Το Άγιον Όρος και Η Ρωσική Πολιτική εν Ανατολή

By Μελετίου Μεταξάκη Μητροπολίτου Κιτίου

“Τὸ βιβλίον τοῦτο δὲν πραγματεύεται οὔτε τὴν Ἱστορίαν τὴν μακρὰν καὶ ἔνδοξον τοῦ Ὄρους, τὸ ὁποῖον οἱ Αὐτοκράτορες τοῦ Βυζαντίου ἔστησαν μνημεῖον αἰώνιον τῆς εὐσεβείας αὑτῶν, καὶ εἰς τὸ ὁποῖον ὁ ἐν ἀρετῇ βίος τῶν ἐν αὐτῷ ἀσκητῶν καὶ ὁσίων προσέδωκε τὴν ἐπωνυμίαν Ὄρος Ἅγιον, οὔτε τὴν περιγραφὴν τῶν ἐν αὐτῷ θησαυρῶν τῆς τέχνης καὶ τοῦ λόγου, οὔτε τὸν τρόπον τῆς ἐν τῷ παρόντι ἀσκήσεως τοῦ μοναχικοῦ βίου ὑπὸ τῶν ἐν αὐτῷ βιούντων χιλιάδων μοναχῶν· πραγματεύεται τὴν χαρὰν καὶ τὴν λύπην, τὰς ἀγωνίας καὶ τὰς ἐλπίδας τῶν ἐν αὐτῷ μοναχῶν, οἵτινες ἐν ᾧ εἶχον ἀκόμη ὑγροὺς τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐκ τῶν χαρμοσύνων δακρύων, διότι εἶδον καὶ ἐψηλάφησαν τὸ εἴδωλον τῶν ἐλπίδων αὑτῶν, Κωνσταντῖνον τὸν ΙΒ΄, τὸν ζῶντα διάδοχον τῶν ἀοιδίμων ἱδρυτῶν τῶν Μονῶν αὑτῶν Ἑλλήνων αὐτοκρατόρων, εὑρέθησαν ἀντιμέτωποι πρὸς τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου τὸ ἰδιοτελὲς καὶ ἄδικον, τὸ πάσῃ μηχανῇ ἀγωνιζόμενον νὰ ἀποσπάσῃ ἀπὸ τῶν χειρῶν αὐτῶν τὸν πολύτιμον θησαυρόν.”

• Language: Ελληνικά
• Publisher: Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου
• Release date: Mar 12, 2022
• ISBN: 9786185501075

Book preview

Πρόλογος Β΄ ἐκδόσεως

Ἡ Ἱερὰ Μεγίστη Μονὴ Βατοπαιδίου τὸ 1913 ἐξέδωσε μὲ δικές της δαπάνες τὸ βιβλίο τοῦ μητροπολίτου Κιτίου Μελετίου Μεταξάκη (τοῦ μετέπειτα Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως) μὲ τίτλο «Τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ ἡ ρωσικὴ πολιτικὴ ἐν Ἀνατολῇ», τὸ ὁποῖο βέβαια σήμερα δὲν βρίσκεται σὲ κυκλοφορία καὶ ὡς παλαίτυπο εἶναι δυσεύρετο ἀκόμη καὶ στὶς βιβλιοθῆκες. Ἀποφασίσαμε νὰ τὸ ἐπανεκδώσουμε μὲ ἀφορμὴ τὴν συμπλήρωση 100 ἐτῶν ἀπὸ τὴν ἐφαρμογὴ ἑνὸς σημαντικοῦ καὶ ἰδιαιτέρου Ψηφίσματος γιὰ τὴν πορεία τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ποὺ ψηφίσθηκε ἀπὸ ὅλες τὶς Μονὲς τοῦ Ἁγίου Ὄρους στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Πρωτάτου τῶν Καρυῶν καὶ μὲ τὸ ὁποῖο σχετίζεται κυρίως τὸ ἐν λόγῳ βιβλίο.

Σύμφωνα μὲ τὸ Ψήφισμα αὐτὸ ἡ ἰδέα καὶ ἡ τάση τῆς διεθνοποιήσεως ἢ οὐδετεροποιήσεως ἢ συγκυριαρχίας ἢ συμπροστασίας ἀποβάλλεται καὶ ἀποκρούεται ἀπὸ τὴν σύμπασα Ἁγιορειτικὴ Κοινότητα «ἐντόνως ὡς ὀλεθρία διὰ τὴν περαιτέρω ἐξέλιξιν τοῦ μοναχικοῦ βίου ἐν Ἁγίῳ Ὄρει». Τὸ Ἅγιον Ὄρος ἦταν καὶ εἶναι ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς ἑλληνικῆς ἐπικράτειας καὶ βρίσκεται ὑπὸ τὴν πνευματικὴ σκέπη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Μπορεῖ νὰ ἔχει οἰκουμενικὸ χαρακτήρα, οἱ μοναχοί του νὰ κατάγονται ἀπὸ διάφορες χῶρες, νὰ προσελκύει προσκυνητὲς καὶ ἐπισκέπτες ἀπὸ ὅλη τὴν οἰκουμένη· ἐκκλησιαστικοὺς ἀξιωματούχους καὶ πολιτικοὺς ἄρχοντες, κυβερνῆτες, Προέδρους καὶ Πρωθυπουργοὺς κρατῶν, διαπρεπεῖς ἐπιστήμονες καὶ καλλιτέχνες, ἀλλὰ καὶ ἁπλοὺς προσκυνητὲς ἀπὸ ὅλα τὰ μήκη καὶ πλάτη τῆς γῆς, ὅμως πάντοτε θὰ παραμένει ἐντὸς τοῦ ἑλληνικοῦ χώρου καὶ θὰ προστατεύεται ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ νομοθεσία καὶ πολιτεία.

Ἡ ἁγιορειτικὴ πολιτεία εἶναι ἡ ἀρχαιότερη δημοκρατία ἀλλὰ καὶ ἡ μοναδικὴ ὀρθόδοξη μοναστικὴ κοινότητα ποὺ παραμένει ἐνεργὸς ἀπὸ τὴν στιγμὴ τῆς ἱδρύσεώς της ὣς σήμερα. Τὸ Ἅγιον Ὄρος εἶναι ὁ κατεξοχὴν τόπος ἁγιότητος. Στέκεται ὡς ἕνα μεθόριο μεταξὺ οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ πρέπει νὰ βρίσκεται ὑπεράνω κοσμικῶν ἀναγνωρίσεων ἀλλὰ καὶ ἐπιδιώξεων. Ἡ ζωὴ καὶ ἡ παράδοση τοῦ Ἁγίου Ὄρους εἶναι ἀδιάκοπη. Δὲν ὑπῆρξε περίοδος κατὰ τὴν ὁποία αὐτὸ νὰ ἔχασε τὴν ταυτότητά του ἢ νὰ λησμόνησε τὴν ἀποστολή του μέσα στὴν Ἐκκλησία καὶ τὸν κόσμο. Ἀποστολή του εἶναι νὰ δημιουργεῖ ἀληθινοὺς ἀνθρώπους καθ’ ὁμοίωσιν Θεοῦ, δηλαδὴ ἁγίους, καλλιεργώντας καὶ μεταλαμπαδεύοντας τὴν ζῶσα παράδοση τῆς θεώσεως στὸν κόσμο. Τὸ Ἅγιον Ὄρος ἔχει μία μοναδικότητα ζωῆς, κρύβει ἕνα μυστήριο, μία ἀναγεννητικὴ δύναμη, ποὺ κατευθύνει στὸν Οὐρανό. Γι’ αὐτὸ καὶ πολλοὶ προσκυνητὲς ποὺ τὸ ἐπισκέπτονται, ἀλλὰ καὶ ὅσοι ἀκόμη ἔχουν κάποια ἐπικοινωνία ἢ κάποια σχέση μαζί του, βρίσκουν τὴν ἐσωτερικὴ πνευματική τους ἀνάπαυση καὶ πλήρωση. Τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀγκαλιάζει ὅλη τὴν οἰκουμένη, ὅλα τὰ ἔθνη, ὅλους τοὺς ἀνθρώπους τῆς γῆς, συμπονᾶ τὴν ἀνθρωπότητα καὶ ποθεῖ, ἀγωνιᾶ, πενθεῖ, προσεύχεται, ἀναλώνεται γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ κόσμου.

Εὐχαριστοῦμε ἰδιαίτερα τὸν Σεπτό Οἰκουμενικό μας Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαῖο γιὰ τὴν Πατριαρχικὴ ἐπιστολὴ καὶ εὐλογία ποὺ μᾶς παραχώρησε καὶ λάμπρυνε τὴν παρούσα ἔκδοση. Εὐχόμαστε σὲ κάθε φιλοΐστορα καὶ φιλοαγιορείτη ἀναγνώστη τοῦ ἐν λόγῳ βιβλίου ἡ Κυρία Θεοτόκος, ἡ Ἡγουμένη τοῦ Ἁγίου Ὄρους, νὰ εἶναι θερμὴ προστάτις καὶ βοηθὸς στὴν ζωή του καὶ νὰ τὸν ὁδηγεῖ «εἰς τὰς σωτηρίους νομάς» τοῦ Κυρίου μας.

Ὁ Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς

Μεγίστης Μονῆς Βατοπαιδίου

Πρόλογος Α΄ ἐκδόσεως

Τὸ βιβλίον τοῦτο δὲν πραγματεύεται οὔτε τὴν Ἱστορίαν τὴν μακρὰν καὶ ἔνδοξον τοῦ Ὄρους, τὸ ὁποῖον οἱ Αὐτοκράτορες τοῦ Βυζαντίου χωρίσαντες ἀπὸ τῶν λοιπῶν τῆς Αὐτοκρατορίας χωρῶν ἔστησαν μνημεῖον αἰώνιον τῆς εὐσεβείας αὑτῶν, καὶ εἰς τὸ ὁποῖον ὁ ἐν ἀρετῇ βίος τῶν ἐν αὐτῷ ἀσκητῶν καὶ ὁσίων προσέδωκε τὴν ἐπωνυμίαν Ὄρος Ἅγιον, οὔτε τὴν περιγραφὴν τῶν ἐν αὐτῷ θησαυρῶν τῆς τέχνης καὶ τοῦ λόγου, οὔτε τὸν τρόπον τῆς ἐν τῷ παρόντι ἀσκήσεως τοῦ μοναχικοῦ βίου ὑπὸ τῶν ἐν αὐτῷ βιούντων χιλιάδων μοναχῶν· πραγματεύεται τὴν χαρὰν καὶ τὴν λύπην, τὰς ἀγωνίας καὶ τὰς ἐλπίδας τῶν ἐν αὐτῷ μοναχῶν, οἵτινες ἐν ᾧ εἶχον ἀκόμη ὑγροὺς τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐκ τῶν χαρμοσύνων δακρύων, διότι εἶδον καὶ ἐψηλάφησαν τὸ εἴδωλον τῶν ἐλπίδων αὑτῶν, Κωνσταντῖνον τὸν ΙΒ΄, τὸν ζῶντα διάδοχον τῶν ἀοιδίμων ἱδρυτῶν τῶν Μονῶν αὑτῶν Ἑλλήνων αὐτοκρατόρων, εὑρέθησαν ἀντιμέτωποι πρὸς τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου τὸ ἰδιοτελὲς καὶ ἄδικον, τὸ πάσῃ μηχανῇ ἀγωνιζόμενον νὰ ἀποσπάσῃ ἀπὸ τῶν χειρῶν αὐτῶν τὸν πολύτιμον θησαυρόν.

Πραγματεύεται ἀκόμη καὶ αὐτὴν καθ’ ἑαυτὴν τὴν ἀδικίαν, ἥτις ἐμελετήθη κατὰ δικαίων ἱερῶν τοῦ ὅλου ἑλληνικοῦ Ἔθνους, σχέσιν ἐχόντων ὄχι μόνον πρὸς τὴν ἱστορίαν τῆς ἐνδόξου αὐτοῦ Βυζαντινῆς Βασιλείας, ἀλλὰ καὶ πρὸς αὐτὴν τὴν θρησκευτικὴν αὐτοῦ συνείδησιν καὶ πρὸς αὐτὰ τὰ ζωτικὰ αὐτοῦ συμφέροντα ὡς ἔθνους μεγαλυνθέντος καὶ βήματι γοργῷ καὶ σταθερῷ πρὸς τὴν ἐπανάκτησιν τῆς παλαιᾶς αὑτοῦ εὐκλείας καὶ τῆς ἀνηκούσης αὐτῷ ἐν τῇ χορεία τῶν συγχρόνων πεπολιτισμένων ἐθνῶν θέσεως μεθ’ ὁρμῆς κατατείνοντος.

Πρόθεσις ἡμῶν δὲν εἶναι νὰ διεγείρωμεν εἰς τὰς καρδίας τῶν Ἑλλήνων ἐν ἡμέραις δόξης καὶ εὐτυχίας αἰσθήματα ἔχθρας ἢ καὶ ἁπλῶς δυσμενείας κατὰ τοῦ εὐσεβοῦς ρωσικοῦ λαοῦ ἢ καὶ κατ’ αὐτοῦ τοῦ ἐπισήμου ρωσικοῦ κράτους, εἰς τὰ ὁποῖα τόσα ὀφείλει ἡ Ἑλλὰς καὶ ὁ Ἑλληνισμός· τοὐναντίον θέλομεν καὶ ἐπιθυμοῦμεν διὰ τῆς διασαφηνίσεως τῆς ἁγιορειτικῆς ὑποθέσεως νὰ συντελέσωμεν τὸ καθ’ ἑαυτοὺς εἰς τὴν ἐνίσχυσιν τῶν ἱερῶν δεσμῶν, οἵτινες συνέχουσι τὸν ἑλληνορωσικὸν κόσμον κατά τε τὴν παρελθοῦσαν καὶ τὴν ἐνεστῶσαν αὐτοῦ ἐκδήλωσιν. Ἀνακοπὴ τῆς σφαλερᾶς κατευθύνσεως ἑνὸς τόσον σπουδαίου ζητήματος, ὅπερ ἐδημιούργησεν, εἴτε ἄγνοια τῶν πραγμάτων εἴτε πεπλανημέναι νέαι ἢ παλαιαὶ πολιτικαὶ ἀντιλήψεις, εἶναι, κατὰ τὴν ἡμετέραν τοὐλάχιστον ἀντίληψιν, ἐκδούλευσις πρὸς τὰ κοινὰ συμφέροντα, ἠθικὰ ἢ ὑλικά, Ρώσων καὶ Ἑλλήνων, οὐδὲ φανταζόμεθα ὅτι εἶναι πρᾶγμα ἐνδιαφέροντος ὀλίγου ἄξιον διὰ τοὺς Ρώσους ἢ διὰ τοὺς Ἕλληνας ἡ διατήρησις δεσμῶν ἀληθινῆς φιλίας, ἐλευθέρας προστριβῶν καὶ συγκρούσεων μεταξὺ δύο λαῶν, ὧν ἑκάτερος δικαιοῦται νὰ τρέφῃ πρὸς τὸν ἕτερον αἰσθήματα εὐγνωμοσύνης καὶ θαυμασμοῦ.

Εἰς τὴν ψυχὴν τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ ἡ πρὸς τὴν Ρωσίαν ἀγάπη εἶναι βαθύτατα ἐρριζωμένη· ἀλλὰ καὶ τοῦ ρωσικοῦ λαοῦ ἡ διάθεσις πρὸς τοὺς χειραγωγήσαντας αὐτὸν εἰς τὸ φῶς τὸ εὐαγγελικὸν καὶ κρατύναντας αὐτὸν ἐν τῇ Ὀρθοδοξίᾳ εἶναι ἀνάλογος πρὸς τὴν ἀνυπόκριτον εὐσέβειαν αὐτοῦ. Ἀκριβῶς ὅμως ἐπειδὴ τοιοῦτον φέρουσι χαρακτῆρα οἱ συνεκτικοὶ τῶν δύο λαῶν δεσμοί, δὲν εἶναι οὔτε δίκαιον οὔτε συμφέρον νὰ ὑποβάλληται εἰς δοκιμασίαν σκληρὰν ἡ πρὸς τὴν Ρωσίαν ἀγάπη τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ ἐν ἡμέραις δόξης αὐτοῦ καὶ εἰς στιγμάς, καθ’ ἃς ἰσχυραὶ ἐκ τῆς δυτικῆς καὶ τῆς κεντρῴας Εὐρώπης δυνάμεις ἐνεργῶς ἐκδηλοῦσιν αἰσθήματα φιλίας πρὸς αὐτόν.

Ἀδύνατον νὰ πιστεύσωμεν ὅτι ἡ μεγάλη τοῦ Βορρᾶ Δύναμις ὑποτιμᾷ τὴν ἀξίαν φιλικῶν πρὸς τὴν Ἑλλάδα δεσμῶν. Ἀτυχῶς καὶ δι’ αὐτὴν καὶ διὰ τὴν ἐν Ἀνατολῇ Ὀρθοδοξίαν ἡ Ρωσία ἀπό τινων δεκαετηρίδων παλαίει πρὸς ἑαυτὴν εἰς τὰς σχέσεις της πρὸς τοὺς ἐν Ἀνατολῇ ὁμοδόξους. Παρασυρθεῖσα εἰς πολιτικὴν κατωφέρειαν ἀπὸ τοῦ Κριμαϊκοῦ πολέμου καὶ ἐντεῦθεν ὑπὸ πολιτικῶν αὑτῆς καὶ διπλωματῶν ξένων πρὸς τὰ αἰσθήματα καὶ τὰ ἰδεώδη τῆς Ὀρθοδοξίας, θέλει μὲν καὶ ἐπιθυμεῖ τοὺς τίτλους τῆς Προστάτιδος τῶν Ὀρθοδόξων, δυσκολεύεται ὅμως νὰ κρατήσῃ ἑαυτὴν ἐν τῇ κατωφερείᾳ ταύτῃ τῶν συγκρούσεων πρὸς τοὺς προστατευομένους. Ὑποβοηθῶν τις αὐτὴν πρὸς εὕρεσιν τῆς ἀπολεσθείσης ἰσορροπίας παρέχει ἀληθινὴν ἐκδούλευσιν ὄχι μόνον εἰς τὸν ἀδικούμενον Ἑλληνισμὸν ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν ἀδικοῦσαν Ρωσίαν.

Καρυές, ἡ πρωτεύουσα τοῦ Ἁγίου Ὄρους

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

— Α΄ —

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΙΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

Ἡ ἀνάμνησις τῆς ἀπολεσθείσης Βασιλείας καὶ ἡ ἐλπὶς τῆς ἐπανόδου αὐτῆς εἰς τὴν ζωὴν οὐδαμοῦ τῆς δουλωθείσης ἑλληνικῆς Γῆς διετηρήθησαν τόσον ζωηρῶς ὅσον ἐν τῇ μικρᾷ γωνίᾳ τῆς Μακεδονίας ἅμα καὶ τοῦ Αἰγαίου, τὴν ὁποίαν οἱ «ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ πιστοὶ Βασιλεῖς τῶν Ρωμαίων» ἀφιέρωσαν εἰς τὴν μοναχικὴν ζωήν. Ἐὰν τὸ λοιπὸν Ἔθνος ἀορίστως πως καὶ ἐν γενικότητι μόνον ἤκουεν ἀναφερομένην εἰς τὰς προσευχὰς τῆς Ἐκκλησίας τὴν ἐκλιποῦσαν βασιλείαν, οἱ τοῦ Ἁγίου Ὄρους κάτοικοι εἶχον διαρκῶς πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν των ζωντανὴν τὴν εἰκόνα αὐτῆς. Τὰ Μοναστήρια καὶ οἱ ναοί των ἦσαν ἱδρύματα ἐνδόξων Αὐτοκρατόρων. Αἱ Ἐκκλησίαι των καὶ τὰ σκευοφυλάκιά των ἦσαν πλήρη ἀφιερωμάτων αὐτοκρατορικῶν. Τὰ ἀρχεῖά των καὶ αἱ βιβλιοθῆκαι ἐπληροῦντο ἀπὸ χρυσόβουλλα αὐτοκρατορικά. Τὰ ὦτά των ἐπλήττοντο πολλάκις τῆς ἡμέρας ἐκ τοῦ μνημοσύνου τοῦ δεῖνος ἢ τοῦ δεῖνος Αὐτοκράτορος κτίτορος ἢ εὐεργέτου τῆς Μονῆς καὶ οἱ ὀφθαλμοί των προσέπιπτον ἀδιακόπως ἐπὶ τῶν εἰκόνων Αὐτοκρατόρων καὶ Αὐτοκρατειρῶν εἰκονιζομένων ἐπὶ τῶν τοίχων τῶν ναῶν εἰς τὸν αὐτὸν καὶ αἱ εἰκόνες τῶν Ἁγίων τόπον καὶ κατὰ τὸν αὐτὸν πρὸς ἐκείνας ρυθμόν.

Τὸ ὀνομαστικὸν ἰδίᾳ μνημόσυνον τῶν κτιτόρων βασιλέων, μὲ τὸν τύπον· «Ἔτι δεόμεθα ὑπὲρ τῶν ἀειμνήστων ἡμῶν βασιλέων Νικηφόρου καὶ Ἰωάννου» ἢ «Θεοδώρας καὶ Μιχαὴλ» ἢ «Ἀλεξίου καὶ Ἀνδρονίκου» ἢ «Θεοφανοῦς καὶ Βασιλείου» ἤ τινων ἄλλων ὀλίγων ἢ πολλῶν, ἐσμίκρυνε τὴν ὑπερχιλιετῆ πολλάκις ἀπὸ τῶν ὀνομάτων τούτων ἀπόστασιν τοσοῦτον, ὥστε νὰ παράγηται εἰς τὴν ψυχὴν τῶν ἀκουόντων αὐτὸ ἐκεῖνο τὸ αἴσθημα, ὅπερ γεννᾶται καὶ εἰς τὰς ψυχὰς ἡμῶν ὅταν ἀκούωμεν τὸν ἱερέα μνημονεύοντα· «Ἔτι δεόμεθα ὑπὲρ τοῦ ἀειμνήστου βασιλέως ἡμῶν Γεωργίου τοῦ Α΄». Τόσον ἐφαίνετο εἰς τοὺς ἀκροωμένους πρόσφατος ἡ βασιλεία Νικηφόρου τοῦ Φωκᾶ, ἐπὶ παραδείγματι, Ἰωάννου τοῦ Τσιμισκῆ, Βασιλείου τοῦ Βουλγαροκτόνου. Οὐδὲ ὑπερβάλλει τις τὴν ἀλήθειαν ἰσχυριζόμενος ὅτι τὸ Ἔθνος ὁλόκληρον ἐτροφοδοτεῖτο πλουσίως ἐν τῇ ἐλπίδι τῆς ἀναστάσεως τῆς πεπτωκυίας βασιλείας ἐκ τῶν Μοναστηρίων τοῦ Ἁγίου Ὄρους, τὸ ὁποῖον δι’ ὅλων τῶν αἰώνων παρέμεινε τὸ προσκύνημα τοῦ δουλεύοντος ἑλληνικοῦ γένους.

Εἶναι λοιπὸν εὐεξήγητος ἡ ἐντελῶς ἰδιαιτέρα συγκίνησις, ἥτις ἐγεννήθη εἰς τὴν ψυχὴν παντὸς Ἕλληνος ἐπὶ τῷ ἀκούσματι τῷ χαροποιῷ ὅτι ἡ θριαμβεύουσα ἑλληνικὴ σημαία ἀφ’ οὗ ὑψώθη ἐπὶ τοῦ τάφου τοῦ ἁγίου Δημητρίου ἐν Θεσσαλονίκῃ, ἀνεπετάσθη ὑπερήφανος καὶ ἐπὶ τῆς κορυφῆς τοῦ «Κρυσταλλωμένου Ἄθωνος». Ἀλλ’ ἡ χαρὰ ἐπὶ τῇ ἀπελευθερώσει τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἡ πλήρης καὶ τελεία ἐξεδηλώθη ἐν αὐτῷ τῷ Ἁγίῳ Ὄρει.

Ἅμα τῇ ἐνάρξει τοῦ κατὰ τῆς Τουρκίας πολέμου, προσταγῇ τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος ἤρξατο καὶ ἐξηκολούθησε ψαλλομένη καθημερινῶς παράκλησις ἐν τῷ Ναῷ τοῦ Πρωτάτου καὶ ἐν πᾶσι τοῖς Ναοῖς τοῦ Ἁγίου Ὄρους ὑπὲρ εὐοδώσεως τοῦ ἐθνικοῦ ἀγῶνος καὶ ὑπὲρ νίκης καὶ κράτους τοῦ Βασιλέως καὶ τοῦ στρατοῦ, παρόντος ἔτι τοῦ Τούρκου Καϊμακάμου ἐν αὐτῷ. Οἱ μοναχοὶ πάντες παρηκολούθουν ἐναγωνίως τὴν νικηφόρον πορείαν τοῦ Στρατηλάτου Διαδόχου Κωνσταντίνου ἀπὸ τῆς Θεσσαλίας πρὸς τὰς ἐσχατιὰς τῆς μακεδονικῆς γῆς, καὶ ἔβλεπον διὰ δακρυβρέκτων καὶ πλήρων ἀγωνίας ὀφθαλμῶν τὴν ἑλληνικὴν ναυτικὴν σημαίαν διασχίζουσαν τὰ πρὸ αὐτῶν πελάγη καὶ κομίζουσαν ἀλληλοδιαδόχως εἰς τὰς ὡς ἐν χορῷ κυκλούσας τὸν γηραιὸν Ἄθωνα ἑλληνικὰς νήσους τοῦ Αἰγαίου τὴν ζείδωρον ἐλευθερίαν. Ἦσαν ἤδη βέβαιοι ὅτι ἐγγίζει καὶ τῆς ἰδικῆς των ἀπολυτρώσεως ἡ ὥρα, καὶ ἡτοίμαζον ἄνευ προφυλάξεων ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν τοῦ ἀντιπροσώπου τοῦ Σουλτάνου τὰ πρὸς ὑποδοχὴν τοῦ νικηφόρου ἑλληνικοῦ στρατοῦ εἴτε ἀπὸ ξηρᾶς θὰ ἤρχετο εἴτε ἀπὸ θαλάσσης.

Καὶ ἀνέτειλεν ἐν τῇ ἀγωνιώδει ταύτῃ προσδοκίᾳ, ἥτις τὰς ὥρας μετέβαλλεν εἰς αἰῶνας, ἡ Παρασκευὴ ἡμέρα τῆς 2 Νοεμβρίου, ἥτις ὁμοῦ μὲ τὰς ἡλιακὰς ἀκτῖνας ἔφερεν εἰς τὰ ὄμματα τῶν οἰκούντων τὴν ἀνατολικὴν τοῦ Ὄρους πλευρὰν τὸ θέαμα τῆς θριαμβευτικῆς πρὸς τὸν τόπον τὸν ἅγιον κατευθύνσεως τῆς ναυαρχίδος «Ἀβέρωφ» καὶ τῆς συνοδείας αὐτοῦ, ἀποτελουμένης ἐκ τῶν μικροτέρων πολεμικῶν πλοίων «Πάνθηρος», «Ἱέρακος» καὶ «Θυέλλης». Τὸ χαρμόσυνον ἄγγελμα μετεδόθη ὡς ἀστραπὴ ἀπ’ ἄκρου εἰς ἄκρον τῆς μοναχικῆς Πολιτείας, καὶ ἐξήγειρε τοιοῦτον ἐνθουσιασμόν, ὥστε οἱ μοναχοὶ πάντες ἀνεξαρτήτως γλώσσης καὶ φυλῆς στιγμιαίως εὑρέθησαν εἰς τοὺς ναοὺς ἀσπαζόμενοι ἀλλήλους καὶ ψάλλοντες τὰ ᾄσματα τῆς Ἀναστάσεως. Οἱ κώδωνες ὑπερχιλίων ναῶν ἐπλήρουν τὸν ἀέρα διὰ τῶν ἁρμονικῶν των ἤχων καὶ οἱ τουφεκισμοὶ ἀφύπνιζον τὰς ἠχοὺς τῶν δειράδων διαλαλοῦντες τὴν θριαμβευτικὴν ἀνάστασιν τοῦ Γένους.

Ἡ τιμὴ τῆς ἐπὶ τοῦ Ἄθω ἀναπετάσεως τῆς σταυροφόρου ἑλληνικῆς σημαίας ἐπεφυλάσσετο εἰς τὸν λαμπρὸν σημαιοφόρον τοῦ ἑλληνικοῦ Ναυτικοῦ κ. Γεώργιον Παπαγεωργίου, ἡγούμενον ἀγήματος πεζοναυτῶν.

Ἡ ἀνωτάτη τοῦ Ὄρους ἀρχὴ ἐπὶ τῷ ἀκούσματι συνῆλθεν εἰς συνεδρίαν ἔκτακτον, ἂς παραχωρήσωμεν δὲ τὸν λόγον εἰς τὴν ἰδίαν νὰ εἴπῃ τὰς ἐπὶ τῷ γεγονότι ἀποφάσεις της.

Συνεδρία ΜΕ΄

Ἐν Καρυαῖς σήμερον τῇ 2 Νοεμβρίου ἡμέρᾳ Παρασκευῇ καὶ ὥρᾳ 4 πρωϊνῇ¹ συνελθόντων τῶν ἀντιπροσώπων τῶν Ἱερῶν Μονῶν εἰς τακτικὴν συνεδρίαν ἐπὶ τῷ εὐφροσύνῳ ἀγγέλματι τῆς ἀφίξεως ἑλληνικῶν πολεμικῶν ἐκ τοῦ Στόλου τοῦ Αἰγαίου εἰς τὸν λιμένα τῆς Δάφνης ὑπό τὴν ἀρχηγίαν τοῦ ὑποναυάρχου ἐξοχ. κ. Παύλου Κουντουριώτου ἐπὶ τῷ σκοπῷ καταλήψεως τοῦ Ἱεροῦ ἡμῶν τόπου ἐν ὀνόματι τοῦ βασιλέως τῶν Ἑλλήνων Γεωργίου τοῦ Α΄ καὶ καταλύσεως τῶν τουρκικῶν Ἀρχῶν, ἐν ψυχικῇ συγκινήσει καὶ θερμῇ εὐχαριστίᾳ πρὸς τὴν Κυρίαν ἡμῶν Θεοτόκον ψηφίζεται καὶ ἀποφασίζεται·

α΄) Νὰ κατέλθῃ τριμελὴς Ἐπιτροπὴ εἰς Δάφνην ἀποτελουμένη ἐκ τοῦ Πρωτεπιστάτου τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Κοινότητος Πανοσιολογιωτάτου Προηγουμένου κ. Γρηγεντίου Ἰβηρίτου καὶ τῶν πανοσιολογιωτάτων ἀντιπροσώπων τῶν Ἱερῶν Μονῶν Διονυσίου Γέροντος κ. Κυριακοῦ καὶ Γρηγορίου Γέροντος κ. Βαρλαάμ, ὅπως ὑποδεχθῇ ἐξ ὀνόματος τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος τὸν ἀποβιβασθέντα ἀξιωματικὸν μετὰ τοῦ ἀγήματος αὐτοῦ.

β΄) Οἱ ἱερεῖς καὶ ἱεροδιάκονοι ἠμφιεσμένοι τὰς ἱερατικὰς αὑτῶν στολὰς νὰ παραταχθῶσιν εἰς διπλοῦς στοίχους ἐν τῷ προαυλίῳ τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Πρωτάτου μετὰ τῶν ψαλτῶν, ὅπως ἐν μεγαλοπρεπεῖ ἐκκλησιαστικῇ παρατάξει ὁδηγήσωσιν, ἡγουμένης τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος, τὸν ἀξιωματικὸν καὶ τὸν στρατὸν αὐτοῦ εἰς τὸν Ναόν, ψάλλοντες τὰ κεκανονισμένα ἐκκλησιαστικὰ τροπάρια.

γ΄) Ὁ Ἀρχιγραμματεὺς νὰ προσφωνήσῃ αὐτοὺς ἐξ ὀνόματος τῆς Ἱερᾶς Κοινότητας ἐν τῷ Ναῷ.

δ΄) Νὰ εὐτρεπισθῇ καὶ σημαιοστολισθῇ ἐκτάκτως ἡ πόλις διὰ σημαιῶν ἑλληνικῶν καὶ στεφάνων δάφνης, καὶ

ε΄) Νὰ φιλοξενηθῇ ὁ ἀξιωματικὸς μετὰ τοῦ ἀγήματος αὐτοῦ ἐν τῇ Σχολῇ δαπάνῃ τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος.

Εἶτα ἐπειδὴ τηλεφωνικῶς διεβιβάσθη ἐκ Δάφνης διαταγὴ τοῦ ἀξιωματικοῦ τοῦ ἀγήματος τῆς κατοχῆς, ἵνα ὁ ἐνταῦθα ὑπάρχων τουρκικὸς στρατὸς παραδώσῃ τὰ ὅπλα αὑτοῦ εἰς τὴν Ἱερὰν Κοινότητα, ἐκλέγεται ἑξαμελὴς Ἐπιτροπὴ ἀποτελουμένη ἐκ τῶν πανοσιολογιωτάτων ἀντιπροσώπων τῶν Ἱερῶν Μονῶν Ἰβήρων προηγουμένου κυρίου Ἰωαννικίου, Ζωγράφου ἱερομονάχου κυρίου Μηνᾶ, Δοχειαρίου γέροντος κ. Διονυσίου, Καρακάλλου γέροντος κ. Φιλίππου, καὶ τῶν Γραμματέων τοῦ Ἱεροῦ ἡμῶν τόπου, ἥτις παρέλαβε τὰ ὅπλα² συμφώνως τῷ παραδοθέντι ὑπὸ τοῦ Τσαούση καταλόγῳ, καὶ ἀφώπλισε τὸν στρατόν³.

Τούτων γενομένων λύεται ἡ συνεδρία.

Οἱ Ἀντιπρόσωποι

Ὁ τῆς Μεγίστης Λαύρας Γέρων Ἡσύχιος.

Ὁ τῆς τοῦ Βατοπαιδίου Προηγούμενος Ἰωσὴφ

Ὁ τῆς τῶν Ἰβήρων Προηγούμενος Ἰωαννίκιος

Ὁ τῆς τοῦ Χελανδαρίου Προηγούμενος Κλήμης

Ὁ τῆς τοῦ Διονυσίου Κυριακὸς

Ὁ τῆς τοῦ Κουτλουμουσίου Γέρων Χαρίτων

Ὁ τῆς τοῦ Παντοκράτορος Γέρων Συνέσιος

Ὁ τῆς τοῦ Ξηροποτάμου Γέρων Ἀέτιος

Ὁ τῆς τοῦ Ζωγράφου Ἱερομόναχος Μηνᾶς

Ὁ τῆς τοῦ Δοχειαρίου Γέρων Διονύσιος

Ὁ τῆς τοῦ Καρακάλλου Γέρων Φίλιππος

Ὁ τῆς τοῦ Φιλοθέου Γέρων Στέφανος

Ὁ τῆς τοῦ Σίμωνος Πέτρας Γέρων Φώτιος

Ὁ τῆς τοῦ Ἁγίου Παύλου Εὐλόγιος

Ὁ τῆς τοῦ Σταυρονικήτα Γέρων Παρθένιος

Ὁ τῆς τοῦ Γρηγορίου Φίλιππος Καρακαλινὸς

Ὁ τῆς τοῦ Ἐσφιγμένου Γέρων Πορφύριος

Ὁ τῆς τοῦ Ρωσικοῦ

Ὁ τῆς τοῦ Κωνσταμονίτου Μόδεστος Ἱερομόναχος

Κατὰ πόσον τὰ ἐν τῇ παρατεθείσῃ ἐπισήμῳ πράξει ἀναφερόμενα ἐξετελέσθησαν καὶ διὰ τίνων συνεπληρώθησαν σκέψεων καὶ