Koffievreugd

By Peter van Wermeskerken

Julia heeft een huisje moeten kopen voor haar bejaarde ouders, bij gbrek aan een goed bejaardentehuis. Die zijn wegbezuinigd door de regering van Mark Rutte. Jukia wordt directrice van het, sterk verouderde, laatste bejhaardentehuis. Dat staat in Apeldoorn. "Daar ga ik wat van maken," denkt de bedrijfskundige. Gootwater was de koffie. Dus haalt ze Nel, de koffiekampioen van Gelderland erbij. Die komt met twee taarten bakkampioenen. Koffiedrinken wordt een vreugde. Dus, als het gebouw een nieuwe naam nodig heeft, kiezen de bewoners voor "Koffievreugd". Er komnt ook een kok van een restarant met een ster. Het restaurant was al uitgebreid, nu moet ook gebouwd worden om nieuwe bewoners te huisvesten. De nieuwe bewoners bglijven komen, uit hetb hele land. Er is vraag, heel veel vraag, uit het hele land, naar goede bejaardenwoningen in een fijne, goed verzorgde omgeving met zorgzame mensen. Daarom wordt - aangepast aan de natuur - ook gebouwd in het bos. Iedereen is vol lof over de wijze waarop Julia het gat in de markt vult. Een gat dat de regering onder leiding van premier Dirk Tutter heeft laten ontstaan. Tutter viundt eigenlijk dat ouderen maar een last zijn voor de samenleving. In Apeldoorn zien ze dat intussen anders, mjaar Tutter maakt zelfs hooglopende ruzie met zijn minister van sociale zaken, die een boswoning bij Koffievreugd heeft gekocht. Uiteindelijk staat de premier alleen. Het verhaal heeft grote gelijkenissen met de werkelijke gang van zaken voor ouderen in Nederland. 

• Language: Nederlands
• Publisher: Peter van Wermeskerken
• Release date: Dec 16, 2023
• ISBN: 9798223716495

Peter van Wermeskerken

Peter van Wermeskerken is born 12-31-1939 at Zeist, Netherlands. His father was a journalist and he followed in his footsteps. He was reporter and chef economic desk at AD daily at Rotterdam. For many years he was nr. 1 in oil reporting in the world. He studied agriculture and economics at the level of teacher Highschool. After retirement he was one period town councilor. With his first wife (deceased) he has two children. He remarried 2018. Hobbies chess and writing.  

Book preview

1.  Zuinigheid met vlijt...

Naast de Gereformeerde Betel kerk, in het lommer van de Oost-Veluwe en aan de zuidkant van Apeldoorn, ligt het gelijknamige bejaardentehuis. Directeur was Joop Hofland. Tot hij met pensioen ging. Hij en zijn vrouw Carla bleven nog een poosje in hun eigen huis wonen, tot dat was verkocht.

Het bestuur had een nieuwe directrice gevonden. Julia Swartsuycker, een nog jonge vrouw die 36 lentes had meegemaakt. Klein van stuk, slechts 1,56 meter en dun. Ze lijkt heel breekbaar, maar dat is ze niet. Van jongs af zit ze elastisch in elkaar. Per slot heeft ze op hoog niveau geturnd bij Pro-Patria in Zoetermeer. Julia is Haags. Ze heeft het MAVO -4 diploma, plus een cursus bedrijfseconomie. Ze houdt graag het gezegde Zuinigheid met vlijt, bouwt huizen als kastelen in ere. Dat heeft haar moeder haar ingeprent. Ze heeft een paar jaar in de thuiszorg gewerkt, maar dat was te zwaar. Toen was ze bij een ziektekostenverzekeraar op kantoor gaan werken. Eigenlijk voldeed alleen haar leeftijd aan de door het bestuur van Betel in de advertentie gestelde eisen. Toch had ze brutaalweg gesolliciteerd en zie daar, ze werd zomaar uitverkoren!

Een centrale positie neemt Henk Voerman in. Hij is voorzitter van de vereniging van bewoners en resideert bijna dagelijks op het terras. Op weg naar de hoofdingang kun je hem bijna niet ontlopen. Altijd een vriendelijke groet en bij een groet terug vraagt hij steevast wat je komt doen. Desgewenst kondigt hij je via zijn mobiele telefoon aan bij degene die je wilt bezoeken. Henk weet wat er in het tehuis speelt en van de gezondheid van ieder van de bewoners. Henk is tot op zijn botten nieuwsgierig. Dat is hem thuis met de paplepel ingegeven. Vanaf zijn 14e jaar deed hij al journalistiek werk, later was hij hoofdredacteur van de schoolkrant. Via de vakbond van journalisten, de NVJ, maakte hij carrière in de FNV. Henk heeft op het terras zijn vaste plek. Hij zit daar met zijn laptop, het ochtendblad, altijd een, soms oud, exemplaar van de Apeldoornse Courant en zijn telefoon. Er blijft op zijn tafel precies genoeg ruimte voor een kop koffie en een thermoskan. Henk had daar alle kandidaten voor de post van directeur langs zien komen.

Met de meeste kandidaten had Henk wel een paar woorden gewisseld, genoeg voor hem om aan te voelen wat voor vlees hij in de kuip had. Zo ook met Julia. Hij had vlot zijn oordeel klaar. Dus toen voorzitter Johan de Vriendt van het kerkbestuur langs kwam, gaf hij hem ongevraagd een duidelijk advies: Meneer De Vriendt, ik heb al uw kandidaten voor de nieuwe directeur gesproken. Die kleine juffer da’s een pittige, zonder veel ballast en met een frisse kijk, neem die maar. We zullen er rekening mee houden, meneer de vrijwillige adviseur, had de voorzitter vriendelijk lachend geantwoord.

Het kerkbestuur, dat ook het bestuur van de Stichting Ouderenzorg Betel vormde, moest haar financiële mogelijkheden zwaar laten wegen. Julia was de goedkoopste van de kandidaten. Stelde de minste eisen. En voorzitter Johan de Vriendt, een buitengewoon aimabel man van 55 jaren, was bepaald van haar vlotte babbel gecharmeerd. Bovendien, voor ons niet maatgevend, maar Voerman beveelt haar ook aan en hij heeft als oud-vakbondsleider toch wel mensenkennis, voegde de voorzitter toe. Goede keus, vonden toen ook de anderen. Duur kenne me niet betoale, had penningmeester Freek de Arme nog te berde gebracht. De vrijgezelle secretaresse Christina Kristensdottir (61), product van een IJslandse vader, had goed opgelet. Geen van haar beide gehuwde medebestuurders had blijk gegeven een oogje te hebben op de jonge vrouw, dus had ze ingestemd.

Julia wilde, als nieuwe bezem, schoonvegen. Dus had ze geen behoefte aan een ontmoeting met de afzwaaiende Joop Hofland. Dat verdroot Joop, maar nu dacht De Vriendt zijn kans schoon te zien de jonge Julia in te wijden in de gang van zaken. Daar had Julia geen tijd voor. Toen hij arriveerde had Julia al kennis gemaakt met alle personeelsleden, voorzover aanwezig. Ze was met klusjesman Wil Hendrix bezig het kleine kamertje naast de ingang schoon te maken en overbodige spullen op de gang te zetten. Ze had de enorme ruimte, met dito inrichting, van haar voorganger gezien. Dat moet een bedrijfsruimte worden, zonde zulke verspilling van kostbare ruimte, had ze hoofdschuddend tegen Wil gezegd.

Ja ja!, Julia heeft een zuinige aard, net als het Zeeuwse meisje. En die voorzitter van de kerk, ach een aardige man, maar nu op deze drukke eerste dag kon ze hem missen als kiespijn. Ze had al eerder gemerkt, dat een juffer alleen weleens te maken krijgt met mannen die zich willen laten zien, laten merken dat ze er zijn. Heel erg vond ze ook de vrouwen, die bij het aanschouwen van zoiets zich meteen opwerpen als wij vrouwen.... Nee, Julia heeft haar onafhankelijkheid lief.

Nog voordat ze naar het koffiedrinken met de bewoners ging, was het kleine kamertje al omgetoverd tot een heus, maar schamel ingericht, directiekantoor. Wil vond het maar niks, zo’n miezerig kamertje voor zijn directrice. Dat zei hij ook duidelijk. Wil, kreeg hij ten antwoord, zuinigheid met vlijt hè? Dat oude kantoor kan ons geld opleveren. Ik heb niet veel ruimte nodig en ik moet laten zien dat we allemaal zuinig moeten zijn, behalve op onszelf. Wil was de rest van de ochtend bezig het kantoortje in te richten en het papierwerk uit de kamer van Hofland over te hevelen.

Bij het gezamenlijke koffie drinken, om precies half elf, vielen Julia een paar dingen op. Ten eerste: de koffie smaakte naar gootwater. Geen wonder, want het koffiezetten bleek een coöperatieve aangelegenheid van de schoonmaaksters te zijn. Ieder op zijn beurt, gezamenlijk de bediening doen en dan, veel langer dan het daarvoor uitgetrokken kwartiertje, met de bewoners leuteren. Gelukkig waren de koekjes uit de super knispervers. Deze keer was Ludmila aan de beurt geweest om de koffie te zetten. Ludmila was Pools en haar achternaam klonk naar zoiets als Wosje. Ze was best bedreven in het koffie koken, maar had geen enkel gevoel voor hoeveelheden. Ze had dus doodgewoon een pak koffie laten leeglopen. Daar had ze nog een paar scheppen suiker bij gedaan, want dan smaakte de koffie thuis ook altijd beter. Bovendien, zo redeneerde zij, er zijn sommige oudjes die wat extra suiker nodig hebben vanwege hun ziekte, ouderdomssuiker. Eén van de kannen had ze halfvol aangetroffen. Vanwege haar zuinige aard had ze die over alle kannen verdeeld, want die oude koffie was natuurlijk koud. Zo gaat het ook in Oost-Polen, waar je kinderrijkdom kunt tegenkomen en geld altijd schaars is geweest.

Julia had al gemompel gehoord, van hé,dat is die nieuwe voor Joop Hofland. Zou ze zich nog voorstellen? Toen ze daartoe opstond, bleek het nadeel van geringe lengte. Aan veel tafeltjes bleef dat onopgemerkt. Maar ook Wil Hendrix was komen koffiedrinken. Dus daar galmde zijn geluid met Limburgs accent Stille, stille!, de juffrouw gaat praete! Dat deed Julia goed: juffrouw, zo wilde ze genoemd worden. Niks van dat moderne gedoe, ze was niet getrouwd of aan de man of vrouw, onafhankelijk was ze en wilde ze blijven. Geen geplak aan d’r lijf.

Julia hield het kort: Lieve mensen, ik ben Julia, ik ben 36 jaar en jullie nieuwe directrice. Ik hoop dat ik met iedereen goede vrienden zal worden. Ik heb van jullie allemaal medewerking nodig. De zaak hier is aardig verouderd. Er moet heel veel verbeterd worden. Ook de koffie. Ik zal zo gauw mogelijk een speciale koffiedame aanstellen, want koffie en theedrinken is o zo belangrijk voor het samenleven. Ik hoorde dat er een bewonersvereniging is, dus ik wil de bestuursleden vragen nu kennis te komen maken. Dank je wel voor je aandacht.

Direct kwamen de bestuursleden op haar af: voorzitter Voerman, penningmeester De Rijk en secretaris De Sghreijfver. Julia schudde elk de hand Swartsuycker is de naam, aangenaam heren. Ik heb al wel gezien dat er hier een bezem doorheen moet, maar u kunt mij ongetwijfeld vertellen wat er deugt en niet deugt, waar ik mijn tanden in moet zetten. De directrice zag er niet uit als directrice. Een spijkerbroek, platte degelijke schoenen, een trui die duidelijk niet nieuw was. Julia had in de gaten, dat naar haar kleding werd gekeken. Ja heren, ik ben nu in werkkleding. Ik wist al dat ik deze eerste dag hier zou moeten klussen aan mijn nieuwe kantoor.

Mevrouw..., begon Voerman

Nee, nee, ik ben juffrouw, ik ben en blijf ongehuwd, viel ze in met een glimlach

O, excuus, juffrouw, a propos, waar was ik ook weer, o ja, vindt u het goed als wij ons met ons drieën eerst beraden, vervolgde Voerman. Ik ben zo vrij aan te nemen, dat u en wij onze ideeën op elkaar afstemmen om tot een soepele besluitvormingsprocedure en uitvoering te komen?

Meneer Voerman, ik hou niet van een formele gang van zaken. U heeft de vrijheid bij mij binnen te lopen in het kleine kamertje naast de ingang. Dat is nu de directiekamer...

O, u moet dat pompeuze kantoor van Hofland niet?, zei De Sghreijfver in zijn gebruikelijke, wat lompe, woordkeuze.

Wat zegt u dat eh, eh, treffend, meneer de secretaris. Julia waagde het niet de aparte schrijfwijze van de naam van de secretaris te fonetiseren.

Dank u wel juffrouw, wij gaan even praten, wanneer kunnen we u daarover spreken? zei De Rijk. De penningmeester is een efficiënt man. Geen woorden, noch tijd verspillen.

Er was intussen genoeg plek in het restaurant voor het bestuur om een boom op te zetten, wat plechtig wordt aangeduid met vergaderen. In de keuken stond intussen Ludmila, half in tranen. Die nieuwe heb gezeg da me koffie nie goed is, klaagde ze. Ik wil geen koffie meer koken.

Na de koffie toog Julia naar de heer De Arme, de administrateur. Deze zetelde in een kamertje, iets groter en tegenover haar directiekamer. Ze klopte op de deur. Binnen! en de nieuwbakken directrice stapte in de met een koude Tl-buis verlichte ruimte. Beiden hielden de begroeting afstandelijk. De Arme zetelde achter een eenvoudig houten bureau. Een oude rekenmachine wees erop dat hier werd gerekend. Wat terzijde geschoven een al net zo oude schrijfmachine. Geen computer. O, o, dacht Julia, deze man moet weg, die is uit de tijd. Al het andere trouwens ook. Hoe vertel ik dat. Doe ik dat nu? Nee, een weekje, misschien twee, aanzien. Gelukkig heeft-ie grijs haar en dat wordt ook al minder.

De arbeidstoekomst van de heer De Arme was nu dus uitgestippeld. Daardoor kon het gesprek kort en vriendelijk blijven. Tjonge, dacht ze terugkomend in haar kamertje.

"Wat is er op kernpunten in dit bejaardenhuis veel overhoop te halen. En eerst moet de staf goed zijn, pas dan heeft het zin aan de ‘hardware’ te denken. De lunch gebruikte Julia in haar kantoor. Ze werkte daar op haar eigen laptop, want van automatisering had men bij Betel nooit gehoord. Toch speelt het begin van dit verhaal in het jaar Onzes Heeren 2012.

Ze had veel te doen deze middag. De Arme zou voor haar een kort overzicht van de financiële stand van zaken brengen, inclusief een balans van zowel de kerk als het tehuis. Dat was praktisch gesproken immers zo’n beetje hetzelfde, aldus de administrateur. Dan moest ze eens gaan kijken bij de huishoudelijke dienst. Daar had ze nu ook geen hoge pet meer van op. Tenslotte, dat slootwater dat hier koffie werd genoemd hoefde ze niet meer. Ze besloot morgen eigen koffie mee te nemen van huis in een thermoskan.

~*~*~

2. Nel, de koffiekampioen

Ze had iets onthouden over ene Nel, die heel goed was met koffie. Hendrik-Jan van café́ Damocles in Doetinchem, dat in de volksmond het Zwaard werd genoemd, zou haar wel op weg kunnen helpen. De Doetinchemse jongeren plegen zich hier in de nacht van zaterdag op zondag min of meer lam te drinken. Dat is in het belendende steegje op zondagochtend te zien en te ruiken. Er hoeven gelukkig geen kerkgangers langs. Intussen had Hendrik-Jan een goede business aan de omvangrijke consumptie van geestrijk (nou ja...) vocht. De brouwerij had hem vorige maand een extra korting gegeven. Omdat de jongelui toch niet op de prijs van een biertje letten, was dat pure extra winst. Behalve dat deel wat de belastingdienst, zonder er iets voor te hoeven doen, ervan af zou snoepen. Klaplopers.

Hendrik-Jan was dus in een goed humeur toen Julia belde. Ze vertelde over haar eerste ochtend met wat voor koffie doorging. Dan moet je Nel en d’r zussen hebben. Nel was vorig jaar, net als het jaar daarvoor, kampioen koffiezetten van Gelderland. Daar moet je wat voor kunnen! Die moet je inhuren Juul, met z’n drieën trekken ze klanten, zoveel dat hou je niet voor mogelijk. Hij wilde nog meer uitweiden, maar Julia wilde weten hoe Nel was te bereiken. Ze werkt sinds anderhalf jaar bij Het Wapen en ik heb alleen haar 06 nummer. Dat was precies wat Julia nodig had.

Die middag was Nel vrij. Zij en haar beide zusters wonen in Ellecom, aan de westoever van de IJssel. Nel woont alleen, sinds ze is gescheiden, in een leuk flatje voor een alleenstaande werkende vrouw. Greet en haar man hebben een aardig optrekje met rieten dak onderaan de IJsseldijk, even buiten het dorp. Gertie heeft voor haar gezin een huis met een tuintje net buiten het centrum. Deze keer zaten de zussen daar heerlijk in het zonnetje, toen de telefoon van Nel rinkelde.

Nel

Met Julia Swartsuycker, ik ben sinds vanochtend directrice van bejaardenhuis Betel in Apeldoorn. Het slootwater dat ik hier vanmorgen te drinken kreeg, noemen ze koffie. Ik heb gehoord dat ik bij jou aan het goede adres ben voor echte koffie, de beste. Ik wil hier alles vernieuwen, eerst de koffie.

Zo juffrouw, je vraagt nogal wat. Maar ik heb werk hoor, een goede baan. En mijn zussen ook. We werken altijd met z’n drieën.

Zo mag ik het horen. Noem eens een bedrag waarvoor je hier wilt komen werken, alle drie. Klopt het dat jouw zusters taartenbakkers zijn?

Ja, dat klopt. Wat wil jij vaart maken. Weet je of je ons kunt betalen?

Lieverd, dat kan ik je zeggen als je je prijs noemt. Kijk, op dit moment zal ik op jullie aanstelling verlies lijden. Maar als het goed is komen de vliegen, de gasten voor koffie met taart, op jullie en ons tehuis af. Jullie moeten mijn trekpleister zijn voor koffie met, het restaurant als ik daar ook een nieuwe kok voor vind en voor onze nieuwe appartementen.

Nel had de luidspreker op haar telefoon aangezet, dus nu kon Gertie, de meest zakelijke van de drie, invallen. Ik ben Gertie, de beste taartenbakster...

Ho, ho klonk het op de achtergrond met een gulle lach, Ik zeg je altijd hoe het moet, dus ik ben de beste, Gert!

Even geen gein Greet, dit is een zakelijke bespreking. Julia, voel je wat voor een goed basisloon voor ieder van ons, plus een aandeel in de omzet?

Dat lijkt mij heel goed, een flinke basis, maar dan een aandeel in de winst. Het is eerlijk om winst te verdelen, anders ben ik de enige die risico loopt.

Goed, afgesproken, dan kom ik, Gertie, morgenochtend bij je op de koffie. Dan overleg ik nu gezellig met mijn zussen over het voorstel dat we je zullen doen.

De volgende ochtend meldde Gertie zich bij Julia. Ze was expres vroeg gekomen, ruim voor koffietijd en ontliep – onwetend – Voerman op die manier. Ze wilde zien waar en hoe de koffie werd gemaakt. Dat bleek