การปฏิบัติ มีส่วนที่ยากกับส่วนที่ง่าย ส่วนที่ยากก็คือ จะทำยังไงให้จิตตั้งมั่น เป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน ยากตรงฝึกสมาธิ เพราะสมาธิมีการดัดแปลง ดัดแปลงจิตให้ถูก ไม่ใช่ดัดแปลงให้ผิด อย่างจิตไม่ดี ทำให้ดี จิตไม่สุข ทำให้สุข จิตไม่สงบ ทำให้สงบ มีการกระทำ กระทำได้หลายอย่าง บางทีก็ต้องปลุกเร้า บางทีก็ต้องข่มมัน บางทีก็ให้การเรียนรู้กับมัน ทำได้หลายอย่าง เป็นศิลปะของการปฏิบัติ -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 16 มิถุนายน 2562 ไฟล์ 620616B ซีดีแผ่นที่ 82