Giaur

By George Gordon Byron

George Gordon Byron

George Gordon Byron pochodził z arystokratycznej rodziny angielskiej, nosił tytuł lorda; ukończył uniwersytet w Cambridge, zasłynął jako romantyczny poeta i dramaturg. Lord Byron uważany jest za poetę zbuntowanego z uwagi na liczne skandale, kontrowersyjne wystąpienia oraz aktywny udział w ruchach wyzwoleńczych. Zawarte w 1815 r. małżeństwo z Anną Izabellą Milbanke zakończyło się rozwodem. Największym skandalem w życiu Byrona był romans z przyrodnią siostrą — Augustą Leigh. Ta sytuacja zmusiła go do opuszczenia Anglii. Gordon przeniósł się do Szwajcarii, a następnie osiadł we Włoszech. Poznał tam nacjonalistkę włoską — Teresę Guiccioli, która była jego ogromną miłością. Z jej powodu zaangażował się w ideę wyzwolenia i zjednoczenia Italii. Kiedy w 1824 r. wybuchło powstanie greckie przeciwko Turcji, wyruszył do Missolonghi, gdzie wkrótce potem zmarł na febrę.

Ur. 22 stycznia 1788 r. w Londynie
Zm. 19 kwietnia 1824 r. w Missolonghi w Grecji
Najważniejsze dzieła: Wędrówki Childe Harolda (1818), Korsarz (1813), Giaur (1814), Manfred (1817), Kain (1821), Don Juan (1819-1824)

• Language: Język polski
• Publisher: Booklassic
• Release date: Aug 5, 2016
• ISBN: 6610000007394

George Gordon Byron

George Gordon Byron (1788-1824), also known as Lord Byron, was a London-born politician and poet who contributed to the Romantic Movement. He was the son of Captain John Gordon and a wealthy Scottish heiress, Catherine Gordon. Gordon was educated at Trinity College but was more interested in the social scene than his studies. Despite his ambivalence, Gordon was a prolific writer with an affinity for politics. He published his first volume of poetry, Hours of Idleness in 1807 and subsequently joined the House of Lords in 1809. Despite his untimely passing at 36, Gordon led a short but accomplished life.

Book preview

TŁUMACZ

Przedmowa tłumacza

O wpływie Byrona na całą tegoczesną literaturę przekonywają się co dzień czytelnicy, bo widzą na wszystkich utworach późniejszych barwę i piętno tego wielkiego poety. O zaletach i wadach dzieł jego tyle ksiąg napisano, że z nich można by ułożyć małą bibliotekę: nie myślimy poruszać tej pleśni krytyczno panegirycznej, głęboko już zasypanej innymi ważniejszymi polemikami.

Ale tłumacz czuł się obowiązanym powiedzieć zdanie swoje o dziełach Autora pod jednym przynajmniej względem, — pod względem moralnego ich charakteru i dążenia. Wiadomo, iż Byrona oskarżano o bezbożność i antysocjalizm²; zarzucano mu,że występnych ludzi wybierając na bohatyrów swoich pieśni, robił niejako apoteozę zbrodni; Fryderyk Szlegel³ nazwał go emisariuszem Szatana, a wszyscy zgodzili się, że był apostołem sceptycyzmu.

Wszakże, jeśli sądząc dzieła pod względem sztuki, krytycy zwykli je odnosić do wieku, w którym wzięły początek, porównywać z dziełami spółczesnymi i poźniejszymi, należałoby równą⁴ zachować metodę oceniając moralny charakter autorów.

Byron był dzieckiem przeszłego wieku; wszedł na świat w epoce moralnej najnieszczęśliwszej dla człowieka, dla poety. Właśnie wtenczas spadała zasłona po pierwszym akcie rewolucji. Straszna walka piśmienna i słowna przecięta została gilotynami i zagłuszona grzmotem wojny europejskiej. Stronnictwa osłabione wzajemnym mordem ustąpiły z placu boju; niedobitków Napoleon rozbroił i wziął na kagańce. Wszystko ucichło. Był to czas dziwnego odrętwienia; o tych wielkich pytaniach które świat zaburzyły, lękano się już mówić, zaprzestano myślić. Dzieła wszystkie ówczesne noszą cechę trwogi umysłowej i moralnego upadku. Są to niby rozmowy winowajców zamkniętych w więzieniu, którzy wstydzą się wspominać przeszłość, bo haniebna, — boją się pomyślić o przyszłości, bo okropna, — i bawią się gawędką o pogodzie i deszczu.

Dusza Byrona nie mogła żyć śród takiej literatury, gwałtem wyrywała się za jej sferę. Młody Autor, prześladowany od krytyków, ścigał ich wzajem, a z krytyków sądząc o czytelnikach, zaczął lekceważyć całą publiczność. Po tej kłótni autorskiej z literatami, nastąpił rozbrat moralny z ludźmi, którego szczegóły należą do biografii.

Zalśniony gniewem, złorzecząc obłudzie.  

Choć znał, zapomniał że są lepsi ludzie.  

Korsarz, str. 98.

Odtąd zdało się Byronowi, że człowiek z sercem nie może żyć w towarzystwie, że musi uciec od świata lub mścić się nad nim. Odtąd bohatyrów swoich, dzieci duszy swojej, wychowywał na pustyni lub w jaskiniach łotrów.

Ale dzieci Byrona nie są to pospolici zbrodniarze, nie zimni egoiści albo szaleni fanatycy zakochani w swojej przewrotności i głupstwie. Poeta zostawia im jedną przynajmniej cnotę, jedno szlachetne uczucie, które ich mimowolnie z rodzajem ludzkim wiąże, które nie pozwala im pogrążyć się w zupełną moralną ciemność, i świecąc na dnie sumienia, tym wyraźniej daje widzieć wszystkie jego szczerby i plamy.

Ludzie Byrona mają sumienie. I tu jest główna różnica między naszym autorem i pisarzami przeszłego wieku. Przeszły wiek był solistą, a więc nie znał różnicy złego i dobrego, ćwiczył się tylko w rozumkowaniu, i za cel sobie położył, ze wszystkiego wytłumaczyć się, a raczej wygadać. Typem przeszłego wieku jest Panglos⁵ Woltera. Ten Panglos, francuski Hiob, w największym spodleniu moralnym, nie traci dobrego humoru; walając się w śmieciach, i wypluwając zęby, zawsze pyszni się i cieszy się, że był i jest filozofem. Ludzie Byrona gardza taką sofisterią⁶, czują, że są winni, cierpią; duma tylko nie dozwala im błagać przebaczenia, a czytelnik czuje, że do poprawy brak mu tylko czasu, bo wszyscy zbyt rychło giną. Czytelnik pewny jest, że Giaur, ani Korsarz, ani nawet Don-Juan nie skończyliby jak Panglos, albo Foblas.

I sceptycyzm Byrona różny jest od tej obojętności na wszystko co jest wysokie i piękne, od tej zwierzęcej nieczułości, którą soliści ochrzcili sceptycyzmem, a która jest tylko dobrowolną głucho-ślepotą. Cała filozofia przeszłego wieku dążyła do tego, ażeby ludzi, już pochlebstwem odwieść, już groźbą⁷ i śmiechem odstraszyć od poszukiwania