De familie zonder naam - De opstand van 1837

By Jules Verne

Dit is deel 2 van 'De familie zonder naam', een avonturenroman die zich afspeelt tijdens de opstanden van 1837-1838 in Canada. De twee broers Jan en Joann ontdekken dat hun vader een verrader was. Ze willen niets liever dan hun familienaam zuiveren en besluiten te vechten voor de onafhankelijkheid van Quebec. Maar hoe hard ze ook hun best doen, ze zullen altijd bang zijn om ontmaskerd te worden als de zonen van een verrader. Zullen ze het respect verliezen van de mensen om hun heen als ze erachter komen wie hun vader is? Of slagen ze erin om hun naam te zuiveren? -

• Language: Nederlands
• Publisher: SAGA Egmont
• Release date: Jul 1, 2022
• ISBN: 9788728134214

Jules Verne

Victor Marie Hugo (1802–1885) was a French poet, novelist, and dramatist of the Romantic movement and is considered one of the greatest French writers. Hugo’s best-known works are the novels Les Misérables, 1862, and The Hunchbak of Notre-Dame, 1831, both of which have had several adaptations for stage and screen.

Book preview

De familie zonder naam - De opstand van 1837

Translated by Unknown

Original title: Famille-sans-nom

Original language: French

Omslag: Shutterstock

Copyright © 1889, 2022 SAGA Egmont

All rights reserved

ISBN: 9788728134214

1st ebook edition

Format: EPUB 3.0

No part of this publication may be reproduced, stored in a retrievial system, or transmitted, in any form or by any means without the prior written permission of the publisher, nor, be otherwise circulated in any form of binding or cover other than in which it is published and without a similar condition being imposed on the subsequent purchaser.

This work is republished as a historical document. It contains contemporary use of language.

www.sagaegmont.com

Saga is a subsidiary of Egmont. Egmont is Denmark’s largest media company and fully owned by the Egmont Foundation, which donates almost 13,4 million euros annually to children in difficult circumstances.

DE EERSTE SCHERMUTSELINGEN.

Hetgeen er op de pachthoeve te Chipogan was voorgevallen, had wijd en zijd in het land ruchtbaarheid verkregen. Spoedig wist ieder het in het graafschap Laprairie en vandaar verspreidde het gerucht zich door alle canadasche provincien. Bij deze gelegenheid kon men duidelijk opmerken hoe de algemeene denkwijze der bevolking was. Dit was nu geen gewoon standje tusschen de politie en de »burgers" van het platteland, maar eene ernstige botsing, waarin de vertegenwoordigers van het openbare gezag en de gewapende macht het onderspit gedolven hadden. Van meer beteekenis was de reden waarom de politie met zulk eene groote macht naar Chipogan getogen was. Jan Zondernaam had zich dus weder in het land laten zien. De minister van politie, op de hoogte gebracht van zijne aanwezigheid op de pachthoeve, had maatregelen genomen om hem in zijne macht te krijgen. Nu die poging zoo deerlijk mislukt was bleef de man, in wien de hoop des vaderlands zich als het ware belichaamde, op vrije voeten en ieder bereidde er zich op voor dat hij spoedig toonen zou welk gebruik hij van zijne vrijheid kon maken.

Waar Jan Zondernaam heengevlucht was nadat hij de hoeve te Chipogan verlaten had, was men niet te weten kunnen komen. De politie had geen schuilhoek, zoo afgelegen zij ook zijn mocht, ondoorzocht gelaten, maar het was alles te vergeefs. Toch gaf Rip, hoe teleurgesteld hij ook was dat het hem zoo tegenliep, de hoop nog niet op dat hij zijne prooi eenmaal machtig zou worden. Niet alleen zijn persoonlijk belang, maar de eer zijner firma was hier in het spel. Hij was vastbesloten vol te houden tot hij zijn doel bereikt had, en de regeering, die zeer goed wist dat zij in dit opzicht volkomen op hem vertrouwen kon, deed al wat zij kon om zijne eerzucht te prikkelen en hem het werk gemakkelijk te maken. Een ding had Rip ten minste bij het standje gewonnen: hij kende nu den man naar wien hij zocht, want hij had hem van aangezicht tot aangezicht gezien. Voortaan was het geen blindemansspel meer, dat de politie behoefde te spelen.

Intusschen waren er zestien dagen — van den 7den tot den 23sten — verloopen sedert het gebeurde. Het was nu de laatste week van October en al de moeite die Rip zich gegeven had, had nog niet de geringste vrucht gedragen.

Ziehier hetgeen er verder voorgevallen was op de pachthoeve, na de gebeurtenissen die wij in het vorige deel verhaald hebben.

Den volgenden dag had Thomas Harcher begrepen dat hij zoo spoedig mogelijk moest maken dat hij uit zijn huis kwam. Hij had zooveel het kon orde gesteld op zijne meest dringende zaken en was toen met zijne oudste zonen de dichte bosschen van het graafschap Laprairie dwars doorgetrokken. Zoodoende had hij spoedig de amerikaansche grens bereikt en in een dorp aan gene zijde daarvan eene schuilplaats gevonden, met ongeduld afwachtende hoe het verder in Canada gaan zou. Hij bevond zich nu te Sint Albans aan het meer Champlain en was daar volkomen veilig, want de canadasche politieagenten zouden het wel uit hun hart laten om op het grondgebied der republiek hunne prooi te vervolgen.

Het voornemen van Thomas Harcher was om indien de oproerige beweging in Canada, zooals die door Jan Zondernaam was voorbereid, haar doel mocht bereiken en het land zich aan de macht der engelschen ontworstelde, naar zijne woning terug te keeren, waar in dat geval niemand hem iets in den weg zou komen leggen. Gelukte de opstand echter niet, dan bestond er alle reden om te hopen dat het voorgevallene mettertijd in vergetelheid zou raken. Er zou wel evenals bij vroegere gelegenheden eene algemeene amnestie uitgevaardigd worden, en hij zou dan zonder iemands aandacht te trekken zijne hoeve weder komen opzoeken.

Wat er intusschen gebeuren mocht, aan het hoofd der pachthoeve stond eene vrouw die eenen man kon staan. Zoolang de winter duurde, waarin er toch niet veel op den akker gewerkt kon worden, zouden de belangen van mijnheer De Vaudreuil met evenveel zorg door Catharine Harcher behartigd worden als door haar man. Pierre en zijne broeders konden aan gene zijde der grens evengoed hun jagersbedrijf uitoefenen als in Canada. Na een maand of zes zouden zij wel weder ongehinderd met den kotter op de Sint Laurensrivier op de vischvangst uit kunnen gaan.

Dat Thomas Harcher wijs gedaan had met te maken dat hij wegkwam, bleek spoedig duidelijk genoeg. Den volgenden dag reeds was er een detachement liniesoldaten uit Montreal gekomen, dat te Chipogan ingekwartierd werd. Catharine Harcher, gerust over het lot van haren man en hare oudste zonen, die rechtstreeks in het standje betrokken waren, ging met overleg tegenover de gewapende macht te werk. De gouverneur-generaal verkoos niet dat de politie anders dan met groote gematigdheid optrad, en ook dit was eene reden dat men haar ongemoeid liet. Zooveel zij door hare kloekheid er iets aan doen kon, wist de flinke vrouw ook van haren kant er voor te zorgen dat zij noch hare kinderen van iemand overlast leden.

Tegenover de villa Montcalm werd dezelfde gedragslijn gevolgd als tegenover de boerderij te Chipogan. De politie liet er zorgvuldig de wacht over houden, maar de bewoners liet zij ongemoeid. Natuurlijk was de heer De Vaudreuil, die met de wapens in de hand zich tegen het gevangennemen van den vogelvrijverklaarde verzet had, niet naar zijne woonplaats in het eiland Jésus teruggekeerd. De minister van politie had een bevel tot gevangenneming tegen hem uitgevaardigd, en indien hij zich niet uit de voeten gemaakt had, zou men hem spoedig te Montreal achter slot gezet hebben, waardoor hem voorgoed de gelegenheid benomen zou zijn om aan den opstand verder deel te nemen. Naar alle waarschijnlijkheid had hij bij een zijner staatkundige geestverwanten eene schuilplaats gevonden, maar waar dat was, wist niemand en al het zoeken van de politie-speurhonden bleef vruchteloos.

Clary de Vaudreuil kwam dus alleen op de villa Montcalm terug. Zij bleef daar in geregelde gedachtenwisseling met Vincent Hodge, Farran, Clerc en Sebastien Gramont. Over Jan Zondernaam was zij niet ongerust; zij wist dat die zich bij zijne moeder te Saint Charles in veiligheid bevond. Dikwijls kreeg zij, door tusschenkomst van vertrouwde personen, brieven van hem. Daarin was wel van niets anders sprake dan van politiek, maar Clary las toch wel tusschen de regels dat er in de gedachten van den jongen patriot nog voor iets anders plaats was dan voor de zaak des vaderlands.

Nu hebben wij nog niet verteld wat er van mijnheer Nick en zijnen klerk geworden was.

Onze lezers hebben gezien hoe de Hurons in het standje te Chipogan betrokken waren geworden. Waren de wilden niet tusschenbeide gekomen, dan zou de gewapende macht de overhand behouden hebben en Jan Zondernaam in de handen zijner vervolgers gevallen zijn.

Wie was er nu verantwoordelijk voor, dat de Mahogannis zich in het gevecht hadden laten sleepen? De vredelievende notaris uit Montreal zeker niet. Hij had integendeel alles gedaan wat hij kon om het bloedvergieten te voorkomen. Dat hij midden onder de strijdenden raakte, geschiedde alleen om hen van elkander te scheiden. Toen hadden ook de strijdbare mannen uit het dorp Walhatta zich in de worsteling geworpen, maar dat was omdat zij Nicolaas Sagamore door politieagenten en soldaten zagen mishandelen, die hem als een oproermaker voortsleepten. Natuurlijk hadden de strijdlustige Indianen dat niet kunnen aanzien en hadden zij naar hunne wapens gegrepen om hun gekozen opperhoofd te verlossen. Daarvan was weder het gevolg geweest dat de gewapende macht, op het oogenblik dat zij zich van de hoeve meester dacht te maken, eerst had moeten terugdeinzen en vervolgens uiteengedreven was. Er bestond echter alle kans dat men mijnheer Nick toch aansprakelijk zou stellen voor het mislukken van den aanslag, en die aansprakelijkheid kon zeer licht tengevolge hebben dat ook tegen hem een bevel van gevangenneming uitgevaardigd werd.

Daarin had de brave notaris weinig zin. Het geheele standje ging hem eigenlijk niet aan en het was tegen zijnen wil, dat hij er in betrokken was geraakt. Hij voelde dus geen opgewektheid om naar zijn kantoor te Montreal terugtekeeren, zoolang de opgewondenheid over het geval niet tot bedaren gekomen was. De Indianen hadden onder deze omstandigheden niet veel overredingskracht noodig om hem overtehalen zijn verblijf voorloopig te kiezen te Walhatta, in den wigwam zijner voorvaderen. Hoe lang dit duren en het notariskantoor gesloten blijven zou, viel niet te berekenen. Vele cliënten zouden naar anderen gaan en de oude huishoudster Dolly zou radeloos zijn over zoo iets ongehoords; maar daaraan viel nu eenmaal niets te veranderen. Beter nog, als Nicolaas Sagamore te tronen te midden der mannen van den Mahoganni-stam, dan als de notaris Nick te Montreal achter de tralies te zitten, beschuldigd van medeplichtigheid aan gewapend verzet tegen het openbaar gezag.

Wij behoeven niet te zeggen dat Lionel zijnen patroon gezelschap hield in zijne ballingschap in het Indiaansche dorp, verscholen als dit lag in het dichte woud van Laprairie. Hij zelf was trouwens terdege van leer getrokken tegen de agenten en soldaten, en indien hij in hunne handen viel, zou hij zijne straf niet ontloopen. Maar mijnheer Nick was in den grond van zijn hart zeer verdrietig over den loop dien de zaak genomen had, en met zijn klerk was het juist omgekeerd. Deze had er lang geen spijt van dat hij zijn bloed had mogen storten tot verdediging van Jan Zondernaam, den held wiens naam het onderwerp was der gesprekken van alle fransche canadiërs. Ook hoopte hij vurig dat het daar niet bij blijven zou en dat de Indianen openlijk partij voor de opstandelingen kiezen zouden. Mijnheer Nick was nu geen notaris meer; hij was het opperhoofd van eenen Huronschen stam. Lionel was geen tweede klerk meer op een notariaat; hij was de rechterhand van den laatste der Sagamores.

De vraag was of de gouverneur-generaal de Mahogannis voor hunne bemoeienis met het standje te Chipogan niet ter verantwoording roepen en straffen zou. De omstandigheden maakten het lord Gosford echter onmogelijk ook in dit opzicht anders dan met groote gematigdheid te werk te gaan. Had hij tegen de Mahogannis geweld laten plegen, misschien dat al de inlandsche stammen daar aanleiding in gevonden zouden hebben om voor de mannen van hun bloed partij te trekken. Een algemeenen opstand van het Indiaansche ras uittelokken, was onder de bestaande verwikkelingen hoogst onraadzaam. Lord Gosford nam dus het verstandige besluit om de mannen van Walhatta ongemoeid te laten, even als den hoofdman dien zij zich krachtens het erfrecht gekozen hadden. Mijnheer Nick en Lionel bleven dus in het dorp zonder dat iemand naar hen kwam zoeken.

De aandacht van lord Gosford werd trouwens geheel in beslag genomen door het woelen en drijven der hervormingsgezinden, die in alle dorpen in boven- en in beneden-Canada aan het werk waren. In het bijzonder hield de politie het oog op alles wat in het district Montreal voorviel. In de streek aan weerszijden van de Richelieurivier verwachtte men ieder oogenblik dat het tot eenen opstand komen zou, en er werden maatregelen genomen om iedere beweging, die zich vertoonen mocht, in de geboorte te smoren. De linietroepen welke sir John Colborne tot zijne beschikking had, werden ingekwartierd in de verschillende dorpen van het graafschap Montreal en van de aangrenzende graafschappen. De raddraaiers van de oproerige beweging wisten dus dat zij in die streken den sterksten tegenstand zouden ontmoeten, doch dit was geene reden voor hen om van hun plan af te zien. Eenmaal goed aangevat, meenden zij, zou de strijd voor het vaderland alle fransche canadiërs partij doen kiezen. Sedert bij het voorgevallene te Chipogan gebleken was dat Jan Zondernaam zich weder op zijnen post bevond, wachtte ieder slechts op een teeken van hem om naar de wapenen te grijpen. De volksleider had echter nog niets van zich doen hooren, en dit was alleen omdat de willekeurige maatregelen, welke hij van de britsche hooge regeering te gemoet zag, nog op zich lieten wachten.

Voor aller oogen verborgen in het Gesloten Huis, waar zijne moeder hem liefdevol ontvangen had, volgde Jan met gespannen opmerkzaamheid alles wat er voorviel. In de weken die er sedert zijne komst te Saint Charles verloopen waren, was de abt Joann hem meermalen des nachts komen opzoeken en had deze hem op de hoogte gehouden van den loop der politieke gebeurtenissen. Zijn oorspronkelijk plan was te wachten tot het engelsche parlement de spanning tot het uiterste zou drijven door de staatsregeling van 1791 buiten werking te stellen en vervolgens de canadasche volksvertegenwoordiging te ontbinden of te verdagen. Dit was echter niets dan een voorloopig plan, en ontelbare malen had Jan reeds op het punt gestaan om uit het Gesloten Huis te voorschijn te komen. Dan had hij openlijk alle vrienden des vaderlands te wapen willen roepen. Hij rekende er op dat in dat geval alle weerbare mannen in de steden en op het platteland zijne roepstem volgen zouden, en dat de wapenen, welke hij overal langs de Sint Laurensrivier aan de comités der hervormingsgezinden had laten uitdeelen, zouden blijken niet nutteloos te zijn aangeschaft. Het was niet onmogelijk dat de partij der engelsche loyalisten, door de beweging verrast, voor de overmacht het onderspit zou delven en in dit geval bleef aan de regeering geene andere keus over dan voor het geweld te zwichten. Maar de abt Joann had hem dit waagstuk afgeraden, dewijl eene eerste nederlaag alles voorgoed bederven en men geen gelegenheid hebben zou om later met beter gevolg den strijd te hervatten. Trouwens, in den geheelen omtrek van Montreal wemelde het van soldaten en overal stonden detachementen gereed om eenen opstand, waar die ook beproefd mocht worden, in bloed te smoren.

De grootste voorzichtigheid bleef dus raadzaam. Men moest geduld oefenen totdat weder nieuwe willekeurige handelingen van het britsche parlement en nieuwe knevelarijen van het bestuur der kolonie de verbittering der bevolking ten top deden stijgen.

Het bleef dus uitstellen en uitstellen; het ongeduld van de Zonen der Vrijheid was bijna niet meer in toom te houden.

Op het oogenblik dat Jan uit de hoeve te Chipogan vluchtte, rekende hij er stellig op dat de maand October niet voorbij zou gaan, zonder dat het sein tot eenen algemeenen opstand van geheel Canada gegeven zou kunnen worden.

Het was nu de 23ste October en er was nog niets te voorzien, waardoor de vurig gewenschte gelegenheid zich zou voordoen. Toen echter gebeurde er iets in den geest zooals Jan het verlangde, en dit had dadelijk eene voorloopige beweging tot gevolg.

De drie regeerings-commissarissen, door het engelsche opperbestuur benoemd, hadden hun rapport uitgebracht. De daarin vervatte voorstellen waren door de beide huizen van het britsche parlement zonder aarzelen aangenomen. Zij bestonden in: 1º het beschikken over de gelden, die door de belastingschuldigen in Canada werden opgebracht, zonder goedvinden van de canadasche volksvertegenwoordiging; 2º het in beschuldiging stellen der voornaamste afgevaardigden van de hervormingspartij; 3º het wijzigen der grondwet in zoodanigen zin, dat het vereischte aandeel in de belastingen voor fransche kiezers het dubbele bedragen zou van dat voor engelsche; 4º het afschaffen van de verantwoordelijkheid der ministers tegenover de canadasche kamers.

Deze geweldige schennis van recht en wet bracht het geheele land in beweging. Al wat van fransch-canadasche afkomst was, voelde zich in het diepste zijner vaderlandsche gevoelens gekrenkt. Niemand verkoos dit te verdragen en in alle steden en dorpen langs de Sint Laurensrivier werden volksvergaderingen belegd.

Te Laprairie werd ook zulk eene vergadering gehouden. Zij werd o. a. bijgewoond door eenen afgevaardigde uit Frankrijk, die van voorschriften voorzien was door de fransche regeering, en door den zaakgelastigde van het gouvernement der Vereenigde Staten te Quebec.

Op de vergaderingen te Sainte Scholastique en te Saint Ours, en op alle bijeenkomsten in de graafschappen van beneden-Canada, werd openlijk de eisch gesteld dat men aan Groot Brittannie de gehoorzaamheid zou opzeggen. De partij der reformisten werd aangemaand om van woorden tot daden over te gaan. Besluiten werden genomen om de amerikanen te hulp te roepen.

Er werd eene wederstandskas gevormd, waarin de geringste even goed als de mildste bijdragen welkom waren, teneinde in de noodzakelijke uitgaven te voorzien.

Overal werden optochten gehouden, met banieren voorop, die luide toegejuicht werden, waarop men lezen kon:

Wee u dwingelanden! Het volk ontwaakt!

Eendracht onder het volk, schrik onder de tirannen!

Liever een bloedige strijd, dan het juk van gewetenlooze onderdrukkers.

Op zwarte vlaggen zag men een doodshoofd afgebeeld boven twee gekruiste doodsbeenderen en daaronder de namen der gouverneurs-generaal, in wier persoon de haat tegen Engeland als het ware belichaamd werd: Craig, Dalhousie, Aylmer, Gosford. Ter eere van het oude Frankrijk daarentegen werd eene witte vlag rondgedragen, waarop aan den eenen kant de amerikaansche arend door sterren omgeven, en aan den anderen kant de canadasche arend met een dennentwijg in den bek en daaronder de woorden:

Oneze toekomst! Vrij als de lucht!

Uit dit alles kon men zien hoe opgewonden de gemoederen waren. Niet zonder reden werd er in Engeland vrees gekoesterd dat de kolonie met een enkelen ruk den brozen band, die haar aan het moederland verbond, verbreken zou. De vertegenwoordigers van het britsche