อาศัยจุดตั้งต้นอ่านจิตตัวเองให้ออกนั่นล่ะ จิตคิดชั่ว ยังไม่ทันพูด คิดชั่วก่อน ยังไม่ทันทำชั่ว คิดชั่วก่อน พอรู้ทันตั้งแต่ต้นตอ ตรงที่คิดชั่วนั้น คิดด้วยราคะ โทสะ โมหะ รู้ทันไป รู้ทันอย่างนี้แล้วองค์มรรคทั้งหลายจะเจริญขึ้น นี้เป็นวิธีปฏิบัติที่เรียบง่าย ลัดสั้นที่สุดแล้ว ปกติก็ไม่ค่อยมีใครเขาสอนกันหรอก เขาจะสอนรูปแบบของการปฏิบัติ ให้นั่งสมาธิอย่างนี้ เดินจงกรมอย่างนี้ ส่วนหลวงพ่อจะเน้นลงมาที่แก่นกลางของการปฏิบัติ คือจิตของเรานั่นเอง ได้จิตก็ได้ธรรมะ ไม่ได้จิตก็ไม่ได้ธรรมะ ฉะนั้นถ้าเราตัดตรงเข้าที่จิตได้เลย ก็คอยรู้เท่าทันไป ถ้าตัดตรงเข้าทิ่จิตไม่ได้เลย ก็ผ่านกระบวนการตัวอื่นมา ที่สอนให้วันนี้ มันเป็นกระบวนการที่ลัดสั้นสุดๆ แล้ว ตัดเข้าที่จิตเลย จิตคิดเพราะอะไร ก็รู้ทันไป ทำไม่ได้ก็ทำความสงบก่อน สงบแล้วก็มาดูกายไป จากกายเขยิบขึ้นดูเวทนา จากเวทนาเขยิบขึ้นมาดูจิตตสังขาร ความปรุงดีปรุงชั่ว ถัดจากนั้นก็ขึ้นมาสู่ธัมมานุปัสสนา เห็นสภาวธรรม รูปธรรมนามธรรม ทำงานไป ไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ของเรา กุศล อกุศล ก็เกิดดับ ไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ของเรา สิ่งทั้งหลายมีเหตุก็เกิด หมดเหตุก็ดับ บังคับไม่ได้ อันนั้นคือจุดสุดยอดกรรมฐาน เราจะเห็นสิ่งนี้เกิดเพราะสิ่งนี้มี สิ่งนี้จึงมี สิ่งนี้ไม่มี สิ่งนี้จึงไม่มี ฉะนั้นเราเห็นสัจจะ เห็นความจริงแท้ ไม่มีอะไรที่เกิดขึ้นลอยๆ สิ่งทั้งหลายเกิดจากเหตุ มีเหตุก็เกิด หมดเหตุก็ดับ บังคับไม่ได้ กรรมฐานมีมากมาย ถ้าตัดตรงเข้าที่จิตได้ก็เข้ามาเลย ถ้าไม่ได้ก็ไปดูเอา ถนัดดูกายก็ดูกาย ถนัดดูเวทนาก็ดูเวทนา ถนัดดูจิตที่เป็นกุศล อกุศล ก็ดูเอา ถ้าลึกซึ้งลงมาเห็นกระบวนการที่จิตมันทำงาน ตรงนั้นจริงๆ คือธัมมานุปัสสนา ถ้าเข้าตรงนี้ได้ก็เข้าเลย เข้าไม่ได้ก็ไปกายานุปัสสนา เวทนานุปัสสนา จิตตานุปัสสนาไป หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วันสวนสันติธรรม 3 มิถุนายน 2566