Ibn al-'Arabi: Eenheid in diversiteit

By Marc Colpaert

Op 12 maart 2022 organiseerden Spes, Cimic vzw en Waerbeke vzw in het kader van het project 'Heldere Bronnen' een congres over de dertiende-eeuwse soefi, filosoof en mysticus uit Andalusië Ibn al-'Arabi. Hij was een tijdgenoot van Franciscus van Assisi, een voorloper van Rumi en Meister Eckhart en oefende een grote invloed uit op de latere grote Iraanse denkers.

Tijdens het prachtige congres werd Ibn al-'Arabi onder grote belangstelling gelauwerd, besproken en geduid. De 'Meester' werd in context geplaatst en verschillende getuigenissen lieten ook horen wat de dertiende-eeuwse soefi vandaag kan betekenen. De referaten van Gregory Vandamme, Christine Gruwez, Marc Colpaert, Benoît Standaert, Stella Nyanchama Okemwa, Birsen Taspinar en Mohamed Ridouani zijn in dit boek opgenomen. Zowel vrouwen als mannen, zowel moslims als niet-moslims worden blijkbaar wereldwijd geraakt door deze heldere bron. Met dit congresboek willen we hem dan ook wat bekender maken onder een Nederlandstalig publiek.

"De inwijding in het werk van Ibn al-'Arabi tijdens het congres van 12 maart 2022 heeft mij bijzonder geïnspireerd. Zijn aanmoediging om dichter bij de Werkelijkheid te komen door dieper in de ziel te kijken en knopen te ontwarren, spreekt mij (als vrouw en therapeut) direct aan. Vanuit mijn belevingsgerichte benadering herken ik dat een existentiële crisis een uitnodiging kan zijn om te kiezen voor een spiritueel pad. Daar kan de essentie van leven in zicht komen, kan de mens landen op de bestaansgrond, komt er een lichamelijk gevoelde doorstroming en verbinding met een oneindige bron van Liefde. Ik had niet verwacht dat ik in mijn kennismaking met de mystieke islam rechtstreeks zou ervaren dat eenheid in verscheidenheid zo eenvoudig kan zijn." (prof. Mia Leijssen)

• Language: Nederlands
• Publisher: Yunus Publishing
• Release date: Nov 6, 2022
• ISBN: 9789492689214

Book preview

Ibn al-‘Arabi

CONTENTS

Inleiding

1. Ibn al-‘Arabi: een cruciale sleutel om de islam te benaderen in moeilijke tijden

Gregory Vandamme

2. Ibn al-‘Arabi en de diversiteit: een bron van vreugde

Christine Gruwez

3. Ibn al-‘Arabi en verbeelding

Marc Colpaert

4. Ibn al-‘Arabi: een ontmoeting en een meedenken

Benoît Standaert

5. De wilskracht van het hart, het pessimisme van het verstand

Mohamed Ridouani

6. Ibn al-‘Arabi resoneert met mijn eigen Afrikaanse spiritualiteit

Stella Nyanchama Okemwa in gesprek met Marc Colpaert

7. Ibn al-‘Arabi: een brug tussen de kennis van mijn grootmoeder en de huidige wetenschap

Birsen Taspinar

Ibn al-‘Arabi’s trek naar het Oosten: chronologie en tijdsgewricht

Bibliografie

Over de auteurs

Over de organisatoren

INLEIDING

Op 12 maart 2022 organiseerden Spes, Cimic vzw en Waerbeke vzw in het kader van het project Heldere Bronnen een congres over de dertiende-eeuwse soefi, filosoof en mysticus uit Andalusië Ibn al-‘Arabi. Hij was een tijdgenoot van Franciscus van Assisi, een voorloper van Rumi en Meister Eckhart en oefende een grote invloed uit op de latere grote Iraanse denkers.

De aanleiding was de vertaling van ‘Imaginal Worlds and the problem of religious diversity’ van William Chittick, professor aan de State University New York en een van de meest gerespecteerde auteurs over de leer en de praktijk van het soefisme. Zijn boeken over Rumi en Ibn al-‘Arabi behoren tot de standaardwerken over het soefisme. ‘Imaginal Worlds’ werd door mezelf vertaald als ‘Heilige verbeelding, Ibn al-‘Arabi over religieuze diversiteit’ en uitgegeven bij Uitgeverij Synthese in 2021. Met deze vertaling krijgt de Grootmeester voor het eerst in het Nederlands taalgebied de plaats die hem toekomt.

Covid strooide een tijd lang roet in het eten, maar uiteindelijk lukte het de drie organisaties om in 2022 een prachtig congres op touw te zetten. Ibn al-‘Arabi werd onder grote belangstelling gelauwerd, besproken en geduid in de promotiezaal van de KULeuven. De ‘Meester’ werd in context geplaatst en verschillende getuigenissen lieten ook horen wat de dertiende-eeuwse soefi vandaag kan betekenen.

De referaten van Gregory Vandamme, Christine Gruwez, Marc Colpaert, Benoît Standaert, Stella Nyanchama Okemwa, Birsen Taspinar en de Leuvense burgemeester Mohamed Ridouani zijn hier in dit boek opgenomen. Zowel vrouwen als mannen, zowel moslims als niet-moslims worden blijkbaar wereldwijd geraakt door deze heldere bron. Waarbij ‘helder’ niet meteen betekent ‘gemakkelijk’. We hopen met dit congresboek en met de vertaling van ‘HeiligeVerbeelding’ Ibn al-‘Arabi een beetje dichter bij de Nederlandstalige lezer te brengen.

Ibn al-‘Arabi pleit voor verbeelding, maar legt ook uit wat hij daaronder verstaat. Voor hem is het duidelijk en wezenlijk dat de Werkelijkheid niet met de rede alleen kan benaderd en omarmd worden. Verbeelding helpt ons bij het proces om volwaardig mens te worden en dat houdt in dat de mens op weg is om ‘Eénheid/Veelheid’ (al-wahid al kathir) te integreren.

---

Marc Colpaert

23 oktober 2022

1

IBN AL-‘ARABI: EEN CRUCIALE SLEUTEL OM DE ISLAM TE BENADEREN IN MOEILIJKE TIJDEN

GREGORY VANDAMME

De islam speelde gedurende de laatste decennia een centrale en dikwijls dramatische rol in de heropleving van religieuze kwesties in westerse samenlevingen. Het lange secularisatieproces dat de moderne wereld onderging kon de terugkeer van het ‘sacrale’ in politieke en sociale debatten niet voorkomen. Religie – en vooral de islam – beheerst vandaag voor een groot deel de publieke gesprekken. Maar de meeste mensen baseren zich daarbij op een heel vaag en simplistisch begrip van wat religieuze ideeën en ervaringen zijn. Geloof is voor hen vaak een synoniem van een naïeve of culturele overtuiging die niet verankerd is in de rede of in een directe werkelijkheidservaring.

Deze onwetendheid over de werkelijkheid van het religieuze denken is bijna altijd het resultaat van een compleet negeren van een rijke, langdurige, spirituele en intellectuele traditie. Dat geldt ook op een dramatische manier vooral voor de islam.

Wie de islam ziet als een archaïsch amalgaam van bijgeloof en sociale praktijken of wie van de islam het centrale gegeven van zijn of haar sociale identiteit maakt, getuigt van een diepe onwetendheid. Het is de onwetendheid over de intellectuele inhoud van de islamitische traditie zoals die zich gedurende veertien eeuwen heeft ontvouwd.

De culturele amnesie met betrekking tot het sacrale en het religieuze zit in de meeste westerse samenlevingen erg diep. Wie kan trouwens vandaag nog bepalen wat een spirituele ‘traditie’ is? Voor de meeste tijdgenoten – of ze zich nu religieus noemen of niet – betekent het alleen maar een culturele en literaire erfenis. Op z’n best is het een intellectuele referentie. Op z’n slechtst is het een ideologische last waarmee ze worstelen.

Wat Ibn al-‘Arabi’s gedachtegoed op een briljante manier aantoont is het feit dat de islam als spirituele traditie veel meer is dan een literaire erfenis en dat ze een levende en universele wijsheid overbrengt. Ze zet ons aan om de beperkingen van onze meningen, overtuigingen en valse zekerheden in te zien en de Werkelijkheid te ontdekken die ons eigen standpunt overstijgt. Met andere woorden, wat werd doorgegeven door een levende spirituele traditie zoals bijvoorbeeld die van de islam, betreft niet alleen ideeën en normen, maar eerder een oorspronkelijke ervaring