Σύντομη Ιστορία της Ιρλανδίας

By Bruce Gaston

Όντας μία σύντομη εξιστόρηση των σημαντικότερων γεγονότων στην Ιστορία της Ιρλανδίας από την αρχαιότητα μέχρι τον 21ο αιώνα, αυτό το εικονογραφημένο ηλεκτρονικό βιβλίο απευθύνεται σε όλους όσοι ενδιαφέρονται να αποκτήσουν μία γενική άποψη του θέματος, ή επιθυμούν να καλύψουν ορισμένα κενά στις γνώσεις τους. Συνοπτικό αλλά, ταυτόχρονα, διεξοδικό, το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί σε λίγες μόλις αναγνώσεις: είναι, έτσι, ιδανικό για όποιον αναζητά μία σύνοψη των σημαντικότερων γεγονότων, χωρίς να διαθέτει τον χρόνο ή την αντοχή που απαιτείται για να διαβάσει ακαδημαϊκούς τόμους.

• Language: Ελληνικά
• Publisher: BadPress
• Release date: Mar 1, 2020
• ISBN: 9781071535882

Book preview

Πίνακας Περιεχομένων

Σελίδα Τίτλου

Κελτική Ιρλανδία

Η Νορμανδική Εισβολή στην Ιρλανδία

Μεταρρύθμιση και Εποικισμός

Δέκατος έβδομος αιώνας

Δέκατος όγδοος αιώνας

Δέκατος ένατος αιώνας

Από την Πασχαλινή Εξέγερση στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας

Συνθήκη και Διχοτόμηση

Εμφύλιος Πόλεμος

Η Ελεύθερη Πολιτεία

Κατάσταση εκτάκτου ανάγκης

Η Ιρλανδία μετά την Κατάσταση εκτάκτου ανάγκης

Οι δεκαετίες του ’60 και του ’70

Η ύφεση

Η Κελτική Τίγρη

Το οικονομικό κραχ

Παράρτημα Ι: Σημαίνουσες προσωπικότητες

Παράρτημα ΙΙ: Χρονολόγιο της Ιρλανδικής Ιστορίας

Παράρτημα ΙΙΙ: Φωτογραφίες

Παράρτημα IV: Περαιτέρω ανάγνωση

Κελτική Ιρλανδία

Εικόνα 1: Αυτός ο πέτρινος σταυρός στο Κλονμακνόις της Κομητείας Οφάλι αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της εξελιγμένης τεχνοτροπίας που συναντάται στην κελτική τέχνη

Κάποια στιγμή πριν το 500 π.Χ., οι Κέλτες έφτασαν στην Ιρλανδία από την ηπειρωτική Ευρώπη και οικοδόμησαν μία εξελιγμένη κοινωνία. Χάρη στην απομακρυσμένη τοποθεσία της Ιρλανδίας στο δυτικό άκρο της Ευρώπης, ο κελτικός της πολιτισμός κατάφερε να διαβεί σε μεγάλο βαθμό αλώβητος το κατώφλι του Μεσαίωνα, παρά τις επιδρομές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τους εποικισμούς των Βίκινγκ. Η χώρα διαιρέθηκε σε μικρά, ορισμένες φορές εχθρικά μεταξύ τους, βασίλεια χωρίς κεντρική εξουσία, αν και διάφοροι βασιλιάδες, όπως ο Μπράιαν Μπόρου κατά το τέλος του δέκατου και τις αρχές του ενδέκατου αιώνα, αποπειράθηκαν να λάβουν τον (εν πολλοίς κενό) τίτλο του Υψηλού Βασιλιά της Ιρλανδίας. Μετά την υιοθέτηση του χριστιανισμού στην Ιρλανδία τον πέμπτο αιώνα, οι μοναχοί άρχισαν να καταγράφουν τις διάφορες όψεις του κελτικού πολιτισμού – τους νόμους, τις δοξασίες, τους θρύλους και την ποίηση των Κελτών, οι οποίες μέχρι τότε επιβίωναν μόνο προφορικά. Η γεωγραφία της Ιρλανδίας και η απουσία ενός πολιτικού επίκεντρου είχαν ως αποτέλεσμα η Εκκλησία της Ιρλανδίας να είναι κυρίως μοναστική, χωρίς συνεπώς να παρουσιάζει τη συνηθισμένη ιεραρχική δομή που βασίζεται στην επισκοπή. Επομένως, η Εκκλησία ήταν πιο κοντά στον λαό και ο χριστιανισμός αναμίχθηκε με τον εγχώριο πολιτισμό και τα τοπικά ήθη και έθιμα. Σε όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η Γαελική Εκκλησία φημιζόταν για τη μόρφωση και τον καλλιτεχνικό της προσανατολισμό. Οι ιρλανδοί μοναχοί έγιναν ιεραπόστολοι ιδρύοντας χριστιανικά κέντρα σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η Νορμανδική Εισβολή στην Ιρλανδία

Η πρώτη αγγλική αξίωση επί της Ιρλανδίας προήλθε, πράγματι, από τη σφαίρα της θρησκείας: κατά τον ενδέκατο αιώνα, οι αρχιεπίσκοποι του Καντέρμπερι ανέκτησαν το δικαίωμά τους να ασκούν πνευματική εξουσία σε ολόκληρη την επικράτεια των Βρετανικών Νήσων. Είχαν την υποστήριξη μιας σειράς από διαδοχικούς Πάπες, οι οποίοι επιθυμούσαν να ενοποιήσουν την Εκκλησία, μαζί με τα δόγματα και τις πρακτικές της. Όμως, αυτή η αξίωση δεν είχε ακόμη τεθεί σε εφαρμογή. Κατά συνέπεια, το 1155 ο Πάπας Αδριανός Δ΄ (συμπτωματικά και ο μόνος Πάπας που ήταν Άγγλος) χορήγησε την κυριαρχία της Ιρλανδίας στον Βασιλιά Ερρίκο Β΄ της Αγγλίας. Κίνητρο του Ερρίκου αποτελούσε λιγότερο ο θρησκευτικός ζήλος και περισσότερο η ανάγκη ανάκτησης του ελέγχου επί ορισμένων από τους πλέον ισχυρούς του υπηκόους, οι οποίοι είχαν κατακτήσει ιρλανδικά εδάφη και των οποίων την αυξανόμενη ισχύ και ανεξαρτησία έβλεπε ως απειλή στην εξουσία του. Μεταξύ του 1169 και του 1172, οι Νορμανδοί (δηλ. οι Αγγλο-Φράγκοι) άρχισαν να εισβάλλουν στην Ιρλανδία και μέχρι το 1250 ο Άγγλος μονάρχης ήλεγχε πάνω από το ογδόντα τοις εκατό της Ιρλανδίας.

Εικόνα 2: Κάστρο Κάρικφεργκους, Κομητεία Άντριμ: ένα από τα πολλά κάστρα που χτίστηκαν στην Ιρλανδία από τους Αγγλο-Νορμανδούς

Η κατάκτηση αφορούσε τα πρόσωπα πολιτικής ισχύος στην Ιρλανδία: οι Νορμανδοί εκτόπισαν τους ιρλανδούς βασιλιάδες και άρχοντες, ενώ, υπό το κράτος τους, η γαελική κοινωνία συνέχισε να ζει σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστη από τις αλλαγές αρχόντων. Ο αποτελεσματικός έλεγχος της κυβέρνησης περιοριζόταν σε μία περιοχή γύρω από το Δουβλίνο, γνωστή ως Πέιλ (ο «Περίβολος»). Αυτή η κατάσταση θα συνεχιζόταν μέχρι τον 15ο αιώνα.

Εικόνα 3: Οι Τέσσερις Επαρχίες του Όλστερ και το Πέιλ

Μεταρρύθμιση και Εποικισμός

Από την εισβολή της Ιρλανδίας και μετά, κανένας άγγλος βασιλιάς δεν ήταν διατεθειμένος να δαπανήσει τα χρήματα, τον χρόνο και τις στρατιωτικές δυνάμεις που απαιτούνταν προκειμένου να επιβάλει αποτελεσματικά το αγγλικό καθεστώς σε ολόκληρη την ιρλανδική επικράτεια. Έτσι, οι Νορμανδο-Ιρλανδοί έπρεπε να χειριστούν την κατάσταση όπως οι ίδιοι θεωρούσαν καλύτερα. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε έναν μεγάλο βαθμό συμβιβασμού, υποχωρήσεων και αφομοίωσης με τους ντόπιους Ιρλανδούς. Μόλις κατά την εποχή των Τυδώρ (που ξεκίνησε με τον Ερρίκο τον Ζ΄ το 1485) ήταν που άρχισαν οι άγγλοι βασιλείς να ενδιαφέρονται για τον τρόπο διακυβέρνησης της Ιρλανδίας.

Η Μεταρρύθμιση αποτέλεσε την πλέον ριζοσπαστική αλλαγή της περιόδου, η οποία στην Αγγλία έλαβε τη μορφή της ρήξης του Βασιλιά Ερρίκου Η΄ με τη Ρώμη και την ίδρυση της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Ο Πάπας αξίωσε το δικαίωμα διορισμού και παύσης των κοσμικών αρχόντων, αφορίζοντας, ως αποτέλεσμα, τον βασιλέα Ερρίκο. Ο Ερρίκος ανταπέδωσε μέσω της θέσπισης νόμων όπως ο Νόμος περί της Πρωτοκαθεδρίας του Βασιλιά (1534), ο οποίος κατέστησε τον Ερρίκο (αλλά και τους διαδόχους του) «μοναδικό επικεφαλής στην επικράτεια της Εκκλησίας της Αγγλίας». Με την Ευρώπη σύντομα να διασπάται σε δύο μπλοκ – εκείνα των καθολικών και των προτεσταντικών κρατών – οι εχθροί της Αγγλίας άρχισαν να αντιμετωπίζουν την καθολική Ιρλανδία ως την αχίλλειο πτέρνα της Αγγλίας. Αντίπαλα κράτη όπως η Ισπανία και η Γαλλία προσπάθησαν αμφότερα να εκμεταλλευθούν στρατιωτικά τη γεωγραφική θέση του νησιού, καθώς και να στρέψουν τον πληθυσμό του εναντίον των ηγεμόνων του.

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αφοσίωση του λαού και η μείωση της πιθανότητας εξέγερσης στην Ιρλανδία, ο Ερρίκος (κι ύστερα τα παιδιά του, Εδουάρδος ΣΤ΄, Μαίρη Α΄ και Ελισάβετ Α΄) επιδίωξαν μία πολιτική «εποικισμού». Οι ντόπιοι Ιρλανδοί εκδιώκονταν από τη γη τους και αντικαθίσταντο από Άγγλους ένοικους. Οι πρώτοι εποικισμοί έλαβαν χώρα στις Κομητείες Λις και Οφάλι στην κεντρική Ιρλανδία (οι οποίες μετονομάστηκαν ως Κομητείες του Βασιλιά και της Βασίλισσας αντίστοιχα), αλλά οι άποικοι ήταν πολύ λίγοι για να αμυνθούν κατά των ντόπιων που είχαν εκτοπίσει. Μεταγενέστεροι εποικισμοί ήταν περισσότερο επιτυχείς, ιδίως ο Εποικισμός του Όλστερ, ο οποίος άρχισε το 1609.

Αυτή τη φορά η πλειοψηφία των εποίκων προήλθε από τη Σκωτία (η οποία ήταν πλέον ενωμένη με την Αγγλία υπό την ηγεσία του Βασιλιά Ιάκωβου Α΄ της Αγγλίας ή, αλλιώς, του Ιάκωβου ΣΤ΄ της Σκωτίας) και εγκαταστάθηκε στην κοντινότερη περιοχή: βόρεια και ανατολικά. Σε αντίθεση με τους προηγούμενους εποίκους δεν ήταν αγγλικανοί αλλά πρεσβυτεριανοί.

Η γη του Όλστερ είχε κατασχεθεί από το Στέμμα κατόπιν της φυγής των ιδιοκτητών της, των ανυπότακτων Ερλ[*] του Τάιρον και του Τύρκονελ, μαζί με