Mieszczanin szlachcicem: Komedia w 5 aktach z baletem

By Molier

„Mieszczanin szlachcicem” to wyborna komedia pióra mistrza tego gatunku – Moliera. Gdy tylko mieszczanin Jourdain postanawia zostać szlachcicem, rozpoczyna się cała seria zabawnych aż do niedorzeczności wydarzeń. Bohater dwoi się i troi, aby osiągnąć swój cel, przyprawiając rodzinę o ból głowy i doprowadzając do finansowej ruiny. Czy jego wysiłki zostaną nagrodzone?

• Language: Język polski
• Publisher: Ktoczyta.pl
• Release date: Jan 8, 2017
• ISBN: 9788381150224

Book preview

Molière

Mieszczanin szlachcicem

komedia w pięciu aktach z baletem

Tłumaczenie Tadeusz Boy-Żeleński

Warszawa 2017

Spis treści

Osoby

Akt pierwszy

Scena I

Scena II

Wstawka muzyczna

Scena baletowa

Akt drugi

Scena I

Scena II

Scena III

Scena IV

Scena V

Scena VI

Scena VII

Scena VIII

Scena IX

Pierwsza scena baletowa

Druga scena baletowa

Akt trzeci

Scena I

Scena II

Scena III

Scena IV

Scena V

Scena VI

Scena VII

Scena VIII

Scena IX

Scena X

Scena XI

Scena XII

Scena XIII

Scena XIV

Scena XV

Scena XVI

Scena XVII

Scena XVIII

Scena XIX

Scena XX

Scena XXI

Akt czwarty

Scena I

Scena II

Scena III

Scena IV

Scena V

Scena VI

Scena VII

Scena VIII

Scena IX

Scena X

Scena XI

Scena XII

Scena XIII

Akt piąty

Scena I

Scena II

Scena III

Scena IV

Scena V

Scena VI

Scena VII

Balet narodów

Scena I

Scena II

Scena III

Scena IV

Scena V

Scena VI

Osoby

Osoby komedii:

PAN JOURDAIN – mieszczanin

PANI JOURDAIN – jego żona

LUCYLLA – córka pana Jourdain

KLEONT – zalotnik Lucylli

DORYMENA – markiza

DORANT – hrabia, zalotnik Dorymeny

MICHASIA – służąca pana Jourdain

COVIELLE – służący Kleonta

NAUCZYCIEL MUZYKI

UCZEŃ NAUCZYCIELA MUZYKI

NAUCZYCIEL TAŃCA

NAUCZYCIEL FECHTUNKU

NAUCZYCIEL FILOZOFII

KRAWIEC

CZELADNIK KRAWIECKI

Dwóch LOKAJÓW

Osoby baletu w pierwszym akcie:

ŚPIEWACZKA

Dwóch ŚPIEWAKÓW

TANCERZE

Osoby baletu w drugim akcie:

CZELADNICY KRAWIECCY – tańczący

Osoby baletu w trzecim akcie:

KUCHARZE – tańczący

Osoby baletu w czwartym akcie (Ceremonia turecka):

MUFTI

TURCY – śpiewający, towarzyszący Muftiemu

DERWISZE – śpiewający

TURCY – tańczący

Osoby baletu w piątym akcie (Balet narodów):

CZŁOWIEK ROZDAJĄCY KSIĄŻECZKI – tańczący

NATRĘTY – tańczące

TŁUM WIDZÓW – tańczący

PIERWSZY ELEGANT

DRUGI ELEGANT

PIERWSZA ELEGANTKA

DRUGA ELEGANTKA

PIERWSZY GASKOŃCZYK

DRUGI GASKOŃCZYK

SZWAJCAR

STARY MIESZCZUCH GADUŁA

STARA MIESZCZKA GADUŁA

HISZPANIE – śpiewający i tańczący

WŁOSZKA

WŁOCH

ARLEKINY

PAJACE

SKOCZKI

ŚPIEWACY

TANCERZE

Rzecz dzieje się w Paryżu, w domu pana Jourdain.

Akt pierwszy

Scena I

Orkiestra gra uwerturę, podczas gdy na środku sceny Uczeń Nauczyciela Muzyki układa przy stole arię, którą pan Jourdain zamówił sobie jako serenadę.

Nauczyciel Muzyki, Uczeń Nauczyciela Muzyki, Nauczyciel Tańca, Troje śpiewaków, Dwóch skrzypków, Czterech tancerzy

NAUCZYCIEL MUZYKI

do śpiewaków: Chodźcie, chodźcie do tej sali i zaczekajcie tu, aż nadejdzie!

NAUCZYCIEL TAŃCA

do tancerzy: I wy także, o, z tej strony!

NAUCZYCIEL MUZYKI

do Ucznia: Gotowe?

UCZEŃ

Tak.

NAUCZYCIEL MUZYKI

Zobaczmyż... Doskonale!

NAUCZYCIEL TAŃCA

To coś nowego?

NAUCZYCIEL MUZYKI

Tak, serenada, którą kazałem ułożyć naprędce, czekając, aż się poczciwiec obudzi.

NAUCZYCIEL TAŃCA

Można zobaczyć?...

NAUCZYCIEL MUZYKI

Usłyszysz pan razem ze słowami, skoro on nadejdzie. Będzie tu lada chwila.

NAUCZYCIEL TAŃCA

Nie możemy się teraz skarżyć na brak zajęcia.

NAUCZYCIEL MUZYKI

To prawda. Obaj znaleźliśmy człowieka, jakiego nam było trzeba. To mi gratka dla nas ten pan Jourdain ze swymi pretensjami do szlachectwa i elegancji! Należałoby życzyć pańskiemu tańcowi i mojej muzyce, aby wszyscy byli doń podobni.

NAUCZYCIEL TAŃCA

Niezupełnie; co do mnie, wolałbym, aby klient nieco więcej rozumiał się na rzeczy.

NAUCZYCIEL MUZYKI

Prawda, że się nietęgo rozumie, ale tęgo płaci – a naszym sztukom trzeba tego obecnie więcej niż czegokolwiek.

NAUCZYCIEL TAŃCA

Co do mnie, przyznam, iż mimo wszystko sława ma jednak swój powab. Poklask nie jest dla mnie rzeczą obojętną; uważam, że w jakiej bądź dziedzinie sztuki przykro jest dla artysty popisywać się przed stadem nieuków i zdawać swoje utwory na łaskę barbarzyńskich sądów lada cymbała. Mów, co chcesz, jednak miło jest pracować dla osób zdolnych ocenić delikatne odcienie sztuki, umiejących odczuć piękność dzieła i pochlebnymi słowy uwieńczyć naszą pracę. Tak, najmilsza nagroda, jaką można otrzymać za swą działalność, to wiedzieć, że jest zrozumianą, słyszeć, jak się spotyka z zaszczytnym poklaskiem. Nic, moim zdaniem, nie może lepiej opłacić trudów i nie ma dla uszu wyborniejszej słodyczy niż oświecona i rozumna pochwała.

NAUCZYCIEL MUZYKI

Zgadzam się na to i smakuję w nich niemniej od pana. To pewna, nic milej nie głaska po sercu – ale cóż: z kadzidła nie zrobi się chleba. O samych zachwytach niedaleko człek zajedzie, trzeba dołączyć coś podstawniejszego: najlepszy sposób chwalenia, to chwalić pełnymi rękami. Jest to w istocie człowiek ograniczony, bez wykształcenia; paple i mędrkuje o wszystkim trzy po trzy; jeśli co pochwali, to z pewnością najgłupiej w świecie – ale pieniądze jego prostują sądy jego umysłu, jego sakiewka ma wiele zdrowego rozsądku i smaku, pochwały, którymi nas raczy, posiadają dźwięk czystego złota. Sam widzisz, ten ciemny mieszczuch więcej wart jest dla nas od światłego magnata, który nas tu wprowadził.

NAUCZYCIEL TAŃCA

Jest w tym coś prawdy. Jednakże moim zdaniem za wiele nacisku kładziesz na stronę pieniężną: korzyści materialne są rzeczą tak niską, że nie godzi się przyzwoitemu człowiekowi zdradzać do nich przywiązania.

NAUCZYCIEL MUZYKI

Jednak i ty zgarniasz bez ceremonii dukaty, którymi poczciwiec cię obsypuje.

NAUCZYCIEL TAŃCA

Zapewne, ale nie pokładam w nich całego szczęścia; pragnąłbym, aby przy swoim majątku posiadał także nieco znawstwa i gustu.

NAUCZYCIEL MUZYKI

I ja bym wolał – nad tym też pracujemy, ile w naszej mocy. Tymczasem on daje nam sposobność zyskania w świecie jakiego takiego rozgłosu i płaci za innych to, co inni będą chwalili za niego.

NAUCZYCIEL TAŃCA

Otóż i on.

Scena II

Pan Jourdain w szlafroku i czapeczce nocnej, Nauczyciel Muzyki, Nauczyciel Tańca, Uczeń Nauczyciela Muzyki, Śpiewaczka, Dwóch śpiewaków, Tancerze, Dwaj lokaje

PAN JOURDAIN

I cóż, panowie? Co słychać? Pokażecie mi teraz swoje figielki?

NAUCZYCIEL TAŃCA

Co? Jakie figielki?

PAN JOURDAIN

No, to... Jakże wy to nazywacie?... Prolog czy