The Three Shades from the Past to the Present Vietnamese Version

By Mitrajit Biswas

Cuốn sách muốn làm sáng tỏ cuộc thảo luận về các kịch bản mới và nổi bật của thế giới. Vai trò của Ấn Độ trong khu vực châu Á và xa hơn khi chúng ta đã bước vào thế kỷ 21 và hướng tới tương lai.

• Language: Tiếng việt
• Publisher: Ukiyoto Publishing
• Release date: Feb 10, 2024
• ISBN: 9789361724268

Book preview

Đơn vị 1: Ấn Độ

Giới thiệu về tầm nhìn lớn của Chính sách đối ngoại Ấn Độ

C

hính sách đối ngoại của Ấn Độ trong thế kỷ ²¹ chủ yếu xoay quanh mối quan tâm lâu đời đó là Pakistan. Loại còn lại là một khối u lành tính đã trở thành ung thư gây đau đớn và chảy máu trong. Điều đó xuất phát từ ý tưởng chính sách đối ngoại của Ấn Độ sẽ thực hiện các bước đi theo thời gian, không chỉ giới hạn ở Pakistan mà còn hướng tới Trung Quốc. Khái niệm Trung Quốc và Ấn Độ đã phát triển trong một khoảng thời gian. Trung Quốc luôn là đối thủ địa chính trị của Ấn Độ, tuy nhiên chính sách đối ngoại của Ấn Độ phản ứng chậm trong thập kỷ đầu tiên sau độc lập. Tuy nhiên, chúng ta đừng quá chú ý đến tính lịch sử của Chính sách đối ngoại của Ấn Độ mà đây là lúc chúng ta có thể sẽ tiến lên phía trước trong bối cảnh kịch bản hiện tại. Trung Quốc chắc chắn đã nắm quyền chỉ đạo chính sách đối ngoại của Ấn Độ và cách người Trung Quốc kiểm soát chúng ta khiến chúng ta phải mong đợi rất nhiều. Ngoài các cuộc đụng độ biên giới bùng phát trong vài năm gần đây kể từ Doklam, đã có sự thay đổi trong cách xử lý mọi việc trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ. Doklam là cuộc đụng độ đầu tiên trong thời gian gần đây thực sự trở nên tồi tệ và khó khăn. Chính sách đối ngoại của Ấn Độ đã và đang thực hiện một loạt các bước đi và ngày càng gia tăng về mặt tác động và ảnh hưởng. Bây giờ chúng ta hãy tiến về phía trước trong hiện tại.

      Ý tưởng về chính sách đối ngoại hoàn toàn là về cách một người thực sự hành xử trước cuộc khủng hoảng sắp xảy ra. Ở đây, nếu chúng ta xem xét ý tưởng về cuộc khủng hoảng trên toàn thế giới, nó nảy sinh như thế nào từ hai trung tâm quyền lực muốn quay trở lại chuyến đi quyền lực. Chính sách đối ngoại của Ấn Độ trong thời gian qua đã chuyển sang giai đoạn mà cả hai trung tâm quyền lực này đều đang bị xử lý. Ấn Độ phải bước đi cẩn thận vì sự phấn khích ngày càng tăng trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ sẽ không khiến chúng ta lạc lối trong suy nghĩ. Đó chính là ý tưởng về tầm nhìn lớn của bất kỳ chính sách đối ngoại nào được bất kỳ quốc gia nào đề ra. Đây là nơi Ấn Độ đã cố gắng tham gia nhiều nhất có thể mà không có tinh thần độc đoán như cách của Trung Quốc hay Nga. Ngoài ra, nước này cũng chưa cắt đứt hoàn toàn dây rốn với Nga như đã có từ rất lâu. Người bạn thử thách thời gian vẫn chưa được buông tay. Nga vẫn quan trọng đối với chúng tôi và chính sách đối ngoại của Ấn Độ đảm bảo rằng nước này sẽ không bỏ qua điều đó. Ý tưởng về chính sách đối ngoại của Ấn Độ là vẽ ra một bức tranh về một thế giới nơi Trung Quốc là mối đe dọa thực sự và hỗ trợ các quốc gia bất hảo khác. Ấn Độ đã cố gắng tiếp cận với các nước như Mỹ, Úc và Nhật Bản để xây dựng một liên minh phù hợp với tầm nhìn lớn của Ấn Độ về việc được nhìn nhận và chấp nhận là dấu hiệu của nền dân chủ toàn cầu.

      Trong khu vực hợp tác cạnh tranh còn có cái gai của Pakistan với Ấn Độ. Ấn Độ gần đây đã làm khá nhiều việc để theo kịp Pakistan với cảng Chabahar kết nối với Iran và Afghanistan, mở cửa tới Nam và Trung Á mở rộng. Tuy nhiên, đây là những bước đi quan trọng để Ấn Độ mở cửa cho trò chơi thương mại, hợp tác kinh tế và hội nhập bên cạnh tầm nhìn Ấn Độ lấy lại vai trò là một cường quốc có trách nhiệm và được tôn trọng trong các vấn đề quốc tế. Diễn ngôn chủ đạo về các vấn đề quốc tế của Ấn Độ tập trung vào Trung Quốc và một số học giả quốc tế hoặc có thể nhiều người gọi sự nổi lên của Ấn Độ và Trung Quốc là chiến tranh lạnh 2.0. Tôi hết sức dè dặt về sự so sánh như vậy không chỉ vì một mà còn vì nhiều lý do. Trước hết, tôi cảm thấy đó không phải là sự nổi lên mà là sự tái xuất hiện của hai dân tộc này từ con phượng hoàng của nền văn minh cổ xưa và đầy ý nghĩa. Điều quan trọng nhất là Ấn Độ và Trung Quốc không thể so sánh và không nên so sánh. Ấn Độ đã tạo ra hình thức dân chủ của riêng mình, độc đáo theo cách riêng của mình trong việc tạo dựng một quốc gia (không phải một quốc gia dân tộc điển hình) gia nhập các vương quốc tư nhân ngoài sự phân chia tàn bạo các khu vực được cho là do người Hồi giáo thống trị dẫn đến Pakistan và sau đó là Bangladesh. Mặt khác, Trung Quốc đã thực hiện hình thức cai trị nhà nước độc đảng của riêng mình và nắm giữ đất nước rộng lớn (gấp khoảng 3,5 lần diện tích của Ấn Độ). Điều quan trọng nhất khi nói đến vai trò mà Ấn Độ và Trung Quốc muốn thể hiện trong các vấn đề quốc tế là hoàn toàn khác nhau về mặt triết học. Trung Quốc đã mở cửa đầu tư thương mại toàn cầu sớm hơn Ấn Độ một thập kỷ và cũng áp dụng sản xuất công nghiệp một cách tích cực hơn. Mặt khác, Ấn Độ đã tiến tới thương mại toàn cầu như một phương sách cuối cùng để cứu nền kinh tế đang gặp khó khăn. Ngoài các kế hoạch 5 năm, Ấn Độ đã bỏ lỡ cuộc cách mạng công nghiệp và trực tiếp chuyển sang nền kinh tế dựa trên dịch vụ. Ấn Độ và Trung Quốc mặc dù đã tranh giành tài nguyên ở châu Phi nhưng sự tham gia của họ ở đó rất khác nhau. Trung Quốc quan tâm nhiều hơn đến việc xây dựng cơ sở hạ tầng trong khi Ấn Độ lại quan tâm đến hợp tác kỹ thuật nhiều hơn. Hội nghị thượng đỉnh Ấn Độ-Châu Phi gần đây được tổ chức lần thứ tư đã chứng kiến sự tham gia rất đông đảo của các nước châu Phi. Đây có thể được coi là một bước đi của Ấn Độ hướng tới việc gắn kết với châu Phi theo một cách mới sau thời kỳ thuộc địa được chia sẻ bởi cả hai khu vực địa lý này. Mặc dù những trường hợp không may về việc người Ấn Độ đối xử bạo lực với sinh viên châu Phi trong một số tội ác có động cơ chủng tộc là điều đáng khinh thường nhưng sự tham gia của Ấn Độ hầu như vẫn được hoan nghênh ở châu Phi. Trung Quốc đã và đang đầu tư vào hệ thống xe lửa, sản xuất điện như đã đề cập trước đó nhưng Ấn Độ tuy nhiên nhận ra cách tiếp cận quyền lực mềm có giá trị hơn của mình nên đã tập trung vào hợp tác kỹ thuật. Ngoài ra, các tập đoàn tư nhân của Ấn Độ từ viễn thông Airtel đến các ngành công nghiệp Reliance cũng đang tìm đến Châu Phi để đầu tư vào nông nghiệp, dẫn đến chính sách ngoại giao doanh nghiệp. Ấn Độ chắc chắn có thể tự hào về khả năng tiếp cận ngoại giao mạnh mẽ mặc dù đội ngũ nhân viên ngoại giao của nước này cần được mở rộng nghiêm túc nếu muốn đáp ứng những kỳ vọng mới của mình.

75 năm chiến lược chính sách đối ngoại của Ấn Độ với tư cách là một quốc gia xây dựng một thế giới lấy Ấn Độ làm trung tâm

Ấ

n Độ có một thách thức cũng như vai trò to lớn trong các vấn đề thế giới trong thế kỷ này. Ấn Độ đã hoàn thành chính sách đối ngoại 75 năm của mình và vẫn đang rũ bỏ dư vị thuộc địa, bao gồm cả kỳ thi phục vụ ngoại giao chuyên nghiệp. Tuy nhiên, trách nhiệm của Ấn Độ là đóng vai trò dẫn đầu trong việc di chuyển cùng với các lực lượng của Thế giới thứ ba (đọc là Thế giới thứ ba cả về các chính sách địa chính trị cũng như kinh tế). Những thách thức của Ấn Độ vừa là cải thiện tình hình kinh tế - xã hội của đất nước. Cần phải nhớ rằng mặc dù Ấn Độ mong muốn đóng một vai trò lớn hơn trong các vấn đề quốc tế. Người ta không thể vừa là siêu nghèo vừa là siêu cường. Ấn Độ đã giữ lại các tập quán và thể chế của thời thuộc địa Anh như đã đề cập trước đó. Tuy nhiên, thế giới ngày nay yêu cầu Ấn Độ phải dỡ bỏ sự kiềm chế nhanh nhất có thể và đưa ra tầm nhìn rõ ràng hơn về cách nước này muốn giải quyết các vấn đề xung quanh mình và thế giới. Ấn Độ vẫn còn những vấn đề về chế độ phong kiến, chế độ phụ hệ và sự sống còn cơ bản ngoài việc mở rộng dấu ấn kinh tế, thị trường tiêu dùng mới nổi cũng như nguồn cảm hứng lớn hơn để có được vai trò thích hợp của mình trên bàn đàm phán các vấn đề thế giới. Ấn Độ đã đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến tranh tàn phá Afghanistan và không chỉ cung cấp các nguồn lực ngoại giao mà còn cung cấp tiền mặt cũng như hỗ trợ cơ sở hạ tầng. Nó phù hợp với tầm nhìn của Ấn Độ về phúc lợi và làm giàu cho khu vực lân cận, điều này sẽ rất quan trọng đối với Ấn Độ về lâu dài. Điều tương tự cũng áp dụng cho chính sách vẫn được học hỏi của Ấn Độ trong việc giao tiếp với các nước lân cận, tuy nhiên trong đó có một số sai sót nhất định. Ấn Độ phải bước đi rất cẩn thận trong hoàn cảnh đang thay đổi. Ấn Độ gần đây đã hợp tác với Bangladesh và Srilanka trong việc phát triển cơ sở hạ tầng. Sự tham gia chính trị cũng rất quan trọng đối với mối quan hệ kinh tế hội nhập Nam Á vì một khu vực thịnh vượng. Nam Á không có ý nghĩa gì về mặt kinh tế và phải chịu cảnh nghèo đói nhiều như Trung Mỹ và Caribe ngoại trừ Châu Phi cận Sahara. Ý tưởng của Ấn Độ, như nước này tự coi mình là điển hình cho sự tiến bộ của thế giới thứ ba, trước tiên sẽ là tập hợp các nước Nam Á lại với nhau và thực hiện chính sách hội nhập thương mại ở Châu Phi và Châu Mỹ Latinh. Tuy nhiên, nói thì dễ hơn nhiều so với làm.

      Trong khu vực hợp tác cạnh tranh còn có cái gai của Pakistan với Ấn Độ. Ấn Độ gần đây đã làm khá nhiều việc để theo kịp Pakistan với cảng Chabahar kết nối với Iran và Afghanistan, mở cửa tới Nam và Trung Á mở rộng. Tuy nhiên, đây là những bước đi quan trọng để Ấn Độ mở cửa cho trò chơi thương mại, hợp tác kinh tế và hội nhập bên cạnh tầm nhìn Ấn Độ lấy lại vai trò là một cường quốc có trách nhiệm và được tôn trọng trong các vấn đề quốc tế. Diễn ngôn chủ đạo về các vấn đề quốc tế của Ấn Độ tập trung vào Trung Quốc và một số học giả quốc tế hoặc có thể nhiều người gọi sự nổi lên của Ấn Độ và Trung Quốc là chiến tranh lạnh 2.0. Tôi hết sức dè dặt về sự so sánh như vậy không chỉ vì một mà còn vì nhiều lý do. Trước hết, tôi cảm thấy đó không phải là sự nổi lên mà là sự tái xuất hiện của hai dân tộc này từ con phượng hoàng của nền văn minh cổ xưa và đầy ý nghĩa. Điều quan trọng nhất là Ấn Độ và Trung Quốc không thể so sánh và không nên so sánh. Ấn Độ đã tạo ra hình thức dân chủ của riêng mình, độc đáo theo cách riêng của mình trong việc tạo dựng một quốc gia (không phải một quốc gia dân tộc điển hình) gia nhập các vương quốc tư nhân ngoài sự phân chia tàn bạo các khu vực được cho là do người Hồi giáo thống trị dẫn đến Pakistan và sau đó là Bangladesh. Mặt khác, Trung Quốc đã thực hiện hình thức cai trị nhà nước độc đảng của riêng mình và nắm giữ đất nước rộng lớn (gấp khoảng 3,5 lần diện tích của Ấn Độ). Điều quan trọng nhất khi nói đến vai trò mà Ấn Độ và Trung Quốc muốn thể hiện trong các vấn đề quốc tế là hoàn toàn khác nhau về mặt triết học. Trung Quốc đã mở cửa đầu tư thương mại toàn cầu sớm hơn Ấn Độ một thập kỷ và cũng áp dụng sản xuất công nghiệp một cách tích cực hơn. Mặt khác, Ấn Độ đã tiến tới thương mại toàn cầu như một phương sách cuối cùng để cứu nền kinh tế đang gặp khó khăn. Ngoài các kế hoạch 5 năm, Ấn Độ đã bỏ lỡ cuộc cách mạng công nghiệp và trực tiếp chuyển sang nền kinh tế dựa trên dịch vụ. Ấn Độ và Trung Quốc mặc dù đã tranh giành tài nguyên ở châu Phi nhưng sự tham gia của họ ở đó rất khác nhau. Trung Quốc quan tâm nhiều hơn đến việc xây dựng cơ sở hạ tầng trong khi Ấn Độ lại quan tâm đến hợp tác kỹ thuật nhiều hơn. Hội nghị thượng đỉnh Ấn Độ-Châu Phi gần đây được tổ chức lần thứ tư đã chứng kiến sự tham gia rất đông đảo của các nước châu Phi. Đây có thể được coi là một bước đi của Ấn Độ hướng tới việc gắn kết với châu Phi theo một cách mới sau thời kỳ thuộc địa được chia sẻ bởi cả hai khu vực địa lý này. Mặc dù những trường hợp không may về việc người Ấn Độ đối xử bạo lực với sinh viên châu Phi trong một số tội ác có động cơ chủng tộc là điều đáng khinh thường nhưng sự tham gia của Ấn Độ hầu như vẫn được hoan nghênh ở châu Phi. Trung Quốc đã và đang đầu tư vào hệ thống xe lửa, sản xuất điện như đã đề cập trước đó nhưng Ấn Độ tuy nhiên nhận ra cách tiếp cận quyền lực mềm có giá trị hơn của mình nên đã tập trung vào hợp tác kỹ thuật. Ngoài ra, các tập đoàn tư nhân của Ấn Độ từ viễn thông Airtel đến các ngành công nghiệp Reliance cũng đang tìm đến Châu Phi để đầu tư vào nông nghiệp, dẫn đến chính sách ngoại giao doanh nghiệp. Ấn Độ chắc chắn có thể tự hào về khả năng tiếp cận ngoại giao mạnh mẽ mặc dù đội ngũ nhân viên ngoại giao của nước này cần được mở rộng nghiêm túc nếu muốn đáp ứng những kỳ vọng mới của mình.

      Ấn Độ cũng có bước đi quan trọng trong các xung đột quốc tế mặc dù nước này vẫn duy trì chính sách tôn trọng chủ quyền và không can thiệp. Tuy nhiên, Ấn Độ vẫn chưa thể đóng vai một cường quốc có trách nhiệm như người ta mong đợi trong cuộc khủng hoảng Iraq-Syria. Mặc dù vẫn duy trì liên lạc chính thức nhưng vẫn thiếu các bước quan trọng về viện trợ nước ngoài và cứu trợ nhân đạo. Vấn đề gần đây cần thêm vào đó là cuộc khủng hoảng người tị nạn Rohingya đang diễn ra ở Myanmar, nơi chính phủ Ấn Độ đột nhiên thay đổi chính sách đã được thông qua (chính sách không chính thức) mặc dù từ chối chấp nhận người Rohingya và trục xuất những người đã ở đây. Ấn Độ mặc dù có những vấn đề nghiêm trọng về nghèo đói, thất nghiệp và mặc dù không phải là bên ký kết chính thức với công ước về người tị nạn nhưng vẫn chấp nhận người tị nạn từ Tây Tạng, Afghanistan, Srilanka, v.v. Chính sách đột ngột này không phải là điềm lành đối với Ấn Độ, quốc gia dường như được nhiều nước châu Á - Thái Bình Dương coi là đối tác có trách nhiệm và đáng tin cậy. Ấn Độ mặc dù đã đóng một vai trò đáng kể ở khu vực Doklam -La giáp với Bhutan và Trung Quốc trong vai trò can thiệp quá mức của Trung Quốc vào một quốc gia nhỏ bé nhưng thân thiện với Ấn Độ là Bhutan. Ấn Độ đang tìm cách giao tiếp với thế giới bằng nhiều học thuyết khác nhau chuyển từ chính sách đối ngoại xã hội chủ nghĩa Nehruvian. Các học thuyết chính là Hướng Đông - Các nước Đông Nam Á, Hướng Tây Tây Á và sau đó là Kết nối Trung Á mới được hình thành. Mặc dù bất chấp tất cả các học thuyết này, cũng có tầm quan trọng của mối quan hệ của Ấn Độ với các cường quốc quan trọng như Mỹ, Nga, Pháp, Đức, EU, Nhật Bản và cả các diễn đàn đa phương như EU, BRICS, IBSA, RIC, G-20, MTCR, v.v. Ấn Độ đang tìm cách phát triển khu vực Trung Á mà Ấn Độ có mối liên hệ lịch sử thông qua vương quốc Delhi và vương quốc Mughal, những người gốc Thổ Nhĩ Kỳ đến từ Uzbekistan (Bukhara và Samarkand). Thương mại cũng đã phát triển mạnh mẽ với các khu vực này từ lâu. Tuy nhiên, mối quan hệ quan trọng với các khu vực này đang được xem xét sau khi các quốc gia này được thành lập từ Liên Xô và Ấn Độ tham gia Tổ chức Hợp tác Thượng Hải kết nối Ấn Độ với Trung Á, trong đó đáng chú ý là Pakistan cũng là thành viên.

      Ấn Độ đã và đang ký kết rất nhiều mối quan hệ chiến lược, đặc biệt là khi đề cập đến vấn đề quốc phòng và thương mại. Sự can dự chiến lược đầu tiên của Ấn Độ với Pháp tất nhiên đã phát triển thành một mối quan hệ có ý nghĩa. Sẽ không công bằng khi nói rằng việc nuôi dưỡng mối quan hệ không kém phần quan trọng với Anh. Đức cũng là đối tác rất quan trọng đối với Ấn Độ trong các thỏa thuận liên quan đến năng lượng sạch, hợp tác khoa học, giáo dục cũng như cơ sở hạ tầng, doanh nghiệp và quốc phòng. Các quốc gia quan trọng khác từ châu Âu bao gồm Ý, quốc gia mà Ấn Độ có quan hệ thân thiện, ngoại trừ việc Hải quân Ý giết chết hai ngư dân ở Kerala làm tan băng mối quan hệ. Tuy nhiên, chuyến thăm vừa qua của Thủ tướng Italy và năm tới đánh dấu 75 năm quan hệ ngoại giao là một bước tiến đáng kể. Ngoài ra, chuyến thăm gần đây của lãnh đạo Ấn Độ tới Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha cùng với các chuyến thăm của Hoàng gia Bỉ chắc chắn là một bước quan trọng trong sự gắn kết giữa Ấn Độ và châu Âu. Ngoài ra, sự tham gia đáng kể của Thụy Điển vào chương trình Make in India và Estonia chào đón các doanh nhân trẻ Ấn Độ thông qua chương trình cư trú kỹ thuật số tạo nên dấu ấn ngày càng tăng của Ấn Độ ở châu Âu. Đừng quên sự tham gia nhanh chóng của Ấn Độ với các cường quốc đang lên khác của châu Âu như Ba Lan, nơi phó tổng thống đã đến thăm gần đây và cả hai đều mong muốn có một mối quan hệ hấp dẫn. Các khía cạnh quyền lực mềm của các bộ phim tiếng Hindi, yoga và Gia vị ngoài ẩm thực Ấn Độ tại các nhà hàng ở Ấn Độ đã được ghi nhận là vô tận trong công cụ quan trọng của Ấn Độ đối với sự tham gia của châu Âu. Điểm mới nhất trong mối quan hệ của Ấn Độ với châu Âu là đàm phán lại Hiệp định thương mại tự do, điều này sẽ phá vỡ sự bế tắc của Quan hệ đối tác chiến lược trong hơn một thập kỷ. Ấn Độ-EU đã có sự hợp tác đáng kể về giáo dục, văn hóa, khoa học nhưng lại bỏ lỡ cơ hội hợp tác