Arrangeren voor koor en vocal group

By Tijs Krammer

Je kent de reikwijdte van de stemmen van je zangers, je weet welk nummer je wil arrangeren en wie de lead krijgt, en dan? Wordt het homofoon of niet? Hoe verklank je dat typische gitaarrifje? Wat doe je om de bas te laten grooven? Arrangeren is een heel gepuzzel. Ook als je thuis bent in je muziektheorie kom je voor talloze keuzes te staan om een stuk te bewerken voor stemmen. Arrangeren is een ambacht. Het goede nieuws is, dat je het kunt leren. Tijs Krammer helpt je daarbij op weg door zijn jarenlange praktijkervaring te delen en laat je met praktische voorbeelden de mogelijkheden zien.

Ben je een beginner die niet weten waar te beginnen of juist een gevorderde arrangeur die even niet weet hoe hij verder moet? Laat je inspireren door Arrangeren voor koor en vocal group en ontdek hoe bevredigend het schrijven is als de noten op hun plek schuiven.

• Language: Nederlands
• Publisher: Tijs Krammer
• Release date: Jun 23, 2023
• ISBN: 9789083327792

Tijs Krammer

A singer, conductor and arranger, Tijs Krammer is best known for his singing association with the internationally famed vocal group Montezuma's Revenge. Having studied singing at the Utrecht Conservatory in The Netherlands, Tijs pursued his musical education with Jos van Veldhoven at the Royal Conservatory in The Hague, studying choral conducting, supplemented by a private course of arranging with Bob Zimmerman in The Netherlands and with Phil Mattson and Michele Weir in the us.TijsFounder and conductor of the Utrecht group Leeuwenhart, Tijs won the first prize at the Dutch Choral Festival, a major two-yearly a cappella festival in The Netherlands, with this group. In 2008 Tijs is interim conductor with the prize-winning jazz choir Dekoor. Until recently he was conductor of the vocal group Vocalicious. Currently he conducts the youth vocal group The Jump and the vocal world music ensemble Pangaea. With the latter he won in 2013 the Balk Top Festival, in recent years the most important Dutch festival on vocal pop and jazz music.Tijs is professor at the Conservatories of Rotterdam and Amsterdam teaching Conductor Vocal Pop & Jazz and he is one of the professors at the conductors course The Ward Swingle Cursus. Having written arrangements for internationally renowned groups including Femmage, Intermezzo, The Gents, Frommermann and Montezuma's Revenge, he has regularly been teaching courses in arranging, most of these organized by Balk.Tijs' arrangements are partly privately published and partly published by Music Shop Europe, Molenaar, ChorusOnline, Ferrimontana, ZoecMusic and Humm A Cappella. For any questions concerning any of these arrangements or for any arrangement orders, please send an email to [e-mail].

Book preview

1.png

Bij Humm Publishing (www.hummpublishing.nl) verscheen van Tijs Krammer eveneens:

Slagtechniek voor koordirigenten

Bij Harmonia (www.musicshopeurope.nl) verschenen van hem de volgende boeken:

Meerstemmig inzingen

Een en al oor

Van blad zingen

Harmonisch inzingen

Ritmische inzingers

Tijs Krammer

Arrangeren voor koor en vocal group

Derde herziene druk

isbn 9789083327792

nur 660

© Copyright 2020 Humm Publishing

Sartreweg 166, 3573 pp Utrecht

www.hummpublishing.nl

Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Inhoudsopgave

Inleiding

1   Stemsoorten en bezettingen

Sleutels

Het bereik van de stemmen

Bezettingen

De melodie

Eén partij voor alle mannen

2   Ritme

Het basisidee van swing feel

Swing feel in de praktijk

De vierkwartsmaat en de backbeat

De zesachtstemaat

De driekwartsmaat

De juiste maatsoort kiezen

Nauwkeurige ritmes

3   Akkoordsymbolen

Drieklanken

Toevoegingen

Vierklanken

Slash-akkoorden

Vijfklanken

Een akkoordenschema achterhalen

4   Harmonieën schrijven

Nauwe en wijde liggingen

De juiste harmonieën

Veel of weinig toevoegingen

Vijfklanken met vier stemmen

Akkoordverbindingen

Octaaf- en kwintparallellen

Parallellen met middenstemmen

Zingbare partijen

Een- en meerstemmigheid afwisselen

5   Arrangeren in lagen

Homofoon

Mogelijke structuren

Eén laag

Twee lagen, met de melodie als afzonderlijke laag

Twee lagen, met de bas als afzonderlijke laag

Drie lagen

Lagen neem je apart waar

Vier of meer lagen

6   De begeleidende stemmen en de basstem

Engelse notatie van klanken

Veelgebruikte klanken

Blazers

Begeleidende stemmen op tekst

Akkoorden in begeleidende stemmen

Arpeggio’s

De bovenste stem van de begeleiding

De ligging van de basstem

Klanken voor de basstem

Eenvoudige bastechnieken

Walking bass en latin-bas

7   De opbouw van een arrangement

De vorm van een jazz standard

De vorm van een jazz-arrangement

Jazz-eindes

De vorm van een poparrangement

Popeindes

Kies je beste ideeën

Kleine variaties zijn moeilijk te onthouden

8   Notatie

Indeling van de partituur

Toonsoorten en voortekens

Begrijpelijke harmonieën

Waardestrepen en syncopen

Notatie van swing feel

Tekst

Articulaties uit de jazz

Muzieknotatie op de computer

Woordenlijst

Dankwoord

Inleiding

Arrangeren voor een koor of vocal group houdt in dat je een bestaand nummer bewerkt voor meerstemmige zang. Meestal schrijf je dan drie tot vijf zangpartijen en eventueel komen daarbij nog instrumentale partijen, bijvoorbeeld voor piano of een band.

Waarom zou je zelf een arrangement willen schrijven? Er zijn er immers al zoveel. Een reden kan zijn dat je geen bewerking kunt vinden van een nummer dat je wilt zingen. Het kan ook zijn dat je groep een bezetting heeft die niet gangbaar is, zodat bestaande arrangementen onbruikbaar zijn. Of misschien vind je het belangrijk dat je met je groep een unieke versie van een nummer zingt.

Arrangeren is fascinerend. Toen ik twintig was, zong ik voor het eerst bij een close harmony-groep en werd ik er meteen door gegrepen. Het idee dat je zelf precies kunt bepalen waar alle noten komen! Ik weet nog dat ik me al in de tweede repetitie voornam om zelf iets te gaan schrijven. De keuze van het nummer was snel gemaakt, het werd Night and day van Cole Porter. Aan dat eerste arrangement heb ik drie maanden lang elke dag gewerkt. Het was een hersenbreker voor me, maar het moest en zou er komen.

Arrangeren is een heerlijke bezigheid. Het is een aanleiding om je te verdiepen in een nummer dat je bewondert. Het geeft je de mogelijkheid om muzikaal creatief te zijn. En op het moment dat de noten daadwerkelijk gezongen worden, is het helemaal vervullend. Overdag schrijf je koortsachtig aan het stuk en diezelfde avond nog zing je het met je groep. Als het dan goed uitpakt, geeft je dat als arrangeur een ongelooflijke kick.

Voor wie is dit boek?

Dit boek is bedoeld voor personen met een flinke muzikale ervaring. Het is gericht op conservatoriumstudenten en afgestudeerde musici, maar het is ook geschikt voor gevorderde amateurs die niet terugschrikken voor muziektheorie en akkoordenleer. We gaan er hier vanuit je vlot noten kunt lezen, zowel in de g-sleutel als in de f-sleutel. Daarnaast word je geacht piano te kunnen spelen en overweg te kunnen met akkoordsymbolen.

Dit boek helpt je om verder te komen in het schrijven voor stemmen. Misschien heb je nog nooit een arrangement gemaakt en wil je je eerste stappen in die richting zetten. Wellicht heb je al een paar stukken bewerkt, maar heb je de indruk dat het handiger moet kunnen. Of misschien heb je voor instrumenten al het nodige geschreven en ben je op zoek naar meer kennis over stemmen. In al die gevallen kun je uit dit boek inspiratie putten.

Opzet

Dit boek behandelt op elke bladzijde een deelonderwerp van het arrangeren. Daardoor is het te gebruiken als leerboek, maar ook als naslagwerk. Je kunt het van voor naar achter doornemen

en alle stof tot je nemen. Of je kunt alleen de muziekvoorbeelden op de piano doorspelen om inspiratie op te doen. Je kunt ook specifieke onderwerpen erbij pakken op het moment dat je vastloopt bij het schrijven van een arrangement.

Dit boek is niet een laagdrempelige methode die je bij de hand neemt voor het maken van je eerste arrangeer-stapjes. In plaats daarvan komen allerlei onderwerpen op een gestructureerde wijze aan bod. Het inpassen van alle informatie in wat je al beheerst, is iets dat je zelf moet doen.

Om goed te arrangeren moet je beschikken over flink wat theoretische kennis, maar ook over vaardigheden. Die ontwikkel je door regelmatig te oefenen. De beste manier van studeren, is dus op een actieve manier. Speel de muziekvoorbeelden op de piano en zing de vocale partijen. Bedenk zelf concrete oefeningen en verbind de stof met de arrangementen die je aan het schrijven bent.

voorbeelden

De muziekvoorbeelden zijn gebaseerd op bekende nummers van George Gershwin en The Beatles, in de hoop dat die bekend zijn voor de lezer. Je kunt een arrangement immers pas