Mizantrop: Komedia w 5 aktach

By Molier

Komedia Moliera oparta zarówno na wątkach obyczajowych, jak i na cechach charakterologicznych bohaterów. Mizantropia głównego bohatera Alcesta rodzi się z postawy bezwzględnej szczerości wobec ludzi, bez liczenia się z ich uczuciami i zabiegania o ich względy. Alcest bez wahania głosi krytykę osób ze swojego otoczenia, co oczywiście rodzi stosowne reakcje. Czy Alcest wytrwa mimo wszystko w przekonaniu o słuszności swojej postawy?

• Language: Język polski
• Publisher: Ktoczyta.pl
• Release date: Jan 8, 2017
• ISBN: 9788381150828

Book preview

Molière

Mizantrop

Komedia w pięciu aktach

Tłumaczenie Tadeusz Boy-Żeleński

Warszawa 2017

Spis treści

Osoby

Akt I

Scena pierwsza

Scena druga

Scena trzecia

Akt II

Scena pierwsza

Scena druga

Scena trzecia

Scena czwarta

Scena piąta

Scena szósta

Scena siódma

Akt III

Scena pierwsza

Scena druga

Scena trzecia

Scena czwarta

Scena piąta

Scena szósta

Scena siódma

Akt IV

Scena pierwsza

Scena druga

Scena trzecia

Scena czwarta

Akt V

Scena pierwsza

Scena druga

Scena trzecia

Scena czwarta

Scena piąta

Scena szósta

Scena siódma

Scena ósma

Osoby

ALCEST – zalotnik Celimeny

FILINT – przyjaciel Alcesta

ORONT – zalotnik Celimeny

CELIMENA

ELIANTA – kuzynka Celimeny

ARSENA – przyjaciółka Celimeny

AKAST – markiz

KLITANDER – markiz

SIERŻANT URZĘDU MARSZAŁKOWSKIEGO

ERGAST – służący Alcesta

LOKAJ Celimeny

Rzecz dzieje się w Paryżu, w domu Celimeny.

Akt I

Scena pierwsza

FILINT, ALCEST

FILINT

Cóż znowu? Co się stało?

ALCEST

siedząc

Daj mi pokój, proszę.

FILINT

Niechże się więc choć dowiem, za co gniew twój znoszę?

ALCEST

Proszę, chciej mnie od swojej zwolnić obecności.

FILINT

Ależ wysłuchać mógłbyś przynajmniej bez złości.

ALCEST

Chcę się złościć, a nie chcę słuchać. Do widzenia.

FILINT

Wyznam, że nie pojmuję twego uniesienia,

I choć węzłem przyjaźni złączeni najściślej...

ALCEST

wstając gwałtownie z krzesła

Ja, twoim przyjacielem? Pozbądź się tej myśli.

Byłem nim dotąd, prawda, byłem sercem całem,

Lecz odkąd twą prawdziwą istotę przejrzałem,

Odkąd znam fałsz, zgniliznę, co duszę twą toczy,

Kwita z przyjaźni; nie chcę widzieć cię na oczy.

FILINT

Więc doprawdy tak bardzo mnie występnym mienisz?

ALCEST

Jak to, i ty ze wstydu sam się nie rumienisz?

O wartość twego czynu nie myślę wieść sporu,

Bo musi się nań wzdrygnąć, kto ma krztę honoru.

Więc ty w mych własnych oczach, jak na zawołanie

Śmiesz komuś okazywać najtkliwsze wylanie,

Zapewnienia swych usług, zaklęcia, czułości,

Zda się że mu w uściskach pogruchotasz kości:

A gdy zapytam, co z nim łączy cię tak blisko,

Dobrze, jeżeli zdołasz przypomnieć nazwisko!

Ledwie odszedł, już stygnie zapał twej przyjaźni

I gdy ci o nim mówić, ty drwisz najwyraźniej!

Tam do licha! to rzecz jest nikczemna, niegodna,

Tak swoją duszę fałszem splugawić aż do dna;

Ja, gdyby mnie Bóg takim uczynił w swym gniewie,

Poszedłbym się powiesić na najbliższym drzewie.

FILINT

Nie uważam za godną postronka tej kwestii,

Gdybym więc twej nie zdołał uzyskać amnestii,

Pozwól, że od wyroku sam się ułaskawię

I znajomość ze stryczkiem na później zostawię.

ALCEST

I koncept twój niesmaczny, i sprawa nic warta.

FILINT

A więc mówiąc poważnie, czegóż chcesz, u czarta?

ALCEST

Chcę, by człowiek uczciwy postępował szczerzej

I na wiatr słów nie rzucał, w które sam nie wierzy.

FILINT

Jakże? Gdy ktoś z radością śpieszy w me ramiona,

Trzebaż z równym wylaniem tulić go do łona!

Wedle sił swoich spłacić, w tej samej walucie,

Przysięgi przysięgami, uczuciem uczucie.

ALCEST

Nie, wyznaję, że wcale nie podoba mi się

Obyczaj, jaki wasi przybrali modnisie;

Nienawidzę ich manier, znieść nie mogę tonów,

Jakie mają ci istni handlarze ukłonów,

Ci uścisków na zimno uprzejmi rozdawcy,

Ci niestrudzeni pustych przyrzeczeń łaskawcy,

Co w jednakie są słowa uznania rozrzutni

Dla ludzi godnych tego i dla zwykłych trutni.

Jakąż korzyść ma z takim człowiekiem zażyłość?

Cóż, że ślubuje przyjaźń, szacunek i miłość

I nad tobą w pochlebstwach rozpływa się cały,

Gdy lada błazen równej dozna odeń chwały?

Nie, każdy, co w swych piersiach nosi duszę zacną,

Wzgardzi uczuciem, co się udziela zbyt łacno;

Najbardziej chlubne słowa lichą wartość mają,

Skoro nam je wypada dzielić z całą zgrają;

Do szacunku wyłączność jest jedyną drogą,

A kto cały świat ceni, nie ceni nikogo.

Skoro więc ty podzielasz ten obyczaj modny,

Zaszczytu twej przyjaźni nie czuję się godny;

Zrzekam się skarbów serca, co w swej uprzejmości

Bez najmniejszej różnicy cały świat ugości;

Ja chcę swe własne prawa mieć zawsze i wszędzie:

Przyjaciel wszystkich ludzi moim więc nie będzie.

FILINT

Ależ, gdy żyjem w świecie, musimy nawzajem

Przestrzegać pewnych względów wskazanych zwyczajem.

ALCEST

Bynajmniej; ścigać trzeba bez litości żadnej

Ten fałszywych przyjaźni jarmark zbyt układny;

Żądam, aby mężczyzna był nim w każdym słowie,

By duszę swoją wkładał we wszystko, co powie;

Chcę z nim samym przestawać, nie zaś z jego usty

Jedynie, z których spływa dźwięk grzeczności pusty.

FILINT

Lecz zważ, że nas zbyt często wzniosła szczerość taka

Okryłaby śmiesznością i sławą prostaka;

Że nieraz, niech drażliwość twoja mi wybaczy,