voor hen dat hij sterft. En daardoor is het hun kracht over hem die sterft.

Hierdoor kan Salaman de demonen doodmaken. De hemelse engelen kunnen dan, op de hemelse bodem van de ziel, tevoorschijn komen.

In de heimwee-verhalen van Avicenna is de Actieve Verbeelding van essentieel belang. Volgens de mysticus Suhrawardi kan de kracht van onze verbeelding ervoor zorgen dat een demon een engel kan worden. Het is door de verbeelding dat symbolen allegorisch kunnen worden geduid.

De zoektocht naar het Oosten

De gnosticus, die we voortaan Absal zullen noemen, kan na de benodigde kennis te hebben verkregen de belangrijke vraag stellen: Wat is de weg? Laat het me zien.

Het geheim van de zoektocht is vervat in het korte antwoord: Wanneer je alleen gaat, wanneer je gescheiden bent van deze metgezellen, begeleid ik je op je pad.

Het is op dit punt in het verhaal nog niet mogelijk voor Absal om samen met de engel naar het doel te gaan. Maar hij is wel uitgenodigd om de eeuwige metgezel van de engel te worden. Hiervoor is wel een mystieke dood vereist.

Waar haalt Absal de kracht vandaan om het Oosten te bereiken? Door zichzelf te zuiveren en zijn dorst te lessen aan de Bron van al het Leven. Maar waar is die magische bron?

De Bron van het Leven

Hier wordt dan de oriëntatie voor de reis gegeven. In een gebaar dat de gehele horizon omvat, wijst de engel naar datgene wat verder weg ligt, voorbij het oosten en het westen.

Later in het verhaal beschrijft de engel deze verre gebieden uitvoeriger. Nu toont zijn gebaar iets dat alle gnostici had geleerd. Er is in deze realiteit een Westen en een Oosten. De betekenis van je huidige leven hangt af van welke richting je kiest.

Dit is waarom alle ‘gnostici’ een bijzondere band met elkaar voelen. Een band die locatie, cultuur en tijd overstijgt. Omdat ze allen reizigers zijn om dezelfde reis naar het Oosten. Maar het is geen groepsreis. Elke reiziger reist alleen.

Deze oriëntatie op het Oosten was ook al bekend bij de mystici van Orpheus. Het is in het gedicht van Parmenides te vinden, waarin de dichter, geleid door de Dochters van de Zon, een ‘reis naar het licht’ onderneemt, een reis naar het Oosten.

Het onderscheid tussen de twee richtingen rechts en links, het kosmische Oriënt en Occident, staat ook centraal in het Valentiniaanse Gnosticisme.

Naar rechts te gaan is jezelf verheffen. Rechts leidt naar het Oosten. Dit is de verblijfplaats van de pure wezens van licht. In de Pistis Sophia staat geschreven dat hier de engel Sabaoth regeert.

Het Lied van de Ziel

In de gnostische teksten is er het beroemde Lied van de Ziel in de Handelingen van Thomas. In dit verhaal herkennen we de zoektocht van Parsifal, maar ook Suhrawardi’s Verhaal van de Westerse Ballingschap en de heimwee-verhalen van Avicenna.

Het Lied gaat over een jonge prins die door zijn ouders – die in het oosten, zijn geboorteland, wonen – naar Egypte wordt sturen om een prachtige parel te vinden. De jonge prins vertrekt uit het Oosten, trekt de mantel van licht uit die zijn ouders in hun liefde voor hem hebben geweven en hij reist naar Egypte.

Daar aangekomen voelt hij zich eenzaam en alleen. Hij is een vreemdeling. Maar hij vindt hij iemand van zijn eigen ras, een vrije man, uit het oosten. De jonge prins trekt dezelfde kleren aan als de Egyptenaren zodat hij niet opvalt.

Ondanks dat hij zich probeert aan te passen, blijft hij een Vreemdeling. Omdat hij niet van deze wereld is. De prins eet voedsel dat zijn geheugen uitwist. Hij vergeet dat hij de zoon van een koning is.

Dan, net als in het verhaal van Suhrawardi, bereikt hem een boodschap. Het is afkomstig van zijn familie in het Oosten. Niet alleen zijn vader, moeder en (tweeling)broer hebben de brief ondertekend, maar alle edelen van Parthia.

De jonge prins herinnert zich