การปฏิบัติไม่ยาก ยากเฉพาะผู้ไม่ปฏิบัติ ผู้ปฏิบัติทำอะไรบ้าง ทำสมถะกับวิปัสสนา ทำวิปัสสนาอย่างเดียวได้ไหม - ได้ แต่แห้งแล้ง ปฏิบัติไปแบบแห้งแล้ง ล้มลุกคลุกคลาน ทำสมถะอย่างเดียวได้ไหม - ไม่ได้ ทำวิปัสสนาอย่างเดียว ยังได้ แต่ได้อย่างลำบาก ได้มรรคได้ผลอย่างลำบาก ถ้าทำสมถะอย่างเดียว ไม่ได้มรรคได้ผล คนละเรื่องกันเลย ทำสมาธิ จิตสงบสบาย จะไปได้มรรคผลได้ยังไง ไม่มีปัญญา แต่ตอนที่เราเจริญปัญญาไป จิตมันจะทำสมถะเอง สมมุติเราทำสมาธิไม่เป็นเลย เราดูจิตเกิดดับ ๆ ไปเรื่อย ๆ ถึงจุดหนึ่งที่จิตมันเหนื่อย จิตมันจะพลิกตัวเองเข้าหาสมาธิเอง -- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม วันที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๒ ไฟล์ 620101A ซีดีแผ่นที่ ๘๐