Ο κόσμος από την αρχή - The World Anew

By Ελένη Κατσαμά

Η παρούσα έκδοση επιχειρεί, μέσα από την αφήγηση τριών διαφορετικών ιστοριών, να παρουσιάσει ενδεικτικά κάποιες από τις περιπτώσεις βίας κατά νεαρών κοριτσιών που καλύπτει η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, πώς μπορούν αυτές να εκδηλωθούν αλλά και πώς μπορεί κανείς να τις αντιμετωπίσει. Οι ιστορίες αυτές θα μπορούσαν να συμβούν σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου και σε οποιαδήποτε γυναίκα και κορίτσι, ανεξαρτήτως καταγωγής, κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης, καθώς η βία κατά των γυναικών αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο. 
Στόχος είναι να καταλάβουμε όλοι και όλες ότι δεν πρέπει να υπάρχει και δε δικαιολογείται να υπάρχει ανοχή στη βία, σε καμία μορφή και σε κανένα είδος της. Όποια πράξη επιτελείται χωρίς συναίνεση είναι έκφραση βίας και φταίει αποκλειστικά αυτός που την ασκεί. Είναι σημαντικό να μοιραζόμαστε αυτά που μας προβληματίζουν και, όταν πρόκειται για σοβαρά ζητήματα, όπως η βία, πρέπει να απευθυνόμαστε σε ενήλικα άτομα που έχουμε εμπιστοσύνη και μπορούν και ξέρουν πώς να μας βοηθήσουν.

This publication attempts, through the narration of the stories of three girls, to present certain cases of violence against young girls, set forth in the Istanbul Convention, how they may escalate, and how one may address them. These stories could happen in any country in the world and to any woman or girl, regardless of background, or social and economic status, as violence against women is a global phenomenon. 
The purpose of this publication is to make us all realize that there should be no justification or tolerance to violence in any form whatsoever. Any act, taking place without consent, is an expression of violence, for which the perpetrator bears sole responsibility. It is important to share our concerns; and, when it comes to serious issues, such as violence, we must reach out to adults we trust, and who can and do know how to help us.

• Language: Ελληνικά
• Publisher: KETHI
• Release date: Jul 27, 2020
• ISBN: 9788835869801

Book preview

Ο κόσμος από την αρχή

της Ελένης Κατσαμά

εικονογράφηση: Μυρτώ Δεληβοριά

Αγαπητές αναγνώστριες, αγαπητοί αναγνώστες,

Η UNICEF είναι στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσει το αποτέλεσμα της συνεργασίας της με το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) μέσα από την έκδοση του βιβλίου Ο κόσμος από την αρχή. Όμορφα γραμμένη από την Ελένη Κατσαμά και με εικονογράφηση της Μυρτώς Δεληβοριά, αυτή η συλλογή ιστοριών σκιαγραφεί με ευαισθησία τις εμπειρίες κοριτσιών που αντιμετώπισαν βία λόγω του φύλου τους. Σκοπός της έκδοσης είναι να θέσει προβληματισμούς αλλά και να αποτελέσει έναυσμα για συζήτηση μεταξύ των νέων σχετικά με την πρόληψη και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας, της βίας που βασίζεται στο φύλο. Με σκοπό να απευθυνθούν σε ένα ευρύ κοινό, οι ιστορίες δημοσιεύονται σε τέσσερις γλώσσες: ελληνικά, αγγλικά, αραβικά και φαρσί. Αν και το κείμενο εστιάζει σε εμπειρίες κοριτσιών, αναγνωρίζουμε ότι η έμφυλη βία μάς αφορά όλους, κορίτσια, αγόρια, γυναίκες και άνδρες, ενώ είναι αδιαμφισβήτητο ότι το τέλος του κύκλου της βίας μπορεί να έρθει μόνο ως αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας.

Η UNICEF δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 190 χώρες σε όλο τον κόσμο, καθοδηγούμενη από τις αρχές της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Σκοπός της είναι να προάγει τα δικαιώματα και την ευημερία των παιδιών, αγοριών και κοριτσιών, σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προστασίας από κάθε μορφή βίας και διάκρισης.

Στη UNICEF αναγνωρίζουμε ότι η γνώση είναι δύναμη. Η ενημέρωση των αγοριών και των κοριτσιών για τους έμφυλους ρόλους, σε ένα περιβάλλον ελεύθερο από κάθε μορφή βίας, είναι το κλειδί για να σπάσουμε τον κύκλο της βίας. Πιστεύουμε ακράδαντα πως, όταν τα αγόρια, τα κορίτσια, οι γυναίκες και οι άνδρες ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους και τους παρέχονται πόροι και επιλογές, μπορούν να γίνουν υπερασπιστές και υπερασπίστριες των δικαιωμάτων τους.

Αυτός είναι και ο τελικός στόχος αυτής της έκδοσης: να πυροδοτήσει την έναρξη μιας συζήτησης για τους κινδύνους, να καταστήσει γνωστά τα δικαιώματα και να ενημερώσει για τη στήριξη που είναι διαθέσιμη.

Η έκδοση αυτή συντάχθηκε με την επιστημονική υποστήριξη του ΚΕΘΙ και της UNICEF, η οποία έλαβε χρηματοδότηση για τον σκοπό αυτό από την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών.

Lucio Melandri

Επικεφαλής του Γραφείου της UNICEF στην Ελλάδα

Αγαπητές και αγαπητοί,

Η έκδοση «Ο Κόσμος από την Αρχή» θέτει ένα ακόμα λιθαράκι στην πολύχρονη προσπάθεια του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) για την προώθηση της ισότητας των φύλων στο πεδίο της εκπαίδευσης, αναγνωρίζοντας τον σημαντικό της ρόλο και για τη διαμόρφωση των αντιλήψεων για το φύλο. Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας εστιάζει στο ζήτημα της βίας κατά των γυναικών και κοριτσιών και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των εφήβων σε θέματα έμφυλης βίας.

Έχοντας ως αφετηρία τη «Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας», γνωστή ως «Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης», την οποία κύρωσε και η χώρα μας, οι αναγνώστριες και οι αναγνώστες, μέσα από την αφήγηση των ιστοριών τριών έφηβων κοριτσιών, μεταφέρονται σε μια πραγματικότητα με κυρίαρχο το στοιχείο της βίας, την οποία βιώνουν εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια σε όλον τον κόσμο. Με τον τρόπο αυτό, το βιβλίο επιδιώκει να μεταδώσει το μήνυμα «Δεν είσαι η μόνη, Δεν είσαι μόνη» και να ευαισθητοποιήσει σχετικά με τα ζητήματα προστασίας και στήριξης των γυναικών και των κοριτσιών που υφίστανται βία λόγω του φύλου τους.

Το ΚΕΘΙ, από την ίδρυσή του το 1994, ενεργοποιείται δυναμικά για την προώθηση των γυναικών σε όλους τους τομείς της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής, με κύριο στόχο την εξάλειψη των έμφυλων διακρίσεων. Ειδικότερα, στο πεδίο της βίας κατά των γυναικών, μεταξύ άλλων, έχει αναλάβει τη λειτουργία δεκατεσσάρων (14) Συμβουλευτικών Κέντρων σε όλη την Ελλάδα, καθώς και τον επιστημονικό συντονισμό και την παρακολούθηση δομών που ανήκουν στο Δίκτυο της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ) για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, στις οποίες παρέχονται δωρεάν υπηρεσίες ενημέρωσης και συμβουλευτικής (κοινωνικής, ψυχολογικής, νομικής και εργασιακής στήριξης) σε γυναίκες θύματα βίας ή/και πολλαπλών διακρίσεων.

Στο πλαίσιο αυτό το ΚΕΘΙ, συνεχίζοντας το σημαντικό του έργο στην κατεύθυνση της εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών και την καταπολέμηση των έμφυλων στερεοτύπων, επενδύει στην ανάπτυξη δράσεων στον τομέα της εκπαίδευσης, προκειμένου να συμβάλει στη διαμόρφωση ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων μαθητριών και μαθητών που θα λειτουργήσουν στο μέλλον ως ισότιμοι πολίτες, για έναν κόσμο ίσων δικαιωμάτων, χωρίς διακρίσεις και βία: για έναν «Κόσμο από την Αρχή»!

Η Πρόεδρος του ΔΣ του ΚΕΘΙ

Θεοδοσία Ταντάρου-Κρίγγου

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Η έκδοση του βιβλίου Ο κόσμος από την αρχή που κρατάτε στα χέρια σας είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) με τη UNICEF, η οποία πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη «Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας», που είναι γνωστή και ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Η Σύμβαση αυτή αποτελεί το πρώτο νομικά δεσμευτικό εργαλείο για την πρόληψη όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, την προστασία των θυμάτων, την εξάλειψη, ποινική δίωξη και τιμωρία με αυστηρές ποινές προς τους δράστες της βίας κατά των γυναικών, καθώς και της ενδοοικογενειακής βίας.

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης τέθηκε σε ισχύ τον Αύγουστο του 2014 και μέχρι σήμερα (Νοέμβριος 2019) έχει κυρωθεί, που σημαίνει ότι έχει γίνει νόμος του κράτους, από 34 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Γιατί είναι σημαντική η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης;

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αποτελεί την πρώτη συνθήκη που ασχολείται αποκλειστικά με την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών που βασίζεται στο φύλο, και ανοίγει τον δρόμο για την ποινικοποίηση σχετικών πρακτικών που αποτελούν –δυστυχώς– καθημερινότητα πολλών γυναικών και κοριτσιών. Η Σύμβαση εγγυάται το δικαίωμα όλων των γυναικών σε ουσιαστικά μέτρα προστασίας και υποστήριξης, ανεξάρτητα από το φύλο, το γένος, τη φυλή, το χρώμα, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική προέλευση, την περιουσία, την καταγωγή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα του φύλου, την ηλικία, την κατάσταση της υγείας, την αναπηρία, την οικογενειακή κατάσταση, την κατάσταση μετανάστη ή πρόσφυγα ή άλλη κατάσταση.

Στο πλαίσιο της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης επισημαίνεται ότι η βία κατά των γυναικών έχει τις ρίζες της στις άνισες σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών και στον τρόπο που ιστορικά έχουν χτιστεί και λειτουργούν οι κοινωνίες, οδηγώντας τις γυναίκες σε υποδεέστερη θέση σε σύγκριση με τους άνδρες. Παράλληλα, τονίζει ότι η επίτευξη της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών αποτελεί βασικό στοιχείο για την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών.

Σε τι μορφές βίας εκτίθενται οι γυναίκεςκαι τα κορίτσια παγκοσμίως;

Η Σύμβαση επισημαίνει ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια, παγκοσμίως, συχνά εκτίθενται σε σοβαρές μορφές βίας, όπως η ενδοοικογενειακή βία, η σεξουαλική παρενόχληση, ο βιασμός, ο καταναγκαστικός γάμος, τα εγκλήματα «τιμής» και ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων. Οι παραπάνω μορφές βίας συνιστούν σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών και των νεαρών κοριτσιών, καθώς και σημαντικό εμπόδιο στην επίτευξη της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Επίσης, η Σύμβαση αναγνωρίζει ότι οι γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια είναι εκτεθειμένες σε μεγαλύτερο κίνδυνο βίας που συνδέεται με το φύλο συγκριτικά με τους άνδρες.

Τα παιδιά μπορεί επίσης να είναι θύματα ενδοοικογενειακής βίας, είτε επειδή υφίστανται βία τα ίδια είτε επειδή είναι μάρτυρες βίας στην οικογένεια.

Τι θα διαβάσω σε αυτή την έκδοση και ποιος είναι ο στόχος της;

Η παρούσα έκδοση επιχειρεί, μέσα από την αφήγηση τριών διαφορετικών ιστοριών, να παρουσιάσει ενδεικτικά κάποιες από τις περιπτώσεις βίας κατά νεαρών κοριτσιών που καλύπτει η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, πώς μπορούν αυτές να εκδηλωθούν αλλά και πώς μπορεί κανείς να τις αντιμετωπίσει. Οι ιστορίες αυτές θα μπορούσαν να συμβούν σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου και σε οποιαδήποτε γυναίκα και κορίτσι, ανεξαρτήτως καταγωγής, κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης, καθώς η βία κατά των γυναικών αποτελεί παγκόσμιο