Słowo o Jakóbie Szeli

By Jasieński Bruno

Poemat opowiadający losy Jakuba Szeli, chłopskiego powstańca w okresie rzezi galicyjskiej. Tradycyjnie, w literaturze polskiej Szela był bohaterem, który przechodził niechlubną przemianę – od naiwnego chłopa z buntowniczymi zapędami po zbrodniarza. W taki sposób funkcjonuje m.in. u Marii Konopnickiej czy Stanisława Wyspiańskiego. Jednak Jasieński, znany ze swoich komunistycznych poglądów, odchodzi od tak jednoznacznego postrzegania postaci Szeli. Poemat, stylizowany na pieśń ludową, powstał w paryskim okresie twórczości Brunona Jasieńskiego i jest uważany za jeden z jego najważniejszych utworów.-

• Language: Język polski
• Publisher: SAGA Egmont
• Release date: Nov 22, 2019
• ISBN: 9788711662663

Book preview

Słowo o Jakóbie Szeli

Zdjęcie na okładce: Shutterstock

Copyright © 1934, 2019 Bruno Jasieński i SAGA Egmont

Wszystkie prawa zastrzeżone

ISBN: 9788711662663

1. Wydanie w formie e-booka, 2019

Format: EPUB 2.0

Ta książka jest chroniona prawem autorskim. Kopiowanie do celów innych niż do użytku własnego jest dozwolone wyłącznie za zgodą SAGA Egmont oraz autora.

SAGA Egmont, spółka wydawnictwa Egmont

Przedmowa

Właściwy każdej historjozofji kult bohaterów, (wszystko jedno czy bohaterem tym będzie jednostka, czy też zbiorowość), naświetlony klasową koncepcją dziejów, ujawnia gruntowne zmiany w inwentarzu swych posągów: walą się w gruzy piedestały wzniesione przez historjozofję narodową, wyrastają na ich miejscu inne.

W historji Polski, pojętej jako historja chłopstwa polskiego, przesuwają się perspektywy z wersalska strzyżonych alej historji oficjalnej, odsłaniając na swych skrzyżowaniach nowy postument bohaterski, który na tle poprzedniem wydawał się zwykłym, urągającym symetrji pejzażu kamieniem przydrożnym.

Jest nim pierwszy świadomy bojownik interesów chłopstwa — Jakób Szela.

Niewątpliwie walka chłopstwa polskiego o wyzwolenie z pod jarzma pańszczyzny nie rozpoczęła się od Szeli i nie on ją pierwszy rozpętał. Podczas jednak, gdy prekursorzy jego w tej walce — w rodzaju Chmielnickiego lub Kostki-Napierskiego — rekrutujący się zawsze z zawiedzionych w swych nadziejach awanturników szlacheckich, posługiwali się zgarbionemi barami idei chłopskiej, jako stopniem jedynie do swych osobistych ambicji tronowych, — Szela jest pierwszym i jedynym w dziejach chłopstwa naszego świadomym reprezentantem idei klasowej, wyrosłym z łona samego ludu.

Historja oficjalna, grupując w sposób odpowiadający jej koncepcji narodowej pewne fakty dotyczące Szeli i konsekwentnie przemilczając inne, ulepiła z tego materjału odrażającą postać chłopa-prowokatora, konfidenta rządu zaborczego, zdrajcy interesów narodowych, zawsze niewspółmiernych i częstokroć sprzecznych z interesem klas upośledzonych.

Nie myśląc wcale przeciwstawiać się tej, konsekwentnej w ramach swych zamierzeń, koncepcji negatywnej, usiłowałem stworzyć sobie inny obraz Szeli, drogą bądź grupowania tych samych faktów historycznych po linji interesu klasowego chłopstwa, bądź też drogą czerpania nowych faktów ze źródeł dotychczas przemilczanych.

Źródłami temi są przedewszystkiem wszelkiego rodzaju pamiętniki i zapiski ludzi epoce Szeli współczesnych.

Jeden z potomków wymordowanej