Schiele

By Patrick Bade

Egon Schiele werd geboren in Tulln op 12 juni 1890 en stierf in Wenen op 31 oktober 1918. Hij was een Oostenrijks expressionistisch kunstschilder. Zowel zijn grootvader als zijn vader werkten bij de spoorwegen. Een loopbaan bij de spoorwegen had voor de hand gelegen, maar Schiele ging tegen de oorspronkelijke wens van zijn moeder en zijn voogd naar de kunstacademie, waar hij overigens matige resultaten behaalde. De werken van Egon Schiele zijn expressionistisch en behoren tot de schilderstijl Sezession. De tekeningen en schilderijen van Schiele zijn voornamelijk afbeeldingen van mensen. In beperkte mate heeft Schiele stadsgezichten en landschappen geschilderd. Door het sterke gebruik van lijnen kan Schiele eerder als een tekenaar dan als een schilder gezien worden. Kleur in de schilderijen wordt pas achteraf aangebracht, als de tekening af is. Het kleurgebruik versterkt echter wel de vervreemdende werking in hoge mate. De schilderijen van Schiele doen denken aan die van Kokoschka maar hebben ook een kubistisch karakter.

• Language: Nederlands
• Publisher: Parkstone International
• Release date: Dec 22, 2011
• ISBN: 9781781608142

Book preview

Auteur: Patrick Bade

© Confidential Concepts, worldwide, USA

© Parkstone International, 2004 (Nederlandse versie)

ISBN: 978-1-78160-814-2

Alle rechten wereldwijd voorbehouden

Tenzij anders vermeld, behoort het copyright van de gebruikte werken tot de desbetreffende fotografen. Ondanks alle aan de samenstelling van dit boek bestede zorg, is het niet altijd mogelijk geweest het eigendomsrecht vast te stellen. In dit geval verzoeken we U zich te adresseren tot de uitgever.

Patrick Bade

Egon

Schiele

INHOUDSOPGAVE

Schieles kindertijd

Zijn lievelingszuster Gerti

Wenen en het fin de siècle

Gustave Klimt, de vaderlijke vriend

Schieles modellen

Het radicalisme van Schiele

Een werkwijze eigen aan expressieve kunst

Ontmoeting met het spiegelbeeld

De eerste tentoonstellingen

‘Nieuwe kunstenaars’

Het Weense artistieke milieu

Schieles vrienden

Wally, zijn eerste levensgezellin

Het naakte zelfportret

Schiele, de getormenteerde man

De fascinatie voor de dood

Schetsmatige schepsels

De ruimtelijke weergave van het lichaam

Het vampierachtige van de seksualiteit

Afkeer en aantrekkingskracht

De pornografische fotografie wordt een industrie

De aanhouding van Schiele

De internationale kunstenaar

Een tactische sociale zet

Schiele, de bourgeois

Schiele, een bewierookte kunstenaar

BIOGRAFIE

INHOUDSTAFEL

1. De nijdige (Gertrude Schiele), 1910.

Gouache, aquarel en etsnaald, opgehoogd met wit (45 x 31,4 cm)

Privé-verzameling

Oskar Kokoschka bestempelde de eerste grote tentoonstelling van Schieles werken in 1964 te Londen als ‘pornografisch’. Op het ogenblik dat de abstracte schilderkunst het licht ziet en men het ‘onderwerp’ terzijde schuift, oppert Schiele dat er voor hem geen modernisme bestaat maar enkel iets ‘origineel en eeuwig’. De wereld van Schiele beperkt zich tot de voorstelling van lichamen los van plaats en tijd. De zelfanalyse verwordt tot een meedogenloze onthulling van zichzelf en van zijn modellen. Het Duitse kunstenaarslexicon Thieme & Becker kenschetst Schiele als een erotomaan, omdat zijn kunst bestaat in de erotische voorstelling van het menselijke lichaam. Hij interesseert zich zowel voor het vrouwelijke als voor het mannelijke naakt. Zijn modellen geven niet enkel blijk van een buitengewone ongedwongenheid ten overstaan van de eigen seksualiteit, de auto-erotiek, de homoseksualiteit en het voyeurisme, maar zijn ook meesters in het subtiel verleiden van de toeschouwer. Voor clichés en vrouwelijke schoonheidscriteria toont Schiele echter geen belangstelling, het perfect gepolijste en de sculpturale koelheid spreken hem niet aan. Hij is er zich van bewust dat de driften van de voyeur nauw samenhangen met de mechanismen van afkeer en aantrekking De kracht en de macht van de seksualiteit en van de dood huizen in het lichaam zelf.

Op de foto Schiele op zijn doodsbed (1) zien we een jongeman van 28 jaar die lijkt te slapen, het lichaam uitgemergeld en het hoofd rustend op zijn geplooide arm; de gelijkenis met zijn tekeningen is frappant. In 1918 bezweek Schiele aan de Spaanse griep. Omwille van het besmettingsgevaar konden zijn laatste bezoekers slechts met hem communiceren via een spiegel opgesteld in de deuropening tussen zijn kamer en het salon: de spiegel waarin hij zijn eigen reflectie en die van zijn modellen bekeek. Datzelfde jaar had Schiele een ontwerp getekend voor een mausoleum bestemd