Το σαλόνι των εξόριστων καλλιτεχνών στην Καλιφόρνια

By Núria Añó

ΣΥΝΟΨΗ: "Το σαλόνι των εξόριστων καλλιτεχνών στην Καλιφόρνια" είναι μια βιογραφία της φιγούρας της Σάλκα Βίρτελ, μιας Εβραίας ηθοποιού που μετανάστευσε στο Χόλυγουντ και ήταν γνωστή ως σεναριογράφος της Σουηδέζας ηθοποιού Γκρέτα Γκάρμπο. Επιπλέον, είχε ένα σαλόνι στη Σάντα Μόνικα, Καλιφόρνια, στο οποίο παρευρίσκονταν πολλοί ευρωπαίοι διανοούμενοι στην εξορία. Η Σάλκα ήταν μια πολύ μοντέρνα και ενδιαφέρουσα για την εποχή γυναίκα που πρέπει να είναι γνωστή όπως της αξίζει. Στο βιβλίο παρουσιάζονται ποικίλα και ενδιαφέροντα θέματα της εποχής άμεσα συνδεδεμένα με τα μεγάλα γεγονότα του 20ού αιώνα.

Με αυτό το έργο η συγγραφέας απέκτησε τις υποτροφίες διαμονής του Προγράμματος Συγγραφής της Σαγκάης (Κίνα, 2016) και του Βαλτικού Κέντρου (Σουηδία, 2017).

• Language: Ελληνικά
• Publisher: BadPress
• Release date: Mar 1, 2024
• ISBN: 9781071555637

Núria Añó

Núria Añó (1973) is a Catalan/Spanish novelist and biographer. Her first novel "Els nens de l’Elisa" was third among the finalists for the 24th Ramon Llull Prize and was published in 2006. "L’escriptora morta" [The Dead Writer, 2020], in 2008; "Núvols baixos" [Lowering Clouds, 2020], in 2009, and "La mirada del fill", in 2012. Her most recent work "El salón de los artistas exiliados en California" [The Salon of Exiled Artists in California] (2020) is a biography of screenwriter Salka Viertel, a Jewish salonnière and well-known in Hollywood in the thirties as a specialist on Greta Garbo scripts.Some of her novels, short stories and articles are translated into Spanish, French, English, Italian, German, Polish, Chinese, Latvian, Portuguese, Dutch, Greek and Arabic.Añó’s writing focus on the characters’ psychology, most of them antiheroes. The characters in her books are the most important due to an introspection, a reflection, not sentimental, but feminine. Her novels cover a multitude of topics, treat actual and socially relevant problems such as injustices or poor communication between people. Frequently, the core of her stories remains unexplained. Añó asks the reader to discover the deeper meaning and to become involved in the events presented.Literary Prizes/ Awards:2023. Awarded at International Writers’ and Translators’ House in Latvia.2020. Awarded at International Writing Program in China.2019. Awarded at International Writers’ and Translators’ House in Latvia.2018. Fourth prize of the 5th Shanghai Get-together Writing Contest.2018. Selected for a literary residence in Krakow UNESCO City of Literature, Poland.2017. Awarded at the International Writers’ and Translators’ Center of Rhodes in Greece.2017. Awarded at the Baltic Centre for Writers and Translators in Sweden.2016. Awarded at the Shanghai Writing Program, hosted by the Shanghai Writer’s Association.2016. Awarded by the Culture Association Nuoren Voiman Liitto to be a resident at Villa Sarkia in Finland.2004. Third among the finalists for the 24th Ramon Llull Prize for Catalan Literature.1997. Finalist for the 8th Mercè Rodoreda Prize for Short Stories.1996. Awarded the 18th Joan Fuster Prize for Fiction.

Book preview

Το σαλόνι των εξόριστων καλλιτεχνών στην Καλιφόρνια

(Η Σάλκα Βίρτελ πρόσφερε άσυλο στο σπίτι της σε ηθοποιούς, σε διαπρεπείς διανοούμενους και σε ανώνυμα άτομα που τράπηκαν σε φυγή από τον ναζισμό)

Núria Añó

Μετάφραση: Παρασκευή Μουτσιούνα

Το σαλόνι των εξόριστων καλλιτεχνών στην Καλιφόρνια

Συγγραφέας: Núria Añó

Copyright © 2020 Núria Añó

Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά ως El salón de los artistas exiliados en California © 2020

www.nuriaanyo.com

Με την επιφύλαξη παντός νομίμου δικαιώματος.

Διανέμεται από την Babelcube, Inc.

www.babelcube.com

Μετάφραση: Παρασκευή Μουτσιούνα

Σχεδιασμός εξωφύλλου: © 2020 Núria Añó. Φωτογραφία Fie Tanderup

www.fietanderup.com

Φωτογραφία από τη συγγραφέα © Michal Jašek

Τα «Babelcube Books» και «Babelcube» είναι εμπορικά σήματα και ανήκουν στην Babelcube Inc.

Το έργο για αυτό το βιβλίο τιμήθηκε τον Μάρτιο του 2017 με μια διεθνή επιχορήγηση διαμονής στο Βαλτικό Κέντρο Συγγραφέων και Μεταφραστών του Βίσμπυ (BCWT), στη Σουηδία. Προηγουμένως, αυτό το έργο ήταν μέρος της δουλειάς ως βραβευμένης συγγραφέως στο Πρόγραμμα Συγγραφής της Σαγκάης (SWP), στην Κίνα, τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο του 2016.

Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται. Απαγορεύεται αυστηρά, χωρίς τη γραπτή εξουσιοδότηση του κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων, σύμφωνα με τις κυρώσεις που ορίζει ο νόμος, η μερική ή ολική αναπαραγωγή αυτού του έργου με οποιοδήποτε μέσο ή διαδικασία, συμπεριλαμβανομένης της αναπαραγωγής και της επεξεργασίας υπολογιστή. Εάν επιθυμείτε να μοιραστείτε αυτό το βιβλίο με άλλους, αγοράστε επιπλέον αντίγραφα. Σας ευχαριστούμε για τον σεβασμό της σκληρής δουλειάς αυτής της συγγραφέως.

Περιεχόμενα

Title Page

Copyright

Το σαλόνι των εξόριστων καλλιτεχνών στην Καλιφόρνια

Εισαγωγή

Σάλκα Στιούερμαν

Μπέρθολντ Βίρτελ

Το συμβόλαιο του Χόλυγουντ

Ένα σπίτι στην οδό Μάμπερυ

Το σαλόνι

Γκρέτα Γκάρμπο

Τα λέμε, Μπέρθολντ

Μερσέντες ντε Ακόστα

Από ηθοποιός σεναριογράφος

Τρεις είναι πλήθος

Η βασίλισσα Χριστίνα της Σουηδίας

Η άνοδος του ναζισμού

Άλλη εξορία

Η βοήθεια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Κινηματογράφου

Οι γυναίκες της MGM

Σάλκα, η σεναριογράφος της Γκρέτα Γκάρμπο

Το δείπνο με τους Μαν

Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος

Η καριέρα της Γκρέτα Γκάρμπο φτάνει στο τέλος της

Άλλα σενάρια

Η επιστροφή της Γκάρμπο;

Οι ένοικοι του δωματίου του γκαράζ

Ένα λογοτεχνικό σαλόνι

Τι θα γίνει με εμάς;

Η κουμουνιστική λίστα του FBI

Η επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων

Το τέλος του αμερικανικού ονείρου

Επιστροφή στην Ευρώπη

Κλόστερς

Η μεγάλη επίσκεψη

Απομνημονεύματα

Αλληλογραφία

ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ

Βιβλιογραφία

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Άλλα βιβλία της συγγραφέως

Το βλέμμα του γιου

Χαμηλά σύννεφα

Η Νεκρή Συγγραφέα‪ς‬

Χαίρομαι τόσο πολύ που πέρασα εκείνη την εποχή στην οδό Μάμπερυ, γιατί ποτέ δε θα είχα συνειδητοποιήσει αρκετά το πόσο υπέροχη γυναίκα είσαι.

ΚΡΙΣΤΟΦΕΡ ΙΣΕΡΓΟΥΝΤ

Το σαλόνι των εξόριστων καλλιτεχνών στην Καλιφόρνια

Εικονογράφηση 1: Φωτογραφία της Σάλκα Βίρτελ © Katharina Prager, (2018). Berthold Viertel: Eine Biografie der Wiener Moderne. Βιέννη: Böhlau Verlag.

Εισαγωγή

ΗΣάλκα Βίρτελ (Σαμπίρ, 1889 – Κλόστερς, 1978) ήταν μια ηθοποιός και σεναριογράφος του εβραϊκού κινηματογράφου. Παντρεύτηκε με τον ποιητή και σκηνοθέτη του κινηματογράφου και του θεάτρου Μπέρθλοντ Βίρτελ, με τον οποίο απέκτησε τρία παιδιά. Ακριβώς όπως με άλλες συζύγους ευρωπαίων καλλιτεχνών και διανοούμενων, προσέφεραν στον σύζυγό της ένα συμβόλαιο για το Χόλυγουντ και οι Βίρτελ μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν η Καλιφόρνια διακρινόταν ως η Μέκκα του κινηματογράφου. Εκεί, δίπλα στον Ειρηνικό Ωκεανό, η Σάλκα έστησε ένα φημισμένο σαλόνι στο οποίο παρευρίσκονταν αναγνωρισμένοι καλλιτέχνες και, με την άνοδο του Χίτλερ, προσέφερε άσυλο στο σπίτι της σε πολλούς ευρωπαίους που τρέπονταν σε φυγή από τη ναζιστική Γερμανία. Εκείνη την εποχή, η Σάλκα αποχωρίστηκε από τον σύζυγό της και προσλήφθηκε από την Metro - Goldwyn - Mayer ως σεναριογράφος της Σουηδέζας ηθοποιού Γκρέτα Γκάρμπο, η οποία με τη σειρά της μετατράπηκε στη μεγάλη οικεία φίλη της. Ωστόσο, με το ξεκίνημα του Ψυχρού Πολέμου υπήρξε η υποψία ότι η Σάλκα ήταν κομμουνίστρια και για τον λόγο αυτό τα στούντιο της έκλεισαν τις πόρτες και δεν μπόρεσε να δουλέψει περισσότερο. Το αδιάκριτο κυνήγι των μαγισσών εναντίον των ξένων και η έλλειψη ελευθεριών που ασκούσε η αμερικανική πολιτική σε όσους δεκαετίες πριν είχε προσφέρει ένα μέλλον, επέσπευσαν το τέλος του αμερικανικού ονείρου και την επιστροφή της στην Ευρώπη, όπου θα ζούσε μια δεύτερη εξορία στην Ελβετία.

~~~~~~~~~~~~~~~

H Σάλκα Βίρτελ, όπως και άλλες εβραίες γυναίκες της εποχής, είτε ήταν σεναριογράφοι, συγγραφείς ή ποιήτριες στη γερμανική γλώσσα του μεγέθους των Βίκυ Μπάουμ, Τζίνα Κάους, Χίλντ Σπίιλ, Νέλλυ Ζαχς ή της Έλσε Λάσκερ - Σιούλερ έζησαν τη γενοκτονία από την εξορία είτε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξολόθρευσης, όπως η νεαρή Ρουθ Κλούγκερ, στο Άουσβιτς. Εν τω μεταξύ όλες εκείνες ένιωσαν την ανάγκη να γράψουν τα απομνημονεύματά τους, ενσυνείδητες ότι οι ζωές τους ήταν συνδεδεμένες με μια εποχή και, κατά συνέπεια, αντανακλούσαν τους σύγχρονούς τους.

Τον Απρίλιο του 1969 η Σάλκα Βίρτελ εξέδωσε τα απομνημονεύματά της στα αγγλικά. Είχαν τον τίτλο The Kindness of Strangers διότι, καθώς υποδείκνυε, πάντα εμπιστευόταν την καλοσύνη των αγνώστων. Οι λέξεις της άφηναν ένα συγκεκαλυμμένο μήνυμα για την Μπλάνς ΝτιΜπουά στο Λεωφορείο ο πόθος. Έναν χρόνο μετά, η γερμανική έκδοση αποσυνδεόταν από τον πρωτότυπο τίτλο και προτιμούσε να επικαλείται η αδιόρθωτη καρδιά¹ από τη συγγραφέα, παρόλο που συνέχιζε να είναι συνδεδεμένη με το διάσημο έργο του Τενεσί Ουίλιαμς, ενώ είναι αμφισβητούμενη η έλλειψη ηθικής ακεραιότητας του προσώπου, και αυτός απαντά: Τι είναι ακεραιότητα; Μια γραμμή μπορεί να είναι ευθεία, ή ένας δρόμος… αλλά μια ανθρώπινη καρδιά;². Βέβαια έπρεπε να περιμένει μέχρι το 1995 για να βρει τη μοναδική έκδοση στα ισπανικά που εξέδιδαν οι Εκδόσεις μαγνήτης. Ο τίτλος υποβλήθηκε εκ νέου σε παραλλαγές και μεταφράστηκε ως Οι ξένοι της οδού Μάμπερυ, φωτίζοντας εντονότερα το όνομα της οδού όπου η Σάλκα Βίρτελ έζησε στη Σάντα Μόνικα και, με τη σειρά του, σημείο συνάντησης των ευρωπαίων διανοούμενων σε καιρούς εξορίας. Η έκδοση, προλογισμένη από τον μεσαίο γιο της, τον μυθιστοριογράφο Πίτερ Βίρτελ, επέτρεπε να υποπτευθεί την ελάχιστη διάδοση που είχαν τα εν λόγω απομνημονεύματα.

Σε αυτά, η Σάλκα Βίρτελ εξιστορεί με διαύγεια τα διάφορα γεγονότα που σημάδεψαν το πρώτο μισό του ΧΧ αιώνα. Το βιβλίο της είναι ένα χρονικό μεγάλης ιστορικής και πολιτικής αξίας παρόλο που, στις μέρες της, πέρασε αρκετά απαρατήρητο λόγω του ότι είχε γραφτεί από μια γυναίκα. Αν και υπάρχει άλλος αποφασιστικός παράγοντας, ο οποίος είναι το ότι δεν υπήρξε εντελώς ειλικρινής σχετικά με την προσωπική της ζωή. Προτίμησε να κρατήσει εκτός κινδύνου τις εκμυστηρεύσεις και τα βιώματα πολλών φίλων της και επιπλέον αποσιώπησε ονόματα διασημοτήτων που πέρασαν από το σπίτι της για να συγκαλύψει συγκεκριμένες καταστάσεις και να αποφύγει τα σχόλια. Ωστόσο, το πέρασμα του χρόνου, φίλοι οι οποίοι με τη σειρά τους έγραψαν απομνημονεύματα και βασίστηκαν κάποια στιγμή στο πρόσωπό της, βιβλία που παραθέτω στη βιβλιογραφική παράγραφο, επιπλέον διάφορα έγγραφα που βρέθηκαν σε αρχεία και διεθνείς βιβλιοθήκες όπως στη Deutsches Literaturarchiv του Μάρμπαχ, στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες, στη Βιβλιοθήκη Margaret Herrick και στην Ακαδημία Motion Pictures Arts and Sciences του Μπέβερλι Χιλς, στο Μουσείο Rosenbach και στη Βιβλιοθήκη της Φιλαδέλφειας, στη Deutsche Nationalbibliothek και Deutsches Exilarchiv 1933 – 1945 στη Frankfurt am Main, στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου της Ουάσινγκτον, στην Προεδρική Βιβλιοθήκη Franklin D. Roosevelt της Νέας Υόρκης, στη Deutsche Kinemathek του Βερολίνου, στο Μουσείο Jewish της Νέας Υόρκης ή στην Akademie der Künste Archiv του Βερολίνου, φανερώνουν τη ζωή μιας γυναίκας βαθιά μοντέρνας για την εποχή της που πρέπει να έχει τη θέση της στην ιστορία.

~~~~~~~~~~~~~~~

Η ευγνωμοσύνη μου για όλα εκείνα τα πρόσωπα που χάραξαν ένα μέρος αυτής της ιστορίας, διευκολύνοντάς μου ντοκουμέντα για τη διαδικασία της έρευνάς μου, για εκείνους που απάντησαν σε απορίες ή μου παραχώρησαν τις απαραίτητες άδειες για την έκδοσή του. Ευχαριστώ για τη βοήθεια που έλαβα και, γιατί όχι, για την καλοσύνη των Michaela Ullmann (University of Southern California)· Kristine Krueger (Academy of Motion Picture Arts and Sciences. Margaret Herrick Library)· Dr. Marcel Lepper· Dörthe Perlenfein & Thomas Kemme (Deutsches Literaturarchiv Marbach)· Michael Schwartz & Sabine Wolf (Akademie der Künste)· Regina Elzner (Deutsche Nationalbibliothek)· Rosemary Hanes (Library of Congress)· William Baehr (Franklin D. Roosevelt Presidential Library)· Thomas Kuhnke· Andrew Viertel· Katharina Prager· Don Bachardy· Phyllis Green (The Christopher Isherwood Foundation)· Scott Reisfield· Alexandra Tyrolf· Mark A. Vieira· Robert A. Schanke· Alan Schwartz· David Behrman· Nina Bahrendt (Villa Aurora); John (GarboForever); Elizabeth E. Fuller (The Rosenbach Library); Daniela Maurer (Israelitische Kulturgemeinde Wien) και της Malgorzata Budzyńska. Και, φυσικά, ευχαριστώ την Lena Pasternak και τον Patrik Muskos (Baltic Centre) που εμπιστεύτηκαν τη δουλειά μου και μου παραχώρησαν μια υποτροφία για διαμονή στο Βίσμπυ, στη Σουηδία, ώστε να ολοκληρώσω αυτή τη βιογραφία.

---

¹ Das unbelehrbare Herz.

² Williams, 2006, σελ. 53.

Σάλκα Στιούερμαν

ΗΣάλκα Βίρτελ, όνομα της ως ελεύθερης Σαλομέας Σάρα Στιούερμαν, γεννιέται στους κόλπους μιας ιουδαϊκής οικογένειας στις 15 Ιουνίου του 1889 στη Βιχιλούφκα, ένα προάστιο του Σαμπίρ ¹, όταν η επαρχεία του, η Γαλιτσίνα, αποτελεί τμήμα της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, που αργότερα ανήκει στην Πολωνία και σήμερα στην Ουκρανία. Το Σαμπίρ είναι στα τέλη του ΧΙΧ αιώνα μια μικρή πόλη είκοσι πέντε χιλιάδων κατοίκων όπου συνυπάρχουν ουκρανοί, πολωνοί και ιουδαίοι. Ο πατέρας της, Χοσέφ Στιούερμαν, έχει ένα δικηγορικό γραφείο και έχει εκλεγεί ο πρώτος ιουδαίος δήμαρχος της πόλης. Η μητέρα της, η Αυγούστα, ήθελε να γίνει τραγουδίστρια της όπερας αλλά ξαφνικά εγκαταλείπει το όνειρό της· το χλωμό της δέρμα, τα ανοιχτόχρωμα μάτια της και τα ξανθά της μαλλιά θα μπορούσαν να την μπερδέψουν εύκολα με την άρια φυλή. Η Σάλκα είναι η μεγαλύτερη από τέσσερα αδέρφια. Η αδερφή της Ρόουζ γεννιέται το 1891· ο Έντουαρντ, το 1892· ο πιο μικρός, ο Ζίγκμουντ, με το παρατσούκλι Ντούσκο, το 1898. Η παιδική της ηλικία περνάει στην αγκαλιά μιας εύπορης ιουδαϊκής οικογένειας όχι πιστή, που αγαπάει τις τέχνες και με μια κλίση για τη μουσική που προέρχεται από περασμένα χρόνια, από τους προ παππούδες. Καθώς ζουν στον κάμπο, στα δυο χιλιόμετρα από το Σαμπίρ, τα παιδιά δεν παρευρίσκονται στο σχολείο και ένα σύνολο γερμανών και γάλλων παιδαγωγών αναλαμβάνουν την εκπαίδευσή τους. Η Σάλκα μιλάει άπταιστα αυτές τις δυο γλώσσες, επιπλέον πολωνικά και ουκρανικά τα οποία μιλάει με την οικογένειά της και με τη Νιάνια, μια αναλφάβητη νταντά που τη φροντίζει σαν μια δεύτερη μητέρα. Η παιδική της ηλικία στη Βιχιλούφκα είναι ευχάριστη λόγω του ειδυλλιακού φυσικού περίγυρου που είναι περιτριγυρισμένο από ένα δάσος, ένα ποτάμι, ένα μικρό περιβόλι με άφθονα δέντρα με φρούτα και, πίσω από αυτά, τα πράσινα Καρπάθια όρη, τα οποία υιοθετούν γήινους τόνους ή εμφανίζονται καλυμμένα με χιόνι ανάλογα με την εποχή του χρόνου.

Σε πρόωρη ηλικία, το βιβλίο Μαρία Εστουάρδο του Φρίντριχ Σίλερ μετατρέπεται στον πιστό της σύμμαχο καθώς, χάρη σε αυτό, η Σάλκα ανακαλύπτει το μεγάλο της πάθος για το θέατρο. Ο ρόλος της Μαρίας Ι της Σκωτίας τη μαγεύει, τον γνωρίζει από μνήμης επιπλέον τον απαγγέλει στο σπίτι μπροστά στα αδέρφια της και στο οικιακό προσωπικό. Επίσης μπροστά στους μεγαλύτερους, παρόλο που αυτοί μόλις που δείχνουν ενδιαφέρον, πιθανόν λόγω του ότι γνωρίζουν από διαίσθηση λόγω του κάπως επαναστατικού της χαρακτήρα ότι το μέλλον της θα μπορούσε να προσανατολιστεί προς το θέατρο. Και αυτό δε θα τους άρεσε, ούτε τους φαίνεται ένα σίγουρο επάγγελμα για μια γυναίκα. Κάποιες φορές, καθώς η Σάλκα ερμηνεύει, οι γυναίκες της οικογένειάς της την κοροϊδεύουν σχετικά με το δεύτερο όνομά της, Σάρα, όμοιο με το όνομα της πασίγνωστης ηθοποιού Σάρα Μπερνάρ· σκάνε στα γέλια. Όσο και αν κάποιοι άλλοι όπως ο πατέρας της παραμένουν σιωπηλοί, προσπαθώντας να ακούσουν εκείνη τη λίγο πρώιμη Μαρία Εστουάρδο, αλλά συμπαθητική και ενθουσιώδη. Τα γκρι μάτια της Σάλκα συχνά υποδεικνύουν περιέργεια απέναντι σε οποιοδήποτε γεγονός, για κάποια λεπτά γίνονται λαμπερά μέχρι και μελαγχολικά. Ή τα κοκκινωπά της μαλλιά, ανακατεμένα συνήθως, τα χτενίζει προς τα πίσω για την περίσταση, έτσι όπως εμφανίζεται σε μια εκτύπωση του ίδιου βιβλίου. Ενώ είναι αλήθεια ότι το να ερμηνεύει τη βασίλισσα των σκωτσέζων θα της κοστίσει τον εαυτό της στη μελλοντική καριέρα της ως ηθοποιός. Όχι μόνο επειδή είναι ένας ρόλος τον οποίο εποφθαλμιούν πολλές ηθοποιοί με εμπειρία οι οποίες βρίσκονται στην κορυφή, αλλά λόγω του ότι επίσης σε εκείνο το αυτοσχέδιο σκηνικό πρέπει να αντιμετωπίσει το ότι δεν τη θεωρούν όμορφη, ούτε καν κάνοντας μια ευχάριστη κίνηση τελειώνοντας την ερμηνεία της. Αντιθέτως η αδερφή της, καθισμένη, χωρίς να κάνει κάτι συγκεκριμένο, καταφέρνει ο γυναικείος τομέας αυτής της οικογένειας να ξεχωρίσει ξαφνικά την απέραντη ομορφιά της Ρόουζ.

Στα δέκα της χρόνια η Σάλκα έχει μια καμπυλότητα στην πλάτη και, για να τη διορθώσει, παρευρίσκεται εσωτερική σε ένα Ορθοπεδικό Ινστιτούτο στην όμορφη πόλη Λβίβ. Σε αυτό το ινστιτούτο παραδίδονται μαθήματα, παρόλο που η θρησκευτική εκπαίδευση είναι προαιρετική και δέχονται μεικτούς μαθητές, πράγμα το οποίο είναι ασυνήθιστο για την εποχή. Το κέντρο διευθύνεται από δυο πρόσφυγες οι οποίοι προέρχονται από τον ρωσικό τομέα της Πολωνίας. Σύντομα, ο κατάλογος των θεμάτων ιστορίας και πολωνικής λογοτεχνίας που διδάσκει η Κυρία Νταλέκα παρακινούν τη δημιουργικότητα της νεαρής Σάλκα, η οποία αρχίζει να γράφει αφηγήσεις και ποιήματα με έναν έκδηλο λυπηρό και πατριωτικό αέρα, παρόλο που σε άλλα επιστημονικά μαθήματα δείχνει κάποιες σχολικές ανεπάρκειες.

Το πάθος της για τη μελέτη την οδηγεί στο να καταβροχθίζει βιβλία της Γεωργίας Σάνδη όπως το Ιντιάνα και Κονσουέλο, τα θέματα των οποίων σκανδαλίζουν τη γιαγιά της και τις μεγαλύτερες γυναίκες γενικά. Επίσης απαγγέλλει Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, τον πολωνό ποιητή Γιούλιους Σλοβάτσκι και στην εφηβεία επιδεινώνεται η επιθυμία της να γίνει ηθοποιός. Ωστόσο, η μητέρα της και οι θείες οι οποίες είναι λίγο πονηρές, αποστρέφουν την προσοχή της Σάλκα προς την προίκα της, λοιπόν εκείνες πιστεύουν ότι, βλέποντάς την τόσο όμορφη, θα τη συναρπάσει το να παντρευτεί και θα ξεχάσει το θέατρο.

Οι γονείς της, ο Χοσέφ και Αυγούστα, μαλώνουν συχνά και γενικά εκείνη τοποθετείται υπέρ του πατέρα διότι της φαίνεται πιο ευάλωτος, πιστεύει ότι η μητέρα της είναι η δυνατή της οικογένειας και, γι’ αυτό, δε χρειάζεται την υποστήριξή της. Είναι φανερό ότι η Σάλκα τα πάει καλύτερα με τον πατέρα, ακόμη και όταν εκείνος δε δείχνει πολλή στοργή προς τα παιδιά.

Η Σάλκα γνωρίζει τον Στας, έναν νεαρό που εργάζεται με τον πατέρα του. Και οι δυο βγαίνουν κάποιες φορές με τη συγκατάθεση της οικογένειας αλλά, απρόοπτα, εκείνος αρρωσταίνει και πεθαίνει. Καθώς ήταν ο αρραβωνιαστικός της ξαφνικά αισθάνεται πολύ λυπημένη. Μια θεία του νεαρού, βλέποντάς την τόσο μελαγχολική και απελπισμένη όντας μόνο δεκαπέντε χρονών, την πείθει να κάνει μια δοκιμαστική ερμηνεία στη Βιέννη. Καθώς βρέθηκε εκεί, η Σάλκα παρευρίσκεται σε μια θεατρική απόδοση της μεγάλης Σάρα Μπερνάρ, η οποία βρίσκεται σε περιοδεία στην Ευρώπη δίνοντας την παράσταση Η κυρία με τις καμέλιες και, ξαφνικά, αυτή η ερμηνεία της προκαλεί μια βαθιά εντύπωση.

Όταν η Σάλκα παρουσιάζεται στο δοκιμαστικό στη βιενέζικη πόλη αμέσως την ενημερώνουν ότι, από τη μια μεριά, τα γερμανικά της έχουν έναν έντονο σλαβικό τονισμό και ελλείψεις προφοράς για να ανέβει σε μια σκηνή, παρόλο που, από την άλλη μεριά, το ταλέντο της για το θέατρο είναι αδιαμφισβήτητο. Έτσι είναι ώστε ο πατέρας της συγκατατίθεται και καταλήγει υπογράφοντας ένα συμβόλαιο με σκοπό η Σάλκα να εκπροσωπήσει νεαρές κλασσικές ηρωίδες, όταν στην Ευρώπη υπάρχουν συμβόλαια που καταδικάζουν τους ηθοποιούς σε μια πραγματική σκλαβιά. Ωστόσο, η Σάλκα έχει ονειρευτεί τόσο να γίνει ηθοποιός! Περισσότερο τώρα, όταν διαθέτει ένα σύντομο διάλειμμα ανάμεσα στις θεατρικές πράξεις, το πρόσωπο αυτής της νεαρής δεν μπορεί να αποφύγει το να δείξει νοσταλγία που βρίσκεται μακριά από το σπίτι και από την οικογένειά της. Και παρόλο που διατηρεί επικοινωνία μαζί τους, κάποιες φορές κουβαλάει μαζί της κάποια μισοτελειωμένη κάρτα που γράφει ανάμεσα στα παρασκήνια. Όταν όχι, πηγαίνει από εδώ εκεί, ενσυνείδητη για το ότι έχει κληρονομήσει τη σθεναρότητα της μητέρας της. Αν και επιστρέφοντας στο Σαμπίρ συναντά τυχαία τους αξιωματούχους του χωριού, και αυτοί που πριν τη χαιρετούσαν γιατί ήταν η κόρη του δημάρχου, μια Στιούερμαν, μόλις αντιλήφθηκαν ότι είναι ηθοποιός, έπαψαν να τη σέβονται και της συμπεριφέρονται όπως μια οποιαδήποτε. Επιπλέον, ούτε στο επάγγελμά της απελευθερώνεται λόγω συγκεκριμένων δυσάρεστων εμπειριών, λοιπόν ένας θεατρικός διευθυντής προσπαθεί να την αγγίξει και κάποιοι ηθοποιοί φέρονται ξεδιάντροπα απέναντί της. Η Σάλκα ζει σε ένα περιβάλλον πολύ διαφορετικό από εκείνο στο οποίο ήταν συνηθισμένη, εκείνη είναι μια νεαρή με καλούς τρόπους που έχει δεχτεί μόρφωση. Υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι δε συνηθίζουν να έχουν τέτοιες γυναίκες στην παρέα, ώστε είναι εύκολο κάποιος να τα βάζει μαζί της ή με οποιονδήποτε έχει διαφορετική εθνικότητα από τη γερμανική ή την αυστριακή. Ήδη εκείνη την εποχή συλλαμβάνονται ξενοφοβικές συμπεριφορές στα θέατρα.

~~~~~~~~~~~~~~~

Στα είκοσί της χρόνια η Σάλκα κάνει το ξεκίνημά της με τη Μήδεια στο δημοτικό θέατρο του Πρεσβούργου, στις όχθες του Δούναβη. Λίγο αργότερα, βρίσκει δουλειά σε άλλο θέατρο στο Τέλπιτσε, στα εδάφη της Βοημίας, όπου ερμηνεύει μικρούς ρόλους όπως της Μαρίας Εστουάρδο, παρόλο που είναι άλλη ηθοποιός περισσότερο έμπειρη εκείνη η οποία μπαίνει στο σώμα του πολυπόθητου ρόλου της βασίλισσας. Αργότερα, εκείνη αναχωρεί για τη Ζυρίχη όπου αντιπροσωπεύει έναν ρόλο στο Βάλλενσταϊν, άλλο έργο του Σίλερ, αλλά στην πρεμιέρα λαμβάνει κακές κριτικές. Μέχρι την ημερομηνία, το όνομα με το οποίο εμφανίζεται στα θεατρικά προγράμματα ποικίλλει από Σαλομέα Στιούερμαν, σε Μεα, μέχρι που αποφασίζει το Σάλκα Στιούερμαν, κατά ένα μέρος για να σβήσει το αίσθημα αποτυχίας στην Ελβετία.

Ωστόσο, της είναι δύσκολο να βρει δουλειά και δοκιμάζει την τύχη της στο Βερολίνο όπου ζει με τον αδερφό της Έντουαρντ, τον οποίο αποκαλεί Έντεκ. Και οι δυο μοιράζονται ένα μικρό διαμέρισμα στα ανατολικά του Βερολίνου, έχει πολύ κοντά ένα εστιατόριο στο οποίο παρευρίσκονται άτομα τα οποία σχετίζονται με τον καλλιτεχνικό κόσμο, γι’ αυτό δέχονται διάφορες επισκέψεις και σε λίγο καιρό το σπίτι τους μετατρέπεται σε ένα είδος μποέμικου σαλονιού όπου όλοι κουβεντιάζουν ζωηρά, μοιράζονται ανήθικες ιδέες και ανθίζουν καινούργιες φιλίες. Εκείνη την εποχή, ο αδερφός της μαθαίνει πιάνο και σύνθεση με τον Άρνολντ Σένμπεργκ, σε μια στιγμή που η εύπορη Άλμπερτιν Ζίμ αναθέτει σε αυτόν τον συνθέτη την παρτιτούρα του κύκλου του Πιερό, που ερμηνεύει αργότερα ο Έντουαρντ μαζί με άλλους μουσικούς. Στη σκηνή όλοι εκείνοι, συμπεριλαμβανομένου του διευθυντή, είναι καλυμμένοι με κάποια παραβάν. Το μόνο ορατό πρόσωπο είναι η κυρία Ζίμ, η οποία εκείνη την ημέρα έχει το πρόσωπο λευκό, είναι ντυμένη Πιερό και απαγγέλλει μελαγχολικά ποιήματα που προφέρει αργά και συλλαβιστά, παίρνοντας η ερμηνεία της μια θλιβερά μη αρμονική έννοια και βαθιά σύγχρονη. Αυτό το γεγονός που φέρει τον τίτλο Pierrot Lunaire λαμβάνει πάνω από όλα σφυρίγματα, γιουχαΐσματα και μεγάλη αγανάκτηση μπροστά στο παρευρισκόμενο κοινό, ακόμη και όταν αργότερα αναγνωρίζεται το μεγάλο ταλέντο του Σένμπεργκ.

~~~~~~~~~~~~~~~

Το Βερολίνο προσφέρει ευκαιρίες στους καλλιτέχνες. Η Σάλκα είναι ενήμερη και γι’ αυτό παρουσιάζεται σε ένα δοκιμαστικό για την ερμηνεία ενός ρόλου για την εταιρεία Max Reinhardt. Λίγο νευρική κάποιες στιγμές πριν, όταν πατάει στη σκηνή το βάδισμά της μετατρέπεται σε σίγουρο, αν και δεν πρόκειται για μια νεαρή η οποία γνωρίζει πώς να εκμεταλλευτεί τη θηλυκότητά της. Οι σκηνές που επιλέγει εκείνη την ημέρα αποδεικνύουν μια όμορφη φωνή, λίγο βαριά. Τα χέρια της μάλλον δραστήρια ελέγχουν τη σημασία κάποιων λέξεων σε σχέση με άλλες, σε αυτό προστίθεται η χαρά κάποιου επιφωνήματος και η μετέπειτα βραδύτητα της αναπνοής της. Αργότερα, περιμένοντας την απόφαση, το πρόσωπό της γίνεται σκεπτικό μαζί με αυτό άλλων γυναικών, δεν υπήρξε η μόνη που το προσπάθησε σήμερα, που ερμήνευσε αυτόν ή τον άλλον ρόλο, που χτενίστηκε και βάφτηκε όπως ήξερε καλύτερα, που ήταν νευρική. Ή που μόλις είδε την κρεμασμένη λίστα έκλαψε από λύπη ή από χαρά, αγκαλιάζοντας τελικά τις υπόλοιπες ανταγωνίστριες. Λοιπόν οι επιλεγμένες όπως εκείνη υπογράφουν ένα συμβόλαιο με την εταιρεία Deutsches Theater. Η ζωή της είναι μεταβλητή όπως και η οικονομία της. Η τύχη είναι τώρα με το μέρος της και ανάμεσα στα καμαρίνια γνωρίζει μελλοντικούς σκηνοθέτες του κινηματογράφου όπως ο Έρνστ Λούμπιτς ή ο Φρίντριχ Βίλχελμ Μουρνάου. Παρόλο που εκείνη είναι ακόμη αρχάρια, από αναφορές στο τέλος του προγράμματος περνάει σε πρωταγωνιστικούς ρόλους, αν και πάντα μέσα σε κλασσικά έργα όπως Φάουστ II, Άμλετ, Πενθεσίλεια ή το έργο Ορέστης στο οποίο η Σάλκα ερμηνεύει μια τρωική σκλάβα.

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Μαξ Ράινχαρντ έχει στην κτήση του διάφορα θέατρα μοιρασμένα στο Βερολίνο. Σε κάποιες περιπτώσεις η Σάλκα τον ξεχωρίζει από μακριά. Αυτός φτάνει και δίνει οδηγίες στο ακροατήριο, ή στον δρόμο για τα καμαρίνια, καταλήγει αθροιστικά ανεπίτευκτος. Τα μπλε μάτια του Ράινχαρντ έχουν έναν εκπληκτικό αντίκτυπο, με ένα μόνο βλέμμα καταφέρνει να πέφτουν κυριολεκτικά πολλές ηθοποιοί στα πόδια του, κάποιες τον θεωρούν πανέμορφο, άλλες απλά λιποθυμούν την ημέρα που βλέπουν το αφεντικό τους από κοντά. Η Σάλκα ζει ευτυχισμένες στιγμές στο Βερολίνο. Το καλοκαίρι επισκέπτεται τη Βιχιλούφκα με τον αδερφό της Έντουαρντ και, στον γυρισμό στο Βερολίνο, η αδερφή της Ρόουζ, με τη δικαιολογία ότι θέλει να σπουδάσει λογοτεχνία, δοκιμάζει να ζήσει μαζί τους, παρόλο που και οι τρείς συνυπάρχουν καλά σε εκείνο το μικροσκοπικό διαμέρισμα με τα δυο δωμάτια. Μόλις φτάνει, η Ρόουζ αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι η λογοτεχνία αυτό που την παρακινεί περισσότερο επαγγελματικά, αλλά το να ανέβει σε μια σκηνή και να ερμηνεύσει εκείνα τα πρόσωπα των βιβλίων που τόσο της αρέσουν. Οι τρεις ζουν μαζί μόνο τρεις μήνες, αλλά στην επιστροφή της στο Βερολίνο η Σάλκα έχει δυσκολίες στο να εξασφαλίσει πρωταγωνιστικούς ρόλους. Εκείνη τη στιγμή η Έλεν Γκέυερ, μια παλιά της συμμαθήτρια, της προτείνει να μπει στη βιενέζικη εταιρεία Neue Wiener Bühne καθώς ψάχνουν ηθοποιούς. Με τη σειρά της, η αδερφή της Ρόουζ επίσης φεύγει για τη Βιέννη για να εκπαιδευτεί στην ερμηνεία, και λόγω αυτού οι δυο τους συνεχίζουν να βρίσκονται κοντά.

~~~~~~~~~~~~~~~

Στη Βιέννη η Σάλκα αντιπροσωπεύει ρόλους ως πρωταγωνίστρια σε έργα όπως Ο πατέρας του Όγκουστ Στρίντμπεργκ ή Τζον Γκάμπριελ Μπόρκμαν του Χένρικ Ίψεν. Παρομοίως, σε εκείνη την πόλη γνωρίζει τον Αλέξανδρο Τζαρέι², έναν γλύπτη του οποίου είναι είκοσι χρόνια μεγαλύτερη και τον