357 min listen
کتاب صوتی تاریخ فلسفه ویل دورانت؛ فصل۱: افلاطون (و سقراط)?
کتاب صوتی تاریخ فلسفه ویل دورانت؛ فصل۱: افلاطون (و سقراط)?
ratings:
Length:
151 minutes
Released:
Feb 12, 2024
Format:
Podcast episode
Description
کتاب تاریخ فلسفه اثر ویل دورانت ترجمه عباس زریاب خویی؛ راوی: شیوا اردوییگزیدهای از متن کتاب 1شرح زندگی و تألیفات کانتزندگی کانت و خصائل او اگر از تاریخچهٔ نشو و نمای فکری کانت و از نتایج رشد عقلانی او صرفنظر کنیم احتیاجی به این نیست که برای حکایتکردن وقایع زندگی او وقت زیادی صرف بنماییم زیرا زندگی او بسیار عاری از وقایع و خالی از حوادث جالبتوجه بوده است. البته عمر هر فیلسوفی اولاً و بدواً مصروف تفکر و تأمل است نه فعالیت در صحنۀ زندگی عمومی. فیلسوف فرمانده لشگر یا کاشف مناطق قطبی نیست و جز در موردی که مثل سقراط مجبور به نوشیدن زهر شود یا مثل جوردانو برونو او را در آتش بسوزانند عمر او بیحادثه میگذرد. ولی کانت حتی مثل لایبنیتز مرد کثیرالسفری هم نبود و تمام عمر خود را در پروس شرقی گذرانید، و مثل هگل مقام رهبری فلسفی مطلقالعنان دانشگاه تاریخی برلین را احراز نکرد. او فقط استاد بسیار خوبی بود که در یک دانشگاه ولایتی که چندان امتیازی نداشت تدریس میکرد. خصائل و اخلاق او هم چنان نبود که مثل کیرکگارد و نیچه زمینۀ مناسبی برای تحلیلگران روانشناسی فراهم سازد.در اواخر عمر بهواسطۀ زندگی بانظم و روش معین و دقت در اوقات و ساعات معروف شده بود ولی بهخاطر کسی خطور نمیکرد که شخصیت او را غیرعادی بداند. مگر اینکه بگوییم که فرق بین زندگی نسبتاً آرام و بیحادثۀ او و عظمت تأثیر وی خود امری جالبدقت است.امانوئل کانت در ۲۳ آوریل ۱۷۲۴ در شهر کونیگزبرگ متولد شد و پدر او مردی سراج بود. هم در اوان کودکی در خانۀ پدرش و هم در مدرسۀ فریدریش که از سال ۱۷۳۲ تا ۱۷۴۰ در آنجا تحصیل میکرد کانت بنا به طریقۀ فرقۀ مذهبی خاصی که غلو در پرهیزکاری و تقدس داشتند بار آمد و در تمام مدت عمر صفات حسنۀ این متقدسین با خلوص نیت موردتوجه او بوده است. ولی پیداست که در برابر مناسک و آداب مذهبی که در مدرسه مجبور به رعایت آنها بود عکسالعمل حادی از خود نشان داده است. کانت ضمن سائر دروس رسمی مدرسۀ زبان لاتین را بهخوبی آموخت.در سال ۱۷۴۰ در همان شهر موطن خود وارد دانشگاه شد و موضوعات بسیار مختلفی را برای تحصیل انتخاب کرد. کسی که تأثیر عمدهای بر ذهن او داشت مارتین کنوتزن[1] استاد منطق و مابعدالطبیعه بود. کنوتزن از شاگردان ولف[2] بود ولی علاقۀ خاصی به علوم طبیعی داشت و علاوهبر فلسفۀ فیزیک و هیئت و ریاضیات هم درس میداد. کانت که اجازۀ استفاده از کتابخانۀ کنوتزن را یافته بود از جانب وی تشویق گردید که فیزیک نیوتون را مطالعه کند و لذا تألیفات اولیۀ کانت بیشتر راجع به علوم طبیعی است و علاقۀ عمیق او به این موضوع تا آخر عمر ادامه داشت.پس از خاتمۀ تحصیلات دانشگاهی کانت بهعلل مالی مجبور شد معلمی سرخانه را در پروس شرقی اختیار کند و تا سال ۱۷۵۵ به همین منوال ادامه داد و در این سال درجۀ دکترا گرفت و بهعنوان دانشیار اجازۀ تدریس حاصل کرد. در سال ۱۷۵۶ سعی کرد کرسی کنوتزن را که فوت کرده بود اشغال کند ولی کنوتزن استاد «فوقالعاده» بود و دولت نظر به ملاحظات مالی کرسی او را خالی نگه داشت. در سال ۱۷۶۴ کرسی شعر و ادبیات را به او پیشنهاد کردند ولی او آن را رد کرد که البته تصمیمی عاقلانه بود، همچنین پیشنهاد دانشگاه ینا را نیز رد کرد. بالاخره در مارس ۱۷۷۰ به سمت استاد «عادی» منطق و مابعدالطبیعه در دانشگاه کونیگزبرگ منصوب شد. پس مقام دانشیاری او از سال ۱۷۵۵ تا ۱۷۷۰ طول کشید، هرچند در چهار سال آخر این مدت سمت معاونت کتابخانه را هم داشت که ازلحاظ مالی برای او گشایشی بود. (ولی در سال ۱۷۷۳ از این سمت اخیر استعفا کرد زیرا آن را منافی با استادی خود میدانست.)در مدت این پانزده سال که معمولاً آن را دورۀ ماقبل نقدی کانت میدانند تعداد فراوانی خطابههای درسی دربارۀ موضوعات بسیار وسیع و مختلفی ایراد کرد. مثلاً در مواقع مختلف نهفقط به تدریس منطق و مابعدالطبیعه و علم اخلاق میپرداخت بلکه راجع به فیزیک و ریاضیات و جغرافیا و انسانشناسی و علم تربیت و معدنشناسی هم خطابههایی میگفت. از روایاتی که در دست داریم معلوم است که او مدرس و خطیب بسیار خوبی بوده. رسم استادان در آن زمان این بود که متن معینی را تدریس و تفسیر میکردند و کانت هم ناچار بود به این رسم عمل کند و کتاب مابعدالطبیعۀ باومگارتن[3] را برای این کار انتخاب کرد. اما در تدریس این کتاب غالباً از متن منحرف میشد و آن را موردانتقاد قرار میداد. در حین تدریس بهشوخی میپرداخت و حتی به نقل حکایات مبادرت مینمود. در درسهای فلسفی منظور عمدۀ کانت این بود که مستمعین خود را تحریک به تفکر نماید تا بتوانند بهاصطلاح او روی پای خود بایستند.نباید تصور کرد که کانت آدم گوشهنشینی بود. البته بعدها مجبور شد در وقت خود صرفهجویی را رعایت کند ولی در زمانی که موردبحث ماس
Released:
Feb 12, 2024
Format:
Podcast episode
Titles in the series (100)
?The Power of Now | قدرت حال by زهینه [زندگی بهینه]