Einstein pokazuje język

By Tomasz Bodziony

Opowieści o trzech wielkich ludziach, zwanych geniuszami: Albert Einstein (1879 - 1955) – naukowiec, Marek Aureliusz (121 – 180) – cesarz imperium rzymskiego, oraz muzyk i kompozytor – Jan Sebastian Bach (1685 - 1750).
Zaczęło się od artykułu, o Albercie Einsteinie (1879 – 1955) i zadziwiających okolicznościach odkrycia, czy stworzenia, Szczególnej Teorii Względności.
Teksty o Marku Aureliuszu powstały z powodu jego niezwykłej książki, rodzaju duchowego przewodnika, czy pamiętnika, pt. „Rozmyślania” lub „Do siebie samego”. Marek Aureliusz to ulubiony władca historyków i innych tzw. myślicieli. Przypisują mu z lubością same dobro, same pozytywne cechy. Przeciwnie traktują syna i następcę Marka Aureliusza - Kommodusa (161 - 192). Marek Aureliusz to biel, Kommodus to czerń, samo zło. Ale Marek Aureliusz jest także autorem książki nieprzemijającej urody. Teksty o Bachu powstały z miłości do jego muzyki.
Jan Sebastian Bach miał nudne życie, zmora biografów: praca, żona, praca, dzieci, praca, praca. Mnóstwo codziennych kłopotów, wieczna pogoń za każdym groszem, i kompromisy. Ale w muzyce Jan Sebastian Bach nie szedł na żadne kompromisy. I to po sobie zostawił – cudowną muzykę. Opowieść o niezwykłych ludziach i niezwykłych, iście potwornych czasach, w których żyli.
Albert Einstein to pierwsza połowa XX wieku, czasy dwóch wojen światowych, komunizmu, masowych zbrodni oraz wielkich odkryć naukowych. Marek Aureliusz to druga połowa II wieku, czas straszliwej pandemii, wojen oraz załamania potęgi imperium rzymskiego. Jan Sebastian Bach - koniec baroku i czas powstania nowej epoki, epoki rozumu (?) czyli Oświecenia. Czasy ruchów tektonicznych, gdy nic nie pozostawało takie same. Wszyscy jesteśmy dziećmi swoich czasów. I ci mali, i ci wielcy.
Albert Einstein, Marek Aureliusz, Jan Sebastian Bach. Trzech gigantów: geniusz nauki, polityki oraz sztuki. Wielcy i mali. Wielcy w małości i mali w wielkości. Kto jest kim? Kto jest prawdziwie wielki? I w czym zaznacza się jego wielkość? Oszust. I geniusz. I ten, co był i wielki i mały zarazem. A kim ja jestem? Wszyscy bowiem, i ci co piszą, i ci co czytają, zgodni w swoim egotyzmie, piszą i czytają o tym, co ich interesuje, ubogaca, poszerza wiedzę, czy horyzonty, czy choćby zabija czas. Czynią to zatem dla sobie samego. Marek Aureliusz ma tutaj całkowitą rację.

• Language: Język polski
• Publisher: self-publishing
• Release date: Dec 12, 2022
• ISBN: 9788396682000

Book preview

Przedmowa

W książęce tej zawarte są teksty o trzech wielkich ludziach, którzy zapisali się w dziejach nauki, sztuki, czy dziejach powszechnych. Są to Albert Einstein – naukowiec, Marek Aureliusz – cesarz, władca imperium rzymskiego, oraz muzyk i kompozytor – Jan Sebastian Bach. Zaczęło się od artykułu, w zamierzenia artykułu naukowego z historii nauki, o Albercie Einsteinie (1879 - 1955) i zadziwiających okolicznościach odkrycia, czy stworzenia, Szczególnej Teorii Względności w 1905 roku pt. „Narodziny geniusza. Czy naukowcy odkrywają, czy tworzą nowe teorie, to rzecz dyskusyjna. Można by rzec oględnie, że słabi tworzą, zaś ci wielcy odkrywają. Dlatego tak wiele naukowych teorii ląduje w koszu na śmieci. Potem powstał drugi artykuł o równie ciekawych okolicznościach powstania Ogólnej Teorii Względności pt. „Geniusz. Konsekwencją i zamknięciem, oraz podsumowaniem, był trzeci artykuł pt. „Einstein pokazuje język", którego już bezpośrednim bohaterem jest Albert Einstein – podobno najgenialniejszy człowiek w historii ludzkiej rasy, a przynajmniej nauki. Niestety, napisanie artykułów to był jedynie początek moich perypetii. Przykre przygody związane z próbami publikacji tych artykułów opisałem we Wstępie, niespodziewanej, czwartej i jednocześnie pierwszej części. Niby nie miałem wielkich złudzeń, ale okazałem się być bardzo… naiwny.

Teksty o Marku Aureliuszu (121 – 180 r. n.e., panował w latach 161 – 180 n.e.) powstały z powodu jego niezwykłej książki, rodzaju duchowego przewodnika, czy pamiętnika, pt. „Rozmyślania. Oryginalnie Marek Aureliusz, z zawodu cesarz i władca imperium rzymskiego, swą jedyną książkę zatytułował „Do siebie samego (org. Τὰ εἰς ἑαυτόν, Ta eis heauton). Marek Aureliusz napisał ją dla siebie i nie miał zamiaru jej publikować. Tak mówił. Pozwolę sobie nie uwierzyć imperatorowi. Nikt kto pisze, nie pisze dla siebie samego, nawet jeśli jakimś dziwnym trafem pełni obowiązki cesarza. Marek Aureliusz to ulubiony władca historyków, zazwyczaj akademickich profesorów i innych tzw. myślicieli. Przypisują mu z lubością same dobro, same pozytywne cechy, gdyż to jakby jeden z nich: myśliciel, filozof, intelektualista na tronie. Przeciwnie traktują syna i następcę Marka Aureliusza - Kommodusa (161 - 192) który panował w latach 180 – 192 n.e. W powszechnej opinii Marek Aureliusz to biel, Kommodus to czerń, samo zło. Nie chcę brać w obronę Kommodusa, nie był to człowiek bez wad, dyplomatycznie rzecz ujmując. By być sprawiedliwym wydaje się jednak, że sporo tzw. win Kommodusa to przeniesiony w czasie skutek panowania Marka Aureliusza. Rządy Marka Aureliusza to koszmar dla imperium, dla armii, dla Rzymian i mieszkańców prowincji. Suma nieszczęść, jaka spadla za jego rządów złamała kręgosłup imperium. Głowna z nich to pandemia tajemniczej choroby, być może ospy, która zdziesiątkowała ludność imperium rzymskiego. Pandemia to kaprys losu, czy natury, ale nie wszystko da się zwalić na pandemię. Marek Aureliusz był mądrym człowiekiem, rozmowa z nim byłaby fascynująca, ale był fatalnym władcą, okropnym mężem i toksycznym ojcem. Kommodus był może i podłym człowiekiem, ale władcą, politykiem był znacznie lepszym niźli jego ojciec. Kommodus został zamordowany 31 grudnia 192 roku. Śmierć od trucizny, miecza czy powroza to zwyczajny los cesarzy, tak tych marnych jak wybitnych. Kommodusowi panować przyszło w tragicznych okolicznościach, gdy musiał sprzątać po rządach swego „wielkiego ojca. Przypadek Marka Aureliusza dowodzi, że świetnie wykształceni, piszący głębokie teksty filozoficzne, czy moralne myśliciele, niekoniecznie sprawdzają się jako władcy. To, że rządy „filozofów prowadzą do tragedii, powszechnych nieszczęść i/lub masowych zbrodni dobrze wiemy po wydarzeniach XX wieku. Ale Marek Aureliusz jest także autorem książki nieprzemijającej urody. Nie jest to mała rzecz i nie jest to błahe dziedzictwo.

Teksty o Bachu powstały z miłości do jego muzyki. Jan Sebastian Bach (1685 - 1750) miał nudne życie, zmora biografów: praca, dom, praca, żona, praca, dzieci, praca, praca… Mnóstwo codziennych kłopotów, wieczna pogoń za każdym groszem, i kompromisy. Nieuniknione kompromisy. Schylanie głowy i zaciskanie zębów, gdy ci gorsi, mniej zdolni, wręcz słabi wygrywają, zdobywają sławę i majątek. Ale w muzyce Jan Sebastian Bach nie szedł na żadne kompromisy. I to po sobie zostawił – cudowną muzykę.

Jako tytuł całego zbioru wybrałem tytuł ostatniego artykułu o A. Einsteinie: „Einstein pokazuje język". Wydaje mi się, że dobrze pasuje do tych tekstów. Albert Einstein, Marek Aureliusz, Jan Sebastian Bach. Trzech gigantów, geniusze nauki, polityki czy sztuki. Wielcy i mali. Wielcy w małości i mali w wielkości. Oszust, i geniusz, i ten, co był i wielki i mały zarazem. Kto jest kim? A kim ja jestem? Wszyscy bowiem, i ci co piszą, i ci co czytają, zgodni w swoim egotyzmie, piszą i czytają o tym, co ich interesuje, ubogaca, poszerza wiedzę, czy horyzonty, czy zabija czas – zatem… czynią to dla sobie samego. Marek Aureliusz miał tutaj całkowitą rację.

Szczecin, listopad 2022

Einstein pokazuje język

Wstęp

Pierwszy był artykuł zatytułowany: „Narodziny geniusza poświęcony okolicznościom powstania, lub odkrycia, Szczególnej Teorii Względności. Celem artykułu było omówienie zaiste zdumiewających okoliczności powstania i opublikowania artykułu pt. „Zur Elektrodynamik bewegter Körper (O elektrodynamice ciał w ruchu) sygnowanego przez Alberta Einsteina. Artykuł ten jest jednym z najsławniejszych i najważniejszych artykułów w dziejach nauki, który stał się podstawą nowej teorii fizycznej – Szczególnej Teorii Względności (ang. Special Theory of Relativity). Nie, to nie całkiem jest prawda. Pierwsza była fascynacja historią młodego geniusza, Alberta Einsteina, który jadąc tramwajem z pracy, czy do pracy, rozmyślał, co się stanie, gdy w tramwaju jadącym z prędkością światła ktoś pobiegnie także z prędkością światła. Albert Einstein tak sobie jechał i myślał, i myślał, raczej krótko: miesiąc, dwa, góra trzy i… dokonał fundamentalnego przełomu w nauce. Czyż to nie cudowna i jakże budująca opowieść? Nie ma drugiego podobnego i tak zdumiewające przypadku w dziejach nauki. Pierwsza praca młodego, nieznanego naukowca w nowej dziedzinie nauki i od razu wielkie odkrycie! Czyż to nie zdumiewający przypadek? Co za wspaniały i nieoczekiwany błysk geniuszu! Wszyscy o tym wiedzą. Albert Einstein to znak, symbol, to ikona geniusza. Myśląc, czy wyobrażając sobie geniusza, staje nam przed oczyma obraz Alberta Einsteina z fajką i burzą siwych włosów.

Inni naukowcy, także zaliczani w poczet geniuszy, jak Dawid Hilbert (1862 - 1943) genialny, niemiecki matematyk, Henri Poincarè (1854 - 1912) wielki, francuski matematyk, czy nawet Isaac Newton (1643 -1727) angielski, genialny matematyk i fizyk nie mieli tak prostej i łatwej drogi. Ich odkrycia następowały po latach ciężkiej i udokumentowanej pracy. Błysk geniuszu, ten moment olśnienia, czy iluminacji, jeśli się zdarzał, to przychodził po latach ciężkiej pracy, nigdy zamiast niej. Przykładowo, Isaak Newton potrzebował wielu lat pracy nim opublikował „Philosophiae naturalis principia mathematica" w 1687. Henri Poincarè, matematyk genialny, dokonał swoich wielkich odkryć w 1905 roku po ponad 15 latach pracy, i po lekturze pracy Lorentza opublikowanej rok wcześniej. Hendrik Lorentz, fizyk holenderski, w 1904 roku opublikował pracę, w której wyprowadził słynne wzory transformacyjne, jednak swoje odkrycie błędnie zinterpretował. Dzięki tej pracy, co sam przyznawał, Henri Poincarè znalazł rozwiązanie. W dwóch pracach, opublikowanych w 1905 roku, Henri Poincarè stworzył podstawy nowej teorii, nazwanej później Szczególną Teorią Względności. Albert Einstein swoją pracę „Zur Elektrodynamik bewegter Körper" opublikował prawie równoległe. I tak jakoś się złożyło, że artykuł A. Einsteina wywołał prawdziwe naukowe trzęsienie ziemi, podczas gdy prace H. Poincarè, mimo jego sławy i pozycji w nauce, przeszły niemal niezauważone i zostały zepchnięte w zapomnienie na wiele dziesiątków lat. Dziesięć lat później, w roku 1915, podobny splot zdumiewających zbiegów okoliczności towarzyszył powstaniu drugiej wielkiej teorii – Ogólnej Teorii Względności (ang. General Theory of Relativity)

Do śmierci Einstein utrzymywał, że nie czytał ani pracy Lorentza, ani artykułów Poincarè. Być może tak było. Aczkolwiek dokładana lektura pracy „Zur Elektrodynamik bewegter Körper" podpisanej nazwiskiem Einstein, nasuwa przypuszczenie, że autor artykuły Poincarè i Lorenta znał i to bardzo dobrze. Wyniki są takie same jak u H. Poincarè, lecz otrzymane odrębną matematycznie drogą. Albert Einstein, Dawid Hilbert, Henri Poincaré to wielcy naukowcy, często nazywani geniuszami. Tu leży problem. Nie mamy wielu złudzeń na temat tzw. artystów: pisarzy, malarzy czy muzyków. Co innego naukowcy, matematycy czy fizycy. Są uważani za bardzo praktycznych, rozsądnych, twardo stąpających po ziemi, emocjonalnie zrównoważonych, wyćwiczonych w ścisłym, logicznym myśleniu. Ma to sens. Artyści dają nam piękne i miłe… ale wrażenia. Dzięki odkryciom wielkich naukowców powstają technologie, które zmieniają nasz świat, począwszy od elektryczności w naszych domach, po loty w kosmos, czy szczepionki na wirusy. Czasami jednak niektórzy, wielcy naukowcy bywają tak samo próżni, źli, fałszywi lub niemoralni, jak inni ludzie. Naukowcy lubią uważać się za osoby obdarzone niezwykłą inteligencją. To prawda, po części. Rozwiązują przecież niezwykle złożone problemy z bardzo zaawansowanych dziedzin nauki. Z drugiej strony genialna znajomość np. matematyki nie gwarantuje potocznej mądrości w innych dziedzinach, a osądy wybitnych naukowców o zdarzeniach i ludziach są często z gruntu błędne. Zdarza się, że oscylują między skrajną podejrzliwością a graniczną łatwowiernością. W takim środowisku sprytny i pozbawiony skrupułów osobnik będzie się czuł jak ryba w wodzie.

Książka składa się z trzech części, z trzech artykułów, które napisałem kilka lat temu. Motywem przewodnim jest niesamowita kariera geniusza wszechczasów – Alberta Einsteina. Napisano setki książek, tysiące artykułów udowadniających, że Einstein wielkim geniuszem był, drobiazgowo analizując każdy rok, każdy miesiąc, a nawet dzień jego życia. Po co zatem kolejna książka o Einsteinie? Ośmielę się powiedzieć, że moje podejście do tego tematu jest zgoła inne. Nie jest to biografia Einsteina, a raczej szkice o życiu i czasach Alberta Einsteina. Osiągnięcia i czasy, w których żył Einstein, są nierozłączne. Wybitni naukowcy nie mieszkają w wieży z kości słoniowej. Są dziećmi swoich czasów i miejsca urodzenia, tak jak zwykli ludzie. Takie jest ich dziedzictwo. Bez historycznego kontekstu dzieje życia i dokonań Alberta Einsteina jest niezrozumiałe. Książka składa się z następujących rozdziałów (artykułów):

1) „Narodziny geniusza – w tym artykule omówiono historię powstania i opublikowania artykułu „Zur Elektrodynamik bewegter Körper autorstwa (?) Alberta Einsteina w 1905 roku;

2) „Geniusz" – artykuł poświęcony jest opisowi zdumiewających i niezwykłych zbiegów okoliczności związanych z powstaniem Ogólnej Teorii Względności sformułowanej rzekomo przez Alberta Einsteina w 1915 roku;

3) „Einstein pokazuje język" – artykuł skupia się na drugiej części życia Alberta Einsteina w USA po 1933 roku. Zawiera również podsumowanie całej serii publikacji dotyczących Alberta Einsteina.

Artykuły te napisałem w celu publikacji w czasopiśmie naukowym, a dziś je publikuję po nieznacznych zmianach i poprawkach. Nie jestem zawodowym historykiem ani historykiem nauki. Wiedziałem, że moje artykuły mogą nie spełniać profesjonalnych wymagań stawianym pracom z historii nauki. Pomyślałam jednak, że mój artykuł, jako esej napisany z innej perspektywy, może być interesujący. Pierwszy artykuł „Narodziny geniusza wysłałem do sześciu lub siedmiu redakcji czasopism naukowych specjalizujących się w historii nauki. Za każdym razem otrzymywałem szybką i negatywną odpowiedź od redakcji. Recenzenci nie mieli nawet szansy zmiażdżyć mojej pracy, bowiem nie wysyłano ich do recenzji. W odpowiedzi pisano, że mój artykuł nie spełnia wymagań, że nie pasuje do profilu czasopisma, lub że powinienem go opublikować gdzie indziej, może jako książkę. Każda redakcja ma prawo publikować dobre i wartościowe pozycje oraz odrzucać inne. Drugi artykuł „Geniusz z takim samym rezultatem wysłałem do pięciu lub sześciu redakcji. Szybka odmowa, brak recenzji, czyli merytorycznego uzasadnienie odmowy. Trzeci artykuł „Einstein wystawia język" został wysłany tylko do jednej redakcji, która wcześniej odrzuciła moje dwa artykuły. Pamiętam, że było około 10-tej. Dwie godziny później dostałem e-mail, cytuję go poniżej bez nazwy wydawcy i bez nazwiska autora e-maila:

Dear Dr. Bodziony,

Thank you for sending your manuscript Einstein sticks out his tongue to …. As explained in my previous emails: it is unfortunate, but we cannot run these articles as they do not follow the disciplinary standards of the field. As I wrote to you before, we believe that there are other journals more appropriate for your article.

Thank you for considering … for the publication of your research. I hope the outcome of this specific submission will not discourage you from submitting future manuscripts.

Yours sincerely, …

Drogi Dr Bodziony

Dziękuję za nadesłanie manuskryptu pracy „Einstein pokazuje język". … Jak wyjaśniłem w poprzednim emailu, niestety, nie możemy publikować artykułów, które nie spełniają odpowiednich wymagań dla danej dyscypliny. Jak pisałem poprzednio, wierzymy, że są inne czasopisma bardziej odpowiednie dla twego artykułu.

Dziękuje, że przysłałeś nam swój artykuł. Mam nadzieję, że nie zniechęci cię to przed przysłaniem w przyszłości innych rękopisów.

Z poważeniem …

Ble, ble, ble… Dwie godziny! Prawdopodobnie rekord świata w odrzucaniu rękopisów. Wiedziałem już, że moje artykuły nie zostaną opublikowane w żadnym czasopiśmie naukowym. Poniekąd posłuchałem rady tego redaktora publikując tę książkę. Wracając do zmagań z publikacją. Postanowiłem opublikować swoje artykuły na znanej stronie internetowej, gdzie publikowane są artykuły z fizyki, matematyki, a także historii nauki. Po kilku miesiącach moje artykuły zostały usunięte. Zamiast nich pojawił się krótki komentarz:

Publikacja ta została wycofana przez administratorów arXiv z powodu podburzających treści i nieprofesjonalnego języka

Moja wina: odpowiadam za podburzające czy zniesławiające, treści i nieprofesjonalny język! Moje artykuły zostały ocenzurowane i usunięte, ponieważ zniesławiają pamięć Alberta Einsteina! Przepraszam, a jeśli mam rację? Może nie na 100 procent, ale 50, w 20, a nawet 10 procentach? Myślę, że jest to przykład cenzury w nowoczesnych, postępowych społeczeństwach Zachodu, tylko z nazwy tolerancyjnych. Nazywają to poprawnością polityczną, czy cancel culture…. Cenzura ma różne nazwy, ale sens zawsze ten sam. Taka jest przykra prawda. O niektórych można mówić tylko dobrze; o innych można mówić jedynie źle; są i tacy, o których najlepiej nie mówić w ogóle. Nie zdziwiło mnie to. Dzieciństwo i młodość spędziłem w kraju rządzonym przez reżim komunistyczny. Dobrze to pamiętam. Reżim komunistyczny to rządy przemocy i kłamstwa ukrytego za wszechobecną propagandą i ścisłą cenzurą. Zdrajcy stawali się bohaterami, bohaterzy zdrajcami, prawda była fałszem i na odwrót. Stąd nieufność wobec powszechnie głoszonych prawd i uznanych autorytetów. Takie jest moje dziedzictwo. Dlatego napisałem tę książkę. Czytelnik sam oceni, ile warte są moje artykuły. Co ważniejsze, być może sam będzie szukał odpowiedzi na pytanie: kim był Albert Einstein? W biznesie strata jednego jest zyskiem drugiego. Jednak nie powinno tak być w przypadku nauki, czy innej działalności twórczej. Może to naiwne, ale wierzę, że strefa ducha rządzi się innymi prawami niż dajmy na to bankowość czy handel. Uważam, że to niesprawiedliwe, że Henri Poincaré stracił swoje wielkie odkrycie. Nie sądzę, żeby to było w porządku, że Dawid Hilbert został okradziony ze swojego wielkiego osiągnięcia. Bohaterem tych artykułów jest nie tylko Albert Einstein, ale