Saturday

By Sidona Omer

In this third collection of essays, Sidona raises interesting topics. Nietzsche’s Eight Principal Question, Erdogan And His Dream of A Caliphate, Love: Small Shoe For Large Feet, Hyena and A Grown Up Woman, The Secret of Happiness, Beauty of Tigrigna, The Debate of Head Covering, History of Habesha And Kingdoms of The Horn, Magic In 21st Century, “Where Is Thy Faith”: Analysis of Prayer and Faith, Henrietta Lacks: The “Immortal” Woman, Books of The Quran, Meaning of Life, Energy Is Neither Created Nor Destroyed, Anger And Its Importance, Arranged Marriage And Why It Isn’t Old fashioned, Love of Elephant And Mouse, You Can’t Have It All, Elvis, Holy Spirit and The Coin of Life, A Question Nobody Could Answer, Søren Kierkegaard & Albert Camus: Their Philosophy In Simple Tigrigna, Essential Readings For Existentialists, Made In Heaven, What “Be Like Lilies of The Field” Means, What I Learned From Israel.

• Language: Tigrinya
• Publisher: Sidona Omer
• Release date: Nov 8, 2018
• ISBN: 9780463524664

Sidona Omer

Sidona was born and raised in Eritrea, Horn of Africa. She writes Psychology, Philosophy and Theology based essays mostly in Tigrigna, her mother tongue. Sidona writes in a free verse, following a stream-of-consciousness style. She is deemed controversial by some and she believes she can be brutally honest about her views. This form of writing in a less known language has made helped her gain some fans and some fierce opponents. She is a proud Eritrean and envisions the revival of Tigrigna as a language in the near future.

Book preview

ዛራቱስትራ ከም እንደገና ናብቶም ህዝቢ ጠመተ’ሞ ፡ ስቅ በለ።እነው ደው ኢሎም ፡ በለ ምስ ልቡ፡ "እነው ይስሕቁ’ ለው፡ ኣይርድኡንን’ዮም፡ ኣነ’ሲ ነዘን ኣእዛን ዝኸውን ኣፍ ኣይኮንኩን።

ሰባት ብዓይኖም ክሰምዑ መታን ክጅምሩ’ሲ፡ ኣእዛኖም ክሰብሩወን’ዶ ኣለዎም፧ ሓደ ከም ነጋሪትን ሰበኽቲ ንስሓን ጭራሕምራሕ ክብል ኣለዎ ድዩ፧ ወይስ ነቲ ባእባእ ጥራይ’ዮም ዝኣምኑ፧

ዝሕበኑሉ ነገር ኣለዎም። ነዚ ዝሕበኑሉ ነገር እንታይ ኢሎም ይጽውዕዎ፧ ትምህርቲ እዮም ብዝሉዎ፡ ካብቶም ጓሶት ዝፈልዮም ንሱዩ።

ስለዝኾነ ድማ ብዛዕብኦም ክዝረብ ከሎ ንዕቀት ትብል ቃል ክሰምዑዋ ኣይደልዩን። ስለዚ ንኩርዓቶም ክልምኖ’የ።

ብዛዕባ’ቲ ኣመና ንዑቅ ነገር ፡ ብዛዕባ እቲ ናይ መጨረሻ ሰብ ፡ ክዛረቦም’የ።"

ከምዚ’ሉ ኸኣ ዛራቱስትራ ነቶም ህዝቢ ተዛረቦም።

ሰብ ዕላምኡ ክሰርዕ ግዚኡ በጺሑ እዩ። ዘርኢ ናይታ ዝዓበየት ተስፋኡ ክዘርኣ ግዜኡ በጺሑ እዩ።

ሓመዱ ክዝራእ ክሳብ ሕጂ ሃብታም እዩ። ሓደ መዓልቲ ግን እታ ሓመድ ክትደክን ክትጓሕጓሕን’ያ፡ ዝኾነ ዓቢ ገረብ ድማ ኣብኣ ክበቊል ኣይክእልን’ዩ።

ንታይ’ሞ! ሰብ ፍላጻ ሃረርታኡ ክንዮ ሰብ ዘይትበረሉ እዋን ክመጽእ’ዩ፡ ገመድ ናይ ቀስቱ ድማ ጠግ ምባል ክትርስዖ’ያ።

እብለኩም ኣለኹ፡ ኣብ ውሽጡ ዕግርግር ዘለዎ ሰብ ጥራይ’ዩ ትስዕስዕ ኮኾብ ክወልድ ዝኽእል። ኣብ ውሽጥኹም ጌና ዕግርግር ኣለኩም እብለኩም ኣለኹ።

ንታይ’ሞ! ሰብ ፡ ጥር ትብል ኮኾብ ክወልደላ ዘይክእል እዋን ክትመጽእ’ያ። ንታይ’ሞ! ግዜ ናይቲ ኣዝዩ ፍንፉን ሰብ ክመጽእ’ዩ፡ ንነብሱ ክጸልኣ ዘይክእል ሰብ።

ተመልከቱ! እነሀ ነቲ ናይ መወዳእታ ሰብ አርእየኩም።

እቲ ናይ መወዳእታ ሰብ ፍቅሪ እንታይ’ዩ፧ ፍጥረት እንታይ’ዩ፧ ድሌት እንታይ’ዩ፧ ኮኾብ እንታይ’ዩ፧ እናበለ ይሓትት’ሞ፡ ዓይኑ ጭልምልም ይብል።

ሽዑ ምድሪ ክትንእስ’ያ፡ ኣብኣ ድማ እነሀ እቲ ንኩሉ ነገር ከም ዝንእስ ዝገብሮ ናይ መጨረሻ ሰብ ይዘልል ኣሎ። ዓሌቱ ከም ቁንጪ ኣጢፊእካ ከተጥፍኦ ኣይከኣልን፡ ናይ መጨረሻ ሰብ ዝነውሐ ዕምሪ ይነብር።

እዞም ናይ መወዳእታ ሰባት ሓጐስ ምሂዝና’ያ ይብሉ’ሞ፡ ኣዒንቶም የጭለምልማ።

ነቲ ምንባሩ ከቢድ ዝኾነ ዞባታት ራሕሪሖሞ ከዱ ምኽንያቱ ሓደ ክነብር ሙቀት ስለ ዘድልዮ። ሓደ ሙቀት ስለ ዘድልዩ ድማ ምስ ጐረቤቱ ጌና ይፋቀርን ይደራረዝን ኣሎ።

ካብ ሕማም ወይ ካብ ምውልዋል ተበጊሶም ነቲ ተጠንቂቁ ዝኸይድ ሰብ ከም ሓጢኣተኛ ይቆጽርዎ። ብሰባት ኮነ ወይስ በእማን ዝዕንቀፍ ሰብ ዓሻ እዩ!

ጸጸኒሕካ ቁሩብ መርዚ ፡ ጥዑም ሕልምታት መፍጠሪ። ኣብ መወዳእታ ድማ ንጥዑም ሞት ፡ኣብዝሕ ኣቢልካ።

ሓደ ጌና ይሰርሕ ምኽንያቱ ስራሕ መዘናግዒ ስለ ዝኾነ። ግን ጥንቅቅ ይብል ምኽንያቱ ምዝንጋዕ ከይዳፈሮ።

ሓደ ኣይሃብታም ኣይድኻ ይኸውን፡ ክልቲኦም ከበድቲ ጾራት’ዮም። መን ኣዛዚ ክኸውን ይደሊ፧ መን ክእዘዝ ይደሊ፧ ክልቲኦም ከበድቲ ጾራት’ዮም።

ብዘይ ጓሳ ግን ድማ ሓደ መጓሰ! ኩሉ ሓደ ነገር ይደሊ፡ ኩሉ ሓደ’ዩ፡ እቲ ፍልይ ዝበለ ስምዒት ዘለዎ ብፍቃዱ ናብ እንዳ ጽሉላት ይኸድይ።

እቶም ኣዝዮም ውርዙያት ቀደም ዓለም ብምልእታ ተጸሊላ ነበረት ይብሉ’ሞ፡ ኣዒንቶም የጭለምልሙ።

በላሕቲ’ዮም፡ ኩሉ ዘጋጠመ ድማ ይፈልጡዎ’ዮም ስለዚ ባጫኦም መወዳእታ የብሉን። ሰባት ክሳብ ሕጂ ይቋየቁ’ዮም ግን መታን ምሕቃቅ መግቢ ከየሽግሮም ቀልጢፎም ይተዓረቁ።

ንመዓልቲ ዝኾኑዎም ነኣሽቱ ደስታታት ኣለዎም፡ ንለይቲ ዝኾኑዎም ነኣሽቱ ደስታታት ውን ኣለዎም። ብዛዕባ ጥዕንኦም ውን ይግደሱ’ዮም።

እዞም ናይ መወዳእታ ሰባት ሓጐስ ምሂዝና’ያ ይብሉ’ሞ፡ ኣዒንቶም የጭለምልሙ።

ቀዳመይቲ መደረ ናይ ዛራቱስትራ ፡ እታ መቕድም ብዝብል ስም እትፍለጥ፡ ኣብዚ ተወድአት፡ ምኽንያቱ ኣብዚ ህሞት’ዚ ጫውጫውታን ታሕጓስን ናይቶም ጭፍራ ኮለፎ። ኦ ዛራቱስትራ፡ ነዚ ናይ መጨረሽታ ሰብ ሃበና እናበሉ ተዳህዩ ካብዞም ናይ መጨረሽታ ሰባት ግበረና! ሽዑ ነቲ ልዕለ ሰብ ከነበርክተልካ ኢና! ሽዑ ኩሎም እቶም ሰባት ሰሓቊን ብመልሓሶም ቀቀውን። ዛራቱስትራ ግን ሓዘነ፡ ንልቡ ድማ ከምዚ በላ፡

"ኣይርድኡንን’ዮም፡ ነዘን ኣእዛን ዝኸውን ኣፍ የብለይን

ምናልባት ኣብቲ ጎቦታት ነዊሕ እዋናት ኣሕሊፈ ከይከውን፡ ድምጺ ዛራን ኣእዋምን ንነዊሕ እዋን ሰሚዐ’ለኹ፡ ሕጂ ድማ ከም’ቲ ንጓሶት ጌርካ ትዛረቦም ተዛረብኩዎም።

ነፍሰይ ከም ጎቦታት ንግሆ ህድእትን ንጽህትን’ያ። ንዓዓቶም ግና ሰጉዳም ፡ ናይ ፍርሂ ዋዛታት ዘለዎ ኣላጋጽን እዩ ኢሎም ይሓስቡኒ።

ሕጂ እናረኣዩኒ ይስሕቁ ኣለው፡ እናሰሓቁ ከለው ድማ ይጸልኡኒ። ኣብ ሰሓቆም በረድ ኣሎ።"

*******

ዛራቱስትራ 6

ሽዑ ግን ነቶም ሰባት ኣፎም ዘትሕዝን ኣዒንቶም ዘኸድንን ነገር ኣጋጠመ። ኣቀድም ኣቢሉ እቲ ኣክሮቦተኛ ውጡር ገመድ ካብ ሓንቲ ንእሽቶ ማዕጾ ወጺኡ፡ ኣብ መንጐ ክልተ ግምብታት ተወጢሩ ብልዕሊ’ቲ ዕዳጋን እቲ ህዝብን ዝሓልፍ ፡ ገመድ ብእግሩ እናኸደ ምርኢቱ ጀሚሩ ነበረ። ኣብ ማእከል ናይቲ ገመድ ምስ በጽሐ፡ እታ ንእሽቶ ማዕጾ ከም ብሓድሽ ተኸፍተት። ሓደ ከም ባህሌላ ወይ መስሓቄን ዝተኸድነ ነጢሩ ወጸ’ሞ፡ ናብቲ ቀዳማይ ኣክሮቦተኛ ገጹ ድማ ብቅልጡፍ ክኸይድ ጀመረ። ሃየ ቀጽል ኣታ ሓንካስ በለ ብዘፍርህ ድምጺ። ቀጽል፡ ህኩይ ዓጽሚ፡ ጦብላቍ፡ ጸምላው ተዘየሎ ብእግረይ ጌረ ሕንቲኽቲኽ ከብለካ’የ! ኣብ ማእከል’ዘን ግንብታት እንታይ ትገብር ኣለኻ፧ ኣብ ግምቢ እዩ ቦታኻ። ካባኻ ዝበልጽ ሰብ ከይሓልፍ ትዓግቶ ስለ ዘለኻ ኣብቲ ግምቢ ክትዳጐን እዩ ዝግብኣካ። ምስ ነፍሲ ወከፍ ቃል እንቀረበ ይመጽእ ነበረ። እንተኾነ ሓንቲ ስጉምቲ ጥራይ ምስ ተረፈቶ ሓደ ዘሰንብድን ነቶም ሰባት ኣፎም ዘትሕዝን ዓይኖም ዘኽድንን ነገር ኣጋጠመ፡ ከም ጋኔን ኣእውዩ ነቲ ብቅድሚኡ ዝነበረ ሰብ ብልዕሊኡ ዘሊሉ ሓለፎ። እቲ ቀዳማይ ኣክሮቦተኛ መከራኽርቱ ክዕወት ምስ ረኣየ፡ ኣእምሮኡን መድሎኡን ኣጥፍአ፡ ባላኡ ሰንድዩ ብፍጥነት ኣእዳውን ኣእጋሩን ሕምብሊል እናበለ ንታሕቲ ገጹ ተኖቅተ። እቲ ዕዳጋ ብሰባት ከም ማዕበል ናይ ባሕሪ መሊኡ’ኳ እንተነበረ ግን ብህጹጽ ተበተኑ፡ ብፍላይ ድማ ኣብታ እቲ ኣካል ነቲ መሬት ዝዓልበላ ቦታ።

ዛራቱስትራ ግን ኣብታ ዝነበራ ደው በለ፡ እቲ ሬሳ ድማ ኣዝዩ ተሃስዩን ቶሚሙን ግን ትንፋሱ ከይሓለፈት ኣብ ጥቃኡ ዓለበ። እቲ ዝተሓማሸሸ ሰብኣይ ድሕሪ ገለ እዋን ሃለዋቱ ፈለጠ፡ ዛራቱስትራ ኣብ ጥቃኡ ተንበርኪኹ ድማ ረኣዮ። ኣብዚ እንታይ ትገብር ኣለኻ፧ ክብል ኣብ መወዳእታ ሓተተ። ሰይጣን ከም ዝዕንቅፈኒ’ስ ካብ ቀደም እፈልጥ ነበርኩ። ሕጂ ድማ ንገሃነም ይወስደኒ ኣሎ፡ ደው ከተብሎ ይከኣለካ’ዶ፧

ማሕላ ትኹነኒ ኣታ ዓርከይ መለሰ ዛራቱስትራ፡ ከምዚ ትብሎ ዘለኻ ብጭራሽ የለን፡ ሰይጣን ኮነ ገሃነም ዝበሃል የለን። ነፍስኻ ቅድሚ ኣካልካ ክትመውት’ያ፡ ስለዚ ካብ ሕጂ ንንየው ዝኾነ ነገር ኣይትፍራህ!

እቲ ሰብኣይ ግን ብዝወላወላ ኣዒንቲ ጠመቶ። ሓቂ ትዛረብ እንተለኻ በሎ ህይወተይ ምስ ዘጥፍኣ ዝኾነ ነገር ኣይጠፍኣንን’ዩ። ካብቲ ብመግረፍቲን ሒደት ኲላሶን ክስዕስዕ ዝተማህረ እንስሳ ኣይሓይሽን’የ።

ኣይኮነን በለ ዛራቱስትራ ንስኻ ንሓደጋ ሞያኻ ገበርካዮ፡ ዝኾነ ፉንፉን ነገር ድማ የብሉን። ሕጂ እነኻ ብሞያኻ ትፈፍእ፡ ስለዚ ብገዛእ ኣእዳወይ ክቀብረካ’የ።

ዛራቱስትራ ከምዚ ምስ በለ እቲ ዝመውት ዝነበረ ሰብ ካልእ ቃል ኣይመለሰሉን፡ ከመስግን ደልዩ ኣእዳው ዛራቱስትራ ክርምስስ ከም ዝደለየ ግን ኢዱ ኣንቀሳቀሰ።

******

ዛራቱስትራ 7 ተን 8

እዚ እናኾነ ኸሎ መሬት ክመሲ ጀመረ፡ እቲ ዕዳጋ ድማ ብጸላም ተጐልበበ። ሽዑ እቶም ሰባት ተበተኑ ምኽንያቱ ህንጡይነትን ራዕድን ውን ከይተረፋ ስለ ዝሰልከየን። ዛራቱስትራ ግን ኣብ ጐኒ’ቲ ሬሳ ብሓሳብ ተዋሒጡ ስለ ዝነበረ ሰዓት ከም ዝሓለፈ ኣይተፈለጦን። ኣብ መወዳእታ ለይቲ ኣተወ፡ ዝሑል ንፋስ ኣብ ልዕል’ቲ ባሕታዊ ክነፍስ ጀመረ። ዛራቱስትራ ብድድ ኢሉ ንልቡ ከምዚ በላ፡

ብሓቂ! ዛራቱስትራ ሎሚ ግሩም ዓሳ ገፈፈ። ሰብ ዘይኮነ ግን ሬሳ እዩ ገፊፉ።

ህላወ ወድ-ሰብ ትርጉም ዘይብሉ ምስጢር እዩ፡ ሓደ ገምጃዕ ናይ ሓደ ሰብ ጽሕፍቶን ጸሓፍን ክኸውን ይኽእል።

ንሰባት ትርጉም ህላዌኦም ፡ እቲ ልዕለሰብ ፡ ክምህሮም እደሊ፡ ካብ ጸሊም ደበና ሰብ ዝወጽእ በርቂ።

ግን ካብኣቶም ኣዝየ ርሒቀ ኣለኹ፡ ህዋሳተይ ንህዋሳቶም ክዛረባኦም ኣይከኣለንን። ንሰባት ጌና ኣብ መንጐ ጽሉልን ሬሳን ዘለኹ ነገር’የ።

እዛ