Een Amsterdammer ter haringvangst: seizoen 1910

By Hendrik Vaz Nunes

Vanaf zijn twaalfde jaar was het Hendrik's grote wens om ooit eens een plaatsje te krijgen op een schip en naar zee te gaan. In 1910, als hij eenentwintig is, gaat die wens eindelijk in vervulling: hij gaat voor het eerst aan boord van een zgn "bom" een schip waarmee op de Noordzee op haring werd gevist. In "Een Amsterdammer ter haringvangst" vertelt hij op een humoristische wijze over zijn ervaringen op de bom en beschrijft hij nauwkeurig alle facetten van de haringvangst in die tijd. Het is een leerzaam boekje voor diegenen die over de haringvangst in die tijd willen weten, en geeft bovendien een goed beeld van het leven op zo'n schip aan het begin van de vorige eeuw.

• Language: Nederlands
• Publisher: Marlies Vaz Nunes
• Release date: Oct 8, 2014
• ISBN: 9781310961229

Hendrik Vaz Nunes

Hendrik Vaz Nunes (1888-1977) was geboren en getogen te Amsterdam. Kort voor zijn 12de verjaardag, verliet hij de lagere school om in een sigarenfabriek te gaan werken, tot grote spijt van zijn schoolmeester, die liever had gezien dat zijn beste leerling naar de HBS ging. Maar 'Henkie' wilde liever geld verdienen om zijn moeder te steunen. Omdat de lonen in Nederland erg laag waren, probeerde hij op zijn zeventiende zijn geluk in Duitsland. Daar had hij allerlei banen en verdiende goed. Van het geld dat hij verdiende, stuurde hij een deel naar zijn moeder. Ook kwam hij af en toe naar huis, o.a. in 1910 om een jaar lang haring te gaan vissen op de Noordzee. (Zie zijn boek: "Een Amsterdammer ter haringvangst".)Begin 1914 trouwde hij. Bij het aanbreken van de eerste wereldoorlog, ging hij met zijn vrouw en baby terug naar Nederland. Daar moest hij meteen de dienstplicht vervullen. Na de oorlog vond hij na enige moeite werk.In de crisisjaren 1930 raakte Hendrik werkloos en bleef dat voor een periode van zeven jaar. Over die tijd gaat zijn boek, "Valide Bedelaars". In 1953, toen hij 65 jaar oud werd, was hij een van de eersten die kon 'trekken van Drees'. Hij voelde zich toen een rijk man. Vierentwintig jaar later, kort voor zijn negenentachtigste verjaardag, overleed hij.

Book preview

Een Amsterdammer ter haringvangst

seizoen 1910

Hendrik Vaz Nunes

Published by Marlies Vaz Nunes at Smashwords

Copyright 2014 Marlies en Peter Vaz Nunes

Omslagontwerp: Marlies Vaz Nunes

Smashwords Edition, License Notes

This ebook is licensed for your personal enjoyment only. This ebook may not be resold or given away to other people. If you would like to share this book with another person, please purchase an additional copy for each recipient. If you're reading this book and did not purchase it, or it was not purchased for your use only, then please return to Smashwords.com and purchase your own copy. Thank you for respecting the hard work of this author.

Dit e-book is verkrijgbaar onder de voorwaarde dat het uitsluitend voor uw eigen plezier is. Dit e-book mag niet worden verkocht of worden weggegeven aan derden. Als u dit boek door anderen wilt laten lezen, koop dan een extra exemplaar bij Smashwords voor iedere ontvanger, of moedig hen aan dit zelf te doen. Als u dit boek leest en het niet zelf heeft gekocht, of het is gekocht met een ander doel dan uw persoonlijk leesplezier, koopt u dan alstublieft uw eigen exemplaar bij Smashwords.com. Bij voorbaat dank voor de waardering van het werk van de ateur.

Illustratieverantwoording:

-Omslagfoto: De bom Katwijk 110; met toestemming van Johan Roos, eigenaar/beheerder van

http://www.scheveningen-centrum.nl/

-Dwergvinvin; fotograaf Bawolff; copyright: cc by-sa 3.0

-Foto's van originele brieven: copyright 2011 Marlies Vaz Nunes

***

Voorwoord

Al vanaf zijn twaalfde jaar droomde de auteur, Hendrik Vaz Nunes, ervan naar zee te gaan, en eindelijk, op zijn eenentwintigste, werd die droom werkelijkheid: hij monsterde aan op een vissersschip, een zgn. 'bom' en voer het gehele seizoen 1910 mee als jongste. Over zijn bevindingen aan boord, en over hoe de haringvangst toentertijd in zijn werk ging, schreef hij een gedetailleerd verslag, welk in dit boekje te lezen is. Eerder, in 1934, was het verhaal in twaalf afleveringen als feuilleton verschenen in het, nu niet meer bestaande, weekblad Cebu Nieuws, uit Nieuwendam.

Wat denkt u? Was Hendrik aan het eind van het seizoen nog even enthousiast over het zeemansleven als aan het begin?

Ik, Hendriks kleindochter, heb de tekst hier en daar geredigeerd, voornamelijk wat de punctuatie betreft. Tevens heb ik, omdat het eerste deel van het verhaal uit korte, maar het laatste uit twee zeer lange hoofdstukken bestond, het laatste deel, voor meer evenwicht, ook in korte hoofdstukken onderverdeeld. Bovendien heb ik enkele noten aan het eind van het boek toegevoegd ter lering ende vermaak.

Marlies Vaz Nunes

Juli 2011

***

Inhoudsopgave

Voor het eerst op zee

Het zeegat uit

Zondag aan boord

De visserij

De vleet gaat buitenboord

Binnenhalen der vleet (1)

Het kaken

Binnenhalen der vleet (2)

Een mooie vangst

Niet alledaagsche voorvallen

Eengrap aan boord

Bijgeloof van zeelieden

Potje vet met stroop

Domme lekenstreek

Over vertrouwen en wantrouwen

Herfstgeneugten op zee

De storm begint

Vuurtorenlicht

Eindelijk te IJmuiden

Laatste loodjes

Noten

Smashwords auteurspagina

Neem contact op met de publisher

***

Voor het eerst op zee

Het was de eerste Maandag(1) na Pinksteren in het jaar 1910, toen ik aan boord ging van de bom(2) Katwijk 110, welke gelegen was in de haven van IJmuiden. De tijd der kiellooze vischersvaartuigen was reeds voorbij, zoodat het binnenloopen op het strand niet meer ging en de schepen nu door den ondergebouwden kiel verplicht waren in een haven binnen te komen.

Op dien Maandag dan zouden wij voor de eerste maal dit seizoen, en ik zelfs voor den eersten keer in mijn leven, naar zee gaan. Amsterdammer van geboorte, 21 jaar oud, had ik van mijn twaalfde af al moeite gedaan, een plaatsje machtig te worden op een schip; ik wou nu eenmaal dolgraag naar zee, zoodat U zich kunt voorstellen, hoe gelukkig ik was, toen het mij eindelijk gelukte op een visschersschip te monsteren.

Aan boord zou ik de betrekking vervullen van de jongste, een functie voor een bevaren knaap van een jaar of 16, 17. De bemanning bestond uit den schipper, door iedereen aan boord eenvoudig Willem genoemd, vijf matrozen van wie de oudste tevens als kok fungeerde, vervolgens een jongen van 19 jaar, die dienst deed als oudste en dan nog twee jongens, respectievelijk 14 en 10 jaar oud. De oudste was een Scheveninger, de overigen waren allen Katwijkers. De tienjarige knaap ging, evenals ik, voor de eerste maal naar zee.

Mijn uitrusting bestond uit: baai(3) ondergoed, wollen kousen, klompen, zuidwester, oliejas (of liever hemd, want dit kledingstuk wordt aangetrokken gelijk een hemd; hals en polsen sluiten door middel van elastiek), vervolgens een paar hooge zeelaarzen, wat tabak en sigaren en