E-Öğrenme ile İlgili Hazır Bulunuşluk, Memnuniyet ve Engel Faktörlerinin İlişkisel Analizi

By Dr. Zülküf Narlıkaya and Doç. Dr. Özcan Demir

E-öğrenme yükseköğretimde giderek daha yaygın ve önemli hale gelmiştir. E-öğrenme erişebilirlik, çeşitlilik ve esneklik gibi bir çok fayda sunarken, iletişim sorunları, teknolojik sorunlar, izolasyon, dikkat dağınıklığı ve derslerden kopma gibi pek çok zorluğu da beraberinde getirmektedir. Bu durum, e-öğrenme sistemine ilişkin memnuniyet olgusunu ön plana çıkarmaktadır. E-öğrenme ortamlarındaki memnuniyet birçok faktörden etkilenebilmektedir. Bazı faktörler memnuniyeti arttırıcı ya da azaltıcı olabilmektedir.

Örneğin, dijital teknolojilere yönelik olumlu bir tutuma ve yüksek teknoloji bilgisine sahip öğrencilerin e-öğrenmeye daha kolay adapte olabilecekleri söylenebilir. Benzer şekilde erişilen yazında e-öğrenmeye hazır bulunuşluğun memnıuniyeti etkilediğini belirten çalışmalarda yer almaktadır. Ayrıca bazı araştırmacılar, e-öğrenmenin ortaya çıkardığı zorlukların öğrencilerin e-öğrenmeye hazır olmaları ve öğrencilerin e-öğrenmeye duydukları memnuniyetle ilişkili olabileceğini vurgulamaktadırlar.

• Language: Türkçe
• Publisher: eKitap Projesi
• Release date: Feb 2, 2024
• ISBN: 9786256629257

Book preview

D:\KIYAMET GERÇEKLİĞİ KÜLLİYATI Murat Ukray {2006-2012}\YAYINLANAN KİTAPLAR\Zülküf Narlıkaya\E-Öğrenme ile İlgili Hazır Bulunuşluk, Memnuniyet ve Engel Faktörlerinin İlişkisel Analizi.jpg

E-Öğrenme ile İlgili Hazır Bulunuşluk, Memnuniyet ve Engel Faktörlerinin İlişkisel Analizi

Dr. Zülküf Narlıkaya

Doç. Dr. Özcan Demir

Not: Bu çalışma Doç. Dr. Özcan DEMİR  danışmanlığında yapılan Zülküf NARLIKAYA’nın doktora tezinden türetilmiştir.

Kitap adı: E-Öğrenme ile İlgili Hazır Bulunuşluk, Memnuniyet ve Engel Faktörlerinin İlişkisel Analizi

Yazar adı: Zülküf NARLIKAYA

Danışman: Doç. Dr. Özcan DEMİR

Sayfa Düzeni ve Grafik Tasarım: E-Kitap Projesi

Editorial & Kapak Tasarım: © Yazar

Yayıncı (Publisher): E-KİTAP PROJESİ,

www.ekitaprojesi.com, 2024

Açıklama: D:\KIYAMET GERÇEKLİĞİ KÜLLİYATI Murat Ukray {2006-2012}\e-KİTAP PROJESİ\e-KİTAP PROJESİ (Dosyalar)\e-Kitap Projesi (Logolar ve Vergi Levhası)\e-kitap-projesi-(logo).gif

Yayıncı Sertifika No: 45502

İstanbul, Şubat / 2024

e-ISBN: 978-625-6629-25-7

İLETİŞİM:

E-posta: [e-mail]

[e-mail]

Cevap ve yorumlarınız için:

{For reply and your comments}

http://www.ekitaprojesi.com/books/e-ogrenme-ile-ilgili-hazir-bulunusluk-memnuniyet-ve-engel-faktorlerinin-iliskisel-analizi

Facebook logosu, Facebook, Inc. Logo Bilgisayar Simgeleri ... www.facebook.com/EKitapProjesi

© Copyright: Bu kitabın tüm yayın hakları E-Kitap Projesi’ne aittir. Tanıtım alıntıları dışında izinsiz çoğaltılması yasalarımıza göre suç sayılmaktadır. Böyle bir harekete kalkışmak yerine, bize sorarsanız uygar ve paylaşımcı dünya adına seviniriz..

ÖNSÖZ

E-öğrenme yükseköğretimde giderek daha yaygın ve önemli hale gelmiştir. E-öğrenme erişebilirlik, çeşitlilik ve esneklik gibi bir çok fayda sunarken, iletişim sorunları, teknolojik sorunlar, izolasyon, dikkat dağınıklığı ve derslerden kopma gibi pek çok zorluğu da beraberinde getirmektedir. Bu durum, e-öğrenme sistemine ilişkin memnuniyet olgusunu ön plana çıkarmaktadır. E-öğrenme ortamlarındaki memnuniyet birçok faktörden etkilenebilmektedir. Bazı faktörler memnuniyeti arttırıcı ya da azaltıcı olabilmektedir. Örneğin, dijital teknolojilere yönelik olumlu bir tutuma ve yüksek teknoloji bilgisine sahip öğrencilerin e-öğrenmeye daha kolay adapte olabilecekleri söylenebilir. Benzer şekilde erişilen yazında e-öğrenmeye hazır bulunuşluğun memnıuniyeti etkilediğini belirten çalışmalarda yer almaktadır. Ayrıca bazı araştırmacılar, e-öğrenmenin ortaya çıkardığı zorlukların öğrencilerin e-öğrenmeye hazır olmaları ve öğrencilerin e-öğrenmeye duydukları memnuniyetle ilişkili olabileceğini vurgulamaktadırlar.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ

İÇİNDEKİLER

ŞEKİLLER LİSTESİ

TABLOLAR LİSTESİ

1.              GİRİŞ

1.1.              Araştırmanın Temel Soruları

1.2.              Araştırmanın Amacı ve Önemi

1.3.              Araştırmanın Sınırlıkları

1.4.              Araştırmanın Varsayımları

2.              ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

2.1.              Araştırmanın Değişkenleri, Hipotezleri ve Modeli

2.2.              Araştırmanın Evren ve Örneklemi

2.3.              Araştırma Verilerinin Toplanması

2.4.              Araştırma Verilerin Analizi

3.              ARAŞTIRMANIN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ

3.1.              E-Öğrenme

3.1.1.              E-Öğrenmenin Tanımı

3.1.2.              E-Öğrenmenin Tarihsel Süreci

3.1.3.              E-Öğrenmenin Türleri

3.1.4.              E-Öğrenmenin Özellikleri ve Bileşenleri

3.1.5.              E-Öğrenmenin Avantajları ve Dezavantajları

3.1.6.              E-Öğrenmede Kullanılan Teknolojiler

3.1.7.              Yükseköğretimde E-Öğrenme ve Türkiye’deki Mevcut Durumu

3.2.              E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk

3.3.              E-Öğrenme Memnuniyet

3.4.              E-Öğrenme Algılanan Engeller

3.5.              E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk ve E-Öğrenme Memnuniyet İlişkisi

3.6.              E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk ve E-Öğrenme Engeller İlişkisi

3.7.              E-Öğrenme Memnuniyet ve E-Öğrenme Engeller İlişkisi

4.              ARAŞTIRMANIN BULGULARI

4.1.              Geçerlilik ve Güvenirlik Analizi

4.2.              Demografik Bulgular

4.3.              Ölçek Puanları

4.3.1.              E-Öğrenenler İçin Hazır Bulunuşluk (EÖHB)  Ölçek Puanları

4.3.2.              E-Öğrenmede Öğrenci Engelleri (EÖÖE) Ölçek Puanları

4.3.3.              E-Öğrenme Memnuniyet Ölçek Puanları

4.4.              Fark Testleri

4.4.1.              Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin Demografik Özellikleri ile EÖHB Ölçeğine Yönelik Bulgular

4.4.2.              Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin Demografik Özellikleri ile EÖÖE Ölçeğine Yönelik Bulgular

4.4.3.              Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin Demografik Özellikleri ile E-Öğrenme Memnuniyet Ölçeğine Yönelik Bulgular

4.5.              Korelasyon Analizi Bulguları

4.6.              Regresyon Analizi Bulguları

4.6.1.              Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk Algısının E-Öğrenme Memnuniyet Üzerindeki Etkisi

4.6.2.              Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk Algısının E-Öğrenme Engel Üzerindeki Etkisi

4.6.3.              Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin E-Öğrenme Engel Algısının E-Öğrenme Memnuniyet Üzerindeki Etkisi

4.7.              Düzenleyicilik Etki Analizi

5.              TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLER

5.1.              Tartışma ve Sonuç

5.1.1.              Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk Algılarına İlişkin Tartışma ve Sonuç

5.1.2.              Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin E-Öğrenme Memnuniyet Algılarına İlişkin Tartışma ve Sonuç

5.1.3.              Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin E-Öğrenme Engel Algılarına İlişkin Tartışma ve Sonuç

5.1.4.              E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk İle E-Öğrenme Memnuniyet Arasındaki İlişkiye Yönelik Tartışma ve Sonuç

5.1.5.              E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk İle E-Öğrenme Engel Arasındaki İlişkiye Yönelik Tartışma ve Sonuç

5.1.6.              E-Öğrenme Engel İle E-Öğrenme Memnuniyet Arasındaki İlişkiye Yönelik Tartışma ve Sonuç

5.1.7.              Düzenleyicilik Etkisine İlişkin Tartışma ve Sonuç

5.2.              Öneriler

5.2.1.              Araştırma Sonuçlarına Dayalı Öneriler

5.2.2.              Gelecek Araştırmalara Yönelik Öneriler

KAYNAKÇA

ÖZGEÇMİŞ

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 1. Düzenleyici Değişkenin İlişkisel Yapıya Etkisi

Şekil 2. Temel Düzenleyici Etki Modeli

Şekil 3. Araştırmanın Modeli

Şekil 4. Bileşenlerin ve Özelliklerin Bağlantısı

Şekil 5. E-Öğrenme Çerçevesi

Şekil 6. E-Öğrenme Sisteminin Bileşenleri

Şekil 7. Eğitim Teknolojisinin Alanları

Şekil 8. FUZEM’de Oluşturulan Hiyerarşik Yapı

Şekil 9. Düzenleyici Etki Grafiği

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1. Eğitim Teknolojisinin Değişimi

Tablo 2. EÖHB Ölçeğine İlişkin Faktör Analizi ve Güvenirlik Analizi Bulguları

Tablo 3. EÖÖE Ölçeğine İlişkin Faktör Analizi ve Güvenirlik Analizi Bulguları

Tablo 4. E-Öğrenme Memnuniyet  Ölçeğine İlişkin Faktör Analizi ve Güvenirlik Analizi Bulguları

Tablo 5. Demografik Bulgular

Tablo 6. Ölçek Puan Aralıkları

Tablo 7. E-Öğrenenler İçin Hazır Bulunuşluk (EÖHB)  Ölçek Puanları

Tablo 8. E-Öğrenmede Öğrenci Engelleri (EÖÖE) Ölçek Puanları

Tablo 9. E-Öğrenme Memnuniyet Ölçek Puanları

Tablo 10. EÖHB Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının Cinsiyete Göre Dağılımı

Tablo 11. EÖHB Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının Daha Önce E-Ders Alma Değişkenine Göre Dağılımı

Tablo 12. EÖHB Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının Daha Sonra E-Ders Alma Değişkenine Göre Dağılımı

Tablo 13. Katılımcıların EÖHB Algı Düzeylerinin Yaş Değişkenine Göre Varyans Homojenliği Analiz Bulguları

Tablo 14. EÖHB Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının Yaşa Göre Farklılıkların İncelendiği ANOVA Analizi Bulguları

Tablo 15. Katılımcıların EÖHB Algı Düzeylerinin Bölüm Değişkenine Göre Varyans Homojenliği Analiz Bulguları

Tablo 16. EÖHB Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının Bölüme Göre Farklılıkların İncelendiği ANOVA Analizi Bulguları

Tablo 17. Katılımcıların EÖHB Algı Düzeylerinin İnternet ve Cihaz Kullanım Becerisi Değişkenine Göre Varyans Homojenliği Analiz Bulguları

Tablo 18. EÖHB Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının İnternet ve Cihaz  Kullanım Becerisine Göre Farklılıkların İncelendiği ANOVA Analizi Bulguları

Tablo 19. EÖÖE Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının Cinsiyete Göre Dağılımı

Tablo 20. EÖÖE Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının Daha Önce E-Ders Alma Göre Dağılımı

Tablo 21. EÖÖE Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının Daha Sonra E-Ders Alma Göre Dağılımı

Tablo 22. Katılımcıların EÖÖE Algı Düzeylerinin Yaş Değişkenine Göre Varyans Homojenliği Analiz Bulguları

Tablo 23. EÖÖE Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının Yaşa Göre Farklılıkların İncelendiği ANOVA Analizi Bulguları

Tablo 24. Katılımcıların EÖÖE Algı Düzeylerinin Bölüm Değişkenine Göre Varyans Homojenliği Analiz Bulguları

Tablo 25. EÖÖE Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının Bölüme Göre Farklılıkların İncelendiği ANOVA Analizi Bulguları

Tablo 26. Katılımcıların EÖÖE Algı Düzeylerinin İnternet ve Cihaz  Kullanım Becerisi Değişkenine Göre Varyans Homojenliği Analiz Bulguları

Tablo 27. EÖÖE Ölçeği ve Alt Boyut Puanlarının İnternet ve Cihaz  Kullanım Becerisine Göre Farklılıkların İncelendiği ANOVA Analizi Bulguları

Tablo 28. E-Öğrenme Memnuniyet Ölçeği Puanının Cinsiyete Göre Dağılımı

Tablo 29. E-Öğrenme Memnuniyet Ölçeği Puanının Daha Önce E-Ders Almaya Göre Dağılımı

Tablo 30. E-Öğrenme Memnuniyet Ölçeği Puanının Daha Sonra E-Ders Almaya Göre Dağılımı

Tablo 31. Katılımcıların E-Öğrenme Memnuniyet Algı Düzeylerinin Yaş Değişkenine Göre Varyans Homojenliği Analiz Bulguları

Tablo 32. E-Öğrenme Memnuniyet Ölçeği Puanının Yaşa Göre Farklılıkların İncelendiği ANOVA Analizi Bulguları

Tablo 33. Katılımcıların E-Öğrenme Memnuniyet Algı Düzeylerinin Bölüm Değişkenine Göre Varyans Homojenliği Analiz Bulguları

Tablo 34. E-Öğrenme Memnuniyet Ölçeği Puanının Bölüme Göre Farklılıkların İncelendiği ANOVA Analizi Bulguları

Tablo 35. Katılımcıların E-Öğrenme Memnuniyet Algı Düzeylerinin İnternet ve Cihaz  Kullanım Becerisi Değişkenine Göre Varyans Homojenliği Analiz Bulguları

Tablo 36. E-Öğrenme Memnuniyet Ölçeği Puanının İnternet ve Cihaz  Kullanım Becerisine Göre Farklılıkların İncelendiği ANOVA Analizi Bulguları

Tablo 37. Değişkenlere Ait Korelasyon Değerleri

Tablo 38. E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk Algısının E–Öğrenme Memnuniyet Üzerindeki Etkisi

Tablo 39. E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk Alt Boyutlarının E–Öğrenme Memnuniyet Üzerindeki Etkisi

Tablo 40. E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk Algısının E–Öğrenme Engel Üzerindeki Etkisi

Tablo 41. E-Öğrenme Hazır Bulunuşluk Alt Boyutlarının E–Öğrenme Engel Üzerindeki Etkisi

Tablo 42. E-Öğrenme Engel Algısının E–Öğrenme Memnuniyet Üzerindeki Etkisi

Tablo 43. E-Öğrenme Engel Alt Boyutlarının E–Öğrenme Memnuniyet Üzerindeki Etkisi

Tablo 44. E-Öğrenme Hazır Bulunuşluğun E–Öğrenme Memnuniyet Üzerindeki Etkisinde E-Öğrenme Engelin Düzenleyici Rolü

Tablo 45. Düzenleyici Etki Analizi Değerler Tablosu

1.  

GİRİŞ

Günümüzde dijital eğitim teknolojileri, öğrenmede giderek daha kapsamlı bir rol oynamaktadır (Kashada vd., 2018; Sprenger ve Schwaninger, 2021). Bunun sonucu olarak, geleneksel öğrenme modelinden e-öğrenme modeline geçildiği söylenebilir (Ronzhina vd., 2021). Dahası, e-öğrenmenin kullanımına önemli sonuçlar katan pandemi koşulları ve sonrasında bu öğrenme modeli giderek daha fazla uygulanmaya başlanmıştır (Choudhury ve Pattnaik, 2020; Rodrigues vd., 2019). Yaygın olarak tanımlanmış olmasına rağmen e-öğrenme, sistemleştirilmiş ve elektronik web tabanlı bir öğrenme modelidir (Holmes ve Gardner, 2006). Bu model, eğitim sürecine öğrenme medyası, internet, bilgi ve iletişim teknolojileri, dijital platformlar ve görüntülü sesli telekonferans gibi dört önemli ayağı entegre etmektedir (Holmes vd., 2019). Ayrıca e-öğrenme, yapılandırılmış bir öğrenim süreci sunarak verimli ve etkin öğrenmeyi sağlama potansiyeline sahiptir (Baumann Birkbeck vd., 2015; Priatna vd., 2020; El-Sabagh, 2021; Saripudin vd., 2020; Zare vd., 2016).

E-öğrenme ilgili çalışmalar, e-öğrenmenin kapsamlı özelliklere sahip olduğu ve yenilikçi, iletişimsel, aktif, bağımsız, yansıtıcı ve işbirlikçi bir öğrenme iklimi uygulama fırsatları sunduğu konusunda hemfikirdir (Shah ve Barkas, 2018; Wali ve Popal, 2020). Benzer şekilde e-öğrenme, eğitimcilerin yüzyüze bir eğitim ortamında bulunmadan herhangi bir yerde sanal derslere katılabilme kolaylığı sağlamıştır (Osman, 2020). Bu kolaylığın, öğretimin kalitesini düşürmeden zaman ve mekan esnekliği sağlamada doğrudan bir etkisinin olduğu söylenebilir (Lapitan vd., 2021).

E-öğrenme Covid 19 pandemisinde, zaman ve mekan engellerini aşabildiği için akademisyenler ve öğrenciler arasında öğretme ve öğrenme için kurtarıcı olarak görülmüştür (Chung vd., 2020a). Fakat bu pandemi sırasında e-öğrenme teknolojilerini henüz benimsememiş olan üniversiteler, e-öğrenme konusunda asgari düzeyde bilgi sahibi öğretim üyeleri veya personel ile e-öğrenime geçiş yapmak zorunda kalmışlardır (Alqahtani ve Rajkhan, 2020). Birçok üniversite, öğrencilerinin bu yeni öğretim yaklaşımına hazır olmadıklarının ve e-öğrenmenin ortaya çıkardığı zorlukların farkında değildi ve bu da öğrencilerin e-öğrenme memnuniyetlerini olumsuz olarak etkilemiştir (Almaiah vd., 2020; Atmojo ve Nugroho, 2020; Wagiran vd., 2022).

E-öğrenmeye hazır olma kavramı ilk olarak Warner vd.’leri (1998) tarafından ortaya atılmış ve öğrencinin öğrenme için internet gibi elektronik iletişimi kullanma becerisi ve güveni olarak tanımlanmıştır (akt. Hasim ve Yusof, 2022: 470).

E-öğrenmye hazırlık yapısı, bir dizi etkileşimli boyuttan oluşmaktadır ve öğrenenlerin e-öğrenmeye hazır olma düzeyini belirleyen çeşitli faktörleri içermektedir. Bu faktörler arasında bilgi teknolojilerinin etkin kullanımı, teknik yeterlilik ve bireysel tercihler önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca, öğrenenlerin teknoloji ve kaynaklara